InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قايتالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. ۇلتتىق ويىنداردىڭ ەرەجەسىمەن تانىسۋ، العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ، قايتالاۋ ەسەپتەرىن شىعارۋ.
2. ويلارىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن، ماتەماتيكالىق تىلدەرىن دامىتۋ. ۇلتتىق دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ.
3. ۇلتتىق ويىنداردىڭ ەرەكشەلىگىن بىلۋگە، ەسەپتەردى جىلدام ءارى قاتەسىز، ءتۇسىنىپ شىعارۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيەتانۋ، انا ءتىلى.

ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) امانداسۋ
ءا) ماقساتىن حابارلاۋ
ب) پسيحولوگيالىق دايىندىق (ادامنىڭ كوڭىل - كۇيى)
قۋانامىن مەن دە،
قۋانايىق دوستارىم
قۋاناسىڭ سەن دە،
ارايلاپ اتقان كۇنگە.

ءىى. نەگىزگى ءبولىم
- بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىز ۇلتتىق ويىندارمەن بايلانىستى وتەدى.
- قازاقتىڭ قانداي ۇلتتىق ويىندارىن بىلەسىڭدەر؟
- قىز قۋۋ، تەڭگە الۋ، كوكپار، اسىق، بايگە، كۇش سالىستىرۋ، ارقان تارتىس، توعىزقۇمالاق، اق سۇيەك، اۋدارىسپاق، ت. ب.
- ۇلتتىق ويىنداردىڭ قانداي پايداسى بار؟
- ۇلتتىق ويىنداردىڭ قانداي ەرەكشەلىكتەرى بار؟

ءىىى. وتىلگەندى پىسىقتاۋ. مىنا سانداردى 9 - عا بولەمىز (اۋىزشا)
144: 9=16
216: 9= 24
1107: 9=123
1215: 9=135
2709: 9=301
جاسىن -

ءىV. اۋىزشا جۇمىس. اسىق ويىنى «قانتالاپاي» ويىنى
تەڭدەۋلەردى شەش
560: ۋ=8
ۋ=560: 8
ۋ=70
ت\ۋ 560: 70=8
8=8

ح*120=6000
ح=6000: 120
ح=50
ت\ۋ50*120=6000
6000=6000

V. «تەڭگە الۋ» ويىنى:
- بۇل قانداي ويىن قالاي وينالادى كىم ايتادى؟
تەڭگە الۋ. جەردە جاتقان تەڭگەنى اتپەن شاۋىپ كەلە جاتىپ ءىلىپ الۋ ۇلكەن ەپتىلىكتى، ات قۇلاعىندا وينايتىن شابوندوزدىق تاجىريبەنى تالاپ ەتەدى. تەڭگەنى جەردەن ءىلىپ العاندارعا بايگە بەرىلەدى. بۇرىندارى قازاق جىگىتتەرى اتپەن شاۋىپ كەلە جاتىپ قولىنداعى قىلىشىمەن جەردە جاتقان تەزەكتى تۇيرەپ الىپ كوككە لاقتىرىپ جىبەرىپ، ونى جالما - جان قىلىشىمەن ەكىگە ءبولىپ شاۋىپ تۇسىرەتىن.
ءتيىمدى تاسىلمەن ەسەپتە:
2*(12*5)=2*5*12=10*12=120
4*(120+40)=4*120+4*40=480+160=640
5000*(452*200)=5000*200*452=1000000*452=452000000

Vءى. «كوكپار» ويىنى:
- بۇل قانداي ويىن؟
- قالاي وينالادى؟ (وقۋشىنىڭ جاۋابى) كوكپار. ۇلتتىق ات ويىنى. ەتنوگرافتاردىڭ ايتۋىنشا، اۋەلگى اتاۋى «كوك ءبورى» سوزىنەن شىققان. بۇرىندارى مال باققان كوشپەلى حالىقتار كوك ءبورىنى سوعىپ العاندا ولىگىن ات ۇستىندە سۇيرەلەپ، ءبىر - بىرىنەن الا قاشىپ، ءماز - مەيرام بولعان. كەيىن ول ۇلتتىق ويىنعا اينالعان. كوكپار ورتا ازيا حالىقتارىنىڭ دا سۇيىكتى ويىنى. كوكپار جاپپاي تارتىس جانە دودا تارتىس بولىپ ەكىگە بولىنەدى. 1949 جىلى ەلىمىزدە كوكپار جارىسىنىڭ جاڭا ەرەجەسى
بەكىتىلدى. الاڭ كولەمى قاتىسۋشىلار سانىنا سايكەس. ەگەر ءار كوماندا 5 ادامنان بولسا، الاڭنىڭ ايماعىنىڭ ۇزىندىعى 300 مەتر، ەنى 100 مەتر؛ 10 ادامنان بولسا، 500ح200 مەتر؛ 15 ادامنان بولسا 700ح300 مەتر؛ 20 ادام بولسا، 1000ح500 مەتر. كوكپاردا باسى كەسىلگەن سەركە تارتىلادى.

