مەيىرىمدىلىك الەمى
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، اقجار اۋدانى،
«بالدىرعان» بالالار بوبەك باقشاسى پسيحولوگى
ماديعاجى قىزى م.
«مەيىرىمدىلىك الەمى»
ماقساتى: بالالاردىڭ «مەيىرىمدىلىك»، «قايىرىمدىلىق» قۇندىلىقتارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
دامىتۋشىلىق: پسيحولوگيالىق وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ءوز ويىن ەركىن جەتكىزۋگە داعدىلاندىرۋ.
مىندەتتەرى: مەيىرىمدىلىكتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ، ءوزارا سىيلاستىق قارىم - قاتىناستى دامىتۋ.
كورنەكىلىكتەر: ءۇنتاسپا، سيۋجەتتى سۋرەتتەر، تابيعات كورىنىسى
ءىس - ارەكەتتىڭ باستالۋى. كوڭىلدى اۋەنمەن كەلىپ شەڭبەرگە تۇرامىز
ءبىز قاندايمىز، قاندايمىز،
شۇعىلالى تاڭدايمىز!
كۇلىمدەگەن كۇندەيمىز.
جارقىراعان ايدايمىز!
كۇندە ءوسىپ جاينايمىز!
جاقسى بالا بولامىز!
سالەم دوسىم، مەن سەنى جاقسى كورەم!
سالەمەتسىز بە اپاي، سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار!
جاتتىعۋ
ال، ەندى ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولدارىمىزدان ۇستاپ
حا - حا - حا - دەپ قولىمىزدى كوككە كوتەرىپ كۇلەمىز.
حي - حي - حي - دەپ ەڭكەيەمىز كۇلەمىز.
حو - حو - حو - دەپ تىك تۇرامىز دەم الۋ ارقىلى قوبالجۋىمىزدى شىعارامىز.
ەرتەگى تەراپياسى
(بالالار كوزدەرىن جۇمىپ، اۋەندى تىڭدايدى)
بالالار ءبىز ەرتەگىلەر ەلىنە قوناققا بارامىز. كوزدەرىڭدى جۇمىپ اۋەندى تىڭداڭدار. كوزدەرىڭدى اشىڭدار ەرتەگى الەمىنە كەلدىك.
شىمىلدىق اشىلىپ بالالار ەرتەگى تىڭدايدى.
«ءداۋىت پەن قارلىعاش»
(جايلاپ اۋەن وينايدى پسيحولوگ ەرتەگىنى سيۋجەتتىك رولمەن باياندايدى.)
ەرتە، ەرتە، ۇلكەن جاردىڭ باسىندا ءبىر قارلىعاش تىرشىلىك ەتىپتى. سول جاردا ۇلكەن جىلان دا ءومىر سۇرەدى. جىل سايىن قارلىعاشتىڭ جۇمىرتقاسىن جەپ قويادى. كوكتەم كەلىپ قارلىعاش تاعى دا ۇيا سالادى. بالاپاندار جارىپ شىعادى. قارلىعاش بالاپاندارىنا جەم ىزدەپ كەتكەندە ابدەن داندەپ العان جىلان تاعى دا بالاپانداردى جەمەكشى بولادى. سول كەزدە، قارلىعاش قاناتىمەن قاعىپ قۋماقشى بولادى، ءبىر - اق شاماسى جەتپەيدى. كومەك سۇراپ شىرىلداپ ۇشادى، سول كەزدە الدىنان كوكەك شىعادى. جىلاپ ەڭىرەپ:
- كوكەك، كوكەكجان ماعان كومەكتەسشى، بالاپاندارىمدى جىلاننان قۇتقارشى،- دەيدى.
- مەنى بۇركىت قوناققا شاقىرعان، ۋاقىتىم جوق كومەكتەسە المايمىن،- دەيدى. شىرىلداپ جىلاپ كەلە جاتقاندا، الدىنان قارعا كەزىگەدى.
- قارعا، قارعا مەنىڭ بالاپاندارىمدى قۇتقارشى، جىلان جەگەلى جاتىر.
- مەن ۇيلەنگەلى جاتىرمىن، مازامدى الما،- دەپ ۇشىپ كەتەدى.
امالى تاۋسىلعان قارلىعاش ءداۋىتتى كورەدى. شىرىلداعان داۋسىن ەستىپ:
- دوسىم نەگە زارلايسىڭ؟
- جاۋىز جىلان بالاپاندارىمدى قۇرتپاقشى بولىپ، ۇياعا ورمەلەپ بارا جاتىر، جەتىپ قالدى. سوعان نە ىستەرىمدى بىلمەي ۇشىپ ءجۇرمىن،- دەپ كوز جاسىن توگەدى.
