InfoHub Logo

مالداردى جاپپاي زاقىمداۋشى قارۋدان توپتاپ قورعاۋ ءۇشىن ءبىرىنشى كەزەكتە مال قورالارى پايدالانىلادى. مال قورالارىن دايىنداۋ ەڭ الدىمەن ولاردى اۋا وتكىزبەيتىندەي ەتىپ بىتەۋ: توبەسىنە شلاك نەمەسە قۇم توگىپ قالىڭداتۋ، توبەسىن لايمەن، يزۆەستپەن جانە باسقا ەرىتىندىلەرمەن سىلايدى، ەسىكتەردىڭ ساڭىلاۋلارىن بىتەيدى كىرپىشپەن نەمەسە جاپقىمەن جابادى، قاراپايىم جەلدەتۋ جۇيەسىن جاسايدى، سىرتقى قابىرعانى 1،5 م بيىكتىككە دەيىن كومەدى. ءورت بولماۋى ءۇشىن فەرمالار تەرريتورياسى تازارتىلىپ، اينالدىرا ايدالىپ تاستالادى. مال قورالارىندا مال ازىعىنىڭ 5-7 تاۋلىكتىك زاپاسى جاسالادى. مال ازىعىنىڭ تاعىدا 7-10 تاۋلىككە جەتەتىن زاپاسى فەرماعا جاقىن جەرگە تاسىلىپ قولدا بار ماتەريالدارمەن بۇركەلەدى. سۋ كوزى دە اۋا وتپەيتىندەي ەتىپ جابىلادى، ورتالىقتانعان سۋمەن جابدىقتاۋ بولماعان جاعدايدا ونىڭ قورى جاسالادى. مالدار ءتۇرلى جۇقپالى اۋرۋلارمەن اۋىرماس ءۇشىن ارناۋلى مالدارىگەرلىك الدىن الۋ شارالارى جاسالادى. ءىرى قالالار مەن وبەكتىلەرگە جاقىن جەردەگى مالدار ترانسپورتپەن نەمەسە ايداپ ءقاۋىپسىز اۋداندارگا جەتكىزىلەدى. جايىلىمداعى مالداردى قورعاۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى جەردەگى پانا بولاتىن ورىندار پايدالانىلادى، باستىرما قورالاردى، بار جەرلەردە كاتونداردى كوسىمشا جابدىقتايدى، مالداردى راديواكتيۆتىك توزاڭ ءتۇسۋى مۇمكىن دەپ ەسەپتەلىنگەن جەرلەردەن ءقاۋىپسىز جەرگە ايداپ اپارادى نەمەسە تاسيدى.

مالداردى باعاتىن ادامداردى قورعاۋ ءۇشىن ىشكى بولمەلەردىڭ ءبىرى جابدىقتالادى نەمەسە قوراجايلارعا جاقىن جەرگە رادياسياعا قارسى پانالاۋ ورنى سالىنادى. جاپپاي زاقىمداۋشى قارۋدىڭ زاردابىن جويۋعا ارنالعان كۇرالداردىڭ زاپاسى جاسالادى، زاقىم وشاعىندا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسى دايىندالادى، زاقىم وشاعى پايدا بولعان كەزدەن باستاپ ازاماتتىق قورعانىستىڭ ءتيىستى باستىعىنىڭ شەشىمى نەگىزىندە مالداردى قورعاۋ جونىندەگى شارالار جۇرگىزىلەدى. وعان مىنالار جاتادى: وشاقتاردى بارلاۋ؛ ءاربىر شارۋاشىلىقتاعى جاعدايدى باعالاۋ؛ مالداردى قۇتقارۋ مەن قورعاۋ شارالارى؛ ولاردى ەمدەپ، كومەك كورسەتۋ؛ تەرريتوريانى، كۇرىلىستاردى، تەحنيكانى زارارسىزداندىرۋ، دوزيمەتريالىق باقىلاۋ جاساۋ؛ زاقىمدانعان مالدار مەن قۇستاردى شارۋاشىلىقتىڭ پايدالانۋى جونىندەگى ماسەلەنى شەشۋ.

وسىمدىكتەردى كورعايتىن لابوراتوريا مەن كوماندالار كۇرۋ، وسىمدىكتەردىڭ اسا ءقاۋىپتى اۋرۋلارىنا قارسى كۇرەسۋ ءۇشىن ۋلى حيميكاتتاردىڭ زاپاسىن كوبەيتۋ، وسىمدىكتەردىڭ اۋرۋلار مەن يونداۋشى ساۋلەلەرگە ءتوزىمدى تۇقىم سورتتارىن شىعارۋ ارقىلى جۇرگىزىلەدى. حالىق وسىمدىكتەردىڭ زاقىمدانۋ بەلگىلەرىمەن حاباردار بولۋعا ءتيىس. توپىراقتىڭ زاقىمدانۋى ۇدايى باقىلاۋعا الىنادى.

ەگەر دۇشپان جاپپاي زاقىمداۋشى قارۋدى قولدانسا، وسىمدىكتى قورعاۋ ءۇشىن اگروتەحنيكالىق جانە حيميالىق ادىستەردى قولدانىپ، ونىڭ زياندى اسەرىن جويۋ كەرەك. از زاقىمدانعان جەرلەر ادامداردىڭ تاماعىنا، ساۋىن سيىرلاردىڭ ازىعىنا پايدالانىلاتىن داقىلدار وسىرۋگە، ال قاتتى زاقىمدانعان جەرلەر مال ازىعىندىق جانە تەحنيكالىق داقىلدار وسىرۋگە بولىنەدى.

حيميالىق زاقىمعا ۇشىراعان ەگىستىك پەن مال جايىلىمى ءوزى گازسىزدانعانشا قورشالىپ تاستالادى. دۇشپان ءار ءتۇرلى گەربيسيدتەر، دەفوليانتتار قولدانعان جاعدايدا لابوراتوريالىق قورىتىندىدان كەيىن زاقىمدانعان ەگىستىك شابىلىپ، كەپتىرىلىپ، كەيىننەن مال ازىعىنا پايدالانىلۋى مۇمكىن. گەربيسيدتەر دە جاڭبىرلاتقىش قوندىرعىلارمەن جۋىلادى، نەمەسە ەگىستىك گەربيسيدتەردى زارارسىزداندىراتىن زاتتارمەن (انتيدوتتار) وڭدەلەدى.

دۇشپان بيولوگيالىق قارۋ قولدانعان جاعدايدا قورعانىس وسىمدىكتەر زارارسىزداندىرىلادى. اگروتەحنيكالىق، مەحانيكالىق، بيولوگيالىق جانە حيميالىق ادىستەردى كومپلەكستى قولدانۋ جاقسى ناتيجە بەرەدى.

---