جول ءتارتىبىن جادىڭدا ۇستا
قۇرمەتتى دە، ءقادىرلى قوناقتار! 2 «ب» سىنىبىنىڭ «جول ءتارتىبىن جادىڭدا ۇستا!» اتتى ەرتەڭگىلىگىنە قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇگىنگى ەرتەڭگىلىگىمىزدىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن،ءتارتىبىن ساقتاي ءبىلۋدى ۇيرەتۋ. ويىندى تاربيە قۇرالى رەتىندە پايدالانىپ، بالا سەزىمىن كەڭەيتىپ،ءتىلىن ۇشتاستىرىپ، جول ەرەجەسىن جاسىنا ساي مەڭگەرتۋ. جاياۋ مەن كولىكتىڭ بايلانىس قاتىناسىن ءبىلدىرۋ. ولاي بولسا، ەرتەڭگىلىگىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
جۇرگىزۋشى:
ارمانعا الدا كۇتكەن اسىعارمىز،
ءبىز قالاي تولقىن اتپاي باسىلارمىز.
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن جاقسى ءبىلىپ،
ساقتىققا تۇرا الاتىن جاس ۇلانبىز.
جالعايتىن دوستارى بار ەل مەنەن،
جولداردان تۇرادى عوي الەم دەگەن
بۇگىنگى بىزگە كەلگەن قوناقتارعا
باستالسىن جولدا ءجۇرۋ ەرتەڭگىمەن.
قۇرمەتتى قوناقتار بۇگىنگى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىنە ارنالعان ەرتەڭگىلىگىمىزگە سىزدەرمەن بىرگە شيپاگەر اپاي دا قاتىسىپ وتىر.
كىشىگە، ۇلكەنگە، جاسىڭا، كارىڭە،
جانسايا قينالعان جانداردىڭ بارىنە.
شيپاگەر اپانى ءبىز جاقسى كورەمىز.
ويتكەنى ول ۇلكەن دارىگەر.
(بالالار قول سوعادى. وسى كەزدە ايۋ كىرەدى.)
جۇرگىزۋشى: اپاي، قاراڭىز مىنا ءبىر سۇمدىقتى،
مايماققا نە بولعان كىم ونى جارالاعان؟
شيپاگەر: مايماعىم، نە بولدى جاسىرماي ايتشى ءوزىڭ.
نەلىكتەن كوكپەڭبەك ىسىنگەن باس كوزىڭ؟
ايۋ: ايتايىن جاسىرماي شىنىمدى.
ساقتاڭىز شىبىنداي جانىمدى.
جارماسىپ بال تاسىپ ماشينا قاداققا،
دومالاپ ءتۇستىم كەپ تاپ بولدىم ازاپقا.
شيپاگەر: ءبىر ساتكە قارنىڭىز توياتىن كۇن ءۇشىن
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن دە بۇزىپسىڭ.
(ساحناعا قويان، تۇلكى شىعادى)
تۇلكى: جۇگىرىپ ەكەۋمىز وينادىق قۋىسپاق
قويان: اۋلادان شاپ بەرىپ، الماقشى قۋ ۇستاپ
تۇلكى: ال قويان كوشەگە زىپ بەرىپ جونەلدى.
قويان: اۋلا تار بولعان سوڭ قايتەيىن مەن ەندى.
تۇلكى: قوياندى قۋامىن دەپ تاپقانىم،
قۇيرىقتى ارەڭ دەپ ساقتادىم.
قويان: ماشينا استىنان جۇگىرىپ وتكەندە،
قۇلاقتى ءبىر تەمىر زاقىمداپ كەتكەنى.
شيپاگەر: قۇلاقپەن قۇيرىققا جاعاتىن ءدارى بار،
ەرەجە بۇزعانعا قوياتىن ەكىلىك تاعى بار.
مىنالاردى تەز اۋرۋحاناعا جەتكىزەيىك. كوردىڭدەر مە جولدا ويناعاننىڭ كەسىرىن. ءا.
جۇرگىزۋشى: بالالار، كوشەدە ءجۇرۋ ەرەجەسى بىزگە نە ءۇشىن كەرەك؟
1 - وقۋشى: ءار وقۋشى كوشەدە ءجۇرۋ ءتارتىبىن وتە جاقسى ءبىلۋى كەرەك. كوشەدە جۇرە ءبىلۋ ماشينا استىنا تۇسۋدەن، اپاتتان ساقتايدى.
جۇرگىزۋشى: دۇرىس ايتاسىڭ. ال بارلىعىمىز جول ءتارتىبىن بىلەمىز بە؟
بىرگە: بىلەمىز.
جۇرگىزۋشى: ال، ونى ءقازىر قالاعا ساياحات جاساعاندا تەكسەرىپ بىلەمىز.
