ادەپ جولى ارىدەن باستالادى
تاربيە ساعاتى "ادەپ جولى ارىدەن باستالادى"
ماقساتى:
دامىتۋشىلىق: وي - ءورىسىن، سويلەۋ مادەنيەتىن، قوعامدىق ورىنداردا وزدەرىن ۇستاي ءبىلۋى، دۇرىس كيىنۋدى ءبىلۋ، وقۋشى مادەنيەتىن ساقتاۋدى ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: ستۋدەنت - جاستارعا، ادامگەرشىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، باۋىرمالدىق، ۇقىپتىلىق، دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن بەرۋ، باۋلۋ، تاربيەلەۋ.
ۇلكەنگە - قۇرمەت
كىشىگە - ىزەت
كورسەتىپ، ۇلكەندى سيلاپ، قادىرلەپ، كىشىگە ۇلگى بولا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكى قۇرالدار: تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى: «ادەپ جولى ارىدەن باستالادى»، سلايدتار، قازاق حالقىنىڭ ۇلى دانالارىنىڭ ناقىل سوزدەرى، پلاكاتتار، كىتاپ كورمەسى.
تەحنيكالىق قۇرالدار: مۋلتيمەديا
ءىس - شارانىڭ ءوتىلۋ بارىسى:
1. ءىس شارانىڭ اشىلۋ سالتاناتى
2. توپ جەتەكشىنىڭ كىرىسپە ءسوزى
3. جوسپارلى ءىس - شارانىڭ ءجۇرۋ بارىسى
4. ءىس - شارانى قورىتىندىلاۋ
ءىس - شارانىڭ جۇرگىزۋشىلەرى: سكاكوۆا ايگەريم نيازحان قىزى (ارنايى پاندەر وقىتۋشىسى) قايىربايەۆ ەدىل بەيسەمبەك ۇلى (ارنايى پاندەر وقىتۋشىسى)
1 - جۇرگىزۋشى: ارنايى ءپان وقىتۋشىسى - سكاكوۆا ا. ن.
ارمىسىزدار بۇگىنگى كەشكە قاتىسىپ وتىرعان وقىتۋشىلارمەن ستۋدەنتتەر، ءبىزدىڭ وتكىزىلىپ وتىرعان ءىس - شارامىزدىڭ نەگىزگى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىرعان ادەپ جولى ارىدەن باستالادى دەپ دانالارىمىز ايتقان ەكەن، ەندەشە ءىس - شارامىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى: ءبىزدىڭ ستۋدەنت - جاستارىمىزعا جاماندىقتىڭ زياندىلىعىن ءتۇسىندىرىپ، ودان بويىن اۋلاق سالۋعا ۇيرەتىپ، تۋرا جول: ادەپتىلىك، ادامگەرشىلىك جولىن سىلتەۋ. ويتكەنى قوعامداعى ەڭ باعالى ادام - ول ادەپتى ادام. ادەپتى ادامدار - قوعامنىڭ ەڭ باعا جەتپەس بايلىعى ءارى مارتەبەسى ەكەندىگىن ايتىپ ءتۇسىندىرىپ، جاس ۇرپاققا جەتكىزۋ. بۇگىنگى ستۋدەنت – جاس، ەرتەڭگى مادەنيەتتى مامان بولاتىندىعىن ەستەرىنە سالۋ. ءوز ۇلتىمىزدىڭ باعا جەتپەس سالت - ءداستۇرىن، ادەبيەتىن، مادەنيەتىن، ونەرىن جاستارعا جەتكىزۋ.
2 - جۇرگىزۋشى: ەتيكاسى - قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ادەپ جۇيەسىن زەرتتەيتىن فيلوسوفيالىق ءپان. «ەتيكا» تەرمينى ەجەلگى گرەك تىلىندە «بىرلەسە ءومىر ءسۇرۋشى ادامدار توبىنىڭ مەكەنجايى» دەگەندى بىلدىرەدى، كەيىن ادەپ تۋرالى ءىلىم ماعىناسىنا يە بولدى. «ادەپ» تەرمينى تۇركى حالىقتارىنىڭ تىلىنە ورتا عاسىرلارداعى اراب - مۇسىلمان مادەنيەتىنىڭ ىقپالىمەن ەنگەن. كوپتەگەن ماماندار ەتيكانى ادەپتانۋ دەپ اۋدارىپ
ءجۇر. قازاق ەتيكاسى تۋرالى باسىلىمداردا «ادەپ»، «اقىلاق»، «مورال»، «ادامگەرشىلىك» سياقتى ۇعىمدار قولدانىلا بەرەدى جانە ولارعا ءارتۇرلى انىقتامالار بەرىلەدى. كەيدە بۇل تەرميندەر ءومىر ءسۇرۋ بارىسىندا قالىپتاسقان مىنەز - قۇلىق، ءىس - ارەكەت ۇقساستىقتارىن بىلدىرەتىن ادەت - عۇرىپ دەگەن ماعىناعا يە بولعان.
