كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسىنىڭ №1 حيرۋرگيا بولىمشەسىندەگى كوكتامىرعا ءقاۋىپسىز جانە اۋىرسىنۋسىز ينەكسيانى ورىنداۋداعى مەيىرگەر ءرولى
ستۋدەنت: دۋيسەنبايەۆا ەلميرا تويلىبەكوۆنا
عىلىمي جەتەكشى: سايم ل.ن.
«كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسىنىڭ №1 حيرۋرگيا بولىمشەسىندەگى كوكتامىرعا ءقاۋىپسىز جانە اۋىرسىنۋسىز ينەكسيانى ورىنداۋداعى مەيىرگەر ءرولى»
شجك كمك « كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسى» №1حيرۋرگيا بولىمشەسى
قىزىلوردا مەديسينالىق جوعارى كوللەدجى
كىلت سوزدەر: ينەكسيا، ءقاۋىپسىز ينەكسيا، ءقاۋىپتى فاكتورلار، ناۋقاس، ستاتيستيكا، شەتەلدىك زەرتتەۋلەر، كوكتامىرعا ينەكسيا ورىنداۋ تەحنيكاسى، يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار
تاقىرىپتىڭ وزەكتىلىگى: پاسيەنتتەرمەن بايلانىستى ماسەلەلەر ۇنەمى وزەكتى بولىپ تابىلادى. پاسيەنتتەردى كۇتۋدىڭ بارلىق قىر-سىرىن ءبىلۋ وتە ماڭىزدى، ويتكەنى مەديسينالىق ماماندار جانە ولاردىڭ ەمدەۋ ۇدەرىسىندەگى ءرولى كوبىنەسە ساپالى مەديسينالىق كومەكپەن انىقتالادى.
تامىرىشىلىك ينەكسيا جاساۋ – بۇل ەڭ ماڭىزدى مەيىرگەردىڭ نەگىزگى جۇمىسىنىڭ ءبىرى، سونىمەن قاتار، جۇرگىزىلگەن جاقسى ينەكسيا تەحنيكاسى مانيپۋلياسياعا قاتىستى ەمدەلۋشىگە اۋىرسىنۋسىز جۇزەگە اسادى. الايدا، مانيپۋلياسيانى تۇسىنبەي، مەيىرگەردىڭ تەحنيكالىق شەبەرلىكسىز وتكىزىلگەن جۇمىستارى پپاسيەنتتى ءقاۋىپتى اسقىنۋلارعا اكەلۋى مۇمكىن. باستاپقىدا ينەكسيا جۇرگىزۋ دارىگەرلىك مانيپۋلياسيا بولاتىن، ءبىراق، قىرىقىنشى جىلدارى مەيىربيكەنىڭ مىندەتىنە وتكىزىلگەن (Beyea and Nicholl 1995). قازىرگى تاڭدا مەيىرگەرلەر بۇل مانيپۋلياسيانى اۆتوماتتى تۇردە ورىنداي الادى. ويتكەنى، قازىرگى تاڭدا مەيىربيكەلىك تاجىريبە دالەلدەرگە نەگىزدەلىپ جۇزەگە اسىرىلادى.
ددسۇ باسشىلىعىندا (Guide to good prescribing، 1994) دارىلىك زاتتى ينەكسيالاۋ ءۇشىن ەكى نەگىزگى نەگىز بار: تەز اسەرگە قول جەتكىزۋ قاجەتتىلىگى نەمەسە ينەكسيا ەنگىزۋدىڭ جالعىز ءتاسىلى بولىپ تابىلاتىن، ونىڭ كومەگىمەن قاجەتتى اسەر الۋعا بولاتىن جاعدايلار.
