InfoHub Logo

ەرتەدە ءۇش اعايىندى جىگىت بولىپتى. مال دەگەندە ۇشەۋ ارا جالعىز وگىزى بولىپتى. كۇندەردە ءبىر كۇن ۇشەۋى ەنشى الىسپاق بولادى. ۇلكەنى كوك
وگىزدىڭ باسىن الادى، ورتانشىسى - ورتاسىن، كىشىسى - ارتىن الادى. ۇلكەنى وگىزدىڭ باسىن، ورتانشىسى ورتاسىن، كىشىسى ارتىن باعىپ جۇرەدى. 

بىر-ەكى جىل وتكەندە كوك وگىز وسەدى، ۇلكەيەدى: ءۇش اعايىندى جىگىت ءبىرىن-بىرى كورە المايتىن بولادى. 

جىلداردان جىل وتكەندە، ەكى اعاسىنىڭ اماندىعىن ءبىلىپ قايتۋعا ءىنىسى جول جۇرەدى. ارادا ەكى قونىپ، ورتانشى اعاسىنا كەلەدى. وندا ءبىر كۇن قوناق بولادى. ەرتەڭىندە ورتانشى اعاسىن ەرتىپ الىپ، اراعا ەكى قونىپ، ۇلكەن اعاسىنا كەلەدى. ءبىرىن-بىرى ساعىنىپ قالعان ەكەن: كورىسىپ، امانداسىپ، قۋانىسادى. وندا ءبىر كۇن جاتادى.

كەلەر كۇنى كۇن قاتتى جاڭبىر بولادى. بۇلار جاڭبىردان بۇيىعىپ ۇيقتاپ جاتقاندا، اسپاننان ءبىر قارا بۇركىت كەلىپ كوك وگىزدى كوتەرىپ الىپ كەتەدى. بۇلار كوك وگىزدى كىم العانىن بىلمەي اڭ-تاڭ بولادى. 

الگى بۇركىت كوك وگىزدى الىپ بارا جاتسا، دالادا جايىلىپ جاتقان كوپ قويعا كەز بولادى: ىشىندە ءبىر اق سەركەسى بار ەكەن، بۇركىت سول سەركەنىڭ مۇيىزىنە قونىپ وتىرىپ، وگىزدى جەيدى. قوي باعىپ جۇرگەن قارا شارۋا جاۋىننان ىقتاپ، سەركەنىڭ ومىراۋىنا تىعىلىپ وتىرادى. ءبىر ۋاقىتتا كۇن اشىلدى ما ەكەن دەپ، الگى ادام جوعارى قاراعاندا، جاناعى بۇركىت جەپ جاتقان وگىزدىڭ جاۋىرىنى كوزىنە ءتۇسىپ كەتەدى. قارا شارۋا كوزىمە ءشوپ ءتۇسىپ كەتتى مە دەپ ۋقالايدى دا، ەلەڭ قىلماي جۇرە بەرەدى. 

قارا شارۋا كەشكە قويىن ايداپ ۇيىنە كەلەدى، ۇيىنە كەلىپ: «قاتىڭ، كوزىمە ءشوپ ءتۇسىپ كەتتى بىلەم، قاراشى!» - دەيدى. قاتىنى قاراپ، بايىنىڭ كوزىنەن كوك وگىزدىڭ جاۋىرىنىن سۋىرىپ الادى.

اۋىل كوشىپ، ءبىر كولدىڭ جاعاسىنا كەلىپ قونادى. سول كۇندە ماناعى شارۋانىڭ قاتىنى ەكىقابات ەكەن. قاتىننىڭ ادەتى: كۇندە بارىپ كولدىڭ ار جاعىنان قىرىق قاپ تەزەك تەرىپ اكەلەدى ەكەن.

قاتىنى ءبىر كۇنى تەزەكتەن كەلىپ قاراسا - ىشىندەگى بالاسى جوق. بايىم ۇرسادى عوي دەپ، تەزەك تەرگەن جەرىنەن ىزدەگەلى جۇگىرىپ كەلە جاتسا، بالاسى ماناعى سۋدان وتكەن جەردە ءتۇسىپ قالعان ەكەن، بالاسىن ەتەگىنە وراپ، ۇيىنە الىپ كەتەدى. 

