جىل مەزگىلدەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جىل مەزگىلدەرى
ماقساتى: 1. بىلىمدىلىگى: جىل مەزگىلدەرى تۋرالى جالپى تۇسىنىك بەرىپ، ولاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا ءبىلۋ جانە ەكىتىلدىلىك پرينسيپتەردى قولدانا وتىرىپ، جاڭا تاقىرىپتى كەڭىنەن تانىتۋ؛
2. تاربيەلىگى: قورشاعان ورتانى قورعاي بىلۋگە، ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە، ساۋاتتى ءارى كوركەم جازۋعا تاربيەلەۋ؛
3. دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن، جۇيرىك ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. ءقازىر قاي اي؟
2. اپتانىڭ قاي كۇنى؟
3. قاي مەزگىل؟
4. قىركۇيەك قاي جىل مەزگىلىنە جاتادى؟ كۇز.
5. تاعى باسقا قانداي جىل مەزگىلدەرى بار؟ قىس، جاز، كوكتەم، كۇز.
ءىىى. جاڭا ساباق
ەندەشە، ساباعىمىز جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى بولماق.
وسىعان بايلانىستى مىناداي اڭىز بار ەكەن.
ەرتە – ەرتە ەرتەدە اتاقتى جىل اتاسىنىڭ قىس، كۇز اتتى ەكى ۇلى جانە كوكتەم، جاز اتتى ەكى قىزى بولىپتى.
بالالارى ءوسىپ، ەر جەتكەن سوڭ ولاردى جيىپ الىپ جىل اتاسى بىلاي دەپتى:
بالالارىم، سەندەر ۇلكەن ازامات بولدىڭدار، اقىلدارىڭ تولدى. ەندى بارىپ حالىققا قىزمەت ەتىڭدەر.
ءتورت مەزگىلدى ءۇش – ۇشتەن ءبولىپ الىپ، كەزەكپەن ۇش ايدان ءوز مىندەتتەرىڭدى اتقارىڭدار دەپتى. ءبىراق ءبىر ەسكەرتەرىم؛ ءارقاشان حالىق ءۇشىن، ادام ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىندەرىڭدى ۇمىتپاڭدار، - دەدى. وسىدان باستاپ، ءۇش ايدان تۇراتىن ءتورت جىل مەزگىلى پايدا بولىپتى.
وسى جىل مەزگىلدەرىنە ارناپ كوپتەگەن اقىندار ولەڭ شىعارعان. سولاردىڭ ءبىرى اباي اتامىز. اباي قۇنانبايەۆ تۋرالى بۇرىن ەستىگەندەرىڭ بار ما؟ ول كىم؟ ۇلى اقىن، اۋدارماشى، ءبىزدىڭ جەرلەسىمىز.
ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس.
تاقتادا ابايدىڭ جىل مەزگىلدەرىنە ارناعان ولەڭدەرى.(سلايد)
وقۋشىلار ولەڭدەردى وقىپ، قاي جىل مەزگىلىنە ارنالعانىن انىقتايدى.
اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر، مىلقاۋ، تانىماس ءتىرى جاندى
ءۇستى – باسى اق قىراۋ ءتۇسى سۋىق
باسقان جەرى سىقىرلاپ كەلىپ قالدى.
جازدىكۇن شىلدە بولعاندا،
كوكوراي شالعىن بايشەشەك
ۇزارىپ ءوسىپ تولعاندا.
سۇر بۇلت ءتۇسى سۋىق قاپتايدى اسپان،
كۇز بولىپ، دىمقىل تۇمان جەردى باسقان.
سۋرەتپەن جۇمىس.
تاقتادا جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى سۋرەتتەر. سۋرەتتەرگە قاراپ وقۋشىلار اڭگىمە قۇرايدى.
ماتىنمەن جۇمىس
سوزدىكپەن جۇمىس
ماتىننەن سينونيم، انتونيم سوزدەردى تابۋ. داپتەرلەرىنە جازعىزۋ.
قار جاۋادى
اياز بولادى
كوكتەۋ – تىگۋ، شىعۋ: ۆىشيۆات، زەلەنەت
ءبىر جىلدا ون ەكى اي، ءتورت مەزگىل بار. ءار مەزگىل ءۇش ايدان تۇرادى. ولار قىس، كوكتەم، جاز، كۇز. قىستا قار جاۋىپ، اياز بولادى. ءبىراق جازدىڭ ءوز قىزىعى بار. ادامدار شانا، شاڭعى تەبەدى، جاڭا جىل مەرەكەسىن تويلايدى.
كوكتەمدە قار ەرىپ، كۇن جىلىنادى. اعاشتار بۇرشىك جارىپ، جەر بەتى كوكتەي باستايدى. جىل باسى ناۋرىزدى قارسى الامىز. جازدا كۇن ىستىق بولادى. ءبىز جازعى دەمالىسقا شىعامىز. سۋعا شومىلامىز. سەرۋەنگە شىعىپ، جەمىس – جيدەك تەرەمىز.