ءى - جۇرگىزۋشى: ەتيكا مادەنيەت جۇيەسىنە ونىڭ راسيونالدىق - لوگيكالىق باستاماسى رەتىندە ادامنىڭ ومىردەگى ادەپتىك - ادامگەرشىلىك كورىنىستەرىن راسيونالدى ويلاۋ تىلىنە اۋدارۋ ارقىلى ەنەدى. ەتيكا - عىلىمنىڭ ماڭىزدى سالاسى، ادەپ - قوعامدىق العىشتاردىڭ سالاسى، ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ ار - ۇياتى ارقىلى جەتكەن ىشكى تۇراقتاندىرۋ سالاسى.
ادەپ - ەتيكانىڭ زەرتتەۋ نىسانى، قوعامدىق سانا - سەزىمنىڭ فورماسى جانە جەكە تۇلعانىڭ وزىندىك باعاسىن انىقتاۋعا باعىتتالعان قوعامدىق قارىم - قاتىناستاردىڭ ءتۇرى. ادامگەرشىلىك - جەكە تۇلعانىڭ ەركىندىگى، ونىڭ جالپى قوعامدىق تالاپتاردىڭ ىشكى سەبەپتەرىمەن ۇيلەسكەن شىعارماشىلىق باعىتىنىڭ سالاسى دەپ، 31 مۆس توپ ستۋدەنتى «ادەپ جىلى، ارىدەن باستالادى» اتتى سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شاراعا ءوزىنىڭ شىعارعان ولەڭىن وقىپ بەرۋىنە ورتامىزعا شاقىرايىق.
ادەپ جولى، ارىدەن باستالادى.
ادەپتىلىك ار - ۇلتىم نامىسىم
ادەپ جولى، ارىدەن - اق باستالار
ادەسىزدەر ار - ۇلتتى تانىسىن
بىلمەي جاتىر الىدە ونى باسقالار
بولسا ەگەر ادەپتىلىك بويىڭدا
مادەنيەت، وركەنيەت توعىسقان
ساقتاپ قويعان ادەپتىنى ويىڭا
سالت - سانامەن ادەپ عۇرىپ تولىسقان
ساقتاعان عوي اتا - بابام ادەپتى
دالەلدى دە ماعىنالى دايەكتى
سولار سالعان سارا جولمەن ىزەتتى
سويلەمەپ پە ەدى سالماقتى ءسوز مايەكتى
ويلاپ تۇرساڭ ويلارى كوپ وزەكتى
سابىرلىقتىڭ بەرەرى كوپ ۇتارعا
تالاپتىعا بولسىن كەز دەپ ادەپتى
ايتپاپ پا ەدى دانالىعىن مۇحاڭ دا
ءسوز سويلەسەم ادەپتى ءسوز قاناتتى
ۇلىلاردىڭ ۇلاعاتىن ۇلىقتا
ساقتاعايسىڭ سابىرىڭدى جاس ۇرپاق
ەشقاشاندا ادەبىڭدى ۇمىتپا.
2 - جۇرگىزۋشى: قايىربايەۆ ە. ب. ەندى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرىنىڭ دايىنداپ كەلگەن قازاق حالقىنىڭ ۇلى ويشىلدارىمەن اقىن - جازۋشىلارىنىڭ دانالىق – ناقىل جانە قاناتتى سوزدەرىنە كەزەك بەرەيىك.