- ولاي بولسا، مەنى جەتكىز تەزىرەك، - دەيدى ءداۋىت. قاناتىنا وتىرعىزىپ زۋلاپ ۇشىپ كەلسە، جىلان ۇياعا كەلىپ قالىپتى. سول كەزدە ءداۋىت جىلاننىڭ ەكى كوزىن اعىزىپ جىبەرەدى. سودان بەرى مەيىرىمدى دە، قايىرىمدى ءداۋىتتى قارلىعاش وزىنە دوس بولدىرىپتى. ەكەۋى ءبىر ۇيادا تىرشىلىك ەتىپ، كەلەدى ەكەن.
- بالالار سەندەرگە ەرتەگى ۇنادى ما؟
- وسى ەرتەگىدە كىم مەيىرىمدى دەپ ويلايسىڭدار؟
- قارعا دۇرىس جاسادى ما؟
كوكەكتىڭ ورىنىندا سەن نە ىستەۋشى ەدىڭ نۇرجول؟
ايدىن ساعان ەرتەگى ۇنادى ما؟
ال سەندەرگە قارلىعاشتىڭ بەرگەن تاپسىرماسى بار ەكەن. ورىندايسىڭدار ما؟
ويىن
«مازاقتاما ويىنى».
كۇندەلىكتى قاتىناستا كوڭىلگە كەلەتىن سوزدەردى قولدانباۋ ءۇشىن، دوپتى ءبىر - بىرىنە لاقتىرا وتىرىپ مازاقتاما ويناۋعا بولادى. بۇل كوكونىستەردىڭ، گۇلدەردىڭ، جەمىستەردىڭ اتتارى بولۋى مۇمكىن. مىسالى: «سەن ب ا ق - باقسىڭ!»، «ال سەن قاۋىنسىڭ!». وسىلايشا سوزدەرى تاۋسىلعانشا ايتىسۋ.
(بۇل ويىن نەسىمەن ىڭعايلى؟ بالاعا اشۋلانىپ ونى «ونىڭ ەسىنە تۇسىرگىڭىز كەلسە» ونى «مازاقتاما» ەرەجەسىمەن مازاقتاۋىڭىزعا بولادى)
پسيحولوگيالىق تاپسىرما
- داۋىتتە سەندەرگە تاپسىرما بەرگەن ەكەن.
- ال ەندى سەندەر دە جاقسىلىق، مەيىرىمدىلىك جاساعىلارىڭ كەلە مە؟ مىنا سۋرەتتە ءبارى ءبىر بولىكتەرىن جوعالتىپ العان سەندەر سول بولىكتەردى تاۋىپ بەرىڭدەر
«سۋرەتتى اياقتا» (قارىنداشپەن تولىقتىرىپ سىزادى)
قانداي اقىلدى، مەيىرىمدى بالاسىڭدار راحمەت.
پلاستيكالىق ەتيۋد
«بايتەرەك اعاشى» بالالار ءبىز جاڭادان ءوسىپ كەلە جاتقان تەرەك اعاشىمىز. جاڭبىر جاۋعان سايىن وسەمىز، قاتتى داۋىل سوعا باستادى ءبىز ەشقاشاندا قۇلامايمىز سەبەبى تامىرىمىز تەرەڭ، ءدىڭىمىز بەرىك. جەل باسىلدى جاپىراقتارىمىز اقىرىن عانا جەلگە شايقالادى.
رەلاكساسيا
(اۋەن ويناپ تۇرادى)
ەندى كوزىمىزدى جۇمىپ مەيىرىمدىلىك الەمىنەن شىعىپ ءوز باقشامىزعا بارايىق. جاقسىلىق پەن جاماندىق، مەيىرىمدىلىك پەن قايىرىمسىزدىق تۋرالى كوپ نارسە بىلدىڭدەر. ەستەرىڭە ساقتاڭدار ءار قاشاندا جاقسىلىق جاساۋدان قاشپاڭدار!
مىنا قوراپتا ءبىر نارسە بار بۇنى بىزگە ءداۋىت بەرگەن ەكەن حات جازىپ جىبەرىپتى.
«بالالار سەندەر دە مەن سياقتى باتىر، مەيىرىمدى بولىڭدار، جاقسىلىق جاساۋدان قورىقپاڭدار»- دەپتى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
«بالدىرعان» بالالار بوبەك باقشاسى پسيحولوگى
ماديعاجى قىزى م.
