كومپيۋتەر دەگەن نە؟ باعدارلامالىق جابدىقتار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كومپيۋتەر دەگەن نە؟ باعدارلامالىق جابدىقتار.
اقپاراتتى كومپيۋتەردە ساقتاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ينفورماتيكا پانىمەن، نەگىزگى اقپاراتتىق پروسەستەرمەن، كومپيۋتەر وڭدەيتىن اقپارات تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. باعدارلاما جانە
باعدارلامالىق جابدىقتاما تۇسىنىكتەرىمەن تانىستىرۋ؛
تاربيەلىلىك: وقۋشىلاردى تاربيەلىلىككە، ۇقىپتىلىققا، ىجداعاتتىلىققا، تياناقتىلىققا ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، لوگيكالىق - ابستراكسياسىن دامىتۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتا قولدانىلاتىن كورنەكتى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، اكتيۆستۋديو باعدارلاماسى، Aسtivote تەستىلەۋشى قۇرىلعىسى، وقۋلىق، كومپيۋتەر، تاپسىرمالار.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. وقۋشىلاردى ۇيىمداستىرۋ.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ
3. جاڭا ساباققا دايىندىق كەزەڭى..
4. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
كروسسۆورد شەشۋ.
اكتيۆستۋديودان دايىندالعان تەست. وقۋشىلار Aسtivote تەستىلەۋشى قۇرىلعىسىمەن تەستكە
جاۋاپ بەرەدى.
تەستتىڭ جاۋابىن اۆتوماتتى تۇردە ەكراندا كورسەتىپ، باعالاۋ پاراعىنا ءتۇسىرىپ وتىرادى. سودان كەيىن وقۋشىلارعا رەبۋس جاسىرىلادى. رەبۋستىڭ جاۋابى: كومپيۋتەر.
جاڭا ساباققا دايىندىق كەزەڭى: سونىمەن بۇگىنگى ساباقتا ءبىز كومپيۋتەر دەگەنىمىز نە، ول قانداي قۇرىلعىلاردان تۇراتىندىعى جونىندە ماعلۇمات الامىز.
جانا تۇسىنىكتەر:
اقپارات وزىنەن - ءوزى پايدا بولمايدى. ول ىزدەستىرۋدىڭ، جيناۋدىڭ، ساقتاۋدىڭ، جەتكىزۋ مەن وڭدەۋدىڭ جانە پايدالانۋدىڭ بارىسىندا، باسقاشا ايتقاندا، اقپاراتتىق پروسەستەردە ايقىندالادى.
اقپاراتتىق پروسەستەردى زەرتتەيتىن عىلىم ينفورماتيكا دەپ اتالادى. اقپاراتتىق پروسەستى جۇزەگە اسىراتىن نەگىزگى قۇرىلعى كومپيۋتەر دەپ اتالادى. اقپاراتتى اۆتوماتتى تۇردە وڭدەۋ - ادامنىڭ قاتىسۋىنسىز وڭدەۋ، بۇل كەزدە كومپيۋتەر الدىن الا بەرىلگەن باعدارلاما بويىنشا اقپاراتتى وڭدەۋدى العاشقى مالىمەتتەردى ەنگىزۋدەن باستاپ ناتيجە العانعا دەيىن جۇرگىزىلەدى.
كىرىستىك مالىمەتتەردىڭ ءتۇرى مىناداي بولۋى مۇمكىن:
ماتىندىك اپپارات ------------ وقۋلىقتاعى ءماتىن، داپتەردەگى شىعارما، اۋا رايىن بولجاۋ، راديو ارقىلى حابار.
ساندىق اپپارات ------------- كوبەيتۋ كەستەسى، اريفمەتيكالىق مىسال، حوككەي ويىنداعى ەسەپ..
گرافيكالىق اپارات -------- سۋرەتتەر، سحەمالار، سىزبالار، فوتوسۋرەتتەر.
مۋزىكالىق اپپارات ------- دىبىستار، مۋزىكا، ءسوز
بەينە اپپارات -------------- ءتۇرلى ءتۇستى گرافيكا، دىبىس، فيلمدەر، ەكى جانە ءۇش ولشەمدى جىلجىمالى وبەكتىلەرى.