1. ستۋدەنت: عالىموۆا اقەركە (سلايد)
ءبىز ءوز بويىمىزدا ادەپ سەزىمىن دامىتۋعا ءتيىسپىز. ويتپەسەك، ادامداردىڭ ءىلتيپاتىنان وپ – وڭاي ايىرىلىپ قالۋىمىز مۇمكىن. بۇل قاتەلىگى ءۇشىن ادام ومىردە وتە كوپ زيان شەگەدى. جانە، وكىنىشكە وراي، ۇرپاقتارىن وسى اۋىر زياننان قۇتقارا الماي - اق كەلەدى - دەيدى. يوگان گەتە
2. ستۋدەنت: جاقان ءانيرا
«تاربيەلەۋ دەگەنىمىز – حالىقتاردىڭ بويىنا بىلىمگە نەگىزدەلگەن ەتيكالىق يگىلىكتەر مەن ونەرلەردى دارىتۋ دەگەن ءسوز» - دەيدى، ءابۋ ناسىر ءال فارابي
3. ستۋدەنت: نۋربەك قىزى ءپاريداش
ۇلكەننىڭ اقىلىن تىڭداۋ، سوزگە توقتاۋ، ۇلكەن – كىشىنى سايلاۋ - يناباتتىلىقتىڭ كورىنىسى - دەيدى، قازاق حالقىنىڭ دارىندى جازۋشىلارىنىڭ ءبىرى
عابيدەن مۇستافين
4. ستۋدەنت: سايران ايتۋعان
دورەكى بولۋ - ءوز باسىنىنىڭ ءقادىر – قاسيەتىن ۇمىتۋ دەگەن ءسوز - دەيدى ۇلى ورىس حالقىنىڭ جازۋشىسى دەيدى، ن. گ. چەرنىشيەۆسكيي
1 - جۇرگىزۋشى: وسى باعانادان ايتىلىپ جاتقان قازاق حالقىنىڭ ۇلى ويشىلدارىمەن اقىن - جازۋشىلارىنىڭ دانالىق – ناقىل جانە قاناتتى سوزدەرى ايتىلىپ جاتىر، ەندىگى كەزەكتى توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى بولىپ تابىلاتىن ماقال - ماتەلدەر ۇلكەن فيلوسوفيالىق ويلاردىڭ مارجانى ىسپەتتەس، بۇكىل ادامزات تىرشىلىگىنىڭ بارلىق سالاسىن قامتيدى. سوندىقتان ەندىگى كەزەكتى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرىنىڭ ادەپكە بايلانىستى دايىنداپ كەلگەن ماقال - ماتەلدەرىنە كەزەك بەرەيىك.
1 - ستۋدەنت: زاۋپان گۇلنارا
ادەپتىڭ نە ەكەنىن ادەپسىز ادامدى كورگەندە بىلەسىڭ.
2 - ستۋدەنت: عالىموۆا اقەركە
اعا ادەپتى بولسا، ءىنى ادەپتى،
اپا ادەپتى بولسا، ءسىڭلى ادەپتى.
3 - ستۋدەنت: مۇحامادييەۆ ەرنۋر
ادەپتى بالا
اتا - اناسىن ماقتاتار،
ادەپسىز بالا
اتا - اناسىن قاقساتار.
4 - ستۋدەنت: ساعدولدين ۇلان
ادامدىقتىڭ بەلگىسى - ءيىلىپ سالەم بەرگەنى،
شىن دوستىقتىڭ بەلگىسى – كوپ كەشىكپەي كەلگەنى.
5 - ستۋدەنت: جاقان ءانيرا
ادەپتىلىك بەلگىسى – ءيىلىپ سالەم بەرگەنى.
6 - ستۋدەنت: سايران ايتۋعان
مەيىرىمدىلىكتى انادان ۇيرەن،
ادەپتىلىكتى دانادان ۇيرەن.
7 - ستۋدەنت: جاناربەك شاريدەن
ادەپتىلىك، ار - ۇيات -
ادامدىقتىڭ بەلگىسى.
8 - ستۋدەنت: نۇكەجانوۆ ولجاس
جاقسى ادام – ەلدىڭ ىرىسى،
جاقسى جەر – جاننىڭ تىنىسى.
9 - ستۋدەنت: ۇلان ناربول
ادەپتى بالا - ارلى بالا،
ادەپسىز بالا - سورلى بالا.
2 - جۇرگىزۋشى: ۇلان ناربولدىڭ ايتقان ماقالى وتە ورىندى سوعان بايلانىستى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرىنىڭ دايىنداپ كەلگەن «ادەپسىز بالامەن ادەپتى بالا». كورىنىستەرىن تاماشالايىق.
كورىنىس: «ادەپسىز بالامەن ادەپتى بالا».
1 - جاعدايى.
