جەتى رەت ولشەپ، ءبىر رەت كەس.
ساراماندىق جۇمىستىڭ تاقىرىبى: جەتى رەت ولشەپ، ءبىر رەت كەس.
ساراماندىق جۇمىستىق ماقساتى: وقۋشىلارعا تاڭداعان كيىمدەرىنە ولشەم الۋ، ونى ۇلگى بويىنشا ماتاعا قيۋ، كوكتەۋ تىگىستەرىن جۇرگىزۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ تەحنولوگياسىن كورسەتۋ.
قاجەتتى قۇرال- جابدىقتار: سانتيمەترلىك تاسپا، بۋردا جۋرنالى، ينە، جىپتەر، بۋلاۆكالار، كلەنكا، قايشى، ماتا، كيىم سۋرەتتەرى، بور، قالامساپ، نۇسقاۋ كارتا، سىزعىش.
جوسپارى:
1. ءسان- ولشەم، ءتاسىل، ءىس-قيمىل بەينەسى.
2. ولشەم الۋ، سىزبا سىزۋ.
3. نۇسقاۋ كارتامەن جۇمىس.
4. بولشەكتەردى ازىرلەۋ، قۇراستىرۋ.
5. جارناما.
جۇمىستىڭ ورىندالۋ ءتارتىبى:
ءسان- بەلگىلى ءبىر تپلعامنىڭ ۋاقىتشا ۇستەم بولۋى. كيىم – ءبىرىنشى قاجەتتى زات. ادام قوعامىنىڭ دامۋىنا جانە جاڭا تاريحي قوعامداستىقتار پايدا بولۋىنا بايلانىستى ادام كيىمى دە تۇبىرىمەن وزگەرىپ وتىرادى.
2. بۇيىمنىڭ نەگىزگى بولشەكتەرىنىڭ ۇلگىلەرىن ( الدىڭعى بوي، ارتقى بوي، جەڭدەر، جاعالار، مانجەتالار، ادىپتەر) الۋ ءۇشىن ولاردىڭ سىزبالارىن قاعازبەن تۇسىرەدى.
ولشەم الۋ ادىستەرى.
1. مو- مويىن ورامى، مويىندى اينالدىرا ولشەۋ.
2. كو- كەۋدە ورامى، كەۋدەنى اينالدىرا ولشەۋ.
3. بو- بەل ورامى، بەلدى اينالدىرا ولشەۋ.
4. جبو- جامباس ورامى، جامباستى اينالدىرا ولشەۋ.
5. بۇيىمنىڭ ۇزىندىعى.
6. كۇ- كەۋدە ۇزىندىعى، مويىننان كەۋدەگە دەيىنگى ۇزىندىق.
7. بۇ- بەل ۇزىندىعى، مويىننان بەلگە دەيىنگى ۇزىندىق.
8. جبۇ- جامباس ۇزىندىعى، بەلدەن جامباسقا دەيىنگى ۇزىندىق
9. ءجو- جەڭنىڭ ۇزىندىعى، يىقتان بىلەزىككە دەيىنگى ۇزىندىق.
10. ءيو- يىق ولشەمى، مويىننان يىققا دەيىنگى ۇزىندىق.
بارلىق تۇلعالار ولشەمدەرىن ەكى توپقا اجىراتۋعا بولادى
- ورامدارى
- ۇزىندىقتارى
- ادەتتە ولشەمدى كويلەك-كونشەك نەمەسە جەڭىل كويلەك سىرتىنانالادى. ولشەم الۋ كەزىندە ادام ەركىن ءارى قيمىل-تۇرىسىن وزگەرتپەي تۇرۋى كەرەك.
- بەل سىزىعىنا قاتتى ەتىپ، كولدەنەڭىنەن ءجىپ (رەزەڭكە) بايلاۋى كەرەك.
- ولشەمدى الدىمەن الدىڭعى جاعىنان، ودان كەيىن ارتقى جاعىنان ولشەيدى.
جۇمىستىڭ ورىندالۋ جۇيەلىكتەرى
كەرەكتى قۇرالدار
بولشەكتەردى ۇلگى بويىنشا ماتاعا قويىپ ءپىشۋ ءادىسى.
- ماتاعا سيپاتتاما.
- تەرىس بۇكتەپ، ۇلگىلەردى ورنالىستىرىپ رەتتەۋ.
- ۇلگىمەن ماتانى بۋلاۆكالارمەن قىستىرىپ، بەكىتۋ.
- ورنىن بەلگىلەۋ.