2 - وقۋشى. اپاي قاشان بارامىز؟
3 - وقۋشى: ساتبايەۆ قالاسىنا بارامىز با؟
جۇرگىزۋشى: بارامىز بالالار! ءبىز بۇگىن تەك ەلەستەتۋ ارقىلى بارامىز. ءقازىر مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن، جۇمباقتى شەشكەن وقۋشى ساتبايەۆ قالاسىنا جۇرگىزۋشى بولىپ اپارادى.
جۇمباق:
ءبىر كوزىم «كىدىر» دەيدى،
ءبىر كوزىم «ءجۇر» دەيدى،
ءبىر كوزىم «ابايلا» دەيدى. (باعدارشام)
جۇرگىزۋشى: ال اسىلحان قانداي كولىك جۇرگىزەسىڭ؟
جۇرگىزۋشى: نەگە؟
وقۋشى: ءبىز ءبارىمىز بىرگە بارۋىمىز كەرەك.
جۇرگىزۋشى: ءبارىمىز كولىككە وتىرىپ، جولعا دايارلانايىق. ال بالالار كوردىڭدەر مە،---كوپشىل بالا ەكەن. ەشقايسىمىزدى دا تاستاماي اپارماقشى. بۇل جاقسى قاسيەت. كولىككە وتىردىق. ەندى جولدى قىسقارتۋ ءۇشىن ءبارىمىز ءان ايتايىق.
ءان: «جاس جولاۋشىلار جىرى»
- اي جارايسىڭدار، بالالار!
جۇرگىزۋشى: قالا ۇلكەن، ادامدار دا، كولىك تە كوپ. ءجۇرىستى رەتتەپ تۇراتىن نە؟
- باعدارشام.
- دۇرىس.
- كوشە ءتارتىبىن رەتتەۋشى كىم؟
- ساقشى (جارايسىڭدار)
جۇرگىزۋشى: انە جولدىڭ ارعى شەتىندە ساقشى تۇر. جان-جاعىنا قاراپ، جولدان اسىعىس وتپەكشى بولىپ تۇرعان جولاۋشىنى ساقشى توقتاتىپ تۇر. جۇرىڭدەر ساقشىنىڭ قاسىنا توقتايىق.
ساقشى: گۇلنار جەڭگەي، امان با؟
اسىقپاڭىز ءاماندا.
كوشە سىرىن ءبىلىڭىز،
تارتىبىمەن ءجۇرىڭىز.
اناسى: قىزىم كەلدى اۋىلدان،
ويناپ قايتپاق قالادا.
جۇرگەن جوقپىز جونسىزگە،
بالامىن با مەن سىزگە؟
كەس-كەستەمەي تۇرىڭىز.
ساقشى: وۋ جەڭەشە، بايقاڭىز،
اڭعارار دەپ ايتامىز.
قىزىل ساۋلە جانىپ تۇر،
جولدا كۇتىپ حالىقتۇر.
اناسى: ايتارىڭ سول ما؟!
مەنىڭ دە كوزىم بار،
مەندە دە سەزىم بار.
جىبەر قاينىم تەزىرەك،
قىزىما الار سىيىم بار.
ساقشى: الدىمەن وڭعا،
سودان سوڭ سولعا
قاراڭىز جولعا،
كەنەتتەن كولىك،
كەلمەسىن ءتونىپ
ءوتىڭىز سوندا. (قىزدىڭ اناسى سىيلىق الۋعا كەتەدى)
جۇرگىزۋشى: (جول جيەگىندە تۇرعان ساقشى اعايعا امانداسادى) بالالار، ساقشى اعايلارىنىڭ بىزگە تانىس ەمەس سوزدەرگە تۇسىنىك بەرىڭىزشى؟
وقۋشىلار:- سالەمەتسىز بە، اعاي! ەندى ماعان قاراڭدار.
جول دەگەنىمىز - كولىك تۇرلەرى مەن جۇرگىنشىلەر قوزعالاتىن اۋماق. وعان كوشەلەر، ەلدى مەكەندەر، قالا، اۋىل، بۇرىلىستار، جانە دە تىس جەرلەر. كولىككە جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جولدار بار. جول ءتارتىبىن بىلەسىڭدەر مە؟
1 - وقۋشى: جولدان تەك جاياۋ ادامدارعا ارنالعان «اق جولاق» ارقىلى ءوتۋ قاجەت.
2 - وقۋشى: ماشينالاردىڭ ارتىنا جابىسۋ وتە ءقاۋىپتى.
3 - وقۋشى: باعدارشامنىڭ جاسىل كوزى جانعاندا عان ءوتۋ قاجەت.
4 - وقۋشى: ماشينا جولىندا ويناۋعا بولمايدى.
