جۇرەك كۇندەلىگى
قازاق جىرىن قۇرمەتتەر قاۋىمعا فاريزا وڭعارسىنوۆا ەسىمى كەڭ تانىمال. پوەزيا اتالاتىن ومىرشەڭ ولكەگە العاش بەتتەگەن ساپارىنان-اق وزگەگە ۇقساي بەرمەيتىن ءوز اۋەنى، بولمىس ءبىتىمى بولەكشە جىر قۇيىلىسىمەن دارالانعان فاريزا اقىننىڭ جۇرەك سىرىن جىبەكتەي ەسىپ جەتكىزەر ەستى، ەڭسەلى ليريكالارىنان ادۋىندى اساۋلىق پەن تەكتى تارپاڭدىقتى ءمولدىر مۇڭ مەن اسقاق پافوستى سارىندى سەزىنىپ تۇيسىنگەن سايىن اقىن كوڭىلىنىڭ ايتپاعىن بۇكپەسىز، اشىق ايتۋعا ماشىقتىعى ءتانتى ەتىپ، تەبىرەنتە تۇسەدى. اقىن قاسيەتىندەگى وسى ءبىر تۋراشىلدىق پەن بۇكپەسىز اقيقات ورىمدەرى ءورىستى جىرلارعا قۇلاش ۇرىپ، ءوز تۆورچەستۆوسىنىڭ كەمەلدەنىپ، تولىسقان بۇگىنگى شاعىندا جاڭا قىرلارىمەن تۇرلەنىپ، اجارلانا ءتۇسۋى فاريزانىڭ ءوز ءستيلىنىڭ قالىپتاسقاندىعىن، ءوز اۋەنىنەن اينىماعاندىعىن تانىتقان. سول ءبىر پىكىر اقىننىڭ تاياۋدا جارىق كورگەن «جۇرەك كۇندەلىگى» جىر جيناعىمەن جۇزدەسكەندە تاعى دا وي شارپىپ، كوڭىل تورىنەن قونىس تەپكەندەي بولىپ ەدى.
«جۇرەك كۇندەلىگىندە» اقىننىڭ جيىرما جىلعى تۆورچەستۆولىق ەڭبەگىنەن ەلەس بەرەر ليريكالىق ولەڭدەرى ىرىكتەلىپ الىنعان. نەگىزىنەن ولەڭدەر سارىنىندا ماحاببات اۋەنى باسىم بولىپ وتىرادى دەسەك تە، اقىننىڭ ادامگەرشىلىك، ءومىر، دوستىق سەزىم، ادالدىق، تۋعان ەل، انا، ونەر تاقىرىپتارىن بارىنشا مول قامتىپ، سولار بويىنشا وي تولعاۋعا ۇمتىلىستارى ايقىن ءىز تاستايدى.
ماڭعىستاۋ!
مۇنارلارىڭ شانشىلسا اسپاندى ۇرىپ،
تايتالاسا الماي قالادى اسقار بۇعىپ.
جانارتاۋلارداي لاپىلداپ وتتى الاۋلارىڭ
جانارى جاسىق جانداردى جاسقاندىرىپ.
اقىن جىرىندا جاڭارعان، جاسارعان مۇنايلى ماڭعىستاۋدىڭ جۇمىسكەر، كۇرەسكەر پورترەتى سيپاتتالادى. ءار جولداعى ەكپىندى، سالماقتى ءسوز تىركەستەرى ماڭعىستاۋدىڭ بۇگىنگى ەڭبەككەر بەينەسىن اشا تۇسۋگە قىزمەت ەتۋمەن بىرگە وركەندى، ءورىستى قازاقستان وندىرىسىنە لايىق، ۇندەس كەلەر اۋەندىك سيپاتپەن ساباقتاستىق بايقاتادى.
وسى جىرداعى:
وسىناۋ اسقاق جاندارعا زامانداس بولىپ،
مەن اسىلى تەكتەن تەك تۋماعان ەكەم!
