InfoHub Logo

جاڭا جىلدىق ەرتەڭگىلىك «كەلدى مىنە، جاڭا جىل!»
بالالار زالعا مۋزىكامەن كىرەدى.
ءان: «قوش كەلدىڭ، جاڭا جىل!»
جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى، اتا - انالار، بالالار، جاڭا جىل مەرەكەسى قۇتتى بولسىن! كەلە جاتقان جىلقى جىلى بارىڭىزگە باقىت، شاتتىق اكەلسىن. «كەلدى مىنە، جاڭا جىل!» اتتى ەرتەڭگىلىگىنە قوش كەلدىڭىزدەر!
جاڭا جىلدىڭ تاڭى نەتكەن ارايلى،
اق مامىققا وراپ الىپ ماڭايىن.
جاڭا جىلمەن قۇتتىقتايمىن دەگەن ءۇن،
قاناتتانا كەڭ القاپقا تارايدى.
بالالاردىڭ تاقپاعى
(بارلىعى وتىرادى)
جۇرگىزۋشى: بالالار، مەن قاردىڭ سىلدىرىن ەستىپ تۇرمىن (زالعا اندەتىپ اقشاقار كىرەدى) شىرشا تۇبىندەگى قوياندى كورەدى.
اقشاقار: اق قويان - اۋ، اق قويان نەگە جىلاپ وتىرسىن؟
قويان: ءبارى - ءبارى جاقسى - اۋ، ءبىراق ءبىزدىڭ اسەم شىرشامىزدى قار حانشايىمى ءوز سارايىنا اپارىپ، مۇزدايعىپ قاتىرىپ تاستادى، ءبىز اسەم شىرشاسىز جاڭا جىل مەرەكەسىن قالاي تويلاماقپىز. (ءبارى اڭ تاڭ بولىپ تۇرعاندا قۋ تۇلكى كەلەدى).
تۇلكى: نەگە جينالىپ قالعانسىڭدار؟
قويان: قار حانشايىمى ءبىزدىڭ اسەم شىرشامىزدى ءوز سارايىنا اپارىپ، مۇزعىپ قاتىرىپ تاستاپتى. اسەم شىرشاسىز جاڭا جىل مەرەكەسىن قالاي تويلايمىز؟
تۇلكى: مەنىمەن بىرگە جۇرىڭدەر. مەن تۇلكىمىن - تۇلكىمىن، تۇنىپ تۇرعان كۇلكىمىن.
(شىرشانى ءبىر اينالىپ شىعادى)
ءبارى بىرگە: سالەمەتسىز بە، قار حانشايىمى!
حانشايىم: مەنىڭ سارايىمدا نەعىپ جۇرسىڭدەر؟
تۇلكى: اسەم شىرشاسىز ءبىز جاڭا جىل مەرەكەسىن قالاي تويلاتپاقپىز؟ شىرشامىزدى قايتارىپ بەرۋىڭىزدى سۇرايمىز.
حانشايىم: ولاي بولسا، مەنىڭ كوڭىلىمدى كوتەرىڭدەر.
جۇرگىزۋشى: بالالار، اسەم شىرشامىزدى قايتارىپ الۋ ءۇشىن قار حانشايىمىنا ارناپ بي بيلەپ بەرەيىك.

بي: «شاماندار»
قار حانشايىمى: كوڭىلىمدى كوتەرىپ تاستادىڭدار، راحمەت سەندەرگە، بالالار، اسەم دە كورىكتى شىرشالارىڭىزدى قايتارىپ بەرەيىن.
بالالار: الاقاي!
جۇرگىزۋشى: بالالار، ءبىزدىڭ مەرەكەمىزگە تاعى ءبىر قوناعىمىز اسىعىپ، كەلە جاتقان سياقتى، بۇل كىم بولدى ەكەن؟ (زالعا ارىستان كىرەدى)
ارىستان: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! مەن سەندەرگە حات الىپ كەلدىم.
جۇرگىزۋشى: حات كىمنەن ەكەن؟
ارىستان: ويلانىپ كورىڭدەر. بىزگە جاڭا جىلدا كىم كوپ سىيلىق بەرەدى؟
بالالار: اياز اتا مەن اقشاقار.
ارىستان: وزدەرىڭ قانداي تاپقىر بالالارسىڭدار؟
جۇرگىزۋشى: (حاتتى وقيدى) بالالار، اياز اتا سەندەردى قۇتتىقتاپتى، بىزدە ءقازىر سەندەردىڭ مەرەكەلەرىڭىزگە بارامىز! سەندەر مەرەكەلەرىڭدى باستاي بەرىڭدەر دەپتى.
بالالار، اياز اتا مەن اقشاقار كەلگەنشە، ارىستانعا ارناپ، تاقپاق ايتىپ بەرەيىك!