ساقشى: جاقسى، وزدەرىڭ ءبارىن بىلەدى ەكەنسىڭدەر عوي.
5 - وقۋشى: ساقشى اعاي، مىنا جولدىڭ شەتىن نەگە بيىكتەپ قويعان؟
ساقشى: بۇل جول جيەگى. جول جيەگى تروتۋار ارالىعىن ءبولىپ تۇرۋ ءۇشىن قالانعان ارنايى تاس قاپتال. ونى «بورديۋر»دەپ اتايدى. جول جيەگىنىڭ ۇستىمەن ويناۋعا بولمايدى.
6 - وقۋشى: اعاي جاڭا تروتۋار دەدىڭىز عوي. «تروتۋار» ءسوزى فرانسۋز تىلىنەن اۋدارعاندا «جاياۋ جۇرگىنشىگە ارنالعان جول» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
7 - وقۋشى. تۇسىندىك اعاي.
ساقشى: جولدا ويناۋعا، جۇگىرۋگە بولمايدى ونى وزدەرىڭ دە بىلەسىڭدەر!
8 - وقۋشى: جولدان ءوتۋ كەزىندە الدىمەن سول جاققا قاراپ، جول ورتاسىنا بارعان سوڭ وڭ جاققا قاراپ وتەمىز.
قىز: اپاي، مەنىڭ انام قالاعا كەلىپ ەدى. مەنى جىبەرىڭىزشى. جولدىڭ ارعى شەتىندەگى ساياباقتىڭ قاسىندا تۋىسىمىزدىڭ ءۇيى بار. بارىپ كەلەيىن. جولدان وتە الامىن عوي.
جۇرگىزۋشى: اسىقپا ءبارىمىز وتەمىز.(قىز اسىعىس جۇگىرىپ وپەكشى بولىپ كەلە جاتقان اۆتوبۋۋسقا سوعىلىپ قۇلاپ قالادى. ءبارى شۋىلداپ، ساقشى ىسقىرىپ، اۆتوبۋستار توقتايدى)
ساقشى: ءاي، ارايلىم توقتا،
كوزىڭ جوق پا؟
ءاي، كەرى وتپە،
ءومىر ساعان كەرەك جوق پا؟
(قىزدىڭ قاسىنا ءمۇعالىم، وقۋشىلار، ساقشى كەلەدى)
قىز: وي، اياعىم،
اعاتاي اقىرىن.(ساقشى قىزدىڭ اياعىن ۇستاپ، قيمىلداتىپ كورەدى)
ساقشى: ءاي، قالقام - اي،
اسىعۋدان بار ما پايدا؟
ءتارتىپ قايدا؟
قىز: قاپ، اياعىمدى ۇستاماڭىز،
مەنى تۇر دەپ قىستاماڭىز.
ساقشى: سىنباپتى. بۇل سۇمدىق، قىمباتتىم.
جول وينايتىن جەر ەمەس،
اقساڭداپ قالدىڭ قۇلاپ،
قۇلاق اسپاي سوزىمە.
ءوز وبالىڭ وزىڭە.
قىز: جاقسى. ايتقانىڭىز اقىل - اق،
بولماسپىز ەندى اقىماق.
ساقشى: ءبىر ابايسىز جۇرىستەن
بۇكىل عۇمىر قيىرلار.
ءتالىم السا بۇل ىستەن،
تارتىپسىزدىك جويىلار.
باعدارشام ءۇش كوزدى،
ءۇش كوزدەن ۇق ءۇش ءسوزدى: توقتا! ساقتان! جول اشىق! قىزدى جول شەتىنە شىعارىپ، ورىندىققا وتىرعىزادى، وقۋشىلار اقىل ايتادى)
9 - وقۋشى: وبال بولدى، دوسىم - اي!
10 - وقۋشى: اۋەلى سولعا، سودان وڭعا
قارامايسىڭ با جولعا!
11 - وقۋشى: باعدارشام ءاماندا،
بەرىپ تۇر عوي كوماندا.(ورتاعا 3 قىز شىعادى)
قىزىل: قىزىل كوزى جانعاندا
قالت توقتاي قالعىن تاباندا
سارى: سارى كوزى جانعاندا
ساق اباي بول بارىندا
جاسىل: جاسىل جارىق جول اشىق،
جۇرە بەر بەل اسىپ.
ۇشەۋى بىرگە: باس اياقتى ويلاپ،
بول ۇقىپتى جولدا
جاناتىن باعدارشام.
قىز: وي، اياعىم.(جىلامسىراپ) قىزدىڭ اناسى كەلەدى
اناسى: ءاي، قىزىم - اي،
نە بولدى؟ قۇلادىڭ سەن نەگە؟
جىلادىڭ نەگە ۇرىنىپ؟
قىز: كوشەنىڭ ءتارتىبىن ساقتاماي،
ساقشىنىڭ ايتقانىن اقتاماي.
