InfoHub Logo

قازىرگى تاڭدا تۋبەركۋلەزبەن كۇرەسۋ ماسەلەسى ەلىمىزدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ الدىڭعى قاتارلى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. ال انا مەن بالا دەنساۋلىعىن قورعاۋداعى نەگىزگى ماقسات — دۇنيەگە دەنى ساۋ ءسابي اكەلۋ، وعان دۇرىس تاربيە بەرۋ، بالانىڭ ەڭبەككە جارامدىلىعىن ساقتاۋ، ۇزاق ءومىر سۇرۋىنە سەپ بولۋ.

تۋبەركۋلەز اۋرۋى كوبىنە كەش انىقتالاتىندىقتان، اسىرەسە جۇكتى جانە بوسانعان ايەلدەر ءۇشىن اسا ءقاۋىپتى. ويتكەنى جۇكتىلىك كەزىندەگى جانە بوسانۋدان كەيىنگى كەزەڭدە تۋبەركۋلەز اۋرۋىنا شالدىعۋ جاعدايلارى جالپى تۋىت جاسىنداعى ايەل ادامدارمەن سالىستىرعاندا 1،2-2 ەسە جوعارى. جۇكتىلىك پەن بوسانۋ ەندوكريندى جۇيە قىزمەتىنىڭ قايتا قۇرىلۋىمەن، يممۋنيتەتتىڭ وزگەرىسىمەن قاباتتاسا جۇرەدى جانە تۋبەركۋلەز اۋرۋىنا قاتىستى فاكتور بولىپ تابىلادى.

تۋبەركۋلەزدى دەر كەزىندە انىقتاۋ ماقساتىندا ەلىمىزدە بوسانعان بارلىق ايەلدەرگە مىندەتتى فليۋوروگرافيالىق تەكسەرىس جاساۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانعان. سوندىقتان وسى زەرتتەۋدى ۋاقىتىندا، ياعني بوسانعاننان كەيىن ءبىر اي ىشىندە جاساۋ كەرەك.

تۋبەركۋلەز جۇكتىلىكتىڭ كەز كەلگەن كەزەڭىندە پايدا بولۋى مۇمكىن، دەگەنمەن اتالعان اۋرۋعا شالدىعۋ بوسانعاننان كەيىن 6 ايدان كەيىن ءجيى بايقالادى. جۇكتىلىك كەزىندە، بوسانعاننان كەيىنگى كەزەڭدە پايدا بولعان تۋبەركۋلەز جۇكتى بولعانعا دەيىنگىمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا اۋىر وتەدى. تۋبەركۋلەزدەن ايقىن ۋلانعان ايەل ورگانيزمى ۇرىقتىڭ دامۋىنا كەرى اسەر ەتىپ، وزدىگىنەن تۇسىك تاستاۋعا الىپ كەلەدى.

ەگەردە جۇكتىلىك تۋبەركۋلەزبەن اۋىرىپ جۇرگەن كەزدە انىقتالسا، وندا اۋرۋدىڭ اسقىنۋى جۇكتىلىكتىڭ العاشقى ايلارىندا بايقالۋى مۇمكىن. بۇل ايەل ادامنىڭ جالپى كۇيىنىڭ ناشارلاۋىمەن، السىزدىگىمەن، جوتەلدىڭ پايدا بولۋىمەن، سالماعىنىڭ ازايۋىمەن، دەنە قىزۋىنىڭ تۇراقتى كوتەرىلۋىمەن بايقالادى. اتالعان بەلگىلەر جۇكتىلىكتىڭ ءتورتىنشى ايىنىڭ سوڭىندا سايابىرسيدى. كەيبىر ناۋقاستاردا اسقىنۋلار جۇكتىلىكتىڭ 5-7 نەمەسە 9 ايىندا قايتالانۋى مۇمكىن. تۋبەركۋلەزدىڭ ءجيى كەزدەسەتىن تۇرلەرىنە ىدىراۋ كەزەڭىندەگى ينفيلتراتتى ءتۇرى، شاشىراندى (ديسەمينيرلى) ءتۇرى، ەكسسۋداتيۆتى وكپە قابىنۋى جاتادى.

بوسانۋ ايتارلىقتاي ءقاۋىپتى كەزەڭ، سەبەبى تۋبەركۋلەزگە شالدىققان جۇكتى ايەلدەردە تۋبەركۋلەزدىڭ اسقىنۋى جانە كەي جاعدايلاردا تۋبەركۋلەزدى مەنينگيتتىڭ دامۋ ءقاۋپى بار. دەنە قىزۋى جوعارىلاپ، جوتەل مەن السىزدىك، تابەتتىڭ تومەندەۋى بايقالىپ، قاقىرىقتا تۋبەركۋلەز ميكوباكتەريالارى دا پايدا بولۋى مۇمكىن.