كومپيۋتەردىڭ اپپاراتتىق قۇرالدارى:
► باعدارلامالاردى كومپيۋتەردىڭ جادىنا ەكىلىك كورسەتىلۋدە ۇسىنۋدا ارنالعان ەنگىزۋ قۇرىلعىلارىنان؛
► ىشكى جانە سىرتقى بولىپ بولىنەتىن، دەرەكتەردى، باعدارلامالاردى ساقتاۋعا ارنالعان كومپيۋتەرلىك جادىنان؛
► مالىمەتتەردى وڭدەۋ پروسەسىن باسقاراتىن پروسەسسوردان؛
► وڭدەۋ ناتيجەلەرىن شىعاراتىن - شىعارۋ قۇرىلعىلاردان؛
► بارلىق قۇرىلعىلار اراسىندا اقپارات جەتكىزۋ قىزمەتىن اتقاراتىن اقپاراتتىق كەڭ ارنادان تۇرادى.
1. 1. تاپسىرما:
اقپاراتتىق پروسەستەردىڭ ءجۇرۋ كەزىندە ادامنىڭ كەيبىر مۇشەلەرىن مەن كومپيۋتەر قۇرىلعىلارىنىڭ ارنالۋىن سالىستىرىڭدار.
كەستەگە ءبىر - بىرىنە سايكەس كومپيۋتەر قۇرىلعىلارى مەن ادام مۇشەلەرىنىڭ اتاۋلارىن جازىڭدار:
3. 2. 1 تاپسىرما. جەتى جاپىراقتى گۇلدىڭ ءار جاپىراعىندا كومپيۋتەردىڭ انىقتاماسى بەرىلگەن. ەگەر بۇل انىقتاما دۇرىس بولسا، وندا جاپىراقتى بويا. كەيبىر انىقتامالاردى باسقا زاتتارعا دا قولدانۋعا بولادى. تومەندە اتالعان زاتتاردى وزدەرىنە سايكەس انىقتامالاردىڭ شارشىلارىنا جاز.
1. پەرنەتاقتاسى مەن ەكرانى بار ەلەكتروندىق اسپاپ: كالكۋلياتور، قاشىقتان باسقارىلاتىن تەلەديدار، ۇيالى تەلەفون، ەلەكتروندىق ساعات، پەيدجەر.
2. بەرىلگەن جوسپار بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن مەحانيزم: ەلەكتروندىق ساعات، پەيدجەر، كودتى قۇلىپ، ويىن قوسىمشاسى، اۆتوماتتى كىر جۋۋ ماشيناسى.
3. ەسەپتەۋدى جەڭىلدەتەتىن قۇرىلعى: كالكۋلياتور، ەسەپشوت
4. باسقا اسپاپتاردى باسقارا الاتىن اسپاپ: كودتى قۇلىپ، ويىن قوسىمشاسى.
5. اقپاراتتى ساقتايتىن جانە اۆتوماتتى تۇردە وڭدەي الاتىن ماشينا.
6. ءماتىندى ەنگىزەتىن جانە قاعازعا باسىپ شىعاراتىن: باسۋ ماشيناسى، تەلەگراف اپپاراتى.
7. اقپاراتتى ساقتاۋعا قابىلەتتى قۇرىلعى: كىتاپ، پەيدجەر، كودتى قۇلىپ.
باعدارلامالىق قۇرالدار - ءار ءتۇرلى ماقساتتارعا ارنالعان باعدارلامالار جيىنتىعى. كومپيۋتەردىڭ باعدارلامالىق قۇرالدارىن باعدارلامالىق جاساقتاما دەپ تە اتايدى. ولار:
► جۇيەلىك دەپ اتالاتىن، كومپيۋتەردىڭ بارلىق كۇرىلعىلارى مەن مالىمەتتەردى وڭدەۋدى جاساقتاۋ قورلارىنىڭ جۇمىستارىن باسقاراتىن؛
► قولدانبالى دەپ اتالاتىن، مالىمەتتەردى وڭدەۋگە ارنالعان؛
► باعدارلامالاۋ جۇيەلەرى دەپ اتالاتىن، باسقا باعدارلامالاردى وڭدەۋ قىزمەتىن اتقاراتىن باعدارلامالاردان تۇرادى.
باعدارلامالىق جاساقتامالار
كومپيۋتەردىڭ باعدارلامالىق جاساقتامالارى جۇيەلىك، قولدانبالى باعدارلامالاردان جانە باعدارلامالاۋ جۇيەلەرىنەن تۇرادى.
جۇيەلىك باعدارلامالاردىڭ ىشىندە وپەراسيالىق جۇيە (وج) (وپەراسيوننايا سيستەما - وس) نەگىزگى بولىپ تابىلادى.