قارا شارۋا قويىنىڭ وتىن قاندىرىپ، كەشكە اۋىلىنا ايداپ كەلەدى. كەلسە، قاتىنى ۇل تاۋىپتى! شارۋا قاتتى قۋانىپ، جوعارعى ەلگە جورعا بيە، تومەنگى ەلگە توبەل بيە سويىپ، شاقىرىپ توي قىلادى.

قارا شارۋا سو جىلى قىستاۋىنا بارىپ قىستايدى. مالى قىستان كۇيلى شىعادى.

جاز شىققان سوڭ، قارا شارۋا باياعى جايلاۋىنا كوشەدى. بالاسى ەندى ەكى جاسقا شىعادى.

بىلتىر قارا شارۋا كوشىپ كەتكەننەن كەيىن، ونىڭ ەسكى جۇرتىنا ءبىر جاۋ كەلىپ تۇنەگەن ەكەن. جاۋدىڭ كوپتىگى ءۇش جۇزدەي كىسى ەكەن. جەر سىز بولعان سوڭ، الگى جاۋ قارۋ-جاراعىمەن، ەر-توقىمىمەن باياعى قارا شارۋاڭىڭ كوزىنەن الىپ تاستاعان جاۋىرىننىڭ ۇستىنە جاتقان ەكەن.

ۇيقتاپ جاتسا، تۇندە ءبىر تۇلكى كەلىپ، جاۋىرىننىڭ ءبىر باسىن كەمىرەدى. جاۋىرىننىڭ كەمىگىنە قىزىققان سوڭ، تۇلكى الگى جاۋىرىندى ۇستىندەگى ءۇش جۇزدەي جاۋىمەن قابات سۇيرەي جونەلەدى.

سوندا كوپ جاۋدىڭ ىشىندەگى ءبىر جىگىت: «ءبىر ەلدى بارىپ شاپقاندا وسىنداي-اق، ولجا تابارمىن» دەپ، تۇلكىنى اتقا ءمىنىپ قۋا جونەلەدى. قۋىپ جەتىپ، تۇلكىنى سوعىپ الادى. تۇلكىنىڭ ءبىر جاق تەرىسىن سويىپ الادى. ەندى ءبىر جاعىن سويۋعا تۇلكىنى اۋناتا المايدى.

باياعى قارا شارۋا قوي جايىپ ءجۇرىپ، ماناعى تۇلكىگە كەز بولادى. تۇلكىنى تاياعىمەن اۋدارىپ قاراسا، ءبىر
جاق تەرىسى سويۋسىز جاتىر ەكەن. تۇلكىنىڭ جارتى تەرىسىن سويىپ، ۇيىنە اكەلەدى.

قاتىنى الگى تەرىنى يلەپ، ەكى جاسار بالاسىنا تىماق پىشەدى. پىشسە - تىماقتىڭ ەكى قۇلاعى مەن ماڭدايىنا جەتىپ، ارتقى قۇلاعىنا الگى تەرى جەتپەي قالادى.

ەندى مۇنى، وقۋشىلار، ويلارىڭا جۇگىرت: كوك وگىزدى كوتەرىپ ۇشقان بۇركىت كۇشتى مە؟ نەمەسە كوك وگىزدىڭ جاۋىرىنى كوزىنە تۇسكەندە، ءشوپ قۇرلى كورمەگەن قارا شارۋا كۇشتى مە؟ جوق، ءۇش ءجۇز كىسىنى ەر توقىمىمەن، قارۋ-جاراعىمەن سۇيرەپ جۇرگەن تۇلكى مىقتى ما؟ ايتپەسە سول تۇلكىنىڭ جارتى تەرىسى تىماق شىقپاعان بالا مىقتى ما؟ بولماسا قىرىق قاپ تەزەكتى جاياۋ ارقالاپ، كولدەن ءوتىپ كەلە جاتقاندا، بالاسىنىڭ ءتۇسىپ قالعانىن سەزبەگەن قاتىن مىقتى ما؟ ەڭ مىقتىسى قايسى؟

وسىنىڭ بارىنەن دە كوك وگىز بەن بۇركىتتى بىردەي كوتەرگەن سەركە مىقتى. ەكىنشى، كوزىنە كوك وگىزدىڭ جاۋىرىنىن ءشوپ قۇرلى كورمەگەن قارا شارۋا مىقتى. تۇلكى، قاتىن، بالا - ۇشەۋىنىڭ مىقتىلىعى بىردەي.

---