تاقپاقتار
تۇلكى: جاڭا ءبىزدىڭ ەسكى جىلىمىز ءجۇر ەدى عوي. بىزبەن قوشتاسۋعا قيماي قامىعىپ جۇرگەن شىعار، راحمەت ايتىپ ورتاعا الايىق.
(مۋزىكامەن ەسكى جىل كىرەدى)
ەسكى جىل: بۇگىننەن ەرتەڭ عالامات، الدىڭعى ساپتا بولارسىڭ.
كەلەر جىل ساعان امانات،
قوش ساۋ بولىڭدار، بالالار!
جۇرگىزۋشى: ال، بالالار، تۇرمايىق،
ەسكى جىلداي اتا بار.
ونى ورتاعا الىپ ءبىز،
قوشتاسا بيلەپ قالايىق

بي: «قوياندار مەن اقشاقارلار ءۆالسى»
تۇلكى، قوياندار بىرگە: الاقاي، الاقاي، جاڭا جىل كەلدى، قارسى الايىق. (وسى كەزدە جاڭا جىل كىرەدى)
جۇرگىزۋشى: جاڭا جىل جاڭا كۇننەن باستالادى،
اشىلىپ كەلەشەكتىڭ ءتوس قالامى.
بيلىگىن ەسكى جىلدىڭ قولىنان الىپ،
جاڭا جىل ودان ءارى باسقارىلادى.
جاڭا جىل: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! راحمەت، بالالار، مەنى بوتەنسىتپەي، شىن ىقىلاسپەن قارسى العاندارىڭا راحمەت. ونەرلى، اقىلدى، تاپقىر بالالار ەكەنسىڭدەر، 365 كۇن بىرگە بولامىز. ايتپاقشى، اياز اتا مەن اقشاقار كەلگەن جوق پا؟ وسىلاي قاراي كەتىپ ەدى.
جۇرگىزۋشى: جوق، بىزگە اياز - اتا كەلگەن جوق. ال ءبىز، جاڭا جىلىمىزدى ورتاعا الىپ، ءان شىرقايىق. اياز اتا داۋىسىمىزدى ەستىپ، تەز كەلسىن. تۇلكى، قويان، ارىستان سەندەرگە دە راحمەت، قانە ءبىزدىڭ بالالارمەن بىرگە كوڭىل كوتەرىڭدەر