وج — كومپيۋتەردىڭ بارلىق مالىمەتتەردى وندەۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىراتىن باعدارلامالار جۇيەسى. ول كومپيۋتەردىڭ بارلىق قۇرىلعىلارىن باسقارادى، كومپيۋتەر قۇرىلعىلارىنىڭ اراسىندا جانە كومپيۋتەر مەن ادام اراسىندا مالىمەتتەر الماسۋىن جۇزەگە اسىرادى. سونىمەن قاتار وج - امبەباپ جۇيە، ونى ءار ءتۇرلى تيپتەگى كومپيۋتەرلەرگە، كومپيۋتەرگە قوسىلعان قوسىمشا قۇرىلعىلارعا سايكەستەندىرىپ باپتاۋعا بولادى. كومپيۋتەردى دەربەس تۇردە باپتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
وج - لەر وتە كوپ، ءبىراق ءبىزدىڭ ارنايى قاراستىراتىنىمىز — ۇيدە جانە مەكتەپتەردە تۇرعان كومپيۋتەرلەردىڭ وپەراسيالىق جۇيەلەرى. بۇدان از - اق ۋاقىت بۇرىن مۇنداي كومپيۋتەرلەردە وج مS DوS تۇراتىن. قازىرگى كەزدە كەڭ تاراعان جۇيەلەر: WINDOWS 95، WINDOWS 98، WINDOWS NT.
بۇل وپەراسيالىق جۇيەلەردىڭ جانە كوپتەگەن وتە ماڭىزدى قولدانبالى باعدارلامالاردىڭ، باعدارلامالاۋ جۇيەلەرىنىڭ نەگىزگى ازىرلەۋشىسى (جاساۋشىسى) — امەريكانىڭ ءمىسrosoft فيرماسى.
كومپيۋتەردە جۇمىس ىستەۋ - نەگىزىندە ونىڭ وج - مەن جۇمىس ىستەۋ. سوندىقتان كومپيۋتەر مەن ادامنىڭ قاتىناسۋ ءتاسىلى قانشالىقتى قاراپايىم، تۇسىنىكتى جانە "جاقىن دوستىقتا" ەكەندىگى وتە ماڭىزدى.
اقپاراتتى كومپيۋتەردە ساقتاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ينفورماتيكا پانىمەن، نەگىزگى اقپاراتتىق پروسەستەرمەن، كومپيۋتەر وڭدەيتىن اقپارات تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. باعدارلاما جانە
باعدارلامالىق جابدىقتاما تۇسىنىكتەرىمەن تانىستىرۋ؛
تاربيەلىلىك: وقۋشىلاردى تاربيەلىلىككە، ۇقىپتىلىققا، ىجداعاتتىلىققا، تياناقتىلىققا ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، لوگيكالىق - ابستراكسياسىن دامىتۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتا قولدانىلاتىن كورنەكتى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، اكتيۆستۋديو باعدارلاماسى، Aسtivote تەستىلەۋشى قۇرىلعىسى، وقۋلىق، كومپيۋتەر، تاپسىرمالار.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. وقۋشىلاردى ۇيىمداستىرۋ.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ
3. جاڭا ساباققا دايىندىق كەزەڭى..
4. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
كروسسۆورد شەشۋ.
اكتيۆستۋديودان دايىندالعان تەست. وقۋشىلار Aسtivote تەستىلەۋشى قۇرىلعىسىمەن تەستكە
جاۋاپ بەرەدى.
تەستتىڭ جاۋابىن اۆتوماتتى تۇردە ەكراندا كورسەتىپ، باعالاۋ پاراعىنا ءتۇسىرىپ وتىرادى. سودان كەيىن وقۋشىلارعا رەبۋس جاسىرىلادى. رەبۋستىڭ جاۋابى: كومپيۋتەر.
جاڭا ساباققا دايىندىق كەزەڭى: سونىمەن بۇگىنگى ساباقتا ءبىز كومپيۋتەر دەگەنىمىز نە، ول قانداي قۇرىلعىلاردان تۇراتىندىعى جونىندە ماعلۇمات الامىز.
جانا تۇسىنىكتەر:
اقپارات وزىنەن - ءوزى پايدا بولمايدى. ول ىزدەستىرۋدىڭ، جيناۋدىڭ، ساقتاۋدىڭ، جەتكىزۋ مەن وڭدەۋدىڭ جانە پايدالانۋدىڭ بارىسىندا، باسقاشا ايتقاندا، اقپاراتتىق پروسەستەردە ايقىندالادى.