اجە: (مەيرامگۇل) اجە شارشاپ سومكەسىن كوتەرىپ كەلە جاتادى.
ادەپسىز بالا:( ەرنۇر) ادەپسىز بالا اندىپ تۇرادى اۋىزدا تەمەكى «اجە، قانە كومەكتەسىپ جىبەرەيىن» دەپ قولىنداعى سومكەنى الىپ قاشادى.
2 - جاعدايى.
اجە:(مەيرامگۇل) اجە شارشاپ سومكەسىن كوتەرىپ كەلە جاتادى.
ادەپتى بالا (دوسجان) ادەپتى بالا اجەنىڭ الدىنان شىعىپ، اجە سومكەڭىزدى ماعان بەرىڭىز دەپ، كومەكتەسىپ سومكەسىن كوتەرىسىپ كەتەدى.
1 - جۇرگىزۋشى: وسى بۇگىنگى سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شارامىزدا ايتىلعان «ادەپ جولى ارىدەن باستالادى» دەپ بۇگىنگى جاستارىمىزعا ادامگەرشىلىك، يناباتتىلىق، سىيلاستىق جونىندە قازاق حالقىمىزدىڭ دارىندى جازۋشىلاردىڭ ناقىل سوزدەرىمەن ماقال - ماتەلدەر بويىنشا قانشاما ماعلۇماتتار الدىق دەپ ويلايمىن، كەلەسى كەزەكتى بەينە بايانعا نازار اۋدارىڭىزدار!
(بەينە كورىنىس)
1.«ادامنىڭ ۇياتى بەتىندە، ادامگەرشىلىگى نيەتىندە». وسى ماقال - ماتەلدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىز؟
2.«جالپى ادامگەرشىلىك جانە يماندىلىق» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىز؟
1 - جۇرگىزۋشى. بۇگىنگى سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شارانى قورىتپاي تۇرىپ بۇگىنگى ءىس - شارانىڭ قوناعى №19 مەكتەپتىڭ پسيحولوگى، جانە وسى ءوزىمىزدىڭ قۇرىلىس كوللەدجىنىڭ الەۋمەتتىك پەداگوگى شىنار احمەتجانقىزىنا ءسوز كەزەگىن بەرىپ، بۇگىنگى ءوزىمىزدىڭ جاستارىمىزعا، ستۋدەنتتەرىمىزگە ءبىر - ەكى اۋىز سوزدەرىڭىزدى ايتىپ بەرسەڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: وسى بۇگىنگى پسيحولوگپەن كورەرمەندەردىڭ سۇراقتارعا جاۋا بەرگەنىندەي ادامگەرشىلىك، سىيلاستىق جاعىنان الاتىن بولساق، الىسقا بارماي - اق ءوز كوللەدجىمىزدىڭ ىشىندە ستۋدەنت - جاستارىمىزدىڭ تازا ءجۇرۋ، قالاي بولسا سولاي سويلەۋى، جانە وقۋشى مادەنيەتى ول نە؟ ول دۇرىس مادەنيەت تىلىمىزدە سويلەۋى، دۇرىس كيىنۋى، ءوزىن - ءوزى تاربيەلەۋ
1 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرگە ەتيكا تۋرالى كوپ ماعلۇماتتى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرى ءوز ويىمەن ۇلى عۇلامالار مەن اقىن - جازۋشىلارىنىڭ قاناتتى ناقىل سوزدەرىمەن جەتكىزە الدى دەپ ويلايمىز. جالپى ەتيكانى قورىتا كەلە، ادەپ - ينابات، ادامگەرشىلىك، ادامداردىڭ ءبىر - بىرىمەن قاتىناسى ايتقان قاناتتى ناقىل سوزدەر ءومىر ءسۇرۋىنىڭ دانەكەرى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان ادامگەرشىلىك نورمالارى اۋەل باستان، ادامداردىڭ ومىرگە دەگەن كوزقاراسى، ەرەكشە بولۋ كەرەك دەيمىز.
جاقسى بولسا، كەز كەلگەن ادامنىڭ كوزى قۋانادى، مارقايىپ قالاسىڭ! ەڭبەگىمىزدىڭ ەش باعالاماعانىن كورەرمىز.
وسىمەن سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شارامىز ءوز - اياعىنا ءتامام، نازارلارىڭىزعا كوپ راحمەت.
سوڭى.