- №4 ەسەپتى ورىندايىق.
اراقاشىقتىعى 120كم بولاتىن ەكى جاعاجايدا ءبىر باعىتتا جانە ءبىر مەزگىلدە كاتەر مەن تەپلوحود ءجۇزىپ شىقتى. تەپلوحودتىڭ جىلدامدىعى 35كم\ساع. كاتەر تەپلوحودتىڭ سوڭىنان ءجۇرىپ وتىرىپ، ونى 5ساعاتتان كەيىن قۋىپ جەتكەن بولسا، كاتەردىڭ جىلدامدىعى قانداي بولعانى؟
تەپلوحود - 35كم\ساگ
120كم 5ساگ

كاتەر -؟

ش: 1) 35*5=175كم
2) 175+120=295
3) 295: 5=59كم\ساگ
جاۋابى: كاتەردىڭ جىلدامدىعى 59كم\ساگ

Vءىى. سەرگىتۋ ءساتى.

Vءىىى. «بايگە» ويىنى:
- بۇل قانداي ويىن؟
- بايگەدەن وزۋ ءۇشىن، ورنەكتەردىڭ ءمانىن تابايىق.
№7
142*52*82=733
1022*23*13=10403

ح. «كۇش سالىستىرۋ» كۇش سالىستىرۋدا كۇرەس، قول كۇرەس سياقتى تۇرلەرى بار. بۇل ويىندار قالاي وينالادى؟
قانداي پايداسى بار؟
ال ءبىز كۇشىمىزبەن قوسا ءبىلىمىمىزدى دە سالىستىرايىق.
كىم جىلدام شىعارسا سول وقۋشىنىڭ كۇشى كوپ.
تەندەۋدى شەش:

ءحى. «اق سۇيەك» ويىنى:
بۇل قانداي ويىن؟
قالاي وينالادى؟
بۇل ويىن كەش باتقاندا وينالاتىن ويىن. بۇل ويىننىڭ شارتى: جىگىتتىڭ نەمەسە قىزبالانىڭ كوزىن بايلايدى. مالدىڭ جىلىك سۇيەگىن لاقتىرۋ كەرەك، كوزىن شەشىپ سۇيەكتى ىزدەيدى.
ءبىز وسى ويىن بويىنشا №7 گەومەتريالىق تاپسىرمانى ورىندايىق.
تىكتورتبۇرىش قانداي فيگۋرا؟
قاسيەتى قانداي؟
ر - قالاي تابامىز؟ ر=(a+b) ح2
S - قالاي تابامىز؟ S=a ح b
ءبىز وسى تىكتورتبۇرىشتىڭ ەنىن ىزدەپ تابايىق.
كىم ىزدەپ تاپسا اقسۇيەك سول ادامدىكى بولادى.
بەرىلگەنى:
a=20سم بۇل 2 ەسە ارتىق
b -؟
20: 2 =10(سم)
جاۋابى: b=10(سم)

لوگيكالىق تاپسىرما:
2) 3 جۇمىرتقا 3 مينۋتتا پىسسە، 1 جۇمىرتقا نەشە مينۋتتا پىسەدى؟

ءحىىى. «رەفلەكسيا» قورىتىندى:
- بالالار، ءبىز قانداي تاقىرىپتى قورىتىندىلادىق؟
- قانداي ەسەپتەر شىعاردىق؟
- ويىننىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلدىك؟
- ۋاقىت، جىلدامدىق، قاشىقتىقتى قالاي تابامىز؟

ءحىV. ۇيگە تاپسىرما: №5،№9 - 233 - بەت
حV. باعالاۋ: ساباقتا بەلسەندىلىك كورسەتكەن وقۋشىلاردى باعالاۋ

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