ۋاقىتىندا ناقتاما جاساماي، ەم جۇرگىزبەۋ سالدارىنان بوسانعاننان كەيىنگى كەزەڭدەگى (بوسانعاننان كەيىن ءبىر جىل ىشىندە) تۋبەركۋلەزدەن قايتىس بولۋ جاعدايلارى 20% كۇرايدى.

وكپە تۋبەركۋلەزى، اسىرەسە جۇكتىلىك بارىسىندا نەمەسە بوسانعاننان كەيىن العاشقى كەزەڭدەردە اۋىرعان ايەل ادامداردا اۋىر وتەدى. جۇكتىلىك بارىسىندا 2-3 اپتا بويى قاقىرىقتى جوتەل، دەنە قىزۋىنىڭ جوعارىلاۋى، كەۋدە قۋىسىنىڭ اۋىرسىنۋى، شامادان تىس تەرشەڭدىك، السىزدىك بايقالعان بولسا، وندا دەرەۋ ايەلدەر كەڭەسىنىڭ اكۋشەر-گينەكولوگ دارىگەرىنە جۇگىنۋى كەرەك. ول ءوز كەزەگىندە تۋبەركۋلەزدىڭ بار-جوقتىعىن تەكسەرۋ ماقساتىندا قاقىرىققا زەرتتەۋ مەن رەنتگەنولوگيالىق تەكسەرىس جۇرگىزىپ بولعاننان كەيىن، قاجەت دەپ تاپقان جاعدايدا ناۋقاستى تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەرگە جىبەرەدى.

جۇكتىلىك كەزىندە رەنتگەنولوگيالىك زەرتتەۋ ۇرىقتى جاۋىپ تۇرۋ ارقىلى جۇرگىزىلەدى.

كوپ جاعدايلاردا جۇكتى ايەلدەر جوعارىدا اتالعان بەلگىلەردى توكسيكوزبەن شاتاستىرىپ الادى. سول سەبەپتى دارىگەرگە ۋاقىتىلى قارالىپ، قاجەتتى تەكسەرۋلەردەن ءوتىپ تۇرۋ كەرەك.

تۋبەركۋلەز انىقتالعان ايەل ادامداردىڭ جۇكتىلىكتى جالعاستىرۋى نەمەسە ءۇزۋى جايلى ماسەلەنى دارىگەر شەشەدى. ءبىراق كوپ جاعدايلاردا ەمدى تۋبەركۋلەزگە قارسى پرەپاراتتارمەن جالعاستىرۋ ارقىلى جۇكتىلىكتى اياعىنا دەيىن كوتەرۋگە رۇقسات بەرىلەدى.

تۋبەركۋلەزگە قارسى ەم كوپ جاعدايلاردا جۇكتىلىكتى انا مەن بالا ءۇشىن ەشبىر زاقىمسىز ساقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

تۋبەركۋلەزگە شالدىققان ايەلدەردى جۇكتىلىك بارىسىندا ەمدەۋ ۇدەرىستىڭ سايابىرلاۋىنا جانە بوسانعاننان كەيىنگى اسقىنۋدىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەدى. تۋبەركۋلەزدى ەمدەۋدى بوسانعاننان كەيىنگى ۋاقىتقا قالدىرۋ دۇرىس ەمەس. دارىگەر دۇرىس تاعايىنداعان ەم (تۋبەركۋلەزگە قارسى پرەپاراتتارمەن) ۇرىقتىڭ دۇرىس ونىپ-وسۋىنە كەدەرگى كەلتىرمەۋى ءتيىس. تۋبەركۋلەزگە شالدىققان انانىڭ دەنساۋلىعى ۇرىقتىڭ اعزاسىنا اسەر ەتپەۋى كەرەك. تەك اۋرۋ ابدەن اسقىنعان جاعدايدا عانا سالماعى از جانە ءالسىز ءسابي تۋادى.

اناسى قارسىلىق تانىتپاعان جاعدايدا جاڭا تۋعان نارەستەلەرگە پەرزەنتحانادا العاشقى 0-4 كۇن ىشىندە بسج ۆاكسيناسى جاسالادى.

جاڭا بوسانعان انا تۋبەركۋلەزدىڭ بەلسەندى تۇرىمەن اۋىراتىن بولسا جانە ونى وقشاۋلاۋ مۇمكىن بولماسا، ءسابيدى 3 ايدان كەم ەمەس مەرزىمگە وقشاۋلاۋ كەرەك. 3 ايدان كەيىن سابيگە مانتۋ سىناماسىنىڭ ناتيجەسىن ەسەپكە الا وتىرىپ، بسج ۆاكسيناسى ەگىلىپ، يممۋنيتەتىن جوعارىلاتۋ ماقساتىندا اناسىنان تاعى 2 ايعا وقشاۋلاۋ كەرەك.

تۋبەركۋلەز سىرقاتى ناقتامالانعان جۇكتى ايەلدەر ەسەپكە الىنىپ، ۋچاسكەلىك فتيزياتردىڭ جانە اكۋشەر-گينەكولوگتىڭ باقىلاۋىندا بولادى.

ب. ا. راحىمبەكوۆا

---