ماڭگى ولمەس جىرىمەنەن ءىز قالدىرعان
قازاق پوەزياسىنىڭ ءحانتاڭىرى – مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالعان پوەزيا كەشى
تاقىرىبى: «ماڭگى ولمەس جىرىمەنەن ءىز قالدىرعان»
كەشتىڭ ماقساتى: عاسىرلار توعىسىندا مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ اقىندىق تالانتىن وقۋشى جۇرەگىنە ۇيالاتۋ، ولاردىڭ ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى پوەزيانى سۇيۋگە، اقىن جىرلارىن، اندەرىن ايتا وتىرىپ، ءوز ەلىن، ۇلتىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى: مانەرلەپ وقۋ قابىلەتىمەن رۋحاني تانىمدارىن دامىتۋ.
كورنەكىلىكتەرى: 1. مۇقاعاليدىڭ سۋرەتى
2. اناسىنىڭ سۋرەتى
3. اقىننىڭ جارى
4. اقىننىڭ بالالارى
دايەك ءسوز: قازاققا ءتان قارا ولەڭگە تابىندى،
اتا – بابا داستۇرىنەن اپ ۇلگى.
ۇشان – تەڭىز ۇلىلىقتى پاش ەتكەن،
مۇقاعالي – پوەزيا الىبى.
1. اقىن جىرلارىن مانەرلەپ وقۋ:
اششى جىرىم قۇيىلسا وتكە بارىپ،
اشىرقانىپ، الايدا، سوكپە حالىق.
2. بالالارىنا ارناعان ولەڭدەرى:
«سەن ومىرگە باسقا جولمەن باس قادام،
اكەڭ جۇرگەن سوقپاقتاردان قاش، بالام!»
مۇقاعالي
3. اقىن جىرلارىنا جازىلعان اندەردى ورىنداۋ.
ماڭگىلىككە وزىممەن الا كەتكەن،
مەنىڭ نازىك جانىمدى كىم تۇسىنەر!؟
4. قورىتىندى: «اقىن بولساڭ، الماس بول تايپالماعان،
سەن ايت مەنىڭ ويىمدى، ايتا الماعان».
مۇقاعالي
كەش سوڭىندا اندەرىن ورىنداعان، مانەرلەپ وقىعان وقۋشىلاردى ماراپاتتاۋ.
«ماڭگى ولمەس جىرىمەنەن ءىز قالدىرعان»
قازاق پوەزياسىنىڭ ءحانتاڭىرى – مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالعان پوەزيا كەشى
ارمىسىزدار قۇرمەتتى حالايىق.
ۇستازدار مەن وقۋشىلار! قادىرمەندى جىر سۇيەر قاۋىم.
جۇرگىزۋشى: قازاقتىڭ قارا ولەڭىن كيە تۇتقان، جۇرەگىنىڭ تۇبىنەن قايناپ شىققان اسىل جىرلارىمەن قالىڭ جۇرتشىلىقتىڭ ماحابباتىنا بولەنگەن مۇقاعالي ماقاتايەۆ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان «ماڭگى ولمەس جىرىمەنەن ءىز قالدىرعان» اتتى پوەزيا كەشىمىزگە حوش كەلدىڭىزدەر!
قۋات الىپ ابايدىڭ ءتىل كۇشىنەن،
جىر جازامىن ابايدىڭ ۇلگىسىمەن.
اباي بولىپ تابىنسام ءبىر كىسىگە،
اباي بولىپ تۇڭىلەم ءبىر كىسىدەن، - دەپ جىرلاعان اقىن بيىل ءتىرى بولسا اقپان ايىنىڭ توعىزىندا 81 جاسقا تولار ەدى.
جۇرگىزۋشى: مۇقاعالي اعامىز ورتا مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ، اۋىلدىڭ حاتشىسى، قىزىل وتاۋدىڭ مەڭگەرۋشىسى، كومسومول كوميتەتىندە بولىپ، 1949 جىلى لاشىن اپامىزبەن ءوز وتباسىن قۇردى. ودان سوڭ دۇنيەگە الماگۇل، شولپان اتتى ەكى قىزى، ايبار، جۇلدىز اتتى ۇلدارى كەلدى. ال، مايگۇل ەسىمدى قىزى 10 جاسىندا قايعىلى قازاعا ۇشىراپ، مۇقاعالي اعامىزدىڭ قابىرعاسىن قايىستىردى.
