كەستە تىگىستە
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كەستە تىگىستەرىن تىگۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: حالىقتىڭ قولونەرىنىڭ ءبىرى كەستەلەۋ، كوركەم تىگىستەرى، قولونەرى تۋرالى ۇعىمدى قالىپتاستىرۋ، بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: كەستە تىگىستەرىنىڭ ورىندالۋ ءادىس - تاسىلدەرىن مەڭگەرتۋ، قول يكەمدىلىگىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: قولونەردى ۇيرەتۋ ارقىلى اتادان قالعان سالت – ءداستۇرىمىزدى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساراماندىق.
ساباقتىڭ ءادىسى: زەرتتەۋ، تۇسىندىرمەلى، سۇراق - جاۋاپ.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، بەينەلەۋ، سىزۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: 1. دايىن بۇيىمدار.
2. سلايدتار.
3. نۇسقاۋ كارتالارى.
قۇرال - جابدىقتار: ينە، قايشى، كەرگىش، ءجىپ.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ.
2. وقۋ قۇرالدارىنىڭ دايىندىعىن تەكسەرۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن باعالاۋ.
قايتالاۋ سۇراقتارى:
1. يزونيت - دەگەنىمىز نە؟
2. جىپپەن بەينەلەۋ ونەرى قانداي بۇيىمداردى بەزەندىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى؟
3. جىپپەن بەينەلەۋ كەزىندە قانداي قۇرال - جابدىقتاردى پايدالانامىز؟
4. بۇرىشتاردى، دوڭگەلەكتەردى قالاي تولتىرامىز؟
5. بۇرىشتاردى تىگۋدە بەتكى جاعىندا جىپتەر قالاي تارتىلادى، ال تەرىس جاعىندا قانداي سىزىقتارمەن كورىنەدى؟
ءىىى ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.
ءىۇ جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ.
1. كەستەلەۋ ونەرى ەرتەدەن كەلە جاتقان حالىق ونەرى. «ونەرى تاۋسىلماس قازىنا، جۇتاماس بايلىق» دەيدى دانا حالقىمىز. قازاق قولونەرى ءوزىنىڭ ءتولتۋما ءبىتىم قاسيەتىمەن، كوركەمدىك ءمان - ماعىناسىمەن، شىن مانىندە، حالقىمىزدىڭ عاسىرلار تالعامىنان وتكەن اسىل قازىناسى، سونىڭ ءبىرى كەستەلەۋ ونەرى. ەرتەدە حالقىمىز تۇتىناتىن بۇيىمدارىنىڭ ءبارىن كەستەمەن اشەكەيلەپ بەزەندىرگەن. مىسالى: ۇلتتىق كيىمدەردى، باس كيىمدەردى، نەشە ءتۇرلى سۋۆەنير زاتتاردى كەستەلەۋگە بولادى.
2. كەستە تۇرلەرى:
ءبىز كەستە شىعىس حالىقتارىنىڭ اراسىندا قازاق پەن قىرعىز حالقىندا اسا جوعارى دەڭگەيدە دامىعان.
ءبىز كەستە - كەرگىشكە كەرىلگەن ارنايى ماتا بەتىنە تۇسىرىلگەن، بەينەنى ويۋ - ورنەك نەمەسە بەينەنى سىزىق بويىمەن قارماق ءبىزدى ماتادان ارى وتكىزىپ، ءجىپتى بەرى ءىلىپ شالىپ الۋ ارقىلى قايتالاناتىن مايدا تىگىستى ايتامىز. ءبىز كەستەدە ماتاعا سىزىلعان ويۋ - ورنەكتى سىزىق بويىمەن كەستەلەپ، سونان سوڭ ىشكى جاعىن ءتۇرلى ءوڭدى جىپتەرمەن تولتىرامىز.
باسپا كەستە ماتەريالدىڭ اشىق جەرىن قالدىرماي نەمەسە اشىق ورىندى از قالدىرىپ، تۇتاس كەستەلەنگەن شىمقاي كەستەنى ايتادى.
ارەدىك كەستە ماتانىڭ ءار جەرى اشەكەيلەنىپ، بولەك-بولەك ورنەك سالىنادى. تاقيا، بالاق، ءوڭىر، جاعا، ەتەك، ايەلدەردىڭ تىماعى سياقتى زات بولىگىنە تىگىلەدى.
