InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ «ءانشى» اڭگىمەسى
ساباقتىڭ ماقساتى: جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ « ءانشى» اڭگىمەسىن تالداۋ
بىلىمدىلىك: اڭگىمەنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ، ءانشى بەينەسىن تالداۋ؛
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلارىن دامىتۋ، ءوز ويىن ەركىن ادەبي تىلدە جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ؛
تاربيەلىك: اڭگىمەنىڭ مازمۇنى ارقىلى وقۋشىلاردى ادالدىققا، شىنايىلىققا. ونەردى سۇيۋگە، انگە قۇشتارلىق، ونەر ادامدارىنا دەگەن كوزقاراستى قالىپتاستىرۋ، ونەر قۇدىرەتىن سەزىنۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، ءوزارا تالقىلاۋ، ىزدەنۋشىلىك.
ساباقتىڭ ءتيپى: پىسىقتاۋ ساباعى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، ۆيدەو روليك، تىرەك – سىزبا، تۇسىندىرمە كۇندەلىگى، ينسەرت كەستەسى
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ساباققا دايارلىقتارىن تەكسەرۋ.
سەرگىتۋ ءساتى.
وقۋشىلار ورىندارىنان تۇرادى. ءمۇعالىمنىڭ ايتقان ءسوزىن وقۋشىلار قيمىلمەن بەينەلەيدى. سلايد ارقىلى سۋرەتتەرى تاقتادان كورسەتىلىپ تۇرادى.
تەگىس جولدا كەلەمىز دەپ ەلەستەتىڭدەر.
ەندى تاۋلى، تاستى ايماقتا كەلە جاتىرمىز.
وزەندە ءجۇزىپ كەلەمىز.
ەندى قولدارىڭا دۇربىلەرىڭدى الىپ قاراڭدار.
نە كوردىك؟
- قازاق ەلىن.
- پاۆلودار وبلىسى، باياناۋىل ايماعىن
- جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتى
- ەندەشە، بالالار، ءبىز وتكەن ساباقتا ج. ايماۋىتوۆتىڭ «ءانشى» اڭگىمەسىن وتكەن بولاتىنبىز. بۇگىنگى ساباعىمىزدا وسى اڭگىمە بويىنشا تالداۋ جۇمىستارىن جاسايمىز.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
«ەگەر مەن جازۋشى بولسام...» اقتاماق حيكاياسىن اياقتاپ جازىپ كەلۋ.

جاڭا ساباق:
- جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتى ءبىز كىم دەپ تانيمىز؟

ءى. توپتاستىرۋ
جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ كىم؟
↓
اقىن، وقىتۋشى، دراماتۋرگ، ءانشى، سازگەر، عالىم، ديرەكتور، جۋرناليست، رەداكتور

1. دراماتۋرگيا سالاسىنا قوسقان ۇلەسى قانداي؟
2. ديرەكتورلىق قىزمەتتى قاي جەردە اتقاردى؟
3. سازگەر ءارى ءانشى رەتىندە قالاي تانىلدى؟
4. قاي جەرلەردە جۋرناليست، رەداكتور قىزمەتىن اتقاردى؟

توپتىق جۇمىس
1 - توپ قالامگەردىڭ شىعارمالارىن ەسكە ءتۇسىرۋ
«ەلەس»
«ءانشى»
«بوراندى بولجاعان اۋليە»
«بەتىم – اۋ، قۇداعي عوي»،
«قارتقوجا»
«اقبىلەك»
«كۇنەكەيدىڭ جازىعى»
«نۇر كۇيى» پوەماسى

2 – توپ ماتىنگە ساتىلاي كەشەندى تالداۋ
شىعارمانىڭ اتى: «ءانشى» اڭگىمەسى
تاقىرىبى: ءان، ونەر، عۇمىرى انمەن وتكەن ونەر ادامىنىڭ ورەلى بيىگى
- جانر ءتۇرى: پروزا (اڭگىمە)
يدەياسى: ءان قۇدىرەتىن تانىتۋ
كەيىپكەرلەرى: ءامىرقان، شاكەت، اقتاماق، ستۋدەنت جاستار، ۇرىلار
باستى كەيىپكەردىڭ ءپروتوتيپى: امىرە قاشاۋبايەۆ
تۋعان جىلى: 1888ج
ونەرى: انشىلىك، اكتەرلىك

امىرە قاشاۋبايەۆ تۋرالى دەرەكتەر (ۆيدەو روليك ارقىلى كورسەتۋ)