ودان كەيىن 1954 – 1962 جىلدارى قازاق راديوسىندا ديكتور بولىپ قىزمەت اتقاردى. ال، 1962 – 1972 جىلداردا «سوسياليستىك قازاقستان»، «قازاق ادەبيەتى» گازەتتەرىندە، «مادەنيەت جانە تۇرمىس»، «جۇلدىز» جۋرنالدارىندا ءبولىم مەڭگەرۋشىسى بولىپ ەڭبەك ەتتى. 1972 – 1973 جىلدارى قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا ادەبي كەڭەسشى قىزمەتىن اتقاردى.
اقىننىڭ تۇڭعىش ولەڭى 1948 جىلى نارىنقول اۋدانىندا «سوۆەتتىك شەكارا» گازەتىندە جارىق كوردى. اقىننىڭ شىعارمالارى نەگىزىنەن ەلگە، تۋعان حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، ماحابباتىن، ومىرگە دەگەن قۇشتارلىعىن جىرلاۋعا ارنالعان. كوپتەگەن ولەڭدەرىنە ءان دە شىعارىلدى. دانتەنىڭ، شەكسپيردىڭ شىعارمالارىن قازاق تىلىندە اۋدارعان اقيىق اقىنىمىز 1976 جىلى 27 ناۋرىزدا ومىردەن ءوتتى.
جىر كەڭىستىگى – شەكسىز، ال سەن داراسىڭ،
عاسىرىڭدى جىرلاپ وتكەن داناسىڭ.
تابىندىرىپ،، ساعىندىرىپ بىزدەردى.
حانتاڭىرىدەي بيىكتەپ سەن باراسىڭ، - دەپ جىرلاپ اقىننىڭ ولەڭدەرىنە كەزەك بەرەيىن.
«ارىز جازىپ كەتەيىن» قايرات 7 ا - كلاسس وقۋشىسى.
راحمەت!
جۇرگىزۋشى: قازاققا ءتان قارا ولەڭگە تابىندى،
اتا – بابا داستۇرىنەن اپ ۇلگى.
ۇشان – تەڭىز ۇلىلىقتى پاش ەتكەن،
مۇقاعالي – پوەزيا الىبى، - دەپ مۇقاعاليدىڭ پوەزيامەن قالاي سىرلاسقانىن تىڭداپ كورەيىك.
«پوەزيا» ولەڭى ----------------------
راحمەت!
جۇرگىزۋشى: ۇلى اقىن جونىندەگى ەستەلىكتەردى وقي وتىرىپ، بىردە قۋاناسىڭ، بىردە مۇڭاياسىڭ. مۇقاعالي - ءومىردىڭ قىر – سىرىن بىلگەن، اسا باقىتتى جان. ول «جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى» دەپ ءوز ولەڭىندە تەكتەن تەك ايتىلماعان. ولاي بولسا، اقىننىڭ «جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى» ولەڭىنە كەزەك بەرەيىك. مانەرلەپ وقيتىن 7 - سىنىپ وقۋشىسى شىنتاس فاريزا 6 ب - كلاسس.
جۇرگىزۋشى: راحمەت!
جۇرگىزۋشى: اقىن ءتۇس كوردى. تۇسىندە «شەشەم باسىندا اق جاۋلىعى بار، اباي اتامىزدىڭ قاسىنان قۋانا باسىپ، ماعان كۇلىپ كەلە جاتىر. ويانا كەلسەم ءتۇسىم ەكەن. انام باقىتتى بولادى ەكەن دەپ، ۇزاق تولعانىستان سوڭ «شەشە، سەن باقىتتىسىڭ» دەگەن ولەڭ جولدارى دۇنيەگە كەلەدى.
«شەشە، سەن باقىتتىسىڭ» ولەڭى مانەرلەپ وقيتىن 5 – سىنىپ وقۋشىسى سماديار ايشا.