اقپاراتتىق پروسەستەردى زەرتتەيتىن عىلىم ينفورماتيكا دەپ اتالادى. اقپاراتتىق پروسەستى جۇزەگە اسىراتىن نەگىزگى قۇرىلعى كومپيۋتەر دەپ اتالادى. اقپاراتتى اۆتوماتتى تۇردە وڭدەۋ - ادامنىڭ قاتىسۋىنسىز وڭدەۋ، بۇل كەزدە كومپيۋتەر الدىن الا بەرىلگەن باعدارلاما بويىنشا اقپاراتتى وڭدەۋدى العاشقى مالىمەتتەردى ەنگىزۋدەن باستاپ ناتيجە العانعا دەيىن جۇرگىزىلەدى.
كىرىستىك مالىمەتتەردىڭ ءتۇرى مىناداي بولۋى مۇمكىن:
ماتىندىك اپپارات ------------ وقۋلىقتاعى ءماتىن، داپتەردەگى شىعارما، اۋا رايىن بولجاۋ، راديو ارقىلى حابار.
ساندىق اپپارات ------------- كوبەيتۋ كەستەسى، اريفمەتيكالىق مىسال، حوككەي ويىنداعى ەسەپ..
گرافيكالىق اپارات -------- سۋرەتتەر، سحەمالار، سىزبالار، فوتوسۋرەتتەر.
مۋزىكالىق اپپارات ------- دىبىستار، مۋزىكا، ءسوز
بەينە اپپارات -------------- ءتۇرلى ءتۇستى گرافيكا، دىبىس، فيلمدەر، ەكى جانە ءۇش ولشەمدى جىلجىمالى وبەكتىلەرى.
كومپيۋتەردىڭ اپپاراتتىق قۇرالدارى:
► باعدارلامالاردى كومپيۋتەردىڭ جادىنا ەكىلىك كورسەتىلۋدە ۇسىنۋدا ارنالعان ەنگىزۋ قۇرىلعىلارىنان؛
► ىشكى جانە سىرتقى بولىپ بولىنەتىن، دەرەكتەردى، باعدارلامالاردى ساقتاۋعا ارنالعان كومپيۋتەرلىك جادىنان؛
► مالىمەتتەردى وڭدەۋ پروسەسىن باسقاراتىن پروسەسسوردان؛
► وڭدەۋ ناتيجەلەرىن شىعاراتىن - شىعارۋ قۇرىلعىلاردان؛
► بارلىق قۇرىلعىلار اراسىندا اقپارات جەتكىزۋ قىزمەتىن اتقاراتىن اقپاراتتىق كەڭ ارنادان تۇرادى.
1. 1. تاپسىرما:
اقپاراتتىق پروسەستەردىڭ ءجۇرۋ كەزىندە ادامنىڭ كەيبىر مۇشەلەرىن مەن كومپيۋتەر قۇرىلعىلارىنىڭ ارنالۋىن سالىستىرىڭدار.
كەستەگە ءبىر - بىرىنە سايكەس كومپيۋتەر قۇرىلعىلارى مەن ادام مۇشەلەرىنىڭ اتاۋلارىن جازىڭدار:
3. 2. 1 تاپسىرما. جەتى جاپىراقتى گۇلدىڭ ءار جاپىراعىندا كومپيۋتەردىڭ انىقتاماسى بەرىلگەن. ەگەر بۇل انىقتاما دۇرىس بولسا، وندا جاپىراقتى بويا. كەيبىر انىقتامالاردى باسقا زاتتارعا دا قولدانۋعا بولادى. تومەندە اتالعان زاتتاردى وزدەرىنە سايكەس انىقتامالاردىڭ شارشىلارىنا جاز.
1. پەرنەتاقتاسى مەن ەكرانى بار ەلەكتروندىق اسپاپ: كالكۋلياتور، قاشىقتان باسقارىلاتىن تەلەديدار، ۇيالى تەلەفون، ەلەكتروندىق ساعات، پەيدجەر.
2. بەرىلگەن جوسپار بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن مەحانيزم: ەلەكتروندىق ساعات، پەيدجەر، كودتى قۇلىپ، ويىن قوسىمشاسى، اۆتوماتتى كىر جۋۋ ماشيناسى.