ءار مەزگىل -------------- كاجدوە ۆرەميا گودا
اياز --------------------- موروز
ءوز قىزىعى ------------ ۆەسەلە
شاڭعى ----------------- لىجي
تويلايدى ------------- پرازدنۋەت
بۇرشىك جارىپ -------- نابۋحايۋت پوچكي
ساباقتى بەكىتۋ
«قاي ءتۇستى تاڭدايسىڭ» ويىنى
ۇيگە تاپسىرما
1. ءماتىندى مازمۇنداۋ
2. سوزدەردى جاتتاۋ
وقۋشىلاردى باعالاۋ
ماقساتى: 1. بىلىمدىلىگى: جىل مەزگىلدەرى تۋرالى جالپى تۇسىنىك بەرىپ، ولاردى ءبىر - بىرىنەن اجىراتا ءبىلۋ جانە ەكىتىلدىلىك پرينسيپتەردى قولدانا وتىرىپ، جاڭا تاقىرىپتى كەڭىنەن تانىتۋ؛
2. تاربيەلىگى: قورشاعان ورتانى قورعاي بىلۋگە، ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە، ساۋاتتى ءارى كوركەم جازۋعا تاربيەلەۋ؛
3. دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن، جۇيرىك ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. ءقازىر قاي اي؟
2. اپتانىڭ قاي كۇنى؟
3. قاي مەزگىل؟
4. قىركۇيەك قاي جىل مەزگىلىنە جاتادى؟ كۇز.
5. تاعى باسقا قانداي جىل مەزگىلدەرى بار؟ قىس، جاز، كوكتەم، كۇز.
ءىىى. جاڭا ساباق
ەندەشە، ساباعىمىز جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى بولماق.
وسىعان بايلانىستى مىناداي اڭىز بار ەكەن.
ەرتە – ەرتە ەرتەدە اتاقتى جىل اتاسىنىڭ قىس، كۇز اتتى ەكى ۇلى جانە كوكتەم، جاز اتتى ەكى قىزى بولىپتى.
بالالارى ءوسىپ، ەر جەتكەن سوڭ ولاردى جيىپ الىپ جىل اتاسى بىلاي دەپتى:
بالالارىم، سەندەر ۇلكەن ازامات بولدىڭدار، اقىلدارىڭ تولدى. ەندى بارىپ حالىققا قىزمەت ەتىڭدەر.
ءتورت مەزگىلدى ءۇش – ۇشتەن ءبولىپ الىپ، كەزەكپەن ۇش ايدان ءوز مىندەتتەرىڭدى اتقارىڭدار دەپتى. ءبىراق ءبىر ەسكەرتەرىم؛ ءارقاشان حالىق ءۇشىن، ادام ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىندەرىڭدى ۇمىتپاڭدار، - دەدى. وسىدان باستاپ، ءۇش ايدان تۇراتىن ءتورت جىل مەزگىلى پايدا بولىپتى.
وسى جىل مەزگىلدەرىنە ارناپ كوپتەگەن اقىندار ولەڭ شىعارعان. سولاردىڭ ءبىرى اباي اتامىز. اباي قۇنانبايەۆ تۋرالى بۇرىن ەستىگەندەرىڭ بار ما؟ ول كىم؟ ۇلى اقىن، اۋدارماشى، ءبىزدىڭ جەرلەسىمىز.
ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس.
تاقتادا ابايدىڭ جىل مەزگىلدەرىنە ارناعان ولەڭدەرى.(سلايد)
وقۋشىلار ولەڭدەردى وقىپ، قاي جىل مەزگىلىنە ارنالعانىن انىقتايدى.
اق كيىمدى، دەنەلى، اق ساقالدى،
سوقىر، مىلقاۋ، تانىماس ءتىرى جاندى
ءۇستى – باسى اق قىراۋ ءتۇسى سۋىق
باسقان جەرى سىقىرلاپ كەلىپ قالدى.
جازدىكۇن شىلدە بولعاندا،
كوكوراي شالعىن بايشەشەك
ۇزارىپ ءوسىپ تولعاندا.
سۇر بۇلت ءتۇسى سۋىق قاپتايدى اسپان،
كۇز بولىپ، دىمقىل تۇمان جەردى باسقان.
سۋرەتپەن جۇمىس.
تاقتادا جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى سۋرەتتەر. سۋرەتتەرگە قاراپ وقۋشىلار اڭگىمە قۇرايدى.
ماتىنمەن جۇمىس
سوزدىكپەن جۇمىس
ماتىننەن سينونيم، انتونيم سوزدەردى تابۋ. داپتەرلەرىنە جازعىزۋ.
قار جاۋادى
اياز بولادى
كوكتەۋ – تىگۋ، شىعۋ: ۆىشيۆات، زەلەنەت
ءبىر جىلدا ون ەكى اي، ءتورت مەزگىل بار. ءار مەزگىل ءۇش ايدان تۇرادى. ولار قىس، كوكتەم، جاز، كۇز. قىستا قار جاۋىپ، اياز بولادى. ءبىراق جازدىڭ ءوز قىزىعى بار. ادامدار شانا، شاڭعى تەبەدى، جاڭا جىل مەرەكەسىن تويلايدى.
كوكتەمدە قار ەرىپ، كۇن جىلىنادى. اعاشتار بۇرشىك جارىپ، جەر بەتى كوكتەي باستايدى. جىل باسى ناۋرىزدى قارسى الامىز. جازدا كۇن ىستىق بولادى. ءبىز جازعى دەمالىسقا شىعامىز. سۋعا شومىلامىز. سەرۋەنگە شىعىپ، جەمىس – جيدەك تەرەمىز.
ءار مەزگىل -------------- كاجدوە ۆرەميا گودا
اياز --------------------- موروز
ءوز قىزىعى ------------ ۆەسەلە
شاڭعى ----------------- لىجي
تويلايدى ------------- پرازدنۋەت
بۇرشىك جارىپ -------- نابۋحايۋت پوچكي
ساباقتى بەكىتۋ
«قاي ءتۇستى تاڭدايسىڭ» ويىنى
ۇيگە تاپسىرما
1. ءماتىندى مازمۇنداۋ
2. سوزدەردى جاتتاۋ
وقۋشىلاردى باعالاۋ
You Might Also Like
-
ساراماندىق جۇمىستىڭ تاقىرىبى: جەتى رەت ولشەپ، ءبىر رەت كەس.