1888 جىلى بۇرىنعى سەمەي گۋبەرنياسىنىڭ دەگەلەڭ بولىسىنا قاراستى اتان اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى قاشاۋباي مەن اناسى تويعان ومىرلەرى كەدەيلىكپەن، جالشىلىقپەن وتكەن ادامدار بولىپتى.
امىرەنىڭ ساحنادا جۇرت الدىندا شىعىپ ءان ايتۋ كەزەڭى 1919 – 1920 «ەس – ايماق» قوعامىنىڭ ساۋىق كەشتەرىنەن باستالعان.
ودان ءارى ورىنبور قالاسىنا شاقىرتىلىپ ونەر كورسەتەدى. 1925 جىلى پاريج قالاسىندا ونەر كورسەتىپ، الەمگە اتاعى ايگىلى بولادى. ول ورىنداعان اندەر: «ارداق»، «اعاش اياق»، «بالقاديشا»، «گاۋھار قىز»، «دۋداراي»، «قورلان»، «قىزىل بيداي»، «ءۇش دوس». ت. ب
امىرە ءان شىرقاۋىمەن قاتار سپەكتاكلگە قاتىسىپ، رولدەردە ويناعان. 1928 جىلى قازاقتىڭ مۋزىكا تەاترىنىڭ ءسوليسى بولدى. 1934 جىلى دۇنيەدەن وتەدى.

3 – توپ ماتىنگە كومپوزيسيالىق تالداۋ
وقيعانىڭ باستالۋى – - جەتىشاتىر قالاسىنىڭ تۇرمىس - تىرشىلىگى
وقيعانىڭ دامۋى – - قىمىز ىشكەن جاستاردىڭ امىرقانمەن كەزدەسۋى
شيەلەنىسۋى – - ناۋرىز مەرەكەسى. ءامىرقان - تەاتر ساحناسىندا
شارىقتاۋ شەگى – - ءامىرقان باسىنان كەشىرگەن ءبىر وقيعا
شەشىمى – - ءان ءتاڭىرىسىنىڭ قۇدىرەتتى ءانى

1 - توپ
ءامىرحاننىڭ مىنەزدەمەلىك سيپاتى (ماتىننەن تاۋىپ جازۋ)
1. قاراپايىمدىلىعى: ءامىرحان ستۋدەنت جاستارمەن سىپايى امانداسىپ وتىرا كەتەدى.
2. ورىنداۋشىلىق شەبەرلىگى: ءان ايتقاندا ۇشاتىن قۇستاي قومدانىپ الادى.
3. ونەرگە سۇيىسپەنشىلىگى: ءان سالسا ءوزىن – ءوزى ۇمىتادى. داۋسى كومەيىنەن ەمەس جۇرەگىنەن شىعادى.
4. ادامعا ۇيىرسەكتىگى: كىسىگە تەز ءۇيىر بولاتىن، جولداسقا جانىن قياتىن ادام.
5. ازاماتتىق تۇلعاسى: وزىنەن ءبىر نارسە سۇراسا بەرە سالادى، كىسىنى الداۋدى بىلمەيدى.
6. ماحابباتقا ادالدىعى: ماحابباتقا ادال جان. ول العاشقى ماحابباتى اقتاماقتى ەسىنە العاندا كوزىنە جاس الادى.

2 - توپ
ءسوز توركىنىن اشۋ. تۇسىندىرمە كۇندەلىگىن تولتىرۋ
جوپشەڭدى – اناۋ – مىناۋ جاي
ورامال تاستاۋ – ۇلتتىق ويىن
جانتورسىق – قىمىز قۇياتىن ىدىس
قوش ايتىسۋ – ومىرىمەن قوشتاسۋ
قورجىنباسى – ەكى باستى قورجىن
تاڭ اسىپ تۇرعان – بابىنا كەلگەن

3 - توپ
ماتىننەن تەڭەۋ سوزدەردى تابۋ
تەڭەۋ – زاتتىڭ نە قۇبىلىستىڭ ەرەكشە بەلگىلەرىن باسقا زاتپەن نە قۇبىلىسپەن سالىستىرا سۋرەتتەۋ
اتقان تاڭداي، شايداي، سىبىزعىنىڭ ۇنىندەي، اسقار تاۋداي، كۇزدى كۇنگى داۋىلداي، تاس بۇلاقتىڭ سۋىنداي دەگەن تەڭەۋلەردى تاۋىپ تىركەسكەن سوزدەرىمەن بىرگە وقىپ ماعىناسىن ءتۇسىندىرىپ ءوتتى.

ماتىنمەن جۇمىس
ءامىرحاننىڭ ءان ونەرى جايلى ايتقان ءسوزىن اڭگىمەدەن تاپقىزىپ سول تۋرالى ءوز پىكىرلەرىن ءبىلۋ. قازىرگى تاڭداعى ءان ونەرى مەن انشىلەر تۋرالى سالىستىرا وتىرىپ پىكىرلەرىن تىڭداۋ

ءماتىن
انشىلەردىڭ كوبى ءتۇر شىعارام دەپ، اۋرە بولادى. جاقسى ءاندى بۇزىپ جىبەرەدى. بەت – اۋزىن تىرجيتىپ، زورلانىپ، كۇشەنىپ وتىرىپ سالعان ءان بولا ما؟ ءاندى ەركىنە جىبەرىپ، قىسىلماي سالعان عوي قىزىعى. انشىلەردىڭ كوبى نە ماقتان ءۇشىن، نە مال تابۋ ءۇشىن ايتادى. زورلانىپ ايتقان ءان دۇرىس شىعاما؟ ءان سالۋ كوڭىلدەن عوي... مەن ءوزىم كوڭىلدەنبەسەم، جاقسى ايتا المايمىن، ايتقىمدا كەلمەيدى.