ماقساتى:
دامىتۋشىلىق: وي - ءورىسىن، سويلەۋ مادەنيەتىن، قوعامدىق ورىنداردا وزدەرىن ۇستاي ءبىلۋى، دۇرىس كيىنۋدى ءبىلۋ، وقۋشى مادەنيەتىن ساقتاۋدى ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: ستۋدەنت - جاستارعا، ادامگەرشىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، باۋىرمالدىق، ۇقىپتىلىق، دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن بەرۋ، باۋلۋ، تاربيەلەۋ.
ۇلكەنگە - قۇرمەت
كىشىگە - ىزەت
كورسەتىپ، ۇلكەندى سيلاپ، قادىرلەپ، كىشىگە ۇلگى بولا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكى قۇرالدار: تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى: «ادەپ جولى ارىدەن باستالادى»، سلايدتار، قازاق حالقىنىڭ ۇلى دانالارىنىڭ ناقىل سوزدەرى، پلاكاتتار، كىتاپ كورمەسى.
تەحنيكالىق قۇرالدار: مۋلتيمەديا
ءىس - شارانىڭ ءوتىلۋ بارىسى:
1. ءىس شارانىڭ اشىلۋ سالتاناتى
2. توپ جەتەكشىنىڭ كىرىسپە ءسوزى
3. جوسپارلى ءىس - شارانىڭ ءجۇرۋ بارىسى
4. ءىس - شارانى قورىتىندىلاۋ
ءىس - شارانىڭ جۇرگىزۋشىلەرى: سكاكوۆا ايگەريم نيازحان قىزى (ارنايى پاندەر وقىتۋشىسى) قايىربايەۆ ەدىل بەيسەمبەك ۇلى (ارنايى پاندەر وقىتۋشىسى)
1 - جۇرگىزۋشى: ارنايى ءپان وقىتۋشىسى - سكاكوۆا ا. ن.
ارمىسىزدار بۇگىنگى كەشكە قاتىسىپ وتىرعان وقىتۋشىلارمەن ستۋدەنتتەر، ءبىزدىڭ وتكىزىلىپ وتىرعان ءىس - شارامىزدىڭ نەگىزگى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىرعان ادەپ جولى ارىدەن باستالادى دەپ دانالارىمىز ايتقان ەكەن، ەندەشە ءىس - شارامىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى: ءبىزدىڭ ستۋدەنت - جاستارىمىزعا جاماندىقتىڭ زياندىلىعىن ءتۇسىندىرىپ، ودان بويىن اۋلاق سالۋعا ۇيرەتىپ، تۋرا جول: ادەپتىلىك، ادامگەرشىلىك جولىن سىلتەۋ. ويتكەنى قوعامداعى ەڭ باعالى ادام - ول ادەپتى ادام. ادەپتى ادامدار - قوعامنىڭ ەڭ باعا جەتپەس بايلىعى ءارى مارتەبەسى ەكەندىگىن ايتىپ ءتۇسىندىرىپ، جاس ۇرپاققا جەتكىزۋ. بۇگىنگى ستۋدەنت – جاس، ەرتەڭگى مادەنيەتتى مامان بولاتىندىعىن ەستەرىنە سالۋ. ءوز ۇلتىمىزدىڭ باعا جەتپەس سالت - ءداستۇرىن، ادەبيەتىن، مادەنيەتىن، ونەرىن جاستارعا جەتكىزۋ.
2 - جۇرگىزۋشى: ەتيكاسى - قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ادەپ جۇيەسىن زەرتتەيتىن فيلوسوفيالىق ءپان. «ەتيكا» تەرمينى ەجەلگى گرەك تىلىندە «بىرلەسە ءومىر ءسۇرۋشى ادامدار توبىنىڭ مەكەنجايى» دەگەندى بىلدىرەدى، كەيىن ادەپ تۋرالى ءىلىم ماعىناسىنا يە بولدى. «ادەپ» تەرمينى تۇركى حالىقتارىنىڭ تىلىنە ورتا عاسىرلارداعى اراب - مۇسىلمان مادەنيەتىنىڭ ىقپالىمەن ەنگەن. كوپتەگەن ماماندار ەتيكانى ادەپتانۋ دەپ اۋدارىپ
ءجۇر. قازاق ەتيكاسى تۋرالى باسىلىمداردا «ادەپ»، «اقىلاق»، «مورال»، «ادامگەرشىلىك» سياقتى ۇعىمدار قولدانىلا بەرەدى جانە ولارعا ءارتۇرلى انىقتامالار بەرىلەدى. كەيدە بۇل تەرميندەر ءومىر ءسۇرۋ بارىسىندا قالىپتاسقان مىنەز - قۇلىق، ءىس - ارەكەت ۇقساستىقتارىن بىلدىرەتىن ادەت - عۇرىپ دەگەن ماعىناعا يە بولعان.
