ءحىح عاسىردىڭ 60-شى جانە 80-90-جىلدارىنداعى اكىمشىلىك رەفورمالار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءحىح عاسىردىڭ 60 - شى جانە 80 - 90 - جىلدارىنداعى اكىمشىلىك رەفورمالار
ساباقتىڭ ماقساتى:
وقۋشىلارعا قازاقستاندا جۇرگىزىلگەن بۇل رەفورمالاردىڭ سيپاتى مەن ماڭىزىن، ونىڭ ماقساتى قازاقستاندى باسقارۋدىڭ ساياسي جۇيەسىن وزگەرتۋ ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ، بۇل رەفورمالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ايتۋ جانە 1822 ج. «ەرەجەمەن» سالىستىرا وتىرىپ، ونىڭ وتارلىق سيپاتىن اشۋ؛
وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ، ولاردىڭ تاريحي ۇردىستەرگە قىسقاشا مىنەزدەمە بەرىپ، قورىتىندى جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ، وقۋشىلاردى ىزدەنىس جۇمىستارىنا ىنتالاندىرۋ، ولاردىڭ ماسەلەلەردى شەشۋدەگى جەكە كوزقاراستارىنا ورىندى باعا بەرۋ؛
ەڭبەكسۇيگىشتىككە، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ينتەراكتيۆتى
كورنەكىلىك: كارتا، سىزبا
نەگىزگى تۇسىنىكتەر: اكىمشىلىك - اۋماقتىق ءبولىنىس، گەنەرال - گۋبەرناتورلىق باسقارۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرى، سايلاۋ جۇيەسى، مىندەتكەرلىك تۇرلەرى، كونتريبۋسيا، قازاق اۋىلدارى ومىرىندەگى كاپيتاليستىك قاتىناستاردىڭ دامۋى مەن اسەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. وقۋ قۇرالىن تەكسەرىپ تۇگەلدەۋ
3. «حابار» /ەل جاڭالىقتارىنان.../
4. وقۋشى زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. «شىنبەرىلگەن» قازاقتاردىڭ تۇرعان جەرلەرىن كارتادان كورسەتىڭدەر.
2. كەستەنىڭ تولتىرىلۋىن تەكسەرۋ.
جاڭا تاقىرىپتى وقىتۋدىڭ جوسپارى:
ءى. ءحىح ع. 60 - جىلدارىنداعى اكىمشىلىك رەفورمالار.
• قازاقستان اۋماعىنداعى پاتشا ۇكىمەتى جۇرگىزگەن اكىمشىلىك رەفورمالاردىڭ ماقساتى، سەبەپتەرى مەن رەفورمالاۋدىڭ باستالۋى.
• قازاقستاننىڭ 1867 - 68 جىلدارداعى رەفورمالار بويىنشا اكىمشىلىك - اۋماقتىق ءبولىنىسى.
• باسقارۋ قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
• دەنساۋلىق ساقتاۋ، جەردى پايدالانۋ سالالارىنداعى رەفورمالار.
• رەفورمالاردىڭ وتارشىلدىق سيپاتى.
ءىى. ءحىح ع. 80 - 90 جىلدارداعى اكىمشىلىك رەفورمالار.
• تورعاي جانە ورال وبلىستارىندا كوتەرىلىستەردىڭ باستالۋى.
• ماڭعىستاۋداعى كوتەرىلىس.
• كوتەرىلىستىڭ جەڭىلۋ سەبەپتەرى مەن سالدارى
• ءحىح ع. 80 - 90 - جىلدارداعى اكىمشىلىك رەفورمالار.
ساباقتىڭ ءبىرىنشى بولىگى - قازاقستانداعى ساياسي جانە الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق جاعدايعا سيپاتتاما بەرىلەدى. مۇندا قازاقستاندا بۇل كەزەڭدە رەفورما جاساۋعا قانداي جاعدايلار تۇرتكى بولعانىنا توقتالۋ كەرەك.
العىشارتتار:
قازاقستانداعى باسقارۋ جۇيەسىن رەفورمالاۋ ۋاقىت جاعىنان رەسەيدەگى كرەپوستنويلىق پراۆونىڭ جويىلۋ كەزەڭىمەن سايكەس كەلەدى.
