InfoHub Logo

تاقىرىبى: «ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى»
ماقساتى: قازاقتىڭ ماقال-ماتەلدەرىنىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ، ومىردە قولدانىلاتىن ورنىن اتاپ ايتۋ. ماقال-ماتەلدەردىڭ تاربيەلىك ءمانىن اشۋ، وقۋشىلاردىڭ تىلدەرىن جاتتىقتىرۋ، مانەرلى سويلەۋگە ۇيرەتۋ، سوزدىك قورلارىن نىعايتۋ. ۇلتتىق ءداستۇردى قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ.
كورنەكىلىگى: ۇلاعاتتى ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، ماقال-ماتەلدەر
ءادىسى: ويىن-سايىس، سۇراق – جاۋاپ

ساباقتىڭ بارىسى:
ءمۇعالىم:- قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، بۇگىنگى وتكىزىلگەلى وتىرعان 1 «ا» سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ اراسىنداعى «ماقال ءسوزدىڭ مايەگى» اتتى سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.

1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ويىنعا قاتىساتىن توپتاردى انىقتاۋ. توپ باسشىسىن تاعايىنداپ، توپقا ات قويۋ.
2. كىرىسپە ءبولىم.
- الدىمەن ماقال-ماتەلدىڭ ايىرماشىلىعى، نەدەن شىققان ۇعىم ەكەنىنە توقتالايىق. ماقالدا قورتىندى، تۇجىرىمدى ءتۇيىن بولادى.
مىسالى، «ەردىڭ اتىن ەڭبەك شىعارادى» دەگەن ماقال، ويتكەنى مۇندا ەڭبەك ەتكەن ادام ەر اتالاتىنى جايلى وي انىق ايتىلىپ تۇر.
ال ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرىلمەي، تۇسپالداپ ايتىلادى. مىسالى، «كوپپەن كورگەن ۇلى توي» دەگەن ماتەل. ويتكەنى مۇندا نە كورسەڭ دە حالىقپەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن وي تۇسپالداپ تۇر.

«سويلەي-سويلەي شەشەن بولاسىڭ
كورە-كورە كوسەم بولاسىڭ» دەگەن ماقال تەگىن ايتىلماعان، ولاي بولسا ويىنىمىزدى باستايىق

ويىنىمىز 4 اينالىمنان تۇرادى.
1 اينالىم - ماقالدىڭ تاقىرىبىن انىقتاۋ
- مەن سەندەرگە كەز-كەلگەن ماقال وقيمىن، ال سەندەر سول ماقالدىڭ قاي تاقىرىپقا بايلانىستى ايتىلعانىن تاۋىپ ايتاسىڭدار
1. اناسىز ءومىر، سونگەن كومىر
2. ەڭبەك – ەر اتاندىرادى
3. مەكتەپ – كەمە، ءبىلىم – تەڭىز
4. اس اتاسى – نان
5. وتانسىز ادام،
ورمانسىز بۇلبۇل
6. جولداسىن تاستاعان جولدا قالار
7. ۇرلىق، ۇرلىقتىڭ ءتۇبى قورلىق
8. مال جۋاسى – قوي
اڭ جۋاسى – قويان
9. دەنساۋلىق – زور بايلىق
10. ءوقۋ-بىلىم بۇلاعى
ءبىلىم – ءومىر شىراعى
- قول سوعىپ ويىنشىلاردى دەپ وتىرىڭىزدار!

ءىى اينالىم تاقىرىپقا بايلانىستى ماقالدى تابۋ
- ءقازىر مەن ءار توپقا مىنانداي ماقال-ماتەلدەر تاراتامىن. سول ماقال-ماتەلدەردىڭ ىشىنەن ماتىنگە بايلانىستى ايتىلعان ماقال-ماتەلدى تاۋىپ وقيسىڭدار.

ءىىى اينالىم ماقال قۇراستىرۋ
- ءار توپ باسشىسى وزىنە قاتىستى گەومەتريالىق پىشىندەردى جيناپ، توبىمەن بىرگە ماقال قۇراستىرادى

ءىۇ اينالىم ماقال – ماتەلدەر ايتىسى
- ءار توپ بىلگەنىنشە ماقال-ماتەل ايتىپ جارىسادى
ءادىل-قازىلار ءوز شەشىمىن شەشكەنشە توپ اراسىندا جاڭىلتپاشتار ايتىپ جارىسۋ
1. شەشە، شەشە
نەشە كەسە
سىندى كەشە
2. تارى اقتا،
تارى اقتاپ
قاپقا قاپتا
3. اق شار بار،
كوك شار بار
كوپ شار بار
بەس شار بار
4. دوپ، دوپ!
دوپ جوعالدى،
قاپ، قاپ!
تاپ، تاپ!
5. اق تايلاق اق پا؟
قارا تايلاق اق پا؟

ءمۇعالىم:
- ەندى ءسوز كەزەگىن ءادىلقازىلار القاسىنا بەرەمىز. بارلىق اينالىمنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ويىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ۇپايىن اتاپ وتسەڭىزدەر.
(جەڭىمپازدار ماقتاۋ قاعازىمەن ماراپاتتالادى)

قورتىندى: ماقال-ماتەل دەگەنىمىز – ناقتى ءبىر ويدى قىسقاشا، ناقىشتى ءارى ساناۋشى سوزبەن جەتكىزۋ. ماقال-ماتەل وي دالدىگىمەن، تەرەڭدىگىمەن، ىقشامدىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. ماقالدىڭ كومەگىمەن ايتايىن دەگەنىڭدى ۇنامدى دا، ۇتىمدى جەتكىزۋگە بولادى.
- جاماننان ساقتاندىرىپ، جاقسىنى ۇلگى ەتەر ماقال-ماتەلدىڭ ادام ومىرىنە ازىق بولارى انىق. ماقالدى كوپ ءبىلىپ، كوپ قولداناتىن ادامداردىڭ ءبىلىم دە، اقىلى دا ارتا تۇسەدى.
- وسىمەن «ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى» اتتى سايىسىمىز اياقتالدى. كەلەسى كەزدەسكەنشە.