— دەۋى دە سونشالىقتى ۇيلەسىمدى ءوزىن-وزى اقتاي الارلىق قۋاتتىلىقپەن تۇيىندەلەدى.
ءبىر جاسايىن مەن بۇگىن
كەتپەي قويعان بايگە عوي كوكەيىمنەن،
جەتە الماعان جىگىتتى توپەيىن مەن.
جورعاڭدى قوي.
قايدا الگى بايگە تورى —
نە دە بولسا ءبىر زۋلاپ وتەيىن مەن!
مىنە، ەكىنشى ءبىر جىرداعى ەرلىك پەن ەكپىندىلىك اۋەنى تاعى دا وي تۇساپ، كوڭىلىڭدى كوگەندەيدى.
اقىننىڭ قاي ولەڭىنە ۇڭىلسەك تە، ونىڭ پارمەندى قۋاتى، قارىمى مول ارقاۋى بوس سەلكەۋلىگى ءجيى ۇشىراسار بوزوكپە اۋەننەن ادا-كۇدە ارىلعان، ادۋىندى اۋەنگە تولى ءوز ءۇنىن ەستيسىڭ. اقىن بۇگىنگى راكەتالى داۋىردە ەزىلىپ ەگىلگەن سالپىەتەك جىرلاردان بويىن اۋلاققا سالار تەگەۋرىندى قالپىمەن جاي تاسىنداي قىرلانعان الاپات سەزىم توپانىندا كۇن كەشىپ، سىر شەرتۋدى اڭسايتىنداي اسەرگە بولەيدى.
تىلەپ تۇردىم تەك قانا قۋانىشتان
بۇزىلعاي دەپ ۇيقى مەن تىنىشتىعىم، —
دەگەن جىر جولدارىنان اقىن فيلوسوفياسىنىڭ ءمانىن اڭعارىپ، شىنىندا دا قۋانىش، قىزىقتان بۇزىلعان تىنىشتىق عۇمىرعا كىم دە بولسا ىڭكار-اۋ دەگەن ويعا بولەنەسىڭ. اقىن تاپقىرلىعىنا ىشتەي ريزالىق بىلدىرەسىڭ.
بولعانمەن جىرىم-جاھۇت، ءانىم اسقاق،
الماستاي ونەرىمنىڭ ءارى قاشپاق -
شىرقايتىن ساندۋعاش ءۇن سايراي الماي
جىر كوشىن بارا جاتسا جابى باستاپ،
— دەگەن تۇيىندەۋدەن اتاقتى مايرانىڭ حاراكتەرى اشىلىپ، اجارلانا تۇسسە،
ولەڭ دەگەن ولكەگە عاشىق ەتكەن
سەن جۇرگەندە مەن قالاي سايرامايىن؟
التىندارىن ارداقتار وتانى بار،
اپا، سەنىڭ وزىڭنەن اينالايىن!
— دەگەن تەبىرەنىستى تۇيىندەۋدەن فاريزانىڭ اقىن اپاسى ءماريام حاكىمجانوۆاعا دەگەن سىڭىلىلىك ادال العىس، شەكسىز قۇرمەتى تانىلىپ تۇرعانداي. فاريزا اقىن شەبەرلىگى، تاپقىرلىعى ونىڭ ءومىر شىندىعىنىڭ وزىنەن باستاۋ الىپ، سول بويىنشا ۇلكەن ومىرلىك ارناعا بەت تۇزەر وي سوراپتارىمەن تامىرلاستىعىنان بولار.
سەن كەلگەلى شۋاقسىز تاڭىم بار ما —
وراندى الەم اق ساۋلە — ساعىمدارعا.
سەنىڭ تيتتەي تىرلىگىڭ قىمبات ەندى
ومىرىمنەن، وزىمنەن، جارىمنان دا!
بۇل - جاس انا مونولوگىنان الىنعان جالعىز شۋماق. قانشالىقتى قۋاتتى، وتتى تۇيىندەۋ! ءسابيدى سۇيگەن، ءوز ءومىرىنىڭ ءبۇتىن ادامزات ۇرپاعىنىڭ جالعاسى — بالانى قاستەرلەگەن انالار عانا وسىلاي ايتار-اق دەيسىڭ.