ءى - جۇرگىزۋشى: ەتيكا مادەنيەت جۇيەسىنە ونىڭ راسيونالدىق - لوگيكالىق باستاماسى رەتىندە ادامنىڭ ومىردەگى ادەپتىك - ادامگەرشىلىك كورىنىستەرىن راسيونالدى ويلاۋ تىلىنە اۋدارۋ ارقىلى ەنەدى. ەتيكا - عىلىمنىڭ ماڭىزدى سالاسى، ادەپ - قوعامدىق العىشتاردىڭ سالاسى، ادامگەرشىلىك - ادامنىڭ ار - ۇياتى ارقىلى جەتكەن ىشكى تۇراقتاندىرۋ سالاسى.
ادەپ - ەتيكانىڭ زەرتتەۋ نىسانى، قوعامدىق سانا - سەزىمنىڭ فورماسى جانە جەكە تۇلعانىڭ وزىندىك باعاسىن انىقتاۋعا باعىتتالعان قوعامدىق قارىم - قاتىناستاردىڭ ءتۇرى. ادامگەرشىلىك - جەكە تۇلعانىڭ ەركىندىگى، ونىڭ جالپى قوعامدىق تالاپتاردىڭ ىشكى سەبەپتەرىمەن ۇيلەسكەن شىعارماشىلىق باعىتىنىڭ سالاسى دەپ، 31 مۆس توپ ستۋدەنتى «ادەپ جىلى، ارىدەن باستالادى» اتتى سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شاراعا ءوزىنىڭ شىعارعان ولەڭىن وقىپ بەرۋىنە ورتامىزعا شاقىرايىق.
ادەپ جولى، ارىدەن باستالادى.
ادەپتىلىك ار - ۇلتىم نامىسىم
ادەپ جولى، ارىدەن - اق باستالار
ادەسىزدەر ار - ۇلتتى تانىسىن
بىلمەي جاتىر الىدە ونى باسقالار
بولسا ەگەر ادەپتىلىك بويىڭدا
مادەنيەت، وركەنيەت توعىسقان
ساقتاپ قويعان ادەپتىنى ويىڭا
سالت - سانامەن ادەپ عۇرىپ تولىسقان
ساقتاعان عوي اتا - بابام ادەپتى
دالەلدى دە ماعىنالى دايەكتى
سولار سالعان سارا جولمەن ىزەتتى
سويلەمەپ پە ەدى سالماقتى ءسوز مايەكتى
ويلاپ تۇرساڭ ويلارى كوپ وزەكتى
سابىرلىقتىڭ بەرەرى كوپ ۇتارعا
تالاپتىعا بولسىن كەز دەپ ادەپتى
ايتپاپ پا ەدى دانالىعىن مۇحاڭ دا
ءسوز سويلەسەم ادەپتى ءسوز قاناتتى
ۇلىلاردىڭ ۇلاعاتىن ۇلىقتا
ساقتاعايسىڭ سابىرىڭدى جاس ۇرپاق
ەشقاشاندا ادەبىڭدى ۇمىتپا.
2 - جۇرگىزۋشى: قايىربايەۆ ە. ب. ەندى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرىنىڭ دايىنداپ كەلگەن قازاق حالقىنىڭ ۇلى ويشىلدارىمەن اقىن - جازۋشىلارىنىڭ دانالىق – ناقىل جانە قاناتتى سوزدەرىنە كەزەك بەرەيىك.
