جۇمباق جانە ونىڭ تۇرلەرى
عىلىمي جوبا
جۇمباق جانە ونىڭ تۇرلەرى
مازمۇنى
I. كىرىسپە ----------------------------------------------------------------------- 3 بەت
II. جۇمباق - وي ۇشقىرلىعىنا باۋليتىن جانر -------------------- 4 بەت
III. جۇمباقتىڭ تۇرلەرى ---------------------------------------------------- 5 - 8 بەت
IV. بۇگىنگى تاڭداعى اقىن - جازۋشىلاردىڭ جۇمباقتارى -------- 9 - 14 بەت
V. جۇمباقتىڭ تاربيەلىك ءمانى ----------------------------------------- 15 بەت
VI. پايدالانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى ------------------------------- 16 بەت
كىرىسپە
جۇمباقتار – قازاق حالىق اۋىز ادەبيەتى ىشىندە اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە بەرىلىپ، ەرتە زاماننان باستاپ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن دامۋ، ءوسۋ، تولىعۋ ۇستىندە كەلە جاتقان اسىل مۇرا. جۇمباقتاردىڭ اسىلدىق قاسيەتى، ونىڭ دۇنيەگە كەلۋى سوناۋ ەرتە زامان بولسا دا، بۇگىنگى ءبىزدىڭ داۋىرىمىزدە قاجەتتىلىگى كۇشەيىپ ءمان - ماعىناسىنىڭ ارتىپ وتىرعاندىعىندا.
جۇمباقتار حالىق اۋىز ادەبيەتى ىشىندە ۇساق جانرلار قاتارىنا جاتادى. جاڭىلتپاشتار، ماقال - ماتەلدەر، ت. ب. سياقتى ۇساق جانرلار دەپ اتالعانىمەن، جۇمباقتار - حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ كۇردەلى ءبىر سالاسى.
جۇمباقتار جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋمەن قاتار، ولاردىڭ بويىنا ءوز حالقىنىڭ يگىلىگىن دارىتىپ، انا تىلىندە ويلاۋ جانە مادەنيەتتى سويلەۋىنە، ساۋاتتى جازۋ داعدىلارىنا بارىنشا مول اسەرىن تيگىزەدى. سونىمەن قاتار، جۇمباقتاردى پايدالانۋ وقۋشىلاردى قىزىقتىرادى، دۇرىس سويلەۋگە ۇيرەتەدى، لوگيكالىق ويىن جەتىلدىرەدى.
زەرتتەۋ تاقىرىبىنىڭ وزەكتىلىگى؛
قازىرگى زامانداعى جان - جاقتى تىلدىك تاربيەنىڭ ماڭىزدىلىعى. وسى ورايدا جۇمباقتار پايىمداۋ مەن وي - پىكىردىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى، تاماشا قورىتىندىسى بولىپ تابىلاتىن ۇشقىر دا ۇتقىر ءسوز رەتىندە كوزگە تۇسەدى. وسى جاعىنان الىپ قاراعاندا، جۇمباقتار ءتىلشى، ادەبيەتشى عالىمداردىڭ عىلىمي ەڭبەكتەرىندە قاراستىرىلىپ، ءسوز ونەرى، حالىق اۋىز ادەبيەتى ۇلگىسى ەسەبىندە جان - جاقتى زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى.
تاقىرىپتى زەرتتەۋ ادىستەرى؛
تاقىرىپتى زەرتتەۋ بارىسىندا حالىق اۋىز ادەبيەتتەرىنىڭ مول مۇراسىن سارالاۋ، ولاردىڭ ءمان - ماعىناسىنا، قۇرىلىمىنا جانە توپتاستىرىلۋىنا اسا نازار اۋدارىلدى. ەرتەدەن كەلە جاتقان جۇمباقتار ۇلگىسى مەن قازىرگى تاڭداعى اقىن - جازۋشىلاردىڭ جۇمباقتارى اراسىنداعى ورتاق ماقسات - مىندەتتەردى ايقىنداي وتىرىپ، جۇمباق تۇرلەرىن جۇيەلەۋ، توپتاستىرۋ ادىستەرى جۇرگىزىلدى. ادەبيەتشى عالىمداردىڭ عىلىمي ەڭبەكتەرى دە قاراستىرىلدى.