رەسەيدەگى ءحىح ع. ورتاسىندا جۇرگىزىلگەن بۋرجۋازيالىق رەفورمالار وسى كەزەڭدە قازاقستاندا بولعان پروسەستەرگە تىكەلەي اسەرىن تيگىزدى.
كاپيتاليستىك قاتىناستاردىڭ دامۋ جاعدايىنداعى قازاقستاندا 1822 جانە 1824 جىلدارى جۇرگىزىلگەن رەفورمالار يمپەريانىڭ شارۋاشىلىق دامۋ ماقساتىمەن سايكەس كەلمەدى.
قازاقستاندا اكىمشىلىك - اۋماقتىق جانە الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق رەفورمالار جۇرگىزۋدىڭ سەبەپتەرى:
• حان بيلىگىنىڭ ساقتالۋى پاتشا ۇكىمەتىنە ايماقتى جاپپاي وتارلاۋعا بوگەت بولدى.
• رەفورماعا دەيىن قازاقستان ەكى گەنەرال - گۋبەرناتورلىققا (ورىنبور جانە باتىس ءسىبىر) ءبولىندى، ال ءحىح ع. 60 - جىلدارىنىڭ ورتاسىندا رەسەيگە وڭتۇستىك قازاقستان مەن جەتىسۋ ايماقتارى قوسىلدى، بۇل ءوز كەزەگىندە جاڭا ايماقتاردى رەسەيدىڭ باسقا ايماقتارىنداعى باسقارۋ قۇرىلىمدارىنا جاقىنداتۋ مىندەتىن جۇكتەدى.
• رەسەيدىڭ ەۋروپالىق بولىگىندەگى دامۋشى ونەركاسىپكە بارعان سايىن ارزان شيكىزات پەن جۇمىسشى كۇشى قاجەت بولدى.
• قازاق حالقى ءۇشىن ءبىرتۇتاس سالىق جۇيەسىن ەنگىزۋ قاجەتتىگى تۋىندادى.
• رەسەيدىڭ ەۋروپالىق بولىگىندەگى جەرسىز شارۋالاردى قازاقستانعا ورنالاستىرۋ ۇيىمداستارىلدى.
كارتانى پايدالانا وتىرىپ، قازاقستانداعى رەفورماعا دايىندىق پەن ونى وتكىزۋدىڭ حرونولوگيالىق بايلانىسىن كورسەتەدى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
وقۋشىلارعا قازاقستاندا جۇرگىزىلگەن بۇل رەفورمالاردىڭ سيپاتى مەن ماڭىزىن، ونىڭ ماقساتى قازاقستاندى باسقارۋدىڭ ساياسي جۇيەسىن وزگەرتۋ ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ، بۇل رەفورمالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ايتۋ جانە 1822 ج. «ەرەجەمەن» سالىستىرا وتىرىپ، ونىڭ وتارلىق سيپاتىن اشۋ؛
وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ، ولاردىڭ تاريحي ۇردىستەرگە قىسقاشا مىنەزدەمە بەرىپ، قورىتىندى جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ، وقۋشىلاردى ىزدەنىس جۇمىستارىنا ىنتالاندىرۋ، ولاردىڭ ماسەلەلەردى شەشۋدەگى جەكە كوزقاراستارىنا ورىندى باعا بەرۋ؛
ەڭبەكسۇيگىشتىككە، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ينتەراكتيۆتى
كورنەكىلىك: كارتا، سىزبا
نەگىزگى تۇسىنىكتەر: اكىمشىلىك - اۋماقتىق ءبولىنىس، گەنەرال - گۋبەرناتورلىق باسقارۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرى، سايلاۋ جۇيەسى، مىندەتكەرلىك تۇرلەرى، كونتريبۋسيا، قازاق اۋىلدارى ومىرىندەگى كاپيتاليستىك قاتىناستاردىڭ دامۋى مەن اسەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. وقۋ قۇرالىن تەكسەرىپ تۇگەلدەۋ
3. «حابار» /ەل جاڭالىقتارىنان.../
4. وقۋشى زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. «شىنبەرىلگەن» قازاقتاردىڭ تۇرعان جەرلەرىن كارتادان كورسەتىڭدەر.
2. كەستەنىڭ تولتىرىلۋىن تەكسەرۋ.
جاڭا تاقىرىپتى وقىتۋدىڭ جوسپارى:
ءى. ءحىح ع. 60 - جىلدارىنداعى اكىمشىلىك رەفورمالار.
