InfoHub Logo

ءححى عاسىر ادامزات بالاسىنىڭ ءوي-ورىسىنىڭ ەرەكشە ءوسىپ، وركەندەپ جەتىلگەن عاسىرى بولىپ وتىر. ۇيىڭىزدە كومپيۋتەر بولسا، ول عالامتورعا قوسىلسا، بۇگىندە كەز - كەلگەن مەملەكەتتەگى تانىسىمىزبەن ينتەرنەت ارقىلى حابارلاسا بەرەتىندەي جاعدايعا جەتتىك. وزىڭىزگە كەرەك مالىمەتتى عالامتور ارقىلى جىلدام تاۋىپ الىپ، كەرەگىڭىزگە جاراتا بەرەسىز. كومپيۋتەردى پايدالانۋدىڭ ەڭ العاشقى سەبەبى، جۇمىس ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. ەسەپ - قيساپ جاساۋ، مالىمەتتەردى وڭدەۋ، قۇجاتتاردى قاعازعا باسىپ شىعارۋ ىستەرىنە پايدالانساڭىز، ءسىز ءبىر ساعاتتا كوپتەگەن جۇمىس جاساي الاسىز. مىسالى، ماشينكادا ءماتىن باساتىن ەڭ شەبەر ادام مينۋتىنا 60 - 80 ءسوز، 6 - 8 جول باسسا، كومپيۋتەر 120 جول باسادى، دەمەك، 1 كومپيۋتەر 200 ادامدى الماستىرادى ەكەن. مىسال كەلتىرەتىن بولساق: ءار پاننەن جازىلاتىن رەفەراتتاردىڭ كورنەكى ءارى تازا، ادەمى جازىلۋىن مۇعالىمدەر تالاپ ەتەدى. قولمەن، ياعني، جاي سيامەن جانە كومپيۋتەردە تەرىلگەن جۇمىستاردى سالىستىرايىقشى. ەكەۋىنىڭ ايىرماشىلىعى جەر مەن كوكتەي. وسى جازىلعان رەفەراتتىڭ بىرنەشە كوشىرمەسى كەرەك دەيىك. ونى اشىپ پرينتەرمەن كوشىرمەسىن جاساعان الدە قايدا از ۋاقىت جۇمسالادى. «كومپيۋتەر – ۋاقىت تالابى» ءبىز ۋاقىتىمىزدى ۇتىمدى پايدالانامىز. قازىرگى كەزدە وركەنيەتكە ءوزىن جاقىنمىن دەپ سانايتىن كەز - كەلگەن قوعام مۇشەسى ەڭ اۋەلى شەت ءتىلىن نەمەسە كومپيۋتەر ۇيرەنۋگە تالپىنادى. نەلىكتەن؟ ويتكەنى شەت ءتىلى مەن كومپيۋتەردىڭ تەتىگىن تاپساڭىز، كوپتەگەن تىرلىكتەرىڭىز وڭايلاستى دەي بەرىڭىز، عالامتورعا شىعاسىز، ماتەريال جينايسىز، بوس ۋاقىتىڭىزدى وتكىزەسىز، ويىن وينايسىز دەگەندەي…ءقازىر جاڭا زامان ءبىز ءبارىمىز كومپيۋتەردى تولىقتاي ءبىلۋمىز ءتيىس. كومپيۋتەر بىزگە زيان دەپ جاتامىز، ونىمەن جۇمىس ىستەپ قولدانا بىلسەڭ ەش زياندىعى جوق. ءسوزىمدى قورىتىندىلاپ كەلىپ جاڭا ينفورماسيالىق تەحنولوگيا قارقىندى دامۋ ۇستىندە - وسىعان بايلانىستى كومپيۋتەردە ەركىن جۇمىس ىستەۋ، ودان ينفورماسيانى الا ءبىلۋ، ونى وڭدەۋ جانە كۇندەلىكتى ىستە پايدالانۋ دامۋدىڭ قاجەتتى شارتى بولىپ تابىلادى. كومپيۋتەردىڭ الدىندا ۇزدىكسىز جۇمىس ىستەۋ، قان قىسىمىن كوتەرەدى. ميوپيا ياعني، كوز جانارىنىڭ الىستان نەمەسە جاقىننان كورۋ قابىلەتى ناشارلايدى. قۇلاقتىڭ ەستۋ قابىلەتىن تومەندەتەدى، بالانىڭ ۇيقىسى بۇزىلىپ، اسقا تابەتى بولمايدى. ال ۇيقىسى قانباعان بالانىڭ زەيىنى تومەندەيدى. سونىمەن قاتار، ومىرتقاعا كوپ كۇش تۇسەتىندىكتەن، (سكوليوز ومىرتقا بۋىنىنىڭ قيسايۋى) ومىرتقا اۋىرۋىنا شالدىعۋى مۇمكىن. ەلەكترلەنگەن ساۋلەلەر ساۋساق ۇشتارىنا اسەر ەتىپ، قولدىڭ بۋىندارىنا زاقىم كەلتىرەدى. سونىمەن كومپيۋتەردىڭ ادام اعزاسىنا زالالىن تيگىزەتىن فاكتورلارى مىنانداي: كوزدىڭ كورۋ قابىلەتىن تومەندەتەدى؛ ومىرتقالاردىڭ قيسايۋىنا اكەلەدى؛ جۇيكەگە سالماق تۇسىرەدى؛ شارشاعىشتىق، السىزدىك باسادى. بۇعان قوسا جانە جاعىمسىزدىقتارى بالا كۇنگى قۇمارپازدىقتار سەكىلدى ەركىنەن تىس كومپيۋتەرگە تاۋەلدى بولىپ "بايلانادى". مىنەزى كۇرت وزگەرەدى، اينالاسىنا نەمقۇرايلى قاراۋدى ادەتكە اينالدىرادى. باسقا ويىندارعا، اقىل - ويدى دامىتاتىن قىزىقتى تاقىرىپتارعا تالپىنىسى بولمايدى. بالانىڭ كوڭىل - كۇيىنە دە اسەر ەتەدى، ياعني كوڭىلدى، سەرگەك جۇرگەننەن گورى كوبىنەسە اشۋلى، كۇش كورسەتۋگە بەيىم تۇرادى. سونىمەن بىرگە بالادا تەك وزىنە عانا ءمالىم "جابىق الەم" قالىپتاسادى.

باقىتجان نازىم
باتىس قازاقستان وبلىسى كازتالوۆ اۋدانى
الما ورازبايەۆا اتىنداعى ورتا جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبىنىڭ 8 سىنىپ وقۋشىسى
جەتەكشىسى: حايرۋشيەۆ نۇرلان ادىلبەك ۇلى

---