«مەيىرىمدىلىك الەمى»
ماقساتى: بالالاردىڭ «مەيىرىمدىلىك»، «قايىرىمدىلىق» قۇندىلىقتارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ؛
دامىتۋشىلىق: پسيحولوگيالىق وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، ءوز ويىن ەركىن جەتكىزۋگە داعدىلاندىرۋ.
مىندەتتەرى: مەيىرىمدىلىكتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ، ءوزارا سىيلاستىق قارىم - قاتىناستى دامىتۋ.
كورنەكىلىكتەر: ءۇنتاسپا، سيۋجەتتى سۋرەتتەر، تابيعات كورىنىسى
ءىس - ارەكەتتىڭ باستالۋى. كوڭىلدى اۋەنمەن كەلىپ شەڭبەرگە تۇرامىز
ءبىز قاندايمىز، قاندايمىز،
شۇعىلالى تاڭدايمىز!
كۇلىمدەگەن كۇندەيمىز.
جارقىراعان ايدايمىز!
كۇندە ءوسىپ جاينايمىز!
جاقسى بالا بولامىز!
سالەم دوسىم، مەن سەنى جاقسى كورەم!
سالەمەتسىز بە اپاي، سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار!
جاتتىعۋ
ال، ەندى ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولدارىمىزدان ۇستاپ
حا - حا - حا - دەپ قولىمىزدى كوككە كوتەرىپ كۇلەمىز.
حي - حي - حي - دەپ ەڭكەيەمىز كۇلەمىز.
حو - حو - حو - دەپ تىك تۇرامىز دەم الۋ ارقىلى قوبالجۋىمىزدى شىعارامىز.
ەرتەگى تەراپياسى
(بالالار كوزدەرىن جۇمىپ، اۋەندى تىڭدايدى)
بالالار ءبىز ەرتەگىلەر ەلىنە قوناققا بارامىز. كوزدەرىڭدى جۇمىپ اۋەندى تىڭداڭدار. كوزدەرىڭدى اشىڭدار ەرتەگى الەمىنە كەلدىك.
شىمىلدىق اشىلىپ بالالار ەرتەگى تىڭدايدى.
«ءداۋىت پەن قارلىعاش»
(جايلاپ اۋەن وينايدى پسيحولوگ ەرتەگىنى سيۋجەتتىك رولمەن باياندايدى.)
ەرتە، ەرتە، ۇلكەن جاردىڭ باسىندا ءبىر قارلىعاش تىرشىلىك ەتىپتى. سول جاردا ۇلكەن جىلان دا ءومىر سۇرەدى. جىل سايىن قارلىعاشتىڭ جۇمىرتقاسىن جەپ قويادى. كوكتەم كەلىپ قارلىعاش تاعى دا ۇيا سالادى. بالاپاندار جارىپ شىعادى. قارلىعاش بالاپاندارىنا جەم ىزدەپ كەتكەندە ابدەن داندەپ العان جىلان تاعى دا بالاپانداردى جەمەكشى بولادى. سول كەزدە، قارلىعاش قاناتىمەن قاعىپ قۋماقشى بولادى، ءبىر - اق شاماسى جەتپەيدى. كومەك سۇراپ شىرىلداپ ۇشادى، سول كەزدە الدىنان كوكەك شىعادى. جىلاپ ەڭىرەپ:
- كوكەك، كوكەكجان ماعان كومەكتەسشى، بالاپاندارىمدى جىلاننان قۇتقارشى،- دەيدى.
- مەنى بۇركىت قوناققا شاقىرعان، ۋاقىتىم جوق كومەكتەسە المايمىن،- دەيدى. شىرىلداپ جىلاپ كەلە جاتقاندا، الدىنان قارعا كەزىگەدى.
- قارعا، قارعا مەنىڭ بالاپاندارىمدى قۇتقارشى، جىلان جەگەلى جاتىر.
- مەن ۇيلەنگەلى جاتىرمىن، مازامدى الما،- دەپ ۇشىپ كەتەدى.
امالى تاۋسىلعان قارلىعاش ءداۋىتتى كورەدى. شىرىلداعان داۋسىن ەستىپ:
- دوسىم نەگە زارلايسىڭ؟
- جاۋىز جىلان بالاپاندارىمدى قۇرتپاقشى بولىپ، ۇياعا ورمەلەپ بارا جاتىر، جەتىپ قالدى. سوعان نە ىستەرىمدى بىلمەي ۇشىپ ءجۇرمىن،- دەپ كوز جاسىن توگەدى.