اۆتوبۋستىڭ الدىنان ءوتتىم،
ابايسىزدا قاعىپ كەتتى.
وي، اياعىم، اياعىم!
وقۋشىلار: ارايلىم سىرقات، شيپاگەر اپايعا جەتكىزەيىك.
12 - وقۋشى: ءاي، ارايلىم، ارايلىم،
ابىگەرسىڭ اۋرەسىڭ.
جول ءتارتىبىن بىلمەسەڭ،
وپىق جەرسىڭ كۇندە سەن.
13 - وقۋشى: ماشينا قاققان ادام
نە مۇلدەم كەتەدى،
نە مۇگەدەك بوپ وتەدى.
جۇرگىزۋشى: ال، بالالار، اڭعالدىقتى كوردىڭدەر عوي! ەندى نە ىستەيمىز؟ قالاي بولامىز؟
حورمەن: ءسوزىڭىزدى اقتايمىز،
جول ءتارتىبىن جادىمىزدا ساقتايمىز!
جۇرگىزۋشى: بالالار، ەندى مەكتەپكە جەتكەنشە جول ۇزاق، جول قىسقارسىن دەسەك ءوزىمىز ۇيرەنگەن جول تارتىبىنە بايلانىستى «توقتا، جولداس»ولەڭىنەن ۇزىندىلەر ايتايىق...
14 - وقۋشى: ءوز - وزىڭە ويلايتىنىڭ قاستىق پا،
نەگە سونشا، ەنتەلەيسىڭ ەلىرىپ؟
15 - وقۋشى: كوشە ءتۇزۋ،
سەن دە ءتۇزۋ جۇرسەڭشى،
اۆتوبۋسقا جانجالسىز - اق مىنسەڭشى.
16 - وقۋشى: توقتا، جولداس!
بۇزبا كوشە ءتارتىبىن!
وتكىزە الماي ءومىرىڭنىڭ ارتىعىن
جۇرەسىڭ بە سەن؟
قالاي - قالاي باساسىڭ؟
ويلا، بولسا اقىلىڭ!
ساقتاساڭشى ءومىرىڭدى، جارقىنىم.
جۇرگىزۋشى: قانە، بالالار جول قىسقارسىن ءان ايتايىق.
ءارقاشان كۇن سونبەسىن،
اسپاننان بۇلت تونبەسىن.
قاسىمدا بولسىن انام،
بولايىن مەن دە امان -
جۇرگىزۋشى: مىنە، ءبىز مەكتەبىمىزگە كەلدىك. نە بىلدىك، بالالار؟
وقۋشىلار: جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن، كوشە ءتارتىبىن ۇيرەندىك.
جۇرگىزۋشى: ال، بالالار بۇگىن بىزگە كەلگەن قوناقتارمەن دا وسى باعدارشامنىڭ ءۇش كوزىن ۇنەمى ەسىمدە ساقتاپ ءجۇرسىن، ءبىر سەرىگىپ قالسىن دەگەن نيەتپەن «باعدارشام» ويىنىن ويناپ جىبەرەيىك. الدىمەن ويىن شارتىن ءتۇسىندىرۋ.
قىزىل جانادى: قوزعالماي تۇرادى.
سارى جانادى: قول شاپالاقتايدى.
جاسىل جانادى: ورنىندا تۇرىپ جۇرەدى.( وقۋشىلارمەن بىرگە ورىنداۋ )
- راحمەت سىزدەرگە!
جۇرگىزۋشى: جاقسى بالالار، سەندەر بۇگىنگى «جول ءتارتىبىن جادىڭدا ۇستا!» ەرتەڭگىلىگىنەن كوپ ماعلۇمات الدىڭدار دەپ ويلايمىن! ەندى وسى بىلگەنىمىزدى ومىردە پايدالانىپ، ءارقاشان ەسىمىزدەن شىعارمايىق. جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن جاقسى ءبىلىپ، باعدارشامعا باعىنىپ، جولدان وتكەندە ارنايى «اق جولاقپەن» ءوتىپ، ءتارتىپ ساقتاۋىمىز قاجەت. سوندا عانا وقۋشى دەگەن اتقا لايىق بولاسىڭدار. ءسوزىمنىڭ سوڭىن
جىلاماسىن انالار!
جاس ۇلاندار وسە بەر.
ساق بولىڭدار، بالالار.
ساق جۇرىڭدەر، كوشەدە! دەپ قۇرمەتتى وقۋشىلار، قوناقتار! وسىمەن جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىنە ارنالعان ەرتەڭگىلىگىمىز اياقتالدى. كورىپ تاماشالاپ، ۋاقىت بولگەندەرىڭىزگە كوپ راحمەت! ساۋ بولىڭىزدار!
