ماقال-ماتەلدەر
قازاق ادەبيەتى 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماقال - ماتەلدەر
ماقساتى: 1. ماقال - ماتەلدەر تۋرالى ءتۇسىندىرۋ، ماعىنالارىن اشۋ، ۇعىندىرۋ 2. ساۋاتتى جازۋعا، انا ءتىلىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، ءسوز اراسىندا ماقالداردى ورىندى قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. ءوز حالقىنىڭ ادەبيەتىن، مادەنيەتىن دارىپتەۋگە تاربيەلەۋ، ۇلتتىق سانانى قالىپتاستىرۋ، تابيعاتتى سۇيۋگە، ايالاۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، شىعارماشىلىق
كورنەكiلiگi: «ماقال - ماتەلدەر» كىتابى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ، وقۋشى نازارىن ساباققا اۋدارۋ
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. ناۋرىز تۋرالى ولەڭدەر
2. ولەڭدەردى جاتقا ايتۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وي قوزعاۋ:
1. حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز نە؟
2. اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرى؟
اۋىز ادەبيەتىنىڭ ءبىر ءتۇرى - ماقال - ماتەلدەر. ماقال - ماتەلدەردە كوبىنەسە ناقىل، اقىل ايتىلادى. ماقال - ماتەلدەر - حالىق دانالىعىنىڭ، كورەگەندىگىنىڭ ايناسى، ءتىل بايلىعىنىڭ التىن قازىناسى. ماقال - ماتەلدەر - ءومىر شىندىعىنىڭ كورىنىسى، حالىقتىڭ كەيىنگى ۇرپاققا قالدىرعان وسيەتى، ءومىر ءسۇرۋ ارەكەتىنىڭ ەرەجەسى.«ءسوزدىڭ كوركى - ماقال» دەپ تەگىن ايتىلماعان. ماقال - ماتەلدەردى ادام بالاسى ءوزى ايتايىن دەگەن ويمەن ورايلاستىرىپ، ورىندى قولدانسا، ءسوزى ءمىردىڭ وعىنداي وتكىر، كوڭىلگە قونىمدى، كوركەم ءارى بەينەلى بولادى. ماقال - ماتەلدەر از سوزبەن تەرەڭ مازمۇندى ويدى بەرە الادى.
ءىV. وقۋلىقپەن جۇمىس
1. تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس
2. ەڭبەك ءتۇبى - بەرەكەت.
3. نار تاۋەكەل - ەر ءىسى.
4. ىرىس الدى - ىنتىماق
V. سوزدىك جۇمىسى
1. زەينەت - ەڭبەك راقاتى، جەمىسى، يگىلىك
2. ەلگەزەك - ايتقاندى ەكى ەتكىزبەيتىن، ءتىل العىش، پىسىق.
3. مۇرات - العا قويعان ماقسات، ارمان، تىلەك
4. تاۋەكەل - ءبىر ىسكە جالتاقتاماي باتىل كىرىسكەندىك، بەلدى بەكەم بۋعاندىق.
5 باتپان - قولاقپانداي، ءۇپ - ۇلكەن.
6. مىسقال - بولار - بولماس، ازعانتاي، كىشكەنتاي.
7. ءشومىش - وجاۋ.
«سايكەستەندىرۋ» ءادىسى
ەردىڭ اتىن ەڭبەك شىعارار. ( وقۋ، ءبىلىم، ونەر تۋرالى)
ونەر الدى – قىزىل ءتىل. ( ەڭبەك)
نار تاۋەكەل - ەر ءىسى ( وتان، تۋعان جەر، حالىق تۋرالى)
كوپ تۇكىرسە - كول (دوستىق، جولداستىق تۋرالى)
جىگىتتى - جولداسىنان تانى. (ەرلىك، باتىرلىق تۋرالى)
Vءى. شىعارماشىلىق تاپسىرما
«ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى» شاعىن شىعارما.
