InfoHub Logo

ماڭعىستاۋ وبلىسى، جاڭاوزەن قالاسى، №17 ورتا مەكتەپ
قازاق ءتىلى جانە ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى سۋتبايەۆ ابۋباكير

ادەبيەت 5 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. شاحانوۆ «ماحامبەتتىڭ مونولوگى»
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىك: م. شاحانوۆتىڭ ءومىرى مەن ەڭبەكتەرىنە قىسقاشا سيپاتتاما بەرىپ، ولەڭنىڭ نەگىزگى ءمانىن ۇعىندىرۋ، اقىن ماحامبەتتىڭ بەينەسىن اشۋ؛ ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلارعا تاريحىمىزداعى دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى پاتريوتتىق تاربيەگە، اقىن شىعارماشىلىعىن تانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: تانىمدىق ساباق.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، گەوگرافيا، مۋزىكا.
ساباقتىڭ ادىستەرى: سۇراق - جاۋاپ، توپتىق جۇمىس، ستو ستراتەگيالارى، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: اقىندار سۋرەتتەرى، كىتاپتار كورمەسى، سلايدتار.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ءىى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.(سلايدتان م. شاحانوۆتىڭ سۋرەتىن كورسەتۋ).
• اقىن 1942 جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى لەڭگىر اۋدانى قاسقاسۋ اۋلىندا دۇنيەگە كەلگەن.
• اقىننىڭ العاشقى «سىرداريا» اتتى ولەڭى 1959 جىلى جاريالانعان.
• 1966 جىلى تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى باسىلىپ شىقتى.
• كىتاپتارى: «باللادالار»، «اي تۋىپ كەلەدى»، «قىراندار توبەگە قونبايدى»، «سەنىم پاتشالىعى» ت. ب.
ءبىز بۇگىن م. شاحانوۆتىڭ «نارىنقۇم زاۋالى» پوەماسىنان «ماحامبەتتىڭ مونولوگى» اتتى ولەڭىن وتەمىز. بۇل تاريحي شىندىققا ارنالعان ولەڭ. وزدەرىڭ بىلەتىندەي، جاۋىنگەر اقىن ماحامبەت اقىن ءوز جەرىنەن، اتاقونىسىنان ايىرىلعان ەلىنىڭ جوعىن جوقتاپ، يساتاي باتىرمەن بىرلەسىپ، حانعا، سۇلتاندارعا قارسى تۇردى. سوعىستا يساتاي باتىر قازا تاپتى، ارتىنان بايماعامبەت سۇلتاننىڭ بۇيرىعىمەن ماحامبەت تە اجال قۇشتى. ماحامبەتتىڭ سوڭعى مونولوگىن مۇحتار شاحانوۆ ءوز جۇرەگىنەن وتكىزىپ، ماحامبەت بولىپ جىرلاعانىن تۇسىنىڭدەر.

ءى ءبولىم: «ماحامبەتتىڭ مونولوگى»
(ءبىر وقۋشى جىردى مانەرلەپ وقيدى).
ولەڭنىڭ مازمۇنىنان تاريحي مالىمەتتەرمەن تولىقتىرامىن:
1846 جىلى بايماعامبەت سۇلتاننىڭ جالداعان تىڭشىلارى ى. تولەيەۆ، م. نۇرالين، ج. بوزداقوۆ جانە ج. وتەۋلين بىرىگىپ، قاراوي دەگەن جەرگە بارىپ، باتىردىڭ ۇيىندە قوناق بولىپ، باتىردى ولتىرەدى. وسىدان ءبىر كۇن بۇرىن اقىن ءتۇس كورىپ، كەيىن وزىمەن ءوزى سىرلاسقان.

توپتىق جۇمىس:
توپقا تاپسىرما: «توپتاستىرۋ» - «ماحامبەت اقىن كىم؟». ( وقۋشىلار تاقتاعا شىعىپ، اقىندى اقىلداسىپ توپتاستىرادى ).
ماحامبەت - 1803 - 1846 جىلدارى ءومىر سۇرگەن.
ازاتتىق كوتەرىلىسىن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى.
داۋىلپاز اقىن، باتىر، كۇيشى.

سوزدىك جۇمىسى:
زاۋال – قيىندىق، باسقا قايعى ءتۇسۋ
دۋلىعا – باتىردىڭ سوعىستا كيەتىن باس كيىمى
ەل نالاسى – ەل قارعىسى
ءپىر تۇتۋ – سەنۋ ماعىناسىندا
پاسىق ويلار – ادامعا جاماندىق شاقىراتىن وي.

• ساباقتى بەكىتۋ:
ماحامبەتتىڭ تراگەديالىق كوڭىل كۇيىن ولەڭدە اقىن جەتكىزە العان با؟
ليريكالىق كەيىپكەردىڭ(ماحامبەتتىڭ) ارمانى قانداي؟
ساباقتى اقىننىڭ ولەڭىنەن ءۇزىندى وقىپ، قورىتىندىلايمىز:
مەن سەنەمىن، كۇنى ەرتەڭ،
اقىل ويدى ءپىر تۇتار دەپ ۇلى ولكەم،
مىناۋ داۋرەن بۇرقان تارقان،
ەرتەڭ قايتا وزگەرەر...
شىنداپ قۇلاپ سۇيە الماۋى،
قىلمىس سانار كەز كەلەر.

ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: « ماحامبەتتىڭ مونولوگى» تاقىرىبىنا ويتولعاۋ جازۋ. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.