بۇگىنگى ەرتەڭگىلىگىمىزدىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن،ءتارتىبىن ساقتاي ءبىلۋدى ۇيرەتۋ. ويىندى تاربيە قۇرالى رەتىندە پايدالانىپ، بالا سەزىمىن كەڭەيتىپ،ءتىلىن ۇشتاستىرىپ، جول ەرەجەسىن جاسىنا ساي مەڭگەرتۋ. جاياۋ مەن كولىكتىڭ بايلانىس قاتىناسىن ءبىلدىرۋ. ولاي بولسا، ەرتەڭگىلىگىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
جۇرگىزۋشى:
ارمانعا الدا كۇتكەن اسىعارمىز،
ءبىز قالاي تولقىن اتپاي باسىلارمىز.
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن جاقسى ءبىلىپ،
ساقتىققا تۇرا الاتىن جاس ۇلانبىز.
جالعايتىن دوستارى بار ەل مەنەن،
جولداردان تۇرادى عوي الەم دەگەن
بۇگىنگى بىزگە كەلگەن قوناقتارعا
باستالسىن جولدا ءجۇرۋ ەرتەڭگىمەن.
قۇرمەتتى قوناقتار بۇگىنگى جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىنە ارنالعان ەرتەڭگىلىگىمىزگە سىزدەرمەن بىرگە شيپاگەر اپاي دا قاتىسىپ وتىر.
كىشىگە، ۇلكەنگە، جاسىڭا، كارىڭە،
جانسايا قينالعان جانداردىڭ بارىنە.
شيپاگەر اپانى ءبىز جاقسى كورەمىز.
ويتكەنى ول ۇلكەن دارىگەر.
(بالالار قول سوعادى. وسى كەزدە ايۋ كىرەدى.)
جۇرگىزۋشى: اپاي، قاراڭىز مىنا ءبىر سۇمدىقتى،
مايماققا نە بولعان كىم ونى جارالاعان؟
شيپاگەر: مايماعىم، نە بولدى جاسىرماي ايتشى ءوزىڭ.
نەلىكتەن كوكپەڭبەك ىسىنگەن باس كوزىڭ؟
ايۋ: ايتايىن جاسىرماي شىنىمدى.
ساقتاڭىز شىبىنداي جانىمدى.
جارماسىپ بال تاسىپ ماشينا قاداققا،
دومالاپ ءتۇستىم كەپ تاپ بولدىم ازاپقا.
شيپاگەر: ءبىر ساتكە قارنىڭىز توياتىن كۇن ءۇشىن
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن دە بۇزىپسىڭ.
(ساحناعا قويان، تۇلكى شىعادى)
تۇلكى: جۇگىرىپ ەكەۋمىز وينادىق قۋىسپاق
قويان: اۋلادان شاپ بەرىپ، الماقشى قۋ ۇستاپ
تۇلكى: ال قويان كوشەگە زىپ بەرىپ جونەلدى.
قويان: اۋلا تار بولعان سوڭ قايتەيىن مەن ەندى.
تۇلكى: قوياندى قۋامىن دەپ تاپقانىم،
قۇيرىقتى ارەڭ دەپ ساقتادىم.
قويان: ماشينا استىنان جۇگىرىپ وتكەندە،
قۇلاقتى ءبىر تەمىر زاقىمداپ كەتكەنى.
شيپاگەر: قۇلاقپەن قۇيرىققا جاعاتىن ءدارى بار،
ەرەجە بۇزعانعا قوياتىن ەكىلىك تاعى بار.
مىنالاردى تەز اۋرۋحاناعا جەتكىزەيىك. كوردىڭدەر مە جولدا ويناعاننىڭ كەسىرىن. ءا.
جۇرگىزۋشى: بالالار، كوشەدە ءجۇرۋ ەرەجەسى بىزگە نە ءۇشىن كەرەك؟
1 - وقۋشى: ءار وقۋشى كوشەدە ءجۇرۋ ءتارتىبىن وتە جاقسى ءبىلۋى كەرەك. كوشەدە جۇرە ءبىلۋ ماشينا استىنا تۇسۋدەن، اپاتتان ساقتايدى.
جۇرگىزۋشى: دۇرىس ايتاسىڭ. ال بارلىعىمىز جول ءتارتىبىن بىلەمىز بە؟
بىرگە: بىلەمىز.
جۇرگىزۋشى: ال، ونى ءقازىر قالاعا ساياحات جاساعاندا تەكسەرىپ بىلەمىز.