Vءىى. بەكىتۋ
Vءىىى. ۇيگە: ماقال - ماتەلدى جاتتاۋ
ءىX. باعالاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماقال - ماتەلدەر
ماقساتى: 1. ماقال - ماتەلدەر تۋرالى ءتۇسىندىرۋ، ماعىنالارىن اشۋ، ۇعىندىرۋ 2. ساۋاتتى جازۋعا، انا ءتىلىن سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە، ءسوز اراسىندا ماقالداردى ورىندى قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
3. ءوز حالقىنىڭ ادەبيەتىن، مادەنيەتىن دارىپتەۋگە تاربيەلەۋ، ۇلتتىق سانانى قالىپتاستىرۋ، تابيعاتتى سۇيۋگە، ايالاۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، شىعارماشىلىق
كورنەكiلiگi: «ماقال - ماتەلدەر» كىتابى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ، وقۋشى نازارىن ساباققا اۋدارۋ
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. ناۋرىز تۋرالى ولەڭدەر
2. ولەڭدەردى جاتقا ايتۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
وي قوزعاۋ:
1. حالىق اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز نە؟
2. اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرى؟
اۋىز ادەبيەتىنىڭ ءبىر ءتۇرى - ماقال - ماتەلدەر. ماقال - ماتەلدەردە كوبىنەسە ناقىل، اقىل ايتىلادى. ماقال - ماتەلدەر - حالىق دانالىعىنىڭ، كورەگەندىگىنىڭ ايناسى، ءتىل بايلىعىنىڭ التىن قازىناسى. ماقال - ماتەلدەر - ءومىر شىندىعىنىڭ كورىنىسى، حالىقتىڭ كەيىنگى ۇرپاققا قالدىرعان وسيەتى، ءومىر ءسۇرۋ ارەكەتىنىڭ ەرەجەسى.«ءسوزدىڭ كوركى - ماقال» دەپ تەگىن ايتىلماعان. ماقال - ماتەلدەردى ادام بالاسى ءوزى ايتايىن دەگەن ويمەن ورايلاستىرىپ، ورىندى قولدانسا، ءسوزى ءمىردىڭ وعىنداي وتكىر، كوڭىلگە قونىمدى، كوركەم ءارى بەينەلى بولادى. ماقال - ماتەلدەر از سوزبەن تەرەڭ مازمۇندى ويدى بەرە الادى.
ءىV. وقۋلىقپەن جۇمىس
1. تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس
2. ەڭبەك ءتۇبى - بەرەكەت.
3. نار تاۋەكەل - ەر ءىسى.
4. ىرىس الدى - ىنتىماق
V. سوزدىك جۇمىسى
1. زەينەت - ەڭبەك راقاتى، جەمىسى، يگىلىك
2. ەلگەزەك - ايتقاندى ەكى ەتكىزبەيتىن، ءتىل العىش، پىسىق.
3. مۇرات - العا قويعان ماقسات، ارمان، تىلەك
4. تاۋەكەل - ءبىر ىسكە جالتاقتاماي باتىل كىرىسكەندىك، بەلدى بەكەم بۋعاندىق.
5 باتپان - قولاقپانداي، ءۇپ - ۇلكەن.
6. مىسقال - بولار - بولماس، ازعانتاي، كىشكەنتاي.
7. ءشومىش - وجاۋ.
«سايكەستەندىرۋ» ءادىسى
ەردىڭ اتىن ەڭبەك شىعارار. ( وقۋ، ءبىلىم، ونەر تۋرالى)
ونەر الدى – قىزىل ءتىل. ( ەڭبەك)
نار تاۋەكەل - ەر ءىسى ( وتان، تۋعان جەر، حالىق تۋرالى)
كوپ تۇكىرسە - كول (دوستىق، جولداستىق تۋرالى)
جىگىتتى - جولداسىنان تانى. (ەرلىك، باتىرلىق تۋرالى)
Vءى. شىعارماشىلىق تاپسىرما
«ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى» شاعىن شىعارما.
Vءىى. بەكىتۋ
Vءىىى. ۇيگە: ماقال - ماتەلدى جاتتاۋ
ءىX. باعالاۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساڭىراۋقۇلاقتار تاراۋىن قورىتىندىلاۋ
-
باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋدا سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى قولدانۋ