1. ستۋدەنت: عالىموۆا اقەركە (سلايد)
ءبىز ءوز بويىمىزدا ادەپ سەزىمىن دامىتۋعا ءتيىسپىز. ويتپەسەك، ادامداردىڭ ءىلتيپاتىنان وپ – وڭاي ايىرىلىپ قالۋىمىز مۇمكىن. بۇل قاتەلىگى ءۇشىن ادام ومىردە وتە كوپ زيان شەگەدى. جانە، وكىنىشكە وراي، ۇرپاقتارىن وسى اۋىر زياننان قۇتقارا الماي - اق كەلەدى - دەيدى. يوگان گەتە
2. ستۋدەنت: جاقان ءانيرا
«تاربيەلەۋ دەگەنىمىز – حالىقتاردىڭ بويىنا بىلىمگە نەگىزدەلگەن ەتيكالىق يگىلىكتەر مەن ونەرلەردى دارىتۋ دەگەن ءسوز» - دەيدى، ءابۋ ناسىر ءال فارابي
3. ستۋدەنت: نۋربەك قىزى ءپاريداش
ۇلكەننىڭ اقىلىن تىڭداۋ، سوزگە توقتاۋ، ۇلكەن – كىشىنى سايلاۋ - يناباتتىلىقتىڭ كورىنىسى - دەيدى، قازاق حالقىنىڭ دارىندى جازۋشىلارىنىڭ ءبىرى
عابيدەن مۇستافين
4. ستۋدەنت: سايران ايتۋعان
دورەكى بولۋ - ءوز باسىنىنىڭ ءقادىر – قاسيەتىن ۇمىتۋ دەگەن ءسوز - دەيدى ۇلى ورىس حالقىنىڭ جازۋشىسى دەيدى، ن. گ. چەرنىشيەۆسكيي
1 - جۇرگىزۋشى: وسى باعانادان ايتىلىپ جاتقان قازاق حالقىنىڭ ۇلى ويشىلدارىمەن اقىن - جازۋشىلارىنىڭ دانالىق – ناقىل جانە قاناتتى سوزدەرى ايتىلىپ جاتىر، ەندىگى كەزەكتى توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى بولىپ تابىلاتىن ماقال - ماتەلدەر ۇلكەن فيلوسوفيالىق ويلاردىڭ مارجانى ىسپەتتەس، بۇكىل ادامزات تىرشىلىگىنىڭ بارلىق سالاسىن قامتيدى. سوندىقتان ەندىگى كەزەكتى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرىنىڭ ادەپكە بايلانىستى دايىنداپ كەلگەن ماقال - ماتەلدەرىنە كەزەك بەرەيىك.
1 - ستۋدەنت: زاۋپان گۇلنارا
ادەپتىڭ نە ەكەنىن ادەپسىز ادامدى كورگەندە بىلەسىڭ.
2 - ستۋدەنت: عالىموۆا اقەركە
اعا ادەپتى بولسا، ءىنى ادەپتى،
اپا ادەپتى بولسا، ءسىڭلى ادەپتى.
3 - ستۋدەنت: مۇحامادييەۆ ەرنۋر
ادەپتى بالا
اتا - اناسىن ماقتاتار،
ادەپسىز بالا
اتا - اناسىن قاقساتار.
4 - ستۋدەنت: ساعدولدين ۇلان
ادامدىقتىڭ بەلگىسى - ءيىلىپ سالەم بەرگەنى،
شىن دوستىقتىڭ بەلگىسى – كوپ كەشىكپەي كەلگەنى.
5 - ستۋدەنت: جاقان ءانيرا
ادەپتىلىك بەلگىسى – ءيىلىپ سالەم بەرگەنى.
6 - ستۋدەنت: سايران ايتۋعان
مەيىرىمدىلىكتى انادان ۇيرەن،
ادەپتىلىكتى دانادان ۇيرەن.
7 - ستۋدەنت: جاناربەك شاريدەن
ادەپتىلىك، ار - ۇيات -
ادامدىقتىڭ بەلگىسى.
8 - ستۋدەنت: نۇكەجانوۆ ولجاس
جاقسى ادام – ەلدىڭ ىرىسى،
جاقسى جەر – جاننىڭ تىنىسى.
9 - ستۋدەنت: ۇلان ناربول
ادەپتى بالا - ارلى بالا،
ادەپسىز بالا - سورلى بالا.
2 - جۇرگىزۋشى: ۇلان ناربولدىڭ ايتقان ماقالى وتە ورىندى سوعان بايلانىستى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرىنىڭ دايىنداپ كەلگەن «ادەپسىز بالامەن ادەپتى بالا». كورىنىستەرىن تاماشالايىق.
كورىنىس: «ادەپسىز بالامەن ادەپتى بالا».
1 - جاعدايى.
اجە: (مەيرامگۇل) اجە شارشاپ سومكەسىن كوتەرىپ كەلە جاتادى.