ويلاندىرادى، سەندىرەدى! جەر بەتىندەگى وسىنداي انالار ءۇشىن ءومىر ءسۇرىپ، كۇرەسكىڭ، ەڭبەك ەتكىڭ كەلەدى. پوەزيا كۇشى دە وسىندا.
فاريزا جىرلارى، اسىرەسە ماحابباتتى كوكسەگەن سونىڭ وتىنا ورتەنىپ ايازىنا توڭعانداي، جۇرەك سەزىمىن بەرە العان جىرلارى بەيتاراپ قالدىرا المايدى. بىرگە تولعانىپ، بىرگە كۇيزەلەسىڭ، بىرگە ەگىلىپ، بىرگە شاتتاناسىڭ.
نەسىنە تىكتىڭ كوزىڭدى
سۇيىلمەي قالعان ەرىنگە...
سارعايا كۇتىپ ءوزىندى،
ساعىنا ءتۇسسىن دەدىڭ بە؟ —
دەگەندە ادەمى ناز، جاراسىمدى ەركەلىك:
مەنى وسىنشا باتىرىپ قۇسا-مۇڭعا،
سەن دە قاتال جاندارعا ۇسادىڭ با...
كىرىپ كەلسەڭ ايتەۋىر وڭدىرمايمىن،
قالماسام تەك تۇنشىعىپ قۇشاعىڭدا، — دەگەن ساعىنىشتىڭ وتتى اۋەنىنە ۇلاسىپ بارىپ:
كەزىم جوق سەنى ويلاماي كوزىمدى ىلگەن،
سەنى اڭساپ ەلجىرەدىم، ەگىلدىم مەن!
ريزامىن تاعدىرىما سەن ارقىلى
ماحاببات دەگەن كۇشتى سەزىندىرگەن،
— دەگەن مارتەبەلى بيىككە سامعاپ شىعاتىن اقىن جىرلارى، ءسوز جوق، ۇلى ماحاببات سەزىمىنىڭ بيىكتىگىن، اسقاقتىعىن العا تارتادى. «جۇرەك كۇندەلىگىندەگى» جىرلار تاقىرىبى جاعىنان ليريكالىق اۋەنگە قۇرىلعان دەسەك تە، جىرلانۋى جاعىنان الۋان اۋەندى، سان سىرلى بولىپ كەلەدى. سايىپ كەلگەندە، سولاردىڭ بارىنەن دە فاريزا اقىننىڭ سىرشىل جۇرەك ءلۇپىلىنىڭ تىم تەرەڭنەن قايناپ، بۋىرقانىپ شىققان ءمولدىر كوڭىل-كۇيىن، ومىرگە، ورتاعا دەگەن وزىندىك پوزيسياسىن تەرەڭ تانىپ، تۇيسىنەمىز. جىرىنان اقىننىڭ وي ەلەگىنەن ەكشەلىپ شىققان ءوز تۇيسىك-تالعامى تەرەڭنەن تەربەتكەن جۇرەك تولعانىستارى بوي تاستاپ وتىرادى. پوەزيا اتالاتىن ۇلى كوشتە وزىندىك تەڭدەپ العان كوشى-قونى بار فاريزا اقىننىڭ «جۇرەك كۇندەلىگى» ونىڭ شابىتتى شاعىنىڭ شاڭقاي تۇسىن دالەلدەيتىن كەلىستى دە كەسەك دۇنيە بولىپ شىققاندىعىمەن قۋانتتى.
كوكشەتاۋ. 1981 ج.
You Might Also Like
-
ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى 2021–2022 جىلدارى ورتا ءبىلىم مەكەمەلەرىندە وقۋ جىلىنىڭ باستالۋى مەن ۇزاقتىعى، كانيكۋل كەزەڭدەرىنە قاتىستى 2021 جىلعى 27 شىلدەدەگى بۇيرىققا وزگەرىس ەنگىزدى.