ويۋلاستىرىپ كەستەلەۋ ماتالاردى بولەك-بولەك كەستەلەپ، ويۋلاستىرىپ جاپسىرۋ. ءبىر ماتانىڭ بەتىنە ەكىنشى ماتادان تىگىلگەن فيگۋرا سالىنىپ شەت جاقتارى ءارتۇرلى كەستە تىگىستەرىمەن تىگىلەدى.
مارجانداپ، مونشاقتاپ كەستەلەۋ ايەلدەر باس كيىمدەرىنە، تاقيا، ساۋكەلە، ءوڭىر، قول دوربا قامزولدار جانە ءسان - سالتاناتتى كيىمدەردى مارجانداپ، مونشاقتاپ كەستەلەيدى.
3. كەستە تىگۋگە قاجەتتى نەگىزگى قۇرال - جابدىقتار.
ينەلەر، دوڭگەلەك جانە ءتورت بۇرىشتى كەرگىشتەر، قايشى، ويماق، تۇيرەۋىشتەر، جىپتەر، ماتالار.
ءۇ ساراماندىق جۇمىس.
جۇمىستى باستاماس بۇرىن قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
1. ينەنى اۋزىڭا سالما
2. توت باسقان ينەمەن جۇمىس جاساۋعا بولمايدى.
3. ينەنى كەز كەلگەن جەرگە قاداۋعا بولمايدى.
4. قايشىنى جولداسىڭا ۇشكىل جاعىمەن بەرمە.
5. جولداسىڭ قايشىمەن جۇمىس ىستەپ جاتقان كەزدە، كوڭىلىن بولۋگە بولمايدى.
6. قايشىنىڭ ۇشىن جوعارى قاراي كوتەرمە.
نۇسقاۋ كارتا
ر/س جۇمىستىڭ ورىندالۋ رەتى كەرەكتى زاتتار
1. ماتانى كەرگىشكە كەرۋ
2. ماتاعا ورنەكتى سالۋ
3. ماتاعا سىزىلعان ورنەكتى سىزىق بويىمەن كەستەلەۋ
4. ىشكى جاعىن ءارتۇرلى جىپتەرمەن تولتىرۋ كەرگىش، ماتا
5.ماتا، كارانداش، ينە، ءجىپ، قايشى
1 - كەزەڭ. تىشقان ءىز تىگىسى - تىگىلۋ ءادىسى جاعىنان كولەمدى بىركەلكى ىلمەكتەر شىنجىر سەكىلدى ءبىر - بىرىنە تىركەسە تىگىلەدى. ءجىپتى بەكىتىپ، ونى ماتانىڭ وڭ جاعىنا شىعارىپ العان سوڭ، ىلمەك ءتارىزدى ەتىپ سوزىپ، ونى سول قولىمىزدىڭ باسبارماعىمەن باسىپ تۇرىپ، ينەنى العاشقى شانشىعان جەردەن دالدەپ، تومەن قاراي، ياعني ماتانىڭ استىڭعى بەتىنە قاراي شانشيمىز.
2 - كەزەڭ. شالىپ تورلاۋدىڭ تۇرلەرى.
3 - كەزەڭ. تاڭداي تىگىس ادىسىمەن تىگىلگەن قابىرعا كەستە.
4 - كەزەڭ. ءجىپ سالىپ تىگۋ.
5 - كەزەڭ. ايقاس تىگىسىمەن تىگۋ.
ءۇ ساباقتى بەكىتۋ.
ماقال ماتەلدەر
1. جەتى رەت ولشەپ ------------------(ءبىر رەت ءپىش)
2. كوز قورقاق ------------------------(قول باتىر)
3. ونەر كوزى -------------------------(حالىقتا)
4. اتا كورگەن ------------------------(وق جونار)
شەشە كورگەن ---------------------(تون پىشەر)
5. قىز ەركەم --------------------------(كەستەسىمەن كوركەم)
6. كەستەنىڭ سىرى ---------------------(تۇرىندە)
كىلەمنىڭ سىرى ---------------------(تۇگىندە)
ءۇى باعالاۋ
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما
كەستە تىگىستەرىن تىگۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: حالىقتىڭ قولونەرىنىڭ ءبىرى كەستەلەۋ، كوركەم تىگىستەرى، قولونەرى تۋرالى ۇعىمدى قالىپتاستىرۋ، بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ.