- قايشىمەن قيىپ الۋ
- قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
ماتا، ۇلگىلەر
ينەلەر، تۇيرەۋىشتەر
بور، سابىن القىندىسى
قايشى
كويلەكتى وڭدەۋ تەحنولوگياسى
- الدىڭعى، ارتقى بويدىڭ بۇكپەلەرىن ورىنداۋ.
- الدىڭعى جانە ارتقى بويدىڭ جان، يىق تىگىستەرىن ورىنداۋ.
- الدىڭعى ارتقى بويدى قوسىپ تىگۋ
- شاقتاپ وڭدەۋ
- اقاۋلاردى جوندەۋ
- تىگىن ماشيناسىمەن وڭدەۋ
- ىلعالدى – جىلۋمەن وڭدەۋ
- اشەكەيلەۋ
- كيۋگە ازىرلەۋ. ( جۋۋ، كەپتىرۋ، ۇتىكتەۋ)
ينە، ءجىپ، قايشى
سم-لىك تاسپا
تىگىن ماشيناسى
ەلەكتر ۇتىك
باۋ، مونشاق، تاسپا
شالبار وڭدەۋ تەحنولوگياسى.
- بولىكتەرىنىڭ ءپىشىمىن وڭدەۋگە دايىنداۋ
- شاقتاپ ولشەۋگە دايارلاۋ
- شاقتاپ ولشەۋدەن كەيىنگى كەمشىلىكتەرىن تۇزەتۋ.
- قىرجىمدارىن وڭدەۋ.
- جان تىگىستەرىن وڭدەۋ
- ىسىرما- ىلگەكتى قولدانىپ، ىلگەگىن وڭدەۋ.
- بەلبەۋدى وڭدەۋ
- تۇيمەلىكتەرىن وڭدەۋ
- اشەكەيلەۋ جۇمىستارى
- جىپتەردىڭ ۇزىندىلەرىن الىپ تاستاۋ
- ىلعالدى – جىلۋمەن وڭدەۋ
- شالباردى كيۋگە دايىنداۋ
ينە، ءجىپ، قايشى
سم-لىك تاسپا
ەلەكتر ۇتىك
ىسىرما ىلگەك
تەسپە تىگۋ
تۇيمە
باۋ، تاسپا
قايشى
ۇتىك
سەرگىتى ءساتى. سيتۋاسيالىق سۇراقتار قويۋ.
1. ماتاعا ۇلگىنى دۇرىس ورنالاستىرمادىق، ءبىر بولىكتەردى بىردەي ەتىپ ءپىشىپ الدىق، قانداي جاعدايدا بولاسىڭ، بۇل كەدەرگىدەن قالاي شىعاسىڭ؟
2. پىشكەن كيىمىڭ وزىڭە بولماي قالدى، قىسقا ءارى تار، قانداي كۇيدە بولاسىڭ، بۇل جاعدايدان قالاي شىعاسىڭ؟
3. كيىمىن ساباق ۇستىندە سوگىلىپ كەتتى نەمەسە جىرتىلىپ قالدى، قانداي كۇيدە بولاسىڭ؟
جارناما جاساۋ. ءاربىر توپ ءوزى ولشەپ پىشكەن بۇيىمىنىڭ ساپاسىنا جارناما جاساۋ. مىسالى:شالبار ۇسىنعان سەبەبىم،
ادەمى كيىن دەگەنىم.
شالبارىمىز دا ادامداردى تاڭدايدى،
تولىقتاردىڭ دەنى تۇرقىن سومدايدى.
شالبار دەگەن ءبىر كەرەمەت نارسە عوي
سوندىقتان دا شالبار كيگەن ىڭعايلى،
ويتكەنى ول ءبىلىپ تۇر-اۋ ىڭعايدى،
ءسوز جوق سەنىڭ ايتقانىڭدى تىڭدايدى،
شالبار كيگەن بارىمىزگە ىڭعايلى.
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. بولشەكتەردى ازىرلەۋدى قالاي جۇرگىزەدى؟
2. بولشەكتەردى دايىنداۋ قانداي جۇيەلىلىكپەن جۇرگىزىلەدى؟
3. بۇيىمداردى قۇراستىرۋ قالاي جۇرگىزىلەدى؟
4. بۇيىيدى تىگۋ كەزىندەگى جۇيەلىلىكتىڭ بۇلجىمايتىن ءتارتىبى بار ما؟ نەلىكتەن؟
5. بۇيىمداردىڭ ۇسىنىلعان نوبايلارىن قارا، بۇيىمنىڭ بولشەكتەرىن ازىرلەۋ مەن قۇراستىرۋ قالاي جۇرگىزىلەتىنىن ايتىڭدار؟
ۇيگە تاپسىرما: كيىمدى ولشەپ، ءپىشۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ.