2 - وقۋشى. اپاي قاشان بارامىز؟
3 - وقۋشى: ساتبايەۆ قالاسىنا بارامىز با؟
جۇرگىزۋشى: بارامىز بالالار! ءبىز بۇگىن تەك ەلەستەتۋ ارقىلى بارامىز. ءقازىر مەن سەندەرگە جۇمباق جاسىرامىن، جۇمباقتى شەشكەن وقۋشى ساتبايەۆ قالاسىنا جۇرگىزۋشى بولىپ اپارادى.
جۇمباق:
ءبىر كوزىم «كىدىر» دەيدى،
ءبىر كوزىم «ءجۇر» دەيدى،
ءبىر كوزىم «ابايلا» دەيدى. (باعدارشام)
جۇرگىزۋشى: ال اسىلحان قانداي كولىك جۇرگىزەسىڭ؟
جۇرگىزۋشى: نەگە؟
وقۋشى: ءبىز ءبارىمىز بىرگە بارۋىمىز كەرەك.
جۇرگىزۋشى: ءبارىمىز كولىككە وتىرىپ، جولعا دايارلانايىق. ال بالالار كوردىڭدەر مە،---كوپشىل بالا ەكەن. ەشقايسىمىزدى دا تاستاماي اپارماقشى. بۇل جاقسى قاسيەت. كولىككە وتىردىق. ەندى جولدى قىسقارتۋ ءۇشىن ءبارىمىز ءان ايتايىق.
ءان: «جاس جولاۋشىلار جىرى»
- اي جارايسىڭدار، بالالار!
جۇرگىزۋشى: قالا ۇلكەن، ادامدار دا، كولىك تە كوپ. ءجۇرىستى رەتتەپ تۇراتىن نە؟
- باعدارشام.
- دۇرىس.
- كوشە ءتارتىبىن رەتتەۋشى كىم؟
- ساقشى (جارايسىڭدار)
جۇرگىزۋشى: انە جولدىڭ ارعى شەتىندە ساقشى تۇر. جان-جاعىنا قاراپ، جولدان اسىعىس وتپەكشى بولىپ تۇرعان جولاۋشىنى ساقشى توقتاتىپ تۇر. جۇرىڭدەر ساقشىنىڭ قاسىنا توقتايىق.
ساقشى: گۇلنار جەڭگەي، امان با؟
اسىقپاڭىز ءاماندا.
كوشە سىرىن ءبىلىڭىز،
تارتىبىمەن ءجۇرىڭىز.
اناسى: قىزىم كەلدى اۋىلدان،
ويناپ قايتپاق قالادا.
جۇرگەن جوقپىز جونسىزگە،
بالامىن با مەن سىزگە؟
كەس-كەستەمەي تۇرىڭىز.
ساقشى: وۋ جەڭەشە، بايقاڭىز،
اڭعارار دەپ ايتامىز.
قىزىل ساۋلە جانىپ تۇر،
جولدا كۇتىپ حالىقتۇر.
اناسى: ايتارىڭ سول ما؟!
مەنىڭ دە كوزىم بار،
مەندە دە سەزىم بار.
جىبەر قاينىم تەزىرەك،
قىزىما الار سىيىم بار.
ساقشى: الدىمەن وڭعا،
سودان سوڭ سولعا
قاراڭىز جولعا،
كەنەتتەن كولىك،
كەلمەسىن ءتونىپ
ءوتىڭىز سوندا. (قىزدىڭ اناسى سىيلىق الۋعا كەتەدى)
جۇرگىزۋشى: (جول جيەگىندە تۇرعان ساقشى اعايعا امانداسادى) بالالار، ساقشى اعايلارىنىڭ بىزگە تانىس ەمەس سوزدەرگە تۇسىنىك بەرىڭىزشى؟
وقۋشىلار:- سالەمەتسىز بە، اعاي! ەندى ماعان قاراڭدار.
جول دەگەنىمىز - كولىك تۇرلەرى مەن جۇرگىنشىلەر قوزعالاتىن اۋماق. وعان كوشەلەر، ەلدى مەكەندەر، قالا، اۋىل، بۇرىلىستار، جانە دە تىس جەرلەر. كولىككە جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جولدار بار. جول ءتارتىبىن بىلەسىڭدەر مە؟
1 - وقۋشى: جولدان تەك جاياۋ ادامدارعا ارنالعان «اق جولاق» ارقىلى ءوتۋ قاجەت.
2 - وقۋشى: ماشينالاردىڭ ارتىنا جابىسۋ وتە ءقاۋىپتى.
3 - وقۋشى: باعدارشامنىڭ جاسىل كوزى جانعاندا عان ءوتۋ قاجەت.
4 - وقۋشى: ماشينا جولىندا ويناۋعا بولمايدى.
ساقشى: جاقسى، وزدەرىڭ ءبارىن بىلەدى ەكەنسىڭدەر عوي.