ءان: «شىرشا جىرى» (وتىرادى)
اققالا: كەلەم، كەلەم، ۇشىپ كەلەم!
اتامىزعا كومەكتەسەم،
ۇشكىر ينە - جاسىل ينە،
شىرشانى جاعۋعا مەن كەلەم. (بالالاردى كورىپ قالادى)
وي، بالالار، مەن مەرەكەگە كەشىگىپ قالعان جوقپىن با؟
جۇرگىزۋشى: جوق، اققالا، سەن كەشىككەن جوقسىڭ، ۋاقىتىندا كەلدىڭ. بالالار، كەلگەن قوناقپەن امانداسايىق.
بالالار: سالەمەتسىز بە؟
اققالا: سالەمەتسىڭدەر مە؟ بالالار، سەندەر سىيلىق، ويىنشىق، كامپيتتەردى توسىپ جۇرگەن شىعارسىڭدار؟ مەنى وسىندا اياز اتا شىرشانى جاعۋعا جىبەردى، سەندەر وزدەرىڭ شىرشانى جاعا المايسىڭدار!
جۇرگىزۋشى: اققالا، ءبىز بالالارمەن شىرشانى جاعا الامىز، سيقىرلى سوزدەردى دە بىلەمىز.
اققالا: سيقىرلى سوزدەردى دە بىلەسىڭدەر مە؟ قانە، ايتىپ كورىندەرشى: 1، 2، 3 - شىرشامىز جارقىرا.
جۇرگىزۋشى: بۇل قالاي بولعانى؟ شىرشامىز نەگە جانباي تۇر؟
اققالا: (سيقىرلى داۋسىمەن) بيىلعى جىل مەرەكەدە،
ورماندا جاڭا زاڭ شىقتى.
شىرشامىزدىڭ ماڭدارىن
سيقىرلى كىلتپەن جاعىپتى.
جاي ەمەس، ول سيقىرلى،
التىنمەنەن قاپتالعان.
جاعايىق ەپپەن شىرشانىڭ
ادەمى شامىن قاپتاعان.
- ال، ەندى مەنىمەن بىرگە سيقىرلى ءسوزدى قايتالاڭدار! 1، 2، 3 - شىرشانى جاعامىز! (اققالا قولىنداعان كىلتىمەن شىرشانى اينالىپ وتكەندە، شىرشا جانادى، كىلتتى شىرشانىڭ استىنا قويادى)
اققالا: مىنە، ەندى باسقا جاعداي، مەرەكەنى دە باستاۋعا بولادى.

ەرتەگى: «ماشەنكا ي رۋكاۆيچكي»
ءان: «مالەنكايا ەلوچكا»
(وسى كەزدە زالعا مىستان كەمپىر قىزىل تەلپەكتىڭ كوستيۋمىن كيىپ ولەڭ ايتىپ كىرەدى).
جۇرگىزۋشى: سالەمەتسىزبە! سەن كىمسىڭ، قايدا باراسىڭ؟
قىزىل تەلپەك: سالەمەتسىڭدەر مە؟
بالالار: سالەمەتسىزبە؟
قىزىل تەلپەك: مەن قىزىل تەلپەكپىن، اپامنىڭ ۇيىنە جاڭا جىلمەن قۇتتىقتاۋعا بارا جاتىرمىن. مىنە، ىستىق شەلپەگىم دە بار (دورباسىن كورسەتەدى)
اققالا: (بالالارعا) ماعان دوربا تانىس، مەن بۇل دوربانى ءبىر جەردەن كورگەنمىن.
جۇرگىزۋشى: قانە، قىزىل تەلپەكتى مەرەكەگە شاقىرايىق پا؟
بالالار: ءيا!
جۇرگىزۋشى: كەل، قىزىل تەلپەك بىزبەن بىرگە وينا، بيلە!
اققالا: وي، بالالار، مەن جۇگىرىپ بارىپ اياز اتا كەلە جاتىر ما ەكەن كورىپ كەلەيىن. ول كەلىپ قالعان سياقتى. قىزىل تەلپەك، سەن بالالاردى كوڭىلدەندىر، سيقىرلى كىلتتى كۇزەت (جان - جاعىنا قاراپ) مىناۋ بىرەۋگە ۇقسايتىن سياقتى: (زالدان شىعىپ كەتەدى)
جۇرگىزۋشى: بالالار، قىزىل تەلپەكتى بىزبەن بىرگە ويناۋعا شاقىرايىقشى!
بالالار: شاقىرايىق! (شەڭبەرگە تۇرادى)
قىزىل تەلپەك: (شىرشانىڭ استىنا دورباسىن قويادى دا، كىلتتى الىپ الادى)
- ويناعىلارىڭ كەلە مە؟ ءقازىر وينايسىڭدار! (جامان كۇلىپ، بالالاردى اينالىپ جۇرەدى).
قاتىرامىن، سيقىرلايمىن، باستارىڭا جەلدى ۇشىرامىن.
تۇراسىڭدار، قوزعالمايسىڭدار! كۇلۋدى دە قوياسىڭدار!
ويناۋدى دا، ءان ايتۋدى دا، بيلەۋدى دە ۇمىتاسىڭدار!
چۋفرا - مۋفرا، كاراباس!
شىرشالارىڭ ومىرلىك ءوشىپ قالسىن!
(شىرشا ءوشىپ قالادى، بالالار قاتىپ شەڭبەردە تۇرا بەرەدى)
- ال، سەندەردىڭ سيقىرلى كىلتتەرىڭدى تىكەنەككە اينالدىرامىن! (الىسقا لاقتىرىپ، ءوزىنىڭ دورباسىن الىپ) – ساۋ بولىڭدار، بالالار! كوڭىلدەنىڭدەر، ەگەر قولدارىڭنان كەلسە! حا - حا - حا! – دەپ كۇلىپ كەتە بەرەدى.
جۇرگىزۋشى: قىزىل تەلپەك، قايدا باراسىڭ؟ سەن نە ىستەپ قويدىڭ؟ (وسى كەزدە زالعا اققالا كىرەدى).
اققالا: كوڭىلدەنىپ جۇرسىڭدەر مە؟ جارايسىڭدار! مەن ءبىر ءتۇرلى تۇسىنبەي تۇرمىن. سەندەر كوڭىلدىگە ۇقسامايسىڭدار. قىزىل تەلپەك قايدا؟ شىرشاعا نە بولعان؟ (ساسىپ قالىپ) كىلت قايدا؟
جۇرگىزۋشى: اققالا مەندە تۇسىنبەدىم نە بولعانىن، جىلايدى، ەندى نە ىستەيمىز، بالالاردى قالاي قۇتقارامىز؟
اققالا: (بالالاردى اينالىپ، قولدارىن كوتەرىپ، اياقتارىن قوزعايدى، ال بالالار ۇيىقتاپ تۇرادى)
اققالا: (ويلانىپ) بالالار اكەسى مەن اناسىن تىڭدايدى عوي؟
جۇرگىزۋشى: اتا - انالار، كومەكتەسىڭدەر! بالالارىڭىزدى وياتىڭىزدار! اتتارىمەن قاتتى ايتىڭىزدار! (اتا - انالار بالالارىن شاقىرادى، ولار ۇيىقتاپ جاتادى). ەندى نە ىستەيمىز؟
اققالا: مەن تاپتىم! اتا - انالار سىزدەر بالالارىڭىز ۇيىقتاعان كەزدە نە ىستەيسىزدەر؟ (اتا - انالار بەسىك جىرىن ايتامىز،- دەيدى)
اققالا: دۇرىس ايتاسىزدار! ال، ەندى ءبىز بالالاردى وياتاتىن ءبىر جاڭا جىل ءانىن ايتامىز. دايىنسىزدار ما؟