ادەپسىز بالا:( ەرنۇر) ادەپسىز بالا اندىپ تۇرادى اۋىزدا تەمەكى «اجە، قانە كومەكتەسىپ جىبەرەيىن» دەپ قولىنداعى سومكەنى الىپ قاشادى.
2 - جاعدايى.
اجە:(مەيرامگۇل) اجە شارشاپ سومكەسىن كوتەرىپ كەلە جاتادى.
ادەپتى بالا (دوسجان) ادەپتى بالا اجەنىڭ الدىنان شىعىپ، اجە سومكەڭىزدى ماعان بەرىڭىز دەپ، كومەكتەسىپ سومكەسىن كوتەرىسىپ كەتەدى.
1 - جۇرگىزۋشى: وسى بۇگىنگى سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شارامىزدا ايتىلعان «ادەپ جولى ارىدەن باستالادى» دەپ بۇگىنگى جاستارىمىزعا ادامگەرشىلىك، يناباتتىلىق، سىيلاستىق جونىندە قازاق حالقىمىزدىڭ دارىندى جازۋشىلاردىڭ ناقىل سوزدەرىمەن ماقال - ماتەلدەر بويىنشا قانشاما ماعلۇماتتار الدىق دەپ ويلايمىن، كەلەسى كەزەكتى بەينە بايانعا نازار اۋدارىڭىزدار!
(بەينە كورىنىس)
1.«ادامنىڭ ۇياتى بەتىندە، ادامگەرشىلىگى نيەتىندە». وسى ماقال - ماتەلدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىز؟
2.«جالپى ادامگەرشىلىك جانە يماندىلىق» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىز؟
1 - جۇرگىزۋشى. بۇگىنگى سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شارانى قورىتپاي تۇرىپ بۇگىنگى ءىس - شارانىڭ قوناعى №19 مەكتەپتىڭ پسيحولوگى، جانە وسى ءوزىمىزدىڭ قۇرىلىس كوللەدجىنىڭ الەۋمەتتىك پەداگوگى شىنار احمەتجانقىزىنا ءسوز كەزەگىن بەرىپ، بۇگىنگى ءوزىمىزدىڭ جاستارىمىزعا، ستۋدەنتتەرىمىزگە ءبىر - ەكى اۋىز سوزدەرىڭىزدى ايتىپ بەرسەڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: وسى بۇگىنگى پسيحولوگپەن كورەرمەندەردىڭ سۇراقتارعا جاۋا بەرگەنىندەي ادامگەرشىلىك، سىيلاستىق جاعىنان الاتىن بولساق، الىسقا بارماي - اق ءوز كوللەدجىمىزدىڭ ىشىندە ستۋدەنت - جاستارىمىزدىڭ تازا ءجۇرۋ، قالاي بولسا سولاي سويلەۋى، جانە وقۋشى مادەنيەتى ول نە؟ ول دۇرىس مادەنيەت تىلىمىزدە سويلەۋى، دۇرىس كيىنۋى، ءوزىن - ءوزى تاربيەلەۋ
1 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرگە ەتيكا تۋرالى كوپ ماعلۇماتتى 31مۆس توپ ستۋدەنتتەرى ءوز ويىمەن ۇلى عۇلامالار مەن اقىن - جازۋشىلارىنىڭ قاناتتى ناقىل سوزدەرىمەن جەتكىزە الدى دەپ ويلايمىز. جالپى ەتيكانى قورىتا كەلە، ادەپ - ينابات، ادامگەرشىلىك، ادامداردىڭ ءبىر - بىرىمەن قاتىناسى ايتقان قاناتتى ناقىل سوزدەر ءومىر ءسۇرۋىنىڭ دانەكەرى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان ادامگەرشىلىك نورمالارى اۋەل باستان، ادامداردىڭ ومىرگە دەگەن كوزقاراسى، ەرەكشە بولۋ كەرەك دەيمىز.
جاقسى بولسا، كەز كەلگەن ادامنىڭ كوزى قۋانادى، مارقايىپ قالاسىڭ! ەڭبەگىمىزدىڭ ەش باعالاماعانىن كورەرمىز.
وسىمەن سىنىپتان تىس تاربيەلىك ءىس - شارامىز ءوز - اياعىنا ءتامام، نازارلارىڭىزعا كوپ راحمەت.
سوڭى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كوپمۇشە تاقىرىبىنا ەسەپتەر شىعارۋ