تاقىرىپتىڭ ماقسات - مىندەتتەرى؛
1) جۇمباقتاردىڭ ءمان - ماعىناسىن اشۋ؛
2) جاس ۇرپاق تاربيەسىندە حالقىمىزدىڭ اسىل مۇراسىنىڭ تيگىزەر اسەرىن جانە قازىرگى زاماندا جۇمباقتاردىڭ قولدانۋ اياسىنا نىقتاۋ.
3) قازاق جۇمباقتارىنىڭ قۇرىلىسى، ايتىلۋى مەن مازمۇنى جاعىنان جانە تۇرلەرىنە توپتاستىرۋ.
جۇمباق – ادامنىڭ وي - ءورىسىن، العىرلىعىن، ءبىلىمىن سىناۋ ماقساتىندا ناقتى ءبىر زات نەمەسە قۇبىلىس تۇسپالداپ سيپاتتالاتىن شاعىن ادەبي جانر. ول حالىق شىعارمالارىنىڭ ىشىندەگى ەڭ ەسكى ءتۇرى جانە بارلىق جۇرتتىڭ فولكلورىنا ورتاق دۇنيە سانالادى. جۇمباق – حالىق شىعارمالارىنىڭ ەڭ ەسكى ءتۇرىنىڭ ءبىرى جانە بارلىق جۇرتتىڭ فولكلورىنىڭ ورتاق ءتۇرى. اۋەلگى تۋىسى ارعى، ەرتە زاماندا بولعانىمەن، جۇمباق بەرتىن كەلە، ءتىپتى بۇگىنگى ءبىزدىڭ داۋىرىمىزدە دە ءوز كەرەكتى قاسيەتىن جويعان جوق.
قاي كەزدە الساق تا جۇمباق وتكىر، ۇشقىر ءسوز ەسەبىندە حالىق اراسىندا باعالى بولعان. جۇمباقتى حالىقتىڭ وزگە تاپقىرلىق سوزدەرى قاتارىندا ساياسي قۇرال ەسەبىندە تاپ جاۋىنا قارسى قولدانعان ورىندار دا از ەمەس. جۇمباق قازاق حالقىنىڭ اراسىندا دا جانە باسقا حالىقتاردا دا ءالى كۇنگە تىڭنان تۋىپ، مولايىپ دامىپ كەلەدى ولاي بولسا حالىقتىڭ جۇمباق سەكىلدى فولكلور قورىن جيناپ باسىپ، تەكسەرىپ تانۋ عىلىمدىق زور مىندەت بولادى.
«العاشقى كەزدە ادام بالاسىنا دۇنيەدەگى زاتتاردىڭ، قۇبىلىستاردىڭ بارلىعى، ولاردىڭ سىرى، نەدەن جاسالاتىندىعى ءمالىم بولماعان، جۇمباق بولعان. ءبىراق ادام بالاسى سول جۇمباقتى شەشۋگە تىرىسقان. ول ءۇشىن اينالانى قورشاعان جاراتىلىستى، ەڭبەك، كاسىپ قۇرالىن، ءار ءتۇرلى حايۋاناتتار جايىن، ءبىر زاتتى ەكىنشى ءبىر بەيتانىس زاتقا سالىستىرا وتىرىپ، ۇقساس بەلگىلەرىنە قاراپ نەدەن شىققانىن قانداي زات ەكەنىن انىقتاعان. جۇمباقتاردىڭ العاش ۇلگىلەرى وسىلاي شىققان»، - دەيدى مالىك عابدۋللين.
عالىمدار جۇمباقتىڭ اۋەلگى تەگى تىيىم سوزدەرمەن جانە تابۋمەن توركىندەس دەپ ەسەپتەيدى. باعزى داۋىردە ادامدار اينالاداعى وكتەم كۇشتەردەن ساقتاعاندىقتان، ءوزارا شارتتى سوزدەرمەن، استارلى تىركەستەرمەن تىلدەسكەن. كەيىن جۇمباق تابۋ مەن تىيىم سوزدەردەن ءبولىنىپ شىققان.
قازاق جۇمباقتارىنىڭ العاش جينالىپ، باسپا بەتىنە ءتۇسۋى XIX عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنان باستالادى. 1842 جىلى «تاتار حرەستوماتياسىن» قۇراستىرىپ باستىرعان. م. يۆانوۆ وعان قازاق جۇمباقتارىندا ەنگىزگەن.