ءان: «ورماندا تۋىپ جاس شىرشا» (اتا - انالارمەن بىرگە)
جۇرگىزۋشى: اققالا، سەن قانداي جاقسىسىن! بالالار، ءبارىمىز بىرگە قوسىلىپ اققالاعا، اتا - انالارىمىزعا راحمەت ايتايىقشى!
بالالار: راحمەت! (ورىندارىنا بارىپ وتىرادى)
جۇرگىزۋشى: اققالا، ءبىزدىڭ شىرشا ءوشىپ قالدى، قىزىل تەلپەك كىلتتى لاقتىرىپ جىبەردى.
اققالا: اعاش بۇتاعىن الىپ، ونىڭ سىرتىنان ادەمى سيقىرلى ورامالدى جابادى). بالالار ءقازىر مەن سيقىرلاپ كورەيىن، ال سەندەر مەنىڭ ارتىمنان قايتالاڭدار! (اققالا سيقىرلى سوزدەردى ايتادى، بالالار سوزدەردى قايتالايدى).
- قارمەن قارمەن،
- اپپاق، اپپاق،
- اق كۇمىستەي، اق كۇمىستەي،
- بۇرىشىنا دەيىن شىتتىڭ، كۇمىستەن ءبىز شاشامىز،
- سيقىرلايمىز، سيقىرلايمىز.
- كىلتكە، كىلتكە
- اينالدىرامىز، اينالدىرامىز!
(اققالا شىتتى اشىپ قاراسا ەشتەڭە وزگەرمەيدى)
اققالا: قولىمنان كەلمەي تۇر.
جۇرگىزۋشى: بالالار، كەز - كەلگەنىمىز زۇلىمدىقتى بيمەن، ويىنمەن جانە انمەن الامىز! ولاي بولسا قانە، كوڭىلدەنەيىك!
ولەڭ ايتىپ، بي بيلەپ،
كوڭىلدەنىپ جۇرەمىز!
قانە ۇلدار، قانە، قىزدار،
بي بيلەيمىز ءبارىمىز!
بي: «اققالا»