ينەكسيالاردىڭ كوپ بولۋىنا بايلانىستى دارىلىك زاتتاردى پارەنتەرالدى ەنگىزۋ كەزىندە قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ساقتاماۋ پروبلەماسى ەرەكشە ماڭىزعا يە بولادى. ددۇ انىقتاماسى بويىنشا،" ءقاۋىپسىز ينەكسيا — بۇل رەسيپيەنتكە زيان كەلتىرمەيتىن، مەديسينا قىزمەتكەرىنىڭ قاجەتسىز تاۋەكەلگە ۇشىرامايتىن جانە باسقا ادامدارعا ءقاۋىپتى قالدىقتاردىڭ جينالۋىنا اكەپ سوقپايتىن ينەكسيا " (TechNet كەزدەسۋى بويىنشا ددۇ ەسەبى، ۆاشينگتون، 1994 جىلعى 31 مامىر — 4 ماۋسىم. Geneva، WHO، 1994). ادام بويىنداعى مەديسينالىق ينەگە دەگەن قورقىنىش، ياعني، ينەكسيادان قورقۋ- ەمدەۋگە نەمەسە ۆاكسيناسياعا كەدەرگى كەلتىرەتىن كەڭ تارالعان ماسەلە. مەيىرگەردىڭ تاجىريبەسىز وتكىزگەن جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىندە ادامدار اراسىندا سەنىمسىزدىك پايدا بولادى.ادامداردىڭ 8%-ى شانشۋ الدىندا قاتتى قورقاتىندىعى، ال قالعان 16-ى مۇلدەم شانشۋ جاساتپايتىندىعىن مويىنداعان.سونىڭ سەبەبىنەن مەيىرگەرلەردىڭ تاجىريبەسىز وتكىزگەن جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىندە پاسيەنتتەر اراسىندا سەنىمسىزدىك پايدا بولادى.
سوندىقتان، وسى تاپقىرىپ وزەكتى بولىپ تابىلدى،
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا الەمدە جىل سايىن 8-12 ملرد ينەكسيا جاسالادى، ونىڭ 1 ملرد — قا جۋىعى-ۆاكسيناسيا كەزىندە بالالارعا جاسالىناتىن ينەكسيا. اسىرەسە، دامۋشى ەلدەردە جانە وتپەلى ەكونوميكاسى بار ەلدەردە (بۇرىنعى كسرو، ورتالىق جانە شىعىس ەۋروپا مەملەكەتتەرى) دارىلىك پرەپاراتتاردى پارەنتەرالدى تۇردە تاعايىندايدى.
زەرتتەۋ ماقساتى: كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسىنىڭ №1 حيرۋرگيا بولىمشەسىندەگى كوكتامىرعا ءقاۋىپسىز جانە اۋىرسىنۋسىز ينەكسيانى ورىنداۋداعى مەيىرگەر ءرولىن ساۋالناما الۋ ارقىلى زەرتتەۋ
تاسىلدەر مەن ماتەريالدار
زەرتتەۋ جۇمىسى كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحانانىڭ №1حيرۋرگيا بولىمشەسىندە جۇرگىزىلدى.زەرتتەۋگە بارلىعى 10 پاسيەنت ، 10 مەيىرگەر قاتىستى. مەيىرگەرلەر سول بولىمشەدە قىزمەت جاسايدى.
زەرتتەۋ ءتۇرى:ساپالىق
زەرتتەۋ ديزاينى: كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسىنىڭ №1 حيرۋرگيا بولىمشەسىندە جۇمىس جاسايتىن مەيىرگەرلەرگە كوك تامىرعا ءقاۋىپسىز جانە اسقىنۋسىز ينەكسيا جاساۋداعى مەيىرگەردىڭ ءرولىن باعالاۋدا زەرتتەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى. بۇل سۇراقتارعا جاۋاپ الۋعا جانە وسى ماسەلە بويىنشا پاسيەنتتەردىڭ پىكىرىن انىقتاۋ ارقىلى زەرتتەۋ مىندەتتەرىنە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ساۋالناما رەسەي ەلىندە جۇرگىزىلگەن ماقالاعا سۇيەنە وتىرىپ جاسالىندا. ماقالا تاقىرىبى: وقۋ-ادىستەمەلىك ۇسىنىم ۆ. ب. پەتروۆا، ا. ي. پەتروۆا، ە. س. لاپتيەۆا
زەرتتەۋ وبەكتىسى: شجك كمك «كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسى».