جۇرگىزۋشى: راحمەت!
جۇرگىزۋشى. قازىنام بار
بىرەۋگە بەرسەم بە ەكەن؟
وكپەلەيدى – اۋ بەرمەسەم،
بەرسەم بوتەن.
بار بايلىقتى قوينىما تىعىپ الىپ،
الدە مىنا قۇمدارداي ولسەم بە ەكەن؟
مۇقاعالي قازىناسى - ولەڭ، دوسى دا ولەڭ. ولاي بولسا، كەلەسى كەزەكتى اقىننىڭ جىرلارىنا بەرەيىن.
1. «اۆتوگراف» گۇلزات 6 ب – كلاسس
2. «مەن تاۋلىقپىن»
3. «ماحامبەتتەر، ابايلار»
4. «ءاي، ءومىر»
5. «قارا ولەڭ»
6. «جۇرەك ارىزى»
7. «پاي – پاي ءومىر»
8. «كۇرسىنبەشى»
9. «بارلىعى دا سەندەردىكى»
10. «ءومىر جايلى»
11. «اكە، اكەمە»
12. «ەي، ولەڭ»
13. «ەلىم باردا»
14. «نە پايدا كۇرسىنگەننەن، وكىنگەننەن»
15. «مەنىڭ ماقساتىم»
16. «كەڭ دۇنيە ءتوسىڭدى اش، مەن كەلەمىن»
17. «ءۇش باقىتىم»
18. «شىدا، شىدا»
19. «قاراساز»
20. «جىرلاسام با ەكەن؟»
21. «جاستىق»
22. «اجالعا»
23. «وزگەرەدى»
24. «دارىگەرگە»
25. «اققۋلار ۇيىقتاعاندا» پوەماسىنان ەپيلوگ
26. «حالىققا حات»
جۇرگىزۋشى: راحمەت!
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى
باسىقارا اۋلى، № 182 مەكتەپ كىتاپحاناشىسى
قوڭىربايەۆا زاكيرا ابەن قىزى
تاقىرىبى: «ماڭگى ولمەس جىرىمەنەن ءىز قالدىرعان»
كەشتىڭ ماقساتى: عاسىرلار توعىسىندا مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ اقىندىق تالانتىن وقۋشى جۇرەگىنە ۇيالاتۋ، ولاردىڭ ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى پوەزيانى سۇيۋگە، اقىن جىرلارىن، اندەرىن ايتا وتىرىپ، ءوز ەلىن، ۇلتىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى: مانەرلەپ وقۋ قابىلەتىمەن رۋحاني تانىمدارىن دامىتۋ.
كورنەكىلىكتەرى: 1. مۇقاعاليدىڭ سۋرەتى
2. اناسىنىڭ سۋرەتى
3. اقىننىڭ جارى
4. اقىننىڭ بالالارى
دايەك ءسوز: قازاققا ءتان قارا ولەڭگە تابىندى،
اتا – بابا داستۇرىنەن اپ ۇلگى.
ۇشان – تەڭىز ۇلىلىقتى پاش ەتكەن،
مۇقاعالي – پوەزيا الىبى.
1. اقىن جىرلارىن مانەرلەپ وقۋ:
اششى جىرىم قۇيىلسا وتكە بارىپ،
اشىرقانىپ، الايدا، سوكپە حالىق.
2. بالالارىنا ارناعان ولەڭدەرى:
«سەن ومىرگە باسقا جولمەن باس قادام،
اكەڭ جۇرگەن سوقپاقتاردان قاش، بالام!»
مۇقاعالي
3. اقىن جىرلارىنا جازىلعان اندەردى ورىنداۋ.
ماڭگىلىككە وزىممەن الا كەتكەن،
مەنىڭ نازىك جانىمدى كىم تۇسىنەر!؟
4. قورىتىندى: «اقىن بولساڭ، الماس بول تايپالماعان،
سەن ايت مەنىڭ ويىمدى، ايتا الماعان».
مۇقاعالي
كەش سوڭىندا اندەرىن ورىنداعان، مانەرلەپ وقىعان وقۋشىلاردى ماراپاتتاۋ.