جالپى العاندا، جۇمباق – ادامنىڭ دۇنيەتانۋ جولىنداعى وي - ءورىسىن، قيالىنىڭ بەلگىلى ءبىر ساتىسىن كورسەتەتىن ۇشقىر ويدىڭ ءبىر ءتۇرى. جۇمباقتى شەشۋ ادامنىڭ زەرەكتىگىن، اقىل - پاراساتىن، ءبىلىمىن بايقاتادى.
«جالپى العاندا، جۇمباق – ادامنىڭ دۇنيەتانۋ جولىنداعى ويىنىڭ، قيالىنىڭ شاماسىن بىلدىرەدى»، - دەيدى مۇحتار اۋەزوۆ. ويتكەنى، جۇمباق وزگە فولكلورعا قاراعاندا ءبىتىمى بولەك، ەرەكشە زاتتى دەرەكتى ءسوز. سول دەرەكتىلىككە سۇيەنەتىندىكتەن جۇمباق ءار زاتتىڭ جاعداي، ءبولىم - بولشەكتەرىنە كوبىرەك كوز سالادى. دۇنيەتانۋ جولدارىن ەڭبەگىنە بايلانىستىرىپ، وسىدان بارىپ قورىتىندى جاسايتىن حالىق، كوپ جۇمباقتى نارسەلەردىڭ نەدەن پايدا بولعاندىعىن ايتۋعا ارنايدى. ال بۇنىڭ ءوزى ادام تانىمىن تەرەڭدەتىپ، ۇرپاقتى ۇلاعاتتى، زەردەلى ەتىپ تاربيەلەيدى.
جۇمباق جانىرىنا ءتان ەرەكشەلىك – كولەمى شاعىن، قۇرىلىمى جۇپ – جۇمىر، شىمىر بولىپ، از سوزبەن كوپ نارسەنى ايتا بىلۋگە بەيىمدىلىك. جۇمباق سويلەمدەرى كوبىنە قىسقا، جيناقى كەلەدى.
قازاق جالپى جۇمباقتى ادامداردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن، پاراساتىن اڭعارتاتىن ۇلكەن ونەر دەپ ەسەپتەگەن، سوندىقتان اقىندار، ەل ىشىندەگى شەشەن، بي، ت. ب. داناگوي، قادىرمەندى ادامدار ءبىر - بىرىنە جۇمباق جولداپ، اقىل - وي سىناسىپ، تانىم سالىستىرعان. جۇمباق قارا ءسوز تۇرىندە دە، ولەڭ تۇرىندە دە، اقىندىق ايتىس تۇرىندە دە كەزدەسەدى. وسى جۇمباقتاردىڭ قاي - قايسىسى بولسا دا حالىقتىڭ عاسىرلار بويى جيناعان تاجىريبەسىنە نەگىزدەلىپ، ونىڭ تىرشىلىك تىنىسىمەن، شارۋاشىلىق كاسىبىمەن، ۇلتتىق داستۇرىمەن تىعىز بايلانىستى تۋىپ، دامىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ وتىرعان.
جۇمباقپەن تولعاپ جىر ايتۋ اسانقايعى، بۇقار جىراۋ، بازار جىراۋ، شورتانباي، اۋباكىر سياقتى قازاق اقىندارىنىڭ جىرىندا، سىرىم، تولە بي، جيرەنشە، ت. ب شەشەندىك سوزدەرىندە ءجيى كەزدەسەدى. شەشەندىك سوزگە قۇرىلعان جۇمباقتارداعى اقىل - پاراسات، تاپقىرلىق، تەرەڭ لوگيكا جازۋ - سىزۋ بولمادى، ساۋاتسىز ەدى دەپ كۇستانالاپ كەلگەن حالقىمىزدىڭ اسقان دانالىعىنىڭ كورىنىسىندەي كوزگە ۇرادى.
قازاق جۇمباقتارىن ءوزىنىڭ قۇرىلىسى، ايتىلۋى، مازمۇنى جاعىنان ىرىكتەپ العاندا، نەگىزىنەن جەتى تۇرگە بولىنەدى.