№1 حيرۋرگيا بولىمشەسى. زەرتتەۋ نەگىزىندە ساۋالناما الۋعا 20 رەسپوندەنت /10پاسيەنت، 10مەيىرگەرلەر/ قاتىستى.
زەرتتەۋ قۇرالى: ساۋالنامالار ميكس رەتىندە قۇراستىرىلدى، ياعني ساۋالنامالار رەسەي ەلىندە جۇرگىزىلگەن ماقالاعا سۇيەنە وتىرىپ جاسالىنعان. مەيىرگەرلەرگە ساۋالناما جۇرگىزۋ ارقىلى ءبىلىم دەڭگەيلەرىن باعالاۋ. بۇل سۇراقتارعا جاۋاپ الۋعا جانە وسى ماسەلە بويىنشا پاسيەنتتەردىڭ پىكىرىن انىقتاۋ ارقىلى زەرتتەۋ مىندەتتەرىنە قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
قورىتىندى: كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسىندا 27.11.2020-04.02.2021 جج ارالىعىندا «كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرۋحاناسىنىڭ №1 حيرۋرگيا بولىمشەسىندەگى كوكتامىرعا ءقاۋىپسىز جانە اۋىرسىنۋسىز ينەكسيانى ورىنداۋداعى مەيىرگەر ءرولى» تاقىرىبىندا ساپالىق زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزدىم. زەرتتەۋگە ءوز كەلىسىمدەرى نەگىزىندە ءار سالا بويىنشا 10 پاسيەنت جانە 10-مەيىرگەر قاتىستى، زەرتتەۋ نىسانى رەتىندە ءبىرىنشى ساۋالناما الىنىپ زەرتتەۋ جۇرگىزىلدى .
ساۋالناما قورىتىندىسى بويىنشا پاسيەنتتەر دارى-دارمەكتى كوكتامىرعا قابىلداعاندى ءجون كورەتىن، زامان تالابىنا سايكەس ويلاپ تاپقان گادجەتتەردى (جاڭا تەحنولوگيالار) بايقاپ كورەتىنىن جانە قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە ينەكسيا جۇرگىزۋگە ارنالعان مەديسينالىق قۇرال-سايماندارعا سەنىم ارتاتىنىن كورسەتتى.
سونىمەن پاسيەنتتەر اراسىندا ساۋالناما ناتيجەسى 84%-دى كورسەتتى.
مەيىرگەرلەرگە جۇرگىزىلگەن ساۋالناما بويىنشا ينەكسيانى ورىنداۋداعى ساقتىق شارالارىمەن مۇمكىن بولاتىن اسقىنۋلاردى بىلەتىندىگىن جانە اسقىنۋسىز ينەكسيا ورىنداۋدا جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋعا بارلىعى تۇگەلدەي قولدايتىنىن كورسەتتى . مەيىرگەرلەر اراسىنداعى ساۋالناما ناتيجەسى 96%-دى كورسەتتى.
ءقاۋىپسىز جانە اسقىنۋسىز ينەكسيا مەيىرگەردىڭ نەگىزگى فۋنكسيالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى جانە اناتوميا مەن فيزيولوگيانى، فارماكولوگيانى، پسيحولوگيانى، كوممۋنيكاتيۆتى داعدىلاردى جانە پراكتيكالىق تاجىريبەنى ءبىلۋدى تالاپ ەتەدى. سونىمەن قاتار ءار مەيىرگەر كاسىبي جاۋاپكەرشىلىكتى ۇمىتپاعانى دۇرىس. سەبەبى پرەپارات پارەنتەرالدى تۇردە ەنگىزىلسە، وندا ونى «قايتارۋدىڭ» مۇمكىندىگى جوق. سوندىقتان ءاردايىم دوزانى، تاعايىندالۋدىڭ دۇرىستىعىن تەكسەرىپ، كەزدەسۋدى شاتاستىرماۋ ءۇشىن ناۋقاستىڭ اتىن ناقتىلاۋ قاجەت. سونىمەن: دۇرىس پاسيەنتكە قاجەتتى ءدارى، دۇرىس دوزادا، ۋاقىتىندا جانە دۇرىس جولمەن سالىنسا، بۇل مەديسينالىق قاتەلىكتەردىڭ الدىن الادى. بارلىق دارى-دارمەكتەر تەك ءوندىرۋشىنىڭ نۇسقاۋلارىنا سايكەس دايىندالۋى كەرەك، بارلىق مەيىرگەرلەر بۇل دارى-دارمەكتەرمەن قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن، ولاردى قولدانۋدىڭ قارسى كورسەتىلىمدەرى مەن جاناما اسەرلەرىن ءبىلۋى كەرەك.
اسقىنۋلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ينەكسيا ادىستەرىنىڭ تيىمدىلىگىن دالەلدەيتىن زەرتتەۋلەر بار، ءبىراق ءالى دە زەرتتەۋلەردى جالعاستىرۋ قاجەت. سەبەبى عىلىم دامىعان سايىن جاڭا ينوۆاسيالىق تەحنولوگيالار پايدا بولۋدا. بۇل ماقالادا مەيىرگەرلەر وسى پروسەدۋرالاردى وزدەرىنىڭ كۇندەلىكتى تاجىريبەلەرىندە قولدانا الاتىنداي ەتىپ زەرتتەلگەن دالەلدەنگەن ادىستەرگە نازار اۋدارىلادى.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەردىڭ ءتىزىمى:
1. اۆحيمەنكو، م. م.، نەكوتورىە فاكتورى ريسكا ترۋدا مەديكا / م. م. اۆحيمەنكو // مەديسينسكايا پوموشش . –2010 №2 .- س. 25-29 .
2. اكيمكين ۆ. گ.، سەلكوۆا ە. پ.، ستەسيۋرا ي. س. ي در. ورگانيزاسيا دەياتەلنوستي بولنيچنوگو ەپيدەميولوگا ي وسنوۆنىە ناپراۆلەنيا پروفيلاكتيكي ۆنۋتريبولنيچنىح ينفەكسيي ۆ منوگوپروفيلنوم ستاسيونارە // ەپيدەميول. ي ينفەكس. بولەزني. 2010. - № 5. - س. 34-36.
3. اكيمكين ۆ.گ. مەديسينسكايا سەسترا وسنوۆنوە زۆەنو ۆ پروفيلاكتيكە ۆنۋتريبولنيچنىح ينفەكسيي // سەسترينسكوە دەلو. - № 5 - 6.- س. 42-43.
4. اكيمكين ۆ.گ. كونسەپتۋالنايا مودەل ورگانيزاسيي ەپيدەميولوگيچەسكوگو نادزورا زا ۆنۋتريبولىنيچنىمي ينفەكسيامي ۆ سيستەمە سوسيالنو-گيگيەنيچەسكوگو مونيتورينگا. // ەپيدەميولوگيا ي ينفەكسيوننىە بولەزني. -2013.-№ 2.-س. 11-15.
5. افينوگەنوۆ گ.ە. افينوگەنوۆا ا.گ. سوۆرەمەننىە پودحودى ك گيگيەنە رۋك مەديسينسكوگو پەرسونالا. // كلين. ميكروبيول. انتيميكروب. حيميوتەراپيا. 2014. - توم 6 - № 1. - س. 65-91.
6. بەزوپاسنوست يممۋنيزاسيي: پوسوبيە دليا ۆراچەي. پود رەداكسيەي چل،-كورر. رامن، د.م.ن.، پروف. بەليايەۆا ە.ن.، دوس. ياسينسكوگو ا.ا. موسكۆا- 2014. -س.134
7. بەلوبورودوۆ ۆ.ب.، ميتروحين س.د.، ستافيلوكوككوۆىە ينفەكسيي // ينفەكسيي ي انتيميكروبنايا تەراپيا. -2013. № 1، ت.5.- س. 12 -18.
8. ۆنۋتريبولنيچنىە ينفەكسيي: پەر. س انگل./ پود رەد. ر.پ. ۆەنسەليا. -يزدانيە 2-ە پەرەرابوتاننوە م.: مەديسينا، 2014.- 840س.