«ماڭگى ولمەس جىرىمەنەن ءىز قالدىرعان»
قازاق پوەزياسىنىڭ ءحانتاڭىرى – مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالعان پوەزيا كەشى
ارمىسىزدار قۇرمەتتى حالايىق.
ۇستازدار مەن وقۋشىلار! قادىرمەندى جىر سۇيەر قاۋىم.
جۇرگىزۋشى: قازاقتىڭ قارا ولەڭىن كيە تۇتقان، جۇرەگىنىڭ تۇبىنەن قايناپ شىققان اسىل جىرلارىمەن قالىڭ جۇرتشىلىقتىڭ ماحابباتىنا بولەنگەن مۇقاعالي ماقاتايەۆ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان «ماڭگى ولمەس جىرىمەنەن ءىز قالدىرعان» اتتى پوەزيا كەشىمىزگە حوش كەلدىڭىزدەر!
قۋات الىپ ابايدىڭ ءتىل كۇشىنەن،
جىر جازامىن ابايدىڭ ۇلگىسىمەن.
اباي بولىپ تابىنسام ءبىر كىسىگە،
اباي بولىپ تۇڭىلەم ءبىر كىسىدەن، - دەپ جىرلاعان اقىن بيىل ءتىرى بولسا اقپان ايىنىڭ توعىزىندا 81 جاسقا تولار ەدى.
جۇرگىزۋشى: مۇقاعالي اعامىز ورتا مەكتەپتى بىتىرگەن سوڭ، اۋىلدىڭ حاتشىسى، قىزىل وتاۋدىڭ مەڭگەرۋشىسى، كومسومول كوميتەتىندە بولىپ، 1949 جىلى لاشىن اپامىزبەن ءوز وتباسىن قۇردى. ودان سوڭ دۇنيەگە الماگۇل، شولپان اتتى ەكى قىزى، ايبار، جۇلدىز اتتى ۇلدارى كەلدى. ال، مايگۇل ەسىمدى قىزى 10 جاسىندا قايعىلى قازاعا ۇشىراپ، مۇقاعالي اعامىزدىڭ قابىرعاسىن قايىستىردى.
ودان كەيىن 1954 – 1962 جىلدارى قازاق راديوسىندا ديكتور بولىپ قىزمەت اتقاردى. ال، 1962 – 1972 جىلداردا «سوسياليستىك قازاقستان»، «قازاق ادەبيەتى» گازەتتەرىندە، «مادەنيەت جانە تۇرمىس»، «جۇلدىز» جۋرنالدارىندا ءبولىم مەڭگەرۋشىسى بولىپ ەڭبەك ەتتى. 1972 – 1973 جىلدارى قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا ادەبي كەڭەسشى قىزمەتىن اتقاردى.
اقىننىڭ تۇڭعىش ولەڭى 1948 جىلى نارىنقول اۋدانىندا «سوۆەتتىك شەكارا» گازەتىندە جارىق كوردى. اقىننىڭ شىعارمالارى نەگىزىنەن ەلگە، تۋعان حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، ماحابباتىن، ومىرگە دەگەن قۇشتارلىعىن جىرلاۋعا ارنالعان. كوپتەگەن ولەڭدەرىنە ءان دە شىعارىلدى. دانتەنىڭ، شەكسپيردىڭ شىعارمالارىن قازاق تىلىندە اۋدارعان اقيىق اقىنىمىز 1976 جىلى 27 ناۋرىزدا ومىردەن ءوتتى.
جىر كەڭىستىگى – شەكسىز، ال سەن داراسىڭ،
عاسىرىڭدى جىرلاپ وتكەن داناسىڭ.
تابىندىرىپ،، ساعىندىرىپ بىزدەردى.
حانتاڭىرىدەي بيىكتەپ سەن باراسىڭ، - دەپ جىرلاپ اقىننىڭ ولەڭدەرىنە كەزەك بەرەيىن.
«ارىز جازىپ كەتەيىن» قايرات 7 ا - كلاسس وقۋشىسى.
راحمەت!