ساراماندىق جۇمىستىق ماقساتى: وقۋشىلارعا تاڭداعان كيىمدەرىنە ولشەم الۋ، ونى ۇلگى بويىنشا ماتاعا قيۋ، كوكتەۋ تىگىستەرىن جۇرگىزۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ تەحنولوگياسىن كورسەتۋ.
قاجەتتى قۇرال- جابدىقتار: سانتيمەترلىك تاسپا، بۋردا جۋرنالى، ينە، جىپتەر، بۋلاۆكالار، كلەنكا، قايشى، ماتا، كيىم سۋرەتتەرى، بور، قالامساپ، نۇسقاۋ كارتا، سىزعىش.
جوسپارى:
1. ءسان- ولشەم، ءتاسىل، ءىس-قيمىل بەينەسى.
2. ولشەم الۋ، سىزبا سىزۋ.
3. نۇسقاۋ كارتامەن جۇمىس.
4. بولشەكتەردى ازىرلەۋ، قۇراستىرۋ.
5. جارناما.
جۇمىستىڭ ورىندالۋ ءتارتىبى:
ءسان- بەلگىلى ءبىر تپلعامنىڭ ۋاقىتشا ۇستەم بولۋى. كيىم – ءبىرىنشى قاجەتتى زات. ادام قوعامىنىڭ دامۋىنا جانە جاڭا تاريحي قوعامداستىقتار پايدا بولۋىنا بايلانىستى ادام كيىمى دە تۇبىرىمەن وزگەرىپ وتىرادى.
2. بۇيىمنىڭ نەگىزگى بولشەكتەرىنىڭ ۇلگىلەرىن ( الدىڭعى بوي، ارتقى بوي، جەڭدەر، جاعالار، مانجەتالار، ادىپتەر) الۋ ءۇشىن ولاردىڭ سىزبالارىن قاعازبەن تۇسىرەدى.
ولشەم الۋ ادىستەرى.
1. مو- مويىن ورامى، مويىندى اينالدىرا ولشەۋ.
2. كو- كەۋدە ورامى، كەۋدەنى اينالدىرا ولشەۋ.
3. بو- بەل ورامى، بەلدى اينالدىرا ولشەۋ.
4. جبو- جامباس ورامى، جامباستى اينالدىرا ولشەۋ.
5. بۇيىمنىڭ ۇزىندىعى.
6. كۇ- كەۋدە ۇزىندىعى، مويىننان كەۋدەگە دەيىنگى ۇزىندىق.
7. بۇ- بەل ۇزىندىعى، مويىننان بەلگە دەيىنگى ۇزىندىق.
8. جبۇ- جامباس ۇزىندىعى، بەلدەن جامباسقا دەيىنگى ۇزىندىق
9. ءجو- جەڭنىڭ ۇزىندىعى، يىقتان بىلەزىككە دەيىنگى ۇزىندىق.
10. ءيو- يىق ولشەمى، مويىننان يىققا دەيىنگى ۇزىندىق.
بارلىق تۇلعالار ولشەمدەرىن ەكى توپقا اجىراتۋعا بولادى
- ورامدارى
- ۇزىندىقتارى
- ادەتتە ولشەمدى كويلەك-كونشەك نەمەسە جەڭىل كويلەك سىرتىنانالادى. ولشەم الۋ كەزىندە ادام ەركىن ءارى قيمىل-تۇرىسىن وزگەرتپەي تۇرۋى كەرەك.
- بەل سىزىعىنا قاتتى ەتىپ، كولدەنەڭىنەن ءجىپ (رەزەڭكە) بايلاۋى كەرەك.
- ولشەمدى الدىمەن الدىڭعى جاعىنان، ودان كەيىن ارتقى جاعىنان ولشەيدى.
جۇمىستىڭ ورىندالۋ جۇيەلىكتەرى
كەرەكتى قۇرالدار
بولشەكتەردى ۇلگى بويىنشا ماتاعا قويىپ ءپىشۋ ءادىسى.
- ماتاعا سيپاتتاما.
- تەرىس بۇكتەپ، ۇلگىلەردى ورنالىستىرىپ رەتتەۋ.
- ۇلگىمەن ماتانى بۋلاۆكالارمەن قىستىرىپ، بەكىتۋ.
- ورنىن بەلگىلەۋ.
- قايشىمەن قيىپ الۋ
- قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
ماتا، ۇلگىلەر
ينەلەر، تۇيرەۋىشتەر
بور، سابىن القىندىسى
قايشى
كويلەكتى وڭدەۋ تەحنولوگياسى
- الدىڭعى، ارتقى بويدىڭ بۇكپەلەرىن ورىنداۋ.