9. ۆىگوۆسكيي ا.ا. پرەدۋپرەجدەنيە ۆنۋتريبولنيچنىح ينفەكسيي ۆ پوليكلينيچەسكيح ۋچرەجدەنياح. // Terra MEDICA nova. 2012. - № 1(25).
10. دۆورەسكيي ل.ي. پوجيلوي بولنوي ي ينفەكسيا // ينفەكسييي انتيميكروبنايا تەراپيا. 2012. - توم 04 - № 6.- س. 180-187.
11. دەريابين د.گ. ستافيلوكوككي: ەكولوگيا ي پاتوگەننوست. ەكاتەرينبۋرگ: ۋرو ران،2010. 238 س.
12. زۋيەۆا JI.پ.، يافايەۆ ر.ح. ەپيدەميولوگيا:ۋچەبنيك.-سپب:000 «يز-ۆو فوليانت»، 2014.-752س.:يل.
13. زۋيەۆا ل.پ. وبوسنوۆانيە ستراتەگيي بوربى س گوسپيتالنىمي ينفەكسيامي ي پۋتي ەە رەاليزاسيي // ەپيدەميولوگيا ي ينفەكسيوننىە بولەزني.- № 6.- 2010.- س.يۋ -13.
14. يساكوۆ يۋ.ف.، بەلوبورودوۆا ن.ۆ. سەپسيس ۋ دەتەي. موسكۆا، 2011.320س.
15. كلياسوۆا گ.ا.، كانديدوزنىە ينفەكسيي ۆ حيرۋرگيچەسكوي پراكتيكە، رمج. 2014. - توم 12، № 8. - س.548-561.
16. كوجارسكايا گ. ۆ. نەكوتورىە اسپەكتى ۆنۋتريبولنيچنىح ينفەكسيي // ەپيدەميول. ي ينفەكس. بولەزني. 2010. -№ 5. - س. 46-47.
17. كوزلوۆ ر.س. نوزوكوميالنىە ينفەكسيي: ەپيدەميولوگيا، پاتوگەنەز، پروفيلاكتيكا، كونترول. كلين. ميكروبيول. انتيميكروب. حيميوتەر. — 2010. توم 2، № 1. س. 16-30
18. كولب ل.ي. وسنوۆنىە پريچينى پوستينەكسيوننىح وسلوجنەنيي ۆ لپۋ // بەلورۋس، مەد.جۋرنال. 2012. -№ 2. - س. 21-26.
19. كۋكەيەۆ ت.ك.، اليمجانوۆ ا.ك. گنوينو-سەپتيچەسكيە وسلوجنەنيا ۋ بولنىح ناركومانيەي // ماتەريالى ترەتەگو كونگرەسسا اسسوسياسيي حيرۋرگوۆ يم. ن.ي. پيروگوۆا. موسكۆا. - 2011. - س. 629.
20. كۋلەشوۆا ل.ي.، ە.ۆ. پۋستوۆەتوۆا، ل.ا. رۋباشكينا. ينفەكسيوننىي كونترول ۆ لەچەبنو-پروفيلاكتيچەسكيح ۋچرەجدەنياح. روستوۆ-ن/د : فەنيكس، 2013 3592 س.
You Might Also Like
-
ستۋدەنت: شوكاتايەۆا گۋلميرا رايمبەكوۆنا عىلىمي جەتەكشى: سايم ل. ن. «تىرەك-قيمىل اپپاراتى اۋرۋلارى بار پاسيەنتتەرگە كۇتىم كورسەتۋدە مەيىرگەرلەردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن باعالاۋ» №2 قىزىلوردا...
-
ستۋدەنت: سەكسەنبايەۆا اكمانات سەيتوۆنا عىلىمي جەتەكشى: سايم ل.ن. كوپ بەيىندى وبلىستىق اۋرحاناسىنىڭ رەانيماسيا-انەستەزيولوگيا بولىمىندەگى مەيىرگەر-انەستەزيستەردىڭ دەنساۋلىعىنا اسەر ەتەتىن زياندى فا...