دامىتۋشىلىق: كەستە تىگىستەرىنىڭ ورىندالۋ ءادىس - تاسىلدەرىن مەڭگەرتۋ، قول يكەمدىلىگىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: قولونەردى ۇيرەتۋ ارقىلى اتادان قالعان سالت – ءداستۇرىمىزدى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساراماندىق.
ساباقتىڭ ءادىسى: زەرتتەۋ، تۇسىندىرمەلى، سۇراق - جاۋاپ.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، بەينەلەۋ، سىزۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: 1. دايىن بۇيىمدار.
2. سلايدتار.
3. نۇسقاۋ كارتالارى.
قۇرال - جابدىقتار: ينە، قايشى، كەرگىش، ءجىپ.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ.
2. وقۋ قۇرالدارىنىڭ دايىندىعىن تەكسەرۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن باعالاۋ.
قايتالاۋ سۇراقتارى:
1. يزونيت - دەگەنىمىز نە؟
2. جىپپەن بەينەلەۋ ونەرى قانداي بۇيىمداردى بەزەندىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى؟
3. جىپپەن بەينەلەۋ كەزىندە قانداي قۇرال - جابدىقتاردى پايدالانامىز؟
4. بۇرىشتاردى، دوڭگەلەكتەردى قالاي تولتىرامىز؟
5. بۇرىشتاردى تىگۋدە بەتكى جاعىندا جىپتەر قالاي تارتىلادى، ال تەرىس جاعىندا قانداي سىزىقتارمەن كورىنەدى؟
ءىىى ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ.
ءىۇ جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرتۋ.
1. كەستەلەۋ ونەرى ەرتەدەن كەلە جاتقان حالىق ونەرى. «ونەرى تاۋسىلماس قازىنا، جۇتاماس بايلىق» دەيدى دانا حالقىمىز. قازاق قولونەرى ءوزىنىڭ ءتولتۋما ءبىتىم قاسيەتىمەن، كوركەمدىك ءمان - ماعىناسىمەن، شىن مانىندە، حالقىمىزدىڭ عاسىرلار تالعامىنان وتكەن اسىل قازىناسى، سونىڭ ءبىرى كەستەلەۋ ونەرى. ەرتەدە حالقىمىز تۇتىناتىن بۇيىمدارىنىڭ ءبارىن كەستەمەن اشەكەيلەپ بەزەندىرگەن. مىسالى: ۇلتتىق كيىمدەردى، باس كيىمدەردى، نەشە ءتۇرلى سۋۆەنير زاتتاردى كەستەلەۋگە بولادى.
2. كەستە تۇرلەرى:
ءبىز كەستە شىعىس حالىقتارىنىڭ اراسىندا قازاق پەن قىرعىز حالقىندا اسا جوعارى دەڭگەيدە دامىعان.
ءبىز كەستە - كەرگىشكە كەرىلگەن ارنايى ماتا بەتىنە تۇسىرىلگەن، بەينەنى ويۋ - ورنەك نەمەسە بەينەنى سىزىق بويىمەن قارماق ءبىزدى ماتادان ارى وتكىزىپ، ءجىپتى بەرى ءىلىپ شالىپ الۋ ارقىلى قايتالاناتىن مايدا تىگىستى ايتامىز. ءبىز كەستەدە ماتاعا سىزىلعان ويۋ - ورنەكتى سىزىق بويىمەن كەستەلەپ، سونان سوڭ ىشكى جاعىن ءتۇرلى ءوڭدى جىپتەرمەن تولتىرامىز.
باسپا كەستە ماتەريالدىڭ اشىق جەرىن قالدىرماي نەمەسە اشىق ورىندى از قالدىرىپ، تۇتاس كەستەلەنگەن شىمقاي كەستەنى ايتادى.
ارەدىك كەستە ماتانىڭ ءار جەرى اشەكەيلەنىپ، بولەك-بولەك ورنەك سالىنادى. تاقيا، بالاق، ءوڭىر، جاعا، ەتەك، ايەلدەردىڭ تىماعى سياقتى زات بولىگىنە تىگىلەدى.