جۇرگىزۋشى: قازاققا ءتان قارا ولەڭگە تابىندى،
اتا – بابا داستۇرىنەن اپ ۇلگى.
ۇشان – تەڭىز ۇلىلىقتى پاش ەتكەن،
مۇقاعالي – پوەزيا الىبى، - دەپ مۇقاعاليدىڭ پوەزيامەن قالاي سىرلاسقانىن تىڭداپ كورەيىك.
«پوەزيا» ولەڭى ----------------------
راحمەت!
جۇرگىزۋشى: ۇلى اقىن جونىندەگى ەستەلىكتەردى وقي وتىرىپ، بىردە قۋاناسىڭ، بىردە مۇڭاياسىڭ. مۇقاعالي - ءومىردىڭ قىر – سىرىن بىلگەن، اسا باقىتتى جان. ول «جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى» دەپ ءوز ولەڭىندە تەكتەن تەك ايتىلماعان. ولاي بولسا، اقىننىڭ «جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى» ولەڭىنە كەزەك بەرەيىك. مانەرلەپ وقيتىن 7 - سىنىپ وقۋشىسى شىنتاس فاريزا 6 ب - كلاسس.
جۇرگىزۋشى: راحمەت!
جۇرگىزۋشى: اقىن ءتۇس كوردى. تۇسىندە «شەشەم باسىندا اق جاۋلىعى بار، اباي اتامىزدىڭ قاسىنان قۋانا باسىپ، ماعان كۇلىپ كەلە جاتىر. ويانا كەلسەم ءتۇسىم ەكەن. انام باقىتتى بولادى ەكەن دەپ، ۇزاق تولعانىستان سوڭ «شەشە، سەن باقىتتىسىڭ» دەگەن ولەڭ جولدارى دۇنيەگە كەلەدى.
«شەشە، سەن باقىتتىسىڭ» ولەڭى مانەرلەپ وقيتىن 5 – سىنىپ وقۋشىسى سماديار ايشا.
جۇرگىزۋشى: راحمەت!
جۇرگىزۋشى. قازىنام بار
بىرەۋگە بەرسەم بە ەكەن؟
وكپەلەيدى – اۋ بەرمەسەم،
بەرسەم بوتەن.
بار بايلىقتى قوينىما تىعىپ الىپ،
الدە مىنا قۇمدارداي ولسەم بە ەكەن؟
مۇقاعالي قازىناسى - ولەڭ، دوسى دا ولەڭ. ولاي بولسا، كەلەسى كەزەكتى اقىننىڭ جىرلارىنا بەرەيىن.
1. «اۆتوگراف» گۇلزات 6 ب – كلاسس
2. «مەن تاۋلىقپىن»
3. «ماحامبەتتەر، ابايلار»
4. «ءاي، ءومىر»
5. «قارا ولەڭ»
6. «جۇرەك ارىزى»
7. «پاي – پاي ءومىر»
8. «كۇرسىنبەشى»
9. «بارلىعى دا سەندەردىكى»
10. «ءومىر جايلى»
11. «اكە، اكەمە»
12. «ەي، ولەڭ»
13. «ەلىم باردا»
14. «نە پايدا كۇرسىنگەننەن، وكىنگەننەن»
15. «مەنىڭ ماقساتىم»
16. «كەڭ دۇنيە ءتوسىڭدى اش، مەن كەلەمىن»
17. «ءۇش باقىتىم»
18. «شىدا، شىدا»
19. «قاراساز»
20. «جىرلاسام با ەكەن؟»
21. «جاستىق»
22. «اجالعا»
23. «وزگەرەدى»
24. «دارىگەرگە»
25. «اققۋلار ۇيىقتاعاندا» پوەماسىنان ەپيلوگ
26. «حالىققا حات»
جۇرگىزۋشى: راحمەت!
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى
باسىقارا اۋلى، № 182 مەكتەپ كىتاپحاناشىسى
قوڭىربايەۆا زاكيرا ابەن قىزى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
1. قيىق كونۋستىڭ تابان ءراديۋسى 10سم جانە 4سم، ال بيىكتىگى 8سم. قيىق كونۋستىڭ جاساۋشىسىن تابىڭدار.