جۇمباق جانە ونىڭ تۇرلەرى
مازمۇنى
I. كىرىسپە ----------------------------------------------------------------------- 3 بەت
II. جۇمباق - وي ۇشقىرلىعىنا باۋليتىن جانر -------------------- 4 بەت
III. جۇمباقتىڭ تۇرلەرى ---------------------------------------------------- 5 - 8 بەت
IV. بۇگىنگى تاڭداعى اقىن - جازۋشىلاردىڭ جۇمباقتارى -------- 9 - 14 بەت
V. جۇمباقتىڭ تاربيەلىك ءمانى ----------------------------------------- 15 بەت
VI. پايدالانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى ------------------------------- 16 بەت
كىرىسپە
جۇمباقتار – قازاق حالىق اۋىز ادەبيەتى ىشىندە اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە بەرىلىپ، ەرتە زاماننان باستاپ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن دامۋ، ءوسۋ، تولىعۋ ۇستىندە كەلە جاتقان اسىل مۇرا. جۇمباقتاردىڭ اسىلدىق قاسيەتى، ونىڭ دۇنيەگە كەلۋى سوناۋ ەرتە زامان بولسا دا، بۇگىنگى ءبىزدىڭ داۋىرىمىزدە قاجەتتىلىگى كۇشەيىپ ءمان - ماعىناسىنىڭ ارتىپ وتىرعاندىعىندا.
جۇمباقتار حالىق اۋىز ادەبيەتى ىشىندە ۇساق جانرلار قاتارىنا جاتادى. جاڭىلتپاشتار، ماقال - ماتەلدەر، ت. ب. سياقتى ۇساق جانرلار دەپ اتالعانىمەن، جۇمباقتار - حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ كۇردەلى ءبىر سالاسى.
جۇمباقتار جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋمەن قاتار، ولاردىڭ بويىنا ءوز حالقىنىڭ يگىلىگىن دارىتىپ، انا تىلىندە ويلاۋ جانە مادەنيەتتى سويلەۋىنە، ساۋاتتى جازۋ داعدىلارىنا بارىنشا مول اسەرىن تيگىزەدى. سونىمەن قاتار، جۇمباقتاردى پايدالانۋ وقۋشىلاردى قىزىقتىرادى، دۇرىس سويلەۋگە ۇيرەتەدى، لوگيكالىق ويىن جەتىلدىرەدى.
زەرتتەۋ تاقىرىبىنىڭ وزەكتىلىگى؛
قازىرگى زامانداعى جان - جاقتى تىلدىك تاربيەنىڭ ماڭىزدىلىعى. وسى ورايدا جۇمباقتار پايىمداۋ مەن وي - پىكىردىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى، تاماشا قورىتىندىسى بولىپ تابىلاتىن ۇشقىر دا ۇتقىر ءسوز رەتىندە كوزگە تۇسەدى. وسى جاعىنان الىپ قاراعاندا، جۇمباقتار ءتىلشى، ادەبيەتشى عالىمداردىڭ عىلىمي ەڭبەكتەرىندە قاراستىرىلىپ، ءسوز ونەرى، حالىق اۋىز ادەبيەتى ۇلگىسى ەسەبىندە جان - جاقتى زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى.
تاقىرىپتى زەرتتەۋ ادىستەرى؛
تاقىرىپتى زەرتتەۋ بارىسىندا حالىق اۋىز ادەبيەتتەرىنىڭ مول مۇراسىن سارالاۋ، ولاردىڭ ءمان - ماعىناسىنا، قۇرىلىمىنا جانە توپتاستىرىلۋىنا اسا نازار اۋدارىلدى. ەرتەدەن كەلە جاتقان جۇمباقتار ۇلگىسى مەن قازىرگى تاڭداعى اقىن - جازۋشىلاردىڭ جۇمباقتارى اراسىنداعى ورتاق ماقسات - مىندەتتەردى ايقىنداي وتىرىپ، جۇمباق تۇرلەرىن جۇيەلەۋ، توپتاستىرۋ ادىستەرى جۇرگىزىلدى. ادەبيەتشى عالىمداردىڭ عىلىمي ەڭبەكتەرى دە قاراستىرىلدى.