ويۋلاستىرىپ كەستەلەۋ ماتالاردى بولەك-بولەك كەستەلەپ، ويۋلاستىرىپ جاپسىرۋ. ءبىر ماتانىڭ بەتىنە ەكىنشى ماتادان تىگىلگەن فيگۋرا سالىنىپ شەت جاقتارى ءارتۇرلى كەستە تىگىستەرىمەن تىگىلەدى.
مارجانداپ، مونشاقتاپ كەستەلەۋ ايەلدەر باس كيىمدەرىنە، تاقيا، ساۋكەلە، ءوڭىر، قول دوربا قامزولدار جانە ءسان - سالتاناتتى كيىمدەردى مارجانداپ، مونشاقتاپ كەستەلەيدى.
3. كەستە تىگۋگە قاجەتتى نەگىزگى قۇرال - جابدىقتار.
ينەلەر، دوڭگەلەك جانە ءتورت بۇرىشتى كەرگىشتەر، قايشى، ويماق، تۇيرەۋىشتەر، جىپتەر، ماتالار.
ءۇ ساراماندىق جۇمىس.
جۇمىستى باستاماس بۇرىن قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
1. ينەنى اۋزىڭا سالما
2. توت باسقان ينەمەن جۇمىس جاساۋعا بولمايدى.
3. ينەنى كەز كەلگەن جەرگە قاداۋعا بولمايدى.
4. قايشىنى جولداسىڭا ۇشكىل جاعىمەن بەرمە.
5. جولداسىڭ قايشىمەن جۇمىس ىستەپ جاتقان كەزدە، كوڭىلىن بولۋگە بولمايدى.
6. قايشىنىڭ ۇشىن جوعارى قاراي كوتەرمە.
نۇسقاۋ كارتا
ر/س جۇمىستىڭ ورىندالۋ رەتى كەرەكتى زاتتار
1. ماتانى كەرگىشكە كەرۋ
2. ماتاعا ورنەكتى سالۋ
3. ماتاعا سىزىلعان ورنەكتى سىزىق بويىمەن كەستەلەۋ
4. ىشكى جاعىن ءارتۇرلى جىپتەرمەن تولتىرۋ كەرگىش، ماتا
5.ماتا، كارانداش، ينە، ءجىپ، قايشى
1 - كەزەڭ. تىشقان ءىز تىگىسى - تىگىلۋ ءادىسى جاعىنان كولەمدى بىركەلكى ىلمەكتەر شىنجىر سەكىلدى ءبىر - بىرىنە تىركەسە تىگىلەدى. ءجىپتى بەكىتىپ، ونى ماتانىڭ وڭ جاعىنا شىعارىپ العان سوڭ، ىلمەك ءتارىزدى ەتىپ سوزىپ، ونى سول قولىمىزدىڭ باسبارماعىمەن باسىپ تۇرىپ، ينەنى العاشقى شانشىعان جەردەن دالدەپ، تومەن قاراي، ياعني ماتانىڭ استىڭعى بەتىنە قاراي شانشيمىز.
2 - كەزەڭ. شالىپ تورلاۋدىڭ تۇرلەرى.
3 - كەزەڭ. تاڭداي تىگىس ادىسىمەن تىگىلگەن قابىرعا كەستە.
4 - كەزەڭ. ءجىپ سالىپ تىگۋ.
5 - كەزەڭ. ايقاس تىگىسىمەن تىگۋ.
ءۇ ساباقتى بەكىتۋ.
ماقال ماتەلدەر
1. جەتى رەت ولشەپ ------------------(ءبىر رەت ءپىش)
2. كوز قورقاق ------------------------(قول باتىر)
3. ونەر كوزى -------------------------(حالىقتا)
4. اتا كورگەن ------------------------(وق جونار)
شەشە كورگەن ---------------------(تون پىشەر)
5. قىز ەركەم --------------------------(كەستەسىمەن كوركەم)
6. كەستەنىڭ سىرى ---------------------(تۇرىندە)
كىلەمنىڭ سىرى ---------------------(تۇگىندە)
ءۇى باعالاۋ
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما
كەستە تىگىستەرىن تىگۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: تەست ءادىسى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن ەسەپكە الۋ