• قازاقستان اۋماعىنداعى پاتشا ۇكىمەتى جۇرگىزگەن اكىمشىلىك رەفورمالاردىڭ ماقساتى، سەبەپتەرى مەن رەفورمالاۋدىڭ باستالۋى.
• قازاقستاننىڭ 1867 - 68 جىلدارداعى رەفورمالار بويىنشا اكىمشىلىك - اۋماقتىق ءبولىنىسى.
• باسقارۋ قۇرىلىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
• دەنساۋلىق ساقتاۋ، جەردى پايدالانۋ سالالارىنداعى رەفورمالار.
• رەفورمالاردىڭ وتارشىلدىق سيپاتى.
ءىى. ءحىح ع. 80 - 90 جىلدارداعى اكىمشىلىك رەفورمالار.
• تورعاي جانە ورال وبلىستارىندا كوتەرىلىستەردىڭ باستالۋى.
• ماڭعىستاۋداعى كوتەرىلىس.
• كوتەرىلىستىڭ جەڭىلۋ سەبەپتەرى مەن سالدارى
• ءحىح ع. 80 - 90 - جىلدارداعى اكىمشىلىك رەفورمالار.
ساباقتىڭ ءبىرىنشى بولىگى - قازاقستانداعى ساياسي جانە الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق جاعدايعا سيپاتتاما بەرىلەدى. مۇندا قازاقستاندا بۇل كەزەڭدە رەفورما جاساۋعا قانداي جاعدايلار تۇرتكى بولعانىنا توقتالۋ كەرەك.
العىشارتتار:
قازاقستانداعى باسقارۋ جۇيەسىن رەفورمالاۋ ۋاقىت جاعىنان رەسەيدەگى كرەپوستنويلىق پراۆونىڭ جويىلۋ كەزەڭىمەن سايكەس كەلەدى.
رەسەيدەگى ءحىح ع. ورتاسىندا جۇرگىزىلگەن بۋرجۋازيالىق رەفورمالار وسى كەزەڭدە قازاقستاندا بولعان پروسەستەرگە تىكەلەي اسەرىن تيگىزدى.
كاپيتاليستىك قاتىناستاردىڭ دامۋ جاعدايىنداعى قازاقستاندا 1822 جانە 1824 جىلدارى جۇرگىزىلگەن رەفورمالار يمپەريانىڭ شارۋاشىلىق دامۋ ماقساتىمەن سايكەس كەلمەدى.
قازاقستاندا اكىمشىلىك - اۋماقتىق جانە الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق رەفورمالار جۇرگىزۋدىڭ سەبەپتەرى:
• حان بيلىگىنىڭ ساقتالۋى پاتشا ۇكىمەتىنە ايماقتى جاپپاي وتارلاۋعا بوگەت بولدى.
• رەفورماعا دەيىن قازاقستان ەكى گەنەرال - گۋبەرناتورلىققا (ورىنبور جانە باتىس ءسىبىر) ءبولىندى، ال ءحىح ع. 60 - جىلدارىنىڭ ورتاسىندا رەسەيگە وڭتۇستىك قازاقستان مەن جەتىسۋ ايماقتارى قوسىلدى، بۇل ءوز كەزەگىندە جاڭا ايماقتاردى رەسەيدىڭ باسقا ايماقتارىنداعى باسقارۋ قۇرىلىمدارىنا جاقىنداتۋ مىندەتىن جۇكتەدى.
• رەسەيدىڭ ەۋروپالىق بولىگىندەگى دامۋشى ونەركاسىپكە بارعان سايىن ارزان شيكىزات پەن جۇمىسشى كۇشى قاجەت بولدى.
• قازاق حالقى ءۇشىن ءبىرتۇتاس سالىق جۇيەسىن ەنگىزۋ قاجەتتىگى تۋىندادى.
• رەسەيدىڭ ەۋروپالىق بولىگىندەگى جەرسىز شارۋالاردى قازاقستانعا ورنالاستىرۋ ۇيىمداستارىلدى.
كارتانى پايدالانا وتىرىپ، قازاقستانداعى رەفورماعا دايىندىق پەن ونى وتكىزۋدىڭ حرونولوگيالىق بايلانىسىن كورسەتەدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