3. ەسەپتەۋدى جەڭىلدەتەتىن قۇرىلعى: كالكۋلياتور، ەسەپشوت
4. باسقا اسپاپتاردى باسقارا الاتىن اسپاپ: كودتى قۇلىپ، ويىن قوسىمشاسى.
5. اقپاراتتى ساقتايتىن جانە اۆتوماتتى تۇردە وڭدەي الاتىن ماشينا.
6. ءماتىندى ەنگىزەتىن جانە قاعازعا باسىپ شىعاراتىن: باسۋ ماشيناسى، تەلەگراف اپپاراتى.
7. اقپاراتتى ساقتاۋعا قابىلەتتى قۇرىلعى: كىتاپ، پەيدجەر، كودتى قۇلىپ.
باعدارلامالىق قۇرالدار - ءار ءتۇرلى ماقساتتارعا ارنالعان باعدارلامالار جيىنتىعى. كومپيۋتەردىڭ باعدارلامالىق قۇرالدارىن باعدارلامالىق جاساقتاما دەپ تە اتايدى. ولار:
► جۇيەلىك دەپ اتالاتىن، كومپيۋتەردىڭ بارلىق كۇرىلعىلارى مەن مالىمەتتەردى وڭدەۋدى جاساقتاۋ قورلارىنىڭ جۇمىستارىن باسقاراتىن؛
► قولدانبالى دەپ اتالاتىن، مالىمەتتەردى وڭدەۋگە ارنالعان؛
► باعدارلامالاۋ جۇيەلەرى دەپ اتالاتىن، باسقا باعدارلامالاردى وڭدەۋ قىزمەتىن اتقاراتىن باعدارلامالاردان تۇرادى.
باعدارلامالىق جاساقتامالار
كومپيۋتەردىڭ باعدارلامالىق جاساقتامالارى جۇيەلىك، قولدانبالى باعدارلامالاردان جانە باعدارلامالاۋ جۇيەلەرىنەن تۇرادى.
جۇيەلىك باعدارلامالاردىڭ ىشىندە وپەراسيالىق جۇيە (وج) (وپەراسيوننايا سيستەما - وس) نەگىزگى بولىپ تابىلادى.
وج — كومپيۋتەردىڭ بارلىق مالىمەتتەردى وندەۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىراتىن باعدارلامالار جۇيەسى. ول كومپيۋتەردىڭ بارلىق قۇرىلعىلارىن باسقارادى، كومپيۋتەر قۇرىلعىلارىنىڭ اراسىندا جانە كومپيۋتەر مەن ادام اراسىندا مالىمەتتەر الماسۋىن جۇزەگە اسىرادى. سونىمەن قاتار وج - امبەباپ جۇيە، ونى ءار ءتۇرلى تيپتەگى كومپيۋتەرلەرگە، كومپيۋتەرگە قوسىلعان قوسىمشا قۇرىلعىلارعا سايكەستەندىرىپ باپتاۋعا بولادى. كومپيۋتەردى دەربەس تۇردە باپتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
وج - لەر وتە كوپ، ءبىراق ءبىزدىڭ ارنايى قاراستىراتىنىمىز — ۇيدە جانە مەكتەپتەردە تۇرعان كومپيۋتەرلەردىڭ وپەراسيالىق جۇيەلەرى. بۇدان از - اق ۋاقىت بۇرىن مۇنداي كومپيۋتەرلەردە وج مS DوS تۇراتىن. قازىرگى كەزدە كەڭ تاراعان جۇيەلەر: WINDOWS 95، WINDOWS 98، WINDOWS NT.
بۇل وپەراسيالىق جۇيەلەردىڭ جانە كوپتەگەن وتە ماڭىزدى قولدانبالى باعدارلامالاردىڭ، باعدارلامالاۋ جۇيەلەرىنىڭ نەگىزگى ازىرلەۋشىسى (جاساۋشىسى) — امەريكانىڭ ءمىسrosoft فيرماسى.
كومپيۋتەردە جۇمىس ىستەۋ - نەگىزىندە ونىڭ وج - مەن جۇمىس ىستەۋ. سوندىقتان كومپيۋتەر مەن ادامنىڭ قاتىناسۋ ءتاسىلى قانشالىقتى قاراپايىم، تۇسىنىكتى جانە "جاقىن دوستىقتا" ەكەندىگى وتە ماڭىزدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قۇرمەتتى ۇستازدار!سايتقا قالاي تىركەلەمىن، ساباعىمدى سايتقا قال...