وقۋشى پىكىرلەرى:
- ءبىز اڭگىمەدەن ءامىرحاننىڭ ءان سالۋ شەبەرلىگىن وقىپ ءتانتى بولدىق. ءبىزدىڭ قازىرگى ەسترادادا جۇرگەن انشىلەرىمىزدىڭ كوبى جاندى داۋىسپەن ايتپاي داۋىستارىن كومپيۋتەر ارقىلى قويىپ الىپ جاتادى. ال امىرە دومبىراسىن قولىنا الىپ ءان سالعاندا بۇكىل پاريج حالقى ورنىنان تۇرىپ قول شاپالاقتاپ قۇرمەت كورسەتكەن.
- انشىلەردىڭ كوبى ءتۇر شىعارامىن دەپ جاقسى ءاندى بۇزىپ جىبەرەدى دەگەن ەكەن ول قازىردە كەزدەسىپ جاتادى. حالىق اندەرىن ەستراداعا سالامىز دەپ باستاپقى قالپىنان وزگەرتىپ ايتىپ جۇرگەندەر تۋرالى دا تەلەديداردان ايتىپ، تالقىلاپ تا ءجۇر.
- زورلانىپ ايتقان ءان دۇرىس شىقپايدى دەگەن ەكەن. ول راس، ءوز انا تىلىندە سويلەي الماي ورىسشالانىپ كەتكەن كەي انشىلەرىمىز قازاق ءانىن ورىنداپ جاتقاندا نە ايتىپ جاتقانىن تۇسىنبەيتىن دە شىعار.

امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ ورىنداۋىنداعى «اعاش اياق» ءانىن تىڭداتۋ

سۇحبات ءساتى
جازۋشىنىڭ «ءانشى» اڭگىمەسىن جازۋداعى تۇپكى ويى نە؟
اڭگىمەدەن قانداي اسەر الدىڭدار؟
.
ينسەرت كەستەسىن تولتىرۋ
ءار وقۋشىعا تاراتىلىپ بەرىلەدى

بىلەمىن
ج. ايماۋىتوۆ اقىن، جازۋشى، دراماتۋرگ،
جۋرناليست، اۋدارماشى ەكەنىن بىلەمىن
ءبىلدىم (مەن ءۇشىن جاڭا اقپارات)
«ءانشى» اڭگىمەسىندەگى ءامىرحاننىڭ ءپروتوتيبى امىرە قاشاۋبايەۆ ەكەن. ول قازاق ەلىن الەمگە تانىتقان ايگىلى ءانشى ەكەن. پاريجدە ءان سالىپ التىنان القا تاققان.
بىلگىم كەلەدى
امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ ۇرپاقتارى جايلى تولىعىراق بىلگىم كەلەدى. ءولىمىنىڭ نە سەبەپتى قۇپيا ساقتالعانى جايلى بىلگىم كەلەدى.

امىرە قاشاۋبايەۆ بەينەسىن ايقىندايتىن ەپيتەت سوزدەر
دالا بۇلب ۇلى، عاجايىپ ءانشى، ۇلت ماقتانىشى، دارا تۇلعا، التىن مۇرا

ساباقتى بەكىتۋ:
جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ بوستاندىقتا 39 جىل، اباقتىدا 3 جىل، ادەبيەت ومىرىنە ارناعان 16 جىل، تار جول، تايعاق كەشۋمەن 42 جاسقا اتتاعان كەزدە قىرشىننان قيىلعان ءومىر، ناعىز كەمەل شاعىندا مەرت بولىپ، 60 جىل بويى وقۋشى نازارىنان تىس قالىپ، قايتا قۇرۋ ناتيجەسىندە قايتا جاڭعىرىپ قازاق ادەبيەتىنە قايتا ورالدى. قالامگەردىڭ تاعدىرى اۋىر، ءومىرى قىسقا بولعانىمەن، ادەبي مۇراسى مول. ول قازاق پروزاسىن دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيگە كوتەرگەن قايتالانباس ۇلى سۋرەتكەر. جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىق شەبەرلىگىنە ب. مايلين: «مەن جۇسىپبەكتەي شەبەر جازۋشىنى كورگەن ەمەسپىن» - دەپ باعا بەرگەن. ونىڭ شىعارمالارىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى – زامان شىندىعىن بەينەلەۋ. سونىڭ ءبىر ايعاعى – وسى «ءانشى» اڭگىمەسى بولاتىن.

ۇيگە تاپسىرما «امىرە – ءان اسقارى» تاقىرىبىندا شاعىن شىعارما جازىپ كەلۋ.
باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىنا، ساباققا بەلسەنە قاتىسۋلارىنا قاراي بىلىمدەرىن باعالاۋ