5 - وقۋشى: ساقشى اعاي، مىنا جولدىڭ شەتىن نەگە بيىكتەپ قويعان؟
ساقشى: بۇل جول جيەگى. جول جيەگى تروتۋار ارالىعىن ءبولىپ تۇرۋ ءۇشىن قالانعان ارنايى تاس قاپتال. ونى «بورديۋر»دەپ اتايدى. جول جيەگىنىڭ ۇستىمەن ويناۋعا بولمايدى.
6 - وقۋشى: اعاي جاڭا تروتۋار دەدىڭىز عوي. «تروتۋار» ءسوزى فرانسۋز تىلىنەن اۋدارعاندا «جاياۋ جۇرگىنشىگە ارنالعان جول» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
7 - وقۋشى. تۇسىندىك اعاي.
ساقشى: جولدا ويناۋعا، جۇگىرۋگە بولمايدى ونى وزدەرىڭ دە بىلەسىڭدەر!
8 - وقۋشى: جولدان ءوتۋ كەزىندە الدىمەن سول جاققا قاراپ، جول ورتاسىنا بارعان سوڭ وڭ جاققا قاراپ وتەمىز.
قىز: اپاي، مەنىڭ انام قالاعا كەلىپ ەدى. مەنى جىبەرىڭىزشى. جولدىڭ ارعى شەتىندەگى ساياباقتىڭ قاسىندا تۋىسىمىزدىڭ ءۇيى بار. بارىپ كەلەيىن. جولدان وتە الامىن عوي.
جۇرگىزۋشى: اسىقپا ءبارىمىز وتەمىز.(قىز اسىعىس جۇگىرىپ وپەكشى بولىپ كەلە جاتقان اۆتوبۋۋسقا سوعىلىپ قۇلاپ قالادى. ءبارى شۋىلداپ، ساقشى ىسقىرىپ، اۆتوبۋستار توقتايدى)
ساقشى: ءاي، ارايلىم توقتا،
كوزىڭ جوق پا؟
ءاي، كەرى وتپە،
ءومىر ساعان كەرەك جوق پا؟
(قىزدىڭ قاسىنا ءمۇعالىم، وقۋشىلار، ساقشى كەلەدى)
قىز: وي، اياعىم،
اعاتاي اقىرىن.(ساقشى قىزدىڭ اياعىن ۇستاپ، قيمىلداتىپ كورەدى)
ساقشى: ءاي، قالقام - اي،
اسىعۋدان بار ما پايدا؟
ءتارتىپ قايدا؟
قىز: قاپ، اياعىمدى ۇستاماڭىز،
مەنى تۇر دەپ قىستاماڭىز.
ساقشى: سىنباپتى. بۇل سۇمدىق، قىمباتتىم.
جول وينايتىن جەر ەمەس،
اقساڭداپ قالدىڭ قۇلاپ،
قۇلاق اسپاي سوزىمە.
ءوز وبالىڭ وزىڭە.
قىز: جاقسى. ايتقانىڭىز اقىل - اق،
بولماسپىز ەندى اقىماق.
ساقشى: ءبىر ابايسىز جۇرىستەن
بۇكىل عۇمىر قيىرلار.
ءتالىم السا بۇل ىستەن،
تارتىپسىزدىك جويىلار.
باعدارشام ءۇش كوزدى،
ءۇش كوزدەن ۇق ءۇش ءسوزدى: توقتا! ساقتان! جول اشىق! قىزدى جول شەتىنە شىعارىپ، ورىندىققا وتىرعىزادى، وقۋشىلار اقىل ايتادى)
9 - وقۋشى: وبال بولدى، دوسىم - اي!
10 - وقۋشى: اۋەلى سولعا، سودان وڭعا
قارامايسىڭ با جولعا!
11 - وقۋشى: باعدارشام ءاماندا،
بەرىپ تۇر عوي كوماندا.(ورتاعا 3 قىز شىعادى)
قىزىل: قىزىل كوزى جانعاندا
قالت توقتاي قالعىن تاباندا
سارى: سارى كوزى جانعاندا
ساق اباي بول بارىندا
جاسىل: جاسىل جارىق جول اشىق،
جۇرە بەر بەل اسىپ.
ۇشەۋى بىرگە: باس اياقتى ويلاپ،
بول ۇقىپتى جولدا
جاناتىن باعدارشام.
قىز: وي، اياعىم.(جىلامسىراپ) قىزدىڭ اناسى كەلەدى
اناسى: ءاي، قىزىم - اي،
نە بولدى؟ قۇلادىڭ سەن نەگە؟
جىلادىڭ نەگە ۇرىنىپ؟
قىز: كوشەنىڭ ءتارتىبىن ساقتاماي،
ساقشىنىڭ ايتقانىن اقتاماي.
اۆتوبۋستىڭ الدىنان ءوتتىم،
ابايسىزدا قاعىپ كەتتى.