تاقىرىپتىڭ ماقسات - مىندەتتەرى؛
1) جۇمباقتاردىڭ ءمان - ماعىناسىن اشۋ؛
2) جاس ۇرپاق تاربيەسىندە حالقىمىزدىڭ اسىل مۇراسىنىڭ تيگىزەر اسەرىن جانە قازىرگى زاماندا جۇمباقتاردىڭ قولدانۋ اياسىنا نىقتاۋ.
3) قازاق جۇمباقتارىنىڭ قۇرىلىسى، ايتىلۋى مەن مازمۇنى جاعىنان جانە تۇرلەرىنە توپتاستىرۋ.
جۇمباق – ادامنىڭ وي - ءورىسىن، العىرلىعىن، ءبىلىمىن سىناۋ ماقساتىندا ناقتى ءبىر زات نەمەسە قۇبىلىس تۇسپالداپ سيپاتتالاتىن شاعىن ادەبي جانر. ول حالىق شىعارمالارىنىڭ ىشىندەگى ەڭ ەسكى ءتۇرى جانە بارلىق جۇرتتىڭ فولكلورىنا ورتاق دۇنيە سانالادى. جۇمباق – حالىق شىعارمالارىنىڭ ەڭ ەسكى ءتۇرىنىڭ ءبىرى جانە بارلىق جۇرتتىڭ فولكلورىنىڭ ورتاق ءتۇرى. اۋەلگى تۋىسى ارعى، ەرتە زاماندا بولعانىمەن، جۇمباق بەرتىن كەلە، ءتىپتى بۇگىنگى ءبىزدىڭ داۋىرىمىزدە دە ءوز كەرەكتى قاسيەتىن جويعان جوق.
قاي كەزدە الساق تا جۇمباق وتكىر، ۇشقىر ءسوز ەسەبىندە حالىق اراسىندا باعالى بولعان. جۇمباقتى حالىقتىڭ وزگە تاپقىرلىق سوزدەرى قاتارىندا ساياسي قۇرال ەسەبىندە تاپ جاۋىنا قارسى قولدانعان ورىندار دا از ەمەس. جۇمباق قازاق حالقىنىڭ اراسىندا دا جانە باسقا حالىقتاردا دا ءالى كۇنگە تىڭنان تۋىپ، مولايىپ دامىپ كەلەدى ولاي بولسا حالىقتىڭ جۇمباق سەكىلدى فولكلور قورىن جيناپ باسىپ، تەكسەرىپ تانۋ عىلىمدىق زور مىندەت بولادى.
«العاشقى كەزدە ادام بالاسىنا دۇنيەدەگى زاتتاردىڭ، قۇبىلىستاردىڭ بارلىعى، ولاردىڭ سىرى، نەدەن جاسالاتىندىعى ءمالىم بولماعان، جۇمباق بولعان. ءبىراق ادام بالاسى سول جۇمباقتى شەشۋگە تىرىسقان. ول ءۇشىن اينالانى قورشاعان جاراتىلىستى، ەڭبەك، كاسىپ قۇرالىن، ءار ءتۇرلى حايۋاناتتار جايىن، ءبىر زاتتى ەكىنشى ءبىر بەيتانىس زاتقا سالىستىرا وتىرىپ، ۇقساس بەلگىلەرىنە قاراپ نەدەن شىققانىن قانداي زات ەكەنىن انىقتاعان. جۇمباقتاردىڭ العاش ۇلگىلەرى وسىلاي شىققان»، - دەيدى مالىك عابدۋللين.
عالىمدار جۇمباقتىڭ اۋەلگى تەگى تىيىم سوزدەرمەن جانە تابۋمەن توركىندەس دەپ ەسەپتەيدى. باعزى داۋىردە ادامدار اينالاداعى وكتەم كۇشتەردەن ساقتاعاندىقتان، ءوزارا شارتتى سوزدەرمەن، استارلى تىركەستەرمەن تىلدەسكەن. كەيىن جۇمباق تابۋ مەن تىيىم سوزدەردەن ءبولىنىپ شىققان.
قازاق جۇمباقتارىنىڭ العاش جينالىپ، باسپا بەتىنە ءتۇسۋى XIX عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنان باستالادى. 1842 جىلى «تاتار حرەستوماتياسىن» قۇراستىرىپ باستىرعان. م. يۆانوۆ وعان قازاق جۇمباقتارىندا ەنگىزگەن.