(بيدەن كەيىن زالعا اياز اتا مەن اقشاقار كىرىپ كەلەدى. ولار وتە كوڭىلسىز. اياز اتا مەن اقشاقار بالالاردى جاڭا جىلدارىمەن قۇتتىقتايدى)
جۇرگىزۋشى: اياز اتا، ءسىز نەگە كوڭىلسىزسىز؟
اياز اتا: ماعان ۇيات بولدى، بالالار. سەندەردىڭ سىيلىقتارىڭدى ساقتاي المادىم. ىزدەپ، ىزدەپ تاپپادىم، ول قاپتى جەل الىس جاققا ۇشىرىپ اكەتتى.
جۇرگىزۋشى: اياز اتا، ءسىز رەنجىمەڭىز، بىزگە ەڭ ماڭىزدىسى جاڭا جىلدى كورۋ، سەنىمەن بىرگە شىرشانى اينالىپ ءجۇرۋ. اياز اتا، قاراڭىزشى، قانداي ادەمى، كوڭىلدى بالالار. ولار سىزگە ءان دايىندادى، قانە، ورىندىققا وتىرىپ، تىڭداڭىز!
ءان: «شىرشامىز» (وتىرامىز)
اياز اتا: جاقسى ءان ەكەن، بالالار! بالالار، جارايسىڭدار، مەنىڭ كوڭىلىمدى تاپتىڭدار! ءقازىر مەن سەندەرگە سىيلىق بەرەيىن. ويباي، مەن ۇمىتشاقپىن. سىيلىق جوق قوي....
جۇرگىزۋشى: اياز اتا، سابىر ەتىڭىز! قاراڭىزشى، بالالار سىزدەرگە نە دايىندادى.
ءان: «سانتا» (اعىلشىن تىلىندە)
تاقپاقتار.
اياز اتا: جارايسىڭدار، بالالار! ءبىراق سەندەردىڭ مەرەكەلەرىڭە بىردەڭە جەتپەيتىن سياقتى.
اقشاقار: اياز اتا، شىرشا جانباي تۇر عوي!
اققالا: اياز اتا، كىلتكە قاراڭىزشى! قىزىل تەلپەك ونى سيقىرلاپ تاستاعان. (تومپەشىكتە جاتقان ورامالدى كورسەتەدى)
اياز اتا: قىزىل تەلپەك دەيسىڭ بە؟ مەنىڭ ورمانىمدا قىزىل تەلپەك سيقىرمەن اينالىسپايدى. قانە، كورەيىك. (تومپەشىككە جاقىن كەلىپ، سيقىرلاپ، كىلتتى الىپ شىعادى)
اققالا: بارەكەلدى، ءبارى ورىندالادى. كىلت سيقىرلاندى. بىزگە كۇلكى مەن كوڭىل كومەكتەستى.
اياز اتا: قانە، بالالار، سيقىرلى سوزدەردى ايتىڭدار، تەزىرەك شىرشا جانسىن.
اققالا: بالالار، تەزىرەك ورتاعا كەلىڭدەر. سيقىرلى سوزدەرىڭدى ۇمىتقان جوقسىندار ما؟
(بالالار ورتاعا شىعىپ، دوڭگەلەنىپ تۇرادى. اققالانىڭ ايتقان سوزدەرىن قايتالايدى - 1، 2، 3 – شىرشامىز جان! شىرشا جانادى)
اقشاقار: قايتادان شىرشانى اينالىپ ءان ايتامىز، كوڭىل كوتەرەمىز.