وي، اياعىم، اياعىم!
وقۋشىلار: ارايلىم سىرقات، شيپاگەر اپايعا جەتكىزەيىك.
12 - وقۋشى: ءاي، ارايلىم، ارايلىم،
ابىگەرسىڭ اۋرەسىڭ.
جول ءتارتىبىن بىلمەسەڭ،
وپىق جەرسىڭ كۇندە سەن.
13 - وقۋشى: ماشينا قاققان ادام
نە مۇلدەم كەتەدى،
نە مۇگەدەك بوپ وتەدى.
جۇرگىزۋشى: ال، بالالار، اڭعالدىقتى كوردىڭدەر عوي! ەندى نە ىستەيمىز؟ قالاي بولامىز؟
حورمەن: ءسوزىڭىزدى اقتايمىز،
جول ءتارتىبىن جادىمىزدا ساقتايمىز!
جۇرگىزۋشى: بالالار، ەندى مەكتەپكە جەتكەنشە جول ۇزاق، جول قىسقارسىن دەسەك ءوزىمىز ۇيرەنگەن جول تارتىبىنە بايلانىستى «توقتا، جولداس»ولەڭىنەن ۇزىندىلەر ايتايىق...
14 - وقۋشى: ءوز - وزىڭە ويلايتىنىڭ قاستىق پا،
نەگە سونشا، ەنتەلەيسىڭ ەلىرىپ؟
15 - وقۋشى: كوشە ءتۇزۋ،
سەن دە ءتۇزۋ جۇرسەڭشى،
اۆتوبۋسقا جانجالسىز - اق مىنسەڭشى.
16 - وقۋشى: توقتا، جولداس!
بۇزبا كوشە ءتارتىبىن!
وتكىزە الماي ءومىرىڭنىڭ ارتىعىن
جۇرەسىڭ بە سەن؟
قالاي - قالاي باساسىڭ؟
ويلا، بولسا اقىلىڭ!
ساقتاساڭشى ءومىرىڭدى، جارقىنىم.
جۇرگىزۋشى: قانە، بالالار جول قىسقارسىن ءان ايتايىق.
ءارقاشان كۇن سونبەسىن،
اسپاننان بۇلت تونبەسىن.
قاسىمدا بولسىن انام،
بولايىن مەن دە امان -
جۇرگىزۋشى: مىنە، ءبىز مەكتەبىمىزگە كەلدىك. نە بىلدىك، بالالار؟
وقۋشىلار: جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن، كوشە ءتارتىبىن ۇيرەندىك.
جۇرگىزۋشى: ال، بالالار بۇگىن بىزگە كەلگەن قوناقتارمەن دا وسى باعدارشامنىڭ ءۇش كوزىن ۇنەمى ەسىمدە ساقتاپ ءجۇرسىن، ءبىر سەرىگىپ قالسىن دەگەن نيەتپەن «باعدارشام» ويىنىن ويناپ جىبەرەيىك. الدىمەن ويىن شارتىن ءتۇسىندىرۋ.
قىزىل جانادى: قوزعالماي تۇرادى.
سارى جانادى: قول شاپالاقتايدى.
جاسىل جانادى: ورنىندا تۇرىپ جۇرەدى.( وقۋشىلارمەن بىرگە ورىنداۋ )
- راحمەت سىزدەرگە!
جۇرگىزۋشى: جاقسى بالالار، سەندەر بۇگىنگى «جول ءتارتىبىن جادىڭدا ۇستا!» ەرتەڭگىلىگىنەن كوپ ماعلۇمات الدىڭدار دەپ ويلايمىن! ەندى وسى بىلگەنىمىزدى ومىردە پايدالانىپ، ءارقاشان ەسىمىزدەن شىعارمايىق. جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن جاقسى ءبىلىپ، باعدارشامعا باعىنىپ، جولدان وتكەندە ارنايى «اق جولاقپەن» ءوتىپ، ءتارتىپ ساقتاۋىمىز قاجەت. سوندا عانا وقۋشى دەگەن اتقا لايىق بولاسىڭدار. ءسوزىمنىڭ سوڭىن
جىلاماسىن انالار!
جاس ۇلاندار وسە بەر.
ساق بولىڭدار، بالالار.
ساق جۇرىڭدەر، كوشەدە! دەپ قۇرمەتتى وقۋشىلار، قوناقتار! وسىمەن جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىنە ارنالعان ەرتەڭگىلىگىمىز اياقتالدى. كورىپ تاماشالاپ، ۋاقىت بولگەندەرىڭىزگە كوپ راحمەت! ساۋ بولىڭىزدار!
You Might Also Like
-
ارمىسىزدار، ءقادىرلى اتا-انالار، قىمباتتى ۇستازدار، اياۋلى وقۋشىلار!