جالپى العاندا، جۇمباق – ادامنىڭ دۇنيەتانۋ جولىنداعى وي - ءورىسىن، قيالىنىڭ بەلگىلى ءبىر ساتىسىن كورسەتەتىن ۇشقىر ويدىڭ ءبىر ءتۇرى. جۇمباقتى شەشۋ ادامنىڭ زەرەكتىگىن، اقىل - پاراساتىن، ءبىلىمىن بايقاتادى.
«جالپى العاندا، جۇمباق – ادامنىڭ دۇنيەتانۋ جولىنداعى ويىنىڭ، قيالىنىڭ شاماسىن بىلدىرەدى»، - دەيدى مۇحتار اۋەزوۆ. ويتكەنى، جۇمباق وزگە فولكلورعا قاراعاندا ءبىتىمى بولەك، ەرەكشە زاتتى دەرەكتى ءسوز. سول دەرەكتىلىككە سۇيەنەتىندىكتەن جۇمباق ءار زاتتىڭ جاعداي، ءبولىم - بولشەكتەرىنە كوبىرەك كوز سالادى. دۇنيەتانۋ جولدارىن ەڭبەگىنە بايلانىستىرىپ، وسىدان بارىپ قورىتىندى جاسايتىن حالىق، كوپ جۇمباقتى نارسەلەردىڭ نەدەن پايدا بولعاندىعىن ايتۋعا ارنايدى. ال بۇنىڭ ءوزى ادام تانىمىن تەرەڭدەتىپ، ۇرپاقتى ۇلاعاتتى، زەردەلى ەتىپ تاربيەلەيدى.
جۇمباق جانىرىنا ءتان ەرەكشەلىك – كولەمى شاعىن، قۇرىلىمى جۇپ – جۇمىر، شىمىر بولىپ، از سوزبەن كوپ نارسەنى ايتا بىلۋگە بەيىمدىلىك. جۇمباق سويلەمدەرى كوبىنە قىسقا، جيناقى كەلەدى.
قازاق جالپى جۇمباقتى ادامداردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن، پاراساتىن اڭعارتاتىن ۇلكەن ونەر دەپ ەسەپتەگەن، سوندىقتان اقىندار، ەل ىشىندەگى شەشەن، بي، ت. ب. داناگوي، قادىرمەندى ادامدار ءبىر - بىرىنە جۇمباق جولداپ، اقىل - وي سىناسىپ، تانىم سالىستىرعان. جۇمباق قارا ءسوز تۇرىندە دە، ولەڭ تۇرىندە دە، اقىندىق ايتىس تۇرىندە دە كەزدەسەدى. وسى جۇمباقتاردىڭ قاي - قايسىسى بولسا دا حالىقتىڭ عاسىرلار بويى جيناعان تاجىريبەسىنە نەگىزدەلىپ، ونىڭ تىرشىلىك تىنىسىمەن، شارۋاشىلىق كاسىبىمەن، ۇلتتىق داستۇرىمەن تىعىز بايلانىستى تۋىپ، دامىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ وتىرعان.
جۇمباقپەن تولعاپ جىر ايتۋ اسانقايعى، بۇقار جىراۋ، بازار جىراۋ، شورتانباي، اۋباكىر سياقتى قازاق اقىندارىنىڭ جىرىندا، سىرىم، تولە بي، جيرەنشە، ت. ب شەشەندىك سوزدەرىندە ءجيى كەزدەسەدى. شەشەندىك سوزگە قۇرىلعان جۇمباقتارداعى اقىل - پاراسات، تاپقىرلىق، تەرەڭ لوگيكا جازۋ - سىزۋ بولمادى، ساۋاتسىز ەدى دەپ كۇستانالاپ كەلگەن حالقىمىزدىڭ اسقان دانالىعىنىڭ كورىنىسىندەي كوزگە ۇرادى.
قازاق جۇمباقتارىن ءوزىنىڭ قۇرىلىسى، ايتىلۋى، مازمۇنى جاعىنان ىرىكتەپ العاندا، نەگىزىنەن جەتى تۇرگە بولىنەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
10 - 11 سىنىپتار ارالىعىنداعى «زەرەك» تانىمدىق سايىسى
-
ءحىح عاسىردىڭ 60 - شى جانە 80 - 90 - جىلدارىنداعى اكىمشىلىك رەفورمالار