- الدىڭعى جانە ارتقى بويدىڭ جان، يىق تىگىستەرىن ورىنداۋ.
- الدىڭعى ارتقى بويدى قوسىپ تىگۋ
- شاقتاپ وڭدەۋ
- اقاۋلاردى جوندەۋ
- تىگىن ماشيناسىمەن وڭدەۋ
- ىلعالدى – جىلۋمەن وڭدەۋ
- اشەكەيلەۋ
- كيۋگە ازىرلەۋ. ( جۋۋ، كەپتىرۋ، ۇتىكتەۋ)
ينە، ءجىپ، قايشى
سم-لىك تاسپا
تىگىن ماشيناسى
ەلەكتر ۇتىك
باۋ، مونشاق، تاسپا
شالبار وڭدەۋ تەحنولوگياسى.
- بولىكتەرىنىڭ ءپىشىمىن وڭدەۋگە دايىنداۋ
- شاقتاپ ولشەۋگە دايارلاۋ
- شاقتاپ ولشەۋدەن كەيىنگى كەمشىلىكتەرىن تۇزەتۋ.
- قىرجىمدارىن وڭدەۋ.
- جان تىگىستەرىن وڭدەۋ
- ىسىرما- ىلگەكتى قولدانىپ، ىلگەگىن وڭدەۋ.
- بەلبەۋدى وڭدەۋ
- تۇيمەلىكتەرىن وڭدەۋ
- اشەكەيلەۋ جۇمىستارى
- جىپتەردىڭ ۇزىندىلەرىن الىپ تاستاۋ
- ىلعالدى – جىلۋمەن وڭدەۋ
- شالباردى كيۋگە دايىنداۋ
ينە، ءجىپ، قايشى
سم-لىك تاسپا
ەلەكتر ۇتىك
ىسىرما ىلگەك
تەسپە تىگۋ
تۇيمە
باۋ، تاسپا
قايشى
ۇتىك
سەرگىتى ءساتى. سيتۋاسيالىق سۇراقتار قويۋ.
1. ماتاعا ۇلگىنى دۇرىس ورنالاستىرمادىق، ءبىر بولىكتەردى بىردەي ەتىپ ءپىشىپ الدىق، قانداي جاعدايدا بولاسىڭ، بۇل كەدەرگىدەن قالاي شىعاسىڭ؟
2. پىشكەن كيىمىڭ وزىڭە بولماي قالدى، قىسقا ءارى تار، قانداي كۇيدە بولاسىڭ، بۇل جاعدايدان قالاي شىعاسىڭ؟
3. كيىمىن ساباق ۇستىندە سوگىلىپ كەتتى نەمەسە جىرتىلىپ قالدى، قانداي كۇيدە بولاسىڭ؟
جارناما جاساۋ. ءاربىر توپ ءوزى ولشەپ پىشكەن بۇيىمىنىڭ ساپاسىنا جارناما جاساۋ. مىسالى:شالبار ۇسىنعان سەبەبىم،
ادەمى كيىن دەگەنىم.
شالبارىمىز دا ادامداردى تاڭدايدى،
تولىقتاردىڭ دەنى تۇرقىن سومدايدى.
شالبار دەگەن ءبىر كەرەمەت نارسە عوي
سوندىقتان دا شالبار كيگەن ىڭعايلى،
ويتكەنى ول ءبىلىپ تۇر-اۋ ىڭعايدى،
ءسوز جوق سەنىڭ ايتقانىڭدى تىڭدايدى،
شالبار كيگەن بارىمىزگە ىڭعايلى.
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ.
1. بولشەكتەردى ازىرلەۋدى قالاي جۇرگىزەدى؟
2. بولشەكتەردى دايىنداۋ قانداي جۇيەلىلىكپەن جۇرگىزىلەدى؟
3. بۇيىمداردى قۇراستىرۋ قالاي جۇرگىزىلەدى؟
4. بۇيىيدى تىگۋ كەزىندەگى جۇيەلىلىكتىڭ بۇلجىمايتىن ءتارتىبى بار ما؟ نەلىكتەن؟
5. بۇيىمداردىڭ ۇسىنىلعان نوبايلارىن قارا، بۇيىمنىڭ بولشەكتەرىن ازىرلەۋ مەن قۇراستىرۋ قالاي جۇرگىزىلەتىنىن ايتىڭدار؟
ۇيگە تاپسىرما: كيىمدى ولشەپ، ءپىشۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ.
You Might Also Like