ءان: « جاڭا جىل»
(بالالار ورىندارىنا بارىپ وتىرادى)
(زالعا قىزىل تەلپەك اندەتىپ كىرەدى)
قىزىل تەلپەك: سەندەر جالىققان جوقسىڭدار ما؟ تاعى دا كوڭىل كوتەرەمىز بە؟
اققالا: اجەنىڭ قالى قالاي؟ شەلپەگىن قاتىپ قالعان شىعار.
قىزىل تەلپەك: قايداعى شەلپەكتەر؟ بۇل سىيلىقتار عوي. ويبۋ، ايتىپ قويدىم عوي!
اققالا: ويىما ءتۇستى عوي، اياز اتا قاراڭىزشى، بۇل قاپ سىزدىكى ەمەس پە؟
اياز اتا: مەنىكى، مەنىكى!
اققالا: مۇندا شەلپەك ەمەس، سىيلىقتار عوي.
(مىستان كەمپىر قاپتى لاقتىرىپ، تەلپەگىن جوعالتادى)
اياز اتا: مىستان كەمپىر، سەن تاعى دا تارتىپسىزدىك جاساپ ءجۇرسىڭ عوي.
مىستان كەمپىر: ءالى كورەسىڭدەر! بۇگىنگى كۇن سەندەردىكى. مەنىڭ باتپاعىمدا دا ۇلكەن مەرەكە بولادى! (جۇگىرىپ شىعىپ كەتەدى)
اقشاقار: (قاپقا قاراپ) اياز اتا، جاقسى بولدى عوي، سىيلىقتارىمىز تابىلدى عوي! ەندى بالالاردىڭ كوڭىلىن كوتەرەيىك، ويىن وينايىق!
ويىن: «شىرشانى بەزەندىرۋ» (اتا - انالارمەن)
(ەسىكتىڭ ارتىنان جىلاعان داۋىس ەستىلەدى)
اقشاقار: مۇنداي كوڭىلدى كۇنى كىم جىلاپ تۇر؟
اققالا: (ەسىككە كەلىپ) ءيا، بۇل مىستان كەمپىر عوي، جالعىز قالدىم دەپ جىلاپ تۇر.
اياز اتا: بالالار، مىستان كەمپىردى كەشىرەيىك پە؟
بالالار: جارايدى!
اققالا: وندا، ءبىزدى كوڭىلدەندىرسىن!

ويىن: «كوڭىلدى قارلار»
ءان: «قوش كەلدىڭ، جاڭا جىل ەلىمىزگە!»
اياز اتا: مىستان كەمپىر، ءبىزدى كۇلدىردىڭ عوي، ءبىز سەنى كەشىرەمىز. ءبىز ءان ايتتىق، ويىن وينادىق، كوڭىلدىك كوتەردىك! ال ەندى بارلىقتارىڭا سىيلىقتار بەرەتىن ۋاقىت بولدى.
بالالار: الاقاي!
(بارلىق مەرەكەگە قاتىسقان كەيىپكەرلەر بالالارعا سىيلىقتار بەرەدى)
اياز اتا: مىنە، جاڭا جىلعا ارنالعان مەرەكەمىزدە اياقتالدى. بارلىقتارىنا كوڭىل كۇيلەرىڭ جاقسى بولۋىن تىلەيمىن.
اقشاقار: بالالار، بارلىقتارىڭا دەنساۋلىق تىلەيمىن، ەشقانداي قيىنشىلىق كورمەي وسە بەرىڭدەر! ال، ەندى ءبىز اياز اتامەن بىرگە، ءبىر جىلدان كەيىن كەزدەسەمىز.
بارلىق مەرەكەگە قاتىسقان كەيىپكەرلەر بالالارمەن قوشتاسىپ، شىعىپ كەتەدى. تاربيەشى بالالاردى، اتا - انالاردى جاڭا - جىلدارىمەن قۇتتىقتايدى
قانداي جاقسى ءبىزدىڭ اياز اتامىز،
ول كەتكەن سوڭ، ويعا باتامىز.
اپپاق قار بوپ، قالىقتايمىز اسپاندا،
قۇس جولىمەن ءان ساپ بارا جاتامىز.

جاڭا جىل كەلدى مىنە جەرىمىزگە،
اكەلىپ قۇت - بەرەكە ەلىمىزگە،
قيىندىق جولاتپاسىن بارىمىزگە!
«№7 «اق بوتا» ياسلي - باقشاسى» كمقك
مۋزىكالىق جەتەكشىسى قاراتايەۆا ايدانا قۋاندىق قىزى