- ولاي بولسا، مەنى جەتكىز تەزىرەك، - دەيدى ءداۋىت. قاناتىنا وتىرعىزىپ زۋلاپ ۇشىپ كەلسە، جىلان ۇياعا كەلىپ قالىپتى. سول كەزدە ءداۋىت جىلاننىڭ ەكى كوزىن اعىزىپ جىبەرەدى. سودان بەرى مەيىرىمدى دە، قايىرىمدى ءداۋىتتى قارلىعاش وزىنە دوس بولدىرىپتى. ەكەۋى ءبىر ۇيادا تىرشىلىك ەتىپ، كەلەدى ەكەن.
- بالالار سەندەرگە ەرتەگى ۇنادى ما؟
- وسى ەرتەگىدە كىم مەيىرىمدى دەپ ويلايسىڭدار؟
- قارعا دۇرىس جاسادى ما؟
كوكەكتىڭ ورىنىندا سەن نە ىستەۋشى ەدىڭ نۇرجول؟
ايدىن ساعان ەرتەگى ۇنادى ما؟
ال سەندەرگە قارلىعاشتىڭ بەرگەن تاپسىرماسى بار ەكەن. ورىندايسىڭدار ما؟
ويىن
«مازاقتاما ويىنى».
كۇندەلىكتى قاتىناستا كوڭىلگە كەلەتىن سوزدەردى قولدانباۋ ءۇشىن، دوپتى ءبىر - بىرىنە لاقتىرا وتىرىپ مازاقتاما ويناۋعا بولادى. بۇل كوكونىستەردىڭ، گۇلدەردىڭ، جەمىستەردىڭ اتتارى بولۋى مۇمكىن. مىسالى: «سەن ب ا ق - باقسىڭ!»، «ال سەن قاۋىنسىڭ!». وسىلايشا سوزدەرى تاۋسىلعانشا ايتىسۋ.
(بۇل ويىن نەسىمەن ىڭعايلى؟ بالاعا اشۋلانىپ ونى «ونىڭ ەسىنە تۇسىرگىڭىز كەلسە» ونى «مازاقتاما» ەرەجەسىمەن مازاقتاۋىڭىزعا بولادى)
پسيحولوگيالىق تاپسىرما
- داۋىتتە سەندەرگە تاپسىرما بەرگەن ەكەن.
- ال ەندى سەندەر دە جاقسىلىق، مەيىرىمدىلىك جاساعىلارىڭ كەلە مە؟ مىنا سۋرەتتە ءبارى ءبىر بولىكتەرىن جوعالتىپ العان سەندەر سول بولىكتەردى تاۋىپ بەرىڭدەر
«سۋرەتتى اياقتا» (قارىنداشپەن تولىقتىرىپ سىزادى)
قانداي اقىلدى، مەيىرىمدى بالاسىڭدار راحمەت.
پلاستيكالىق ەتيۋد
«بايتەرەك اعاشى» بالالار ءبىز جاڭادان ءوسىپ كەلە جاتقان تەرەك اعاشىمىز. جاڭبىر جاۋعان سايىن وسەمىز، قاتتى داۋىل سوعا باستادى ءبىز ەشقاشاندا قۇلامايمىز سەبەبى تامىرىمىز تەرەڭ، ءدىڭىمىز بەرىك. جەل باسىلدى جاپىراقتارىمىز اقىرىن عانا جەلگە شايقالادى.
رەلاكساسيا
(اۋەن ويناپ تۇرادى)
ەندى كوزىمىزدى جۇمىپ مەيىرىمدىلىك الەمىنەن شىعىپ ءوز باقشامىزعا بارايىق. جاقسىلىق پەن جاماندىق، مەيىرىمدىلىك پەن قايىرىمسىزدىق تۋرالى كوپ نارسە بىلدىڭدەر. ەستەرىڭە ساقتاڭدار ءار قاشاندا جاقسىلىق جاساۋدان قاشپاڭدار!
مىنا قوراپتا ءبىر نارسە بار بۇنى بىزگە ءداۋىت بەرگەن ەكەن حات جازىپ جىبەرىپتى.
«بالالار سەندەر دە مەن سياقتى باتىر، مەيىرىمدى بولىڭدار، جاقسىلىق جاساۋدان قورىقپاڭدار»- دەپتى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
