سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 كۇن بۇرىن)
م.اۋەزوۆ «كوكسەرەك» اڭگىمەسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. اۋەزوۆ «كوكسەرەك» اڭگىمەسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. اڭگىمە مازمۇنى ارقىلى كەيىپكەرلەر ءىس - ارەكەتىنە، اۆتور كوزقاراسىنا بويلاۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ تاقىرىپقا قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، ماعىنانى تانىپ بىلۋگە، اجىراتۋعا، وي تولعاۋعا ىسكەرلىك داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ؛
3. تابيعاتتى قورعاۋعا، ايالاپ باپتاپ كۇتۋگە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ؛

ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىمدى بەكىتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، ىزدەنۋ ت. ب
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەر. تاقتا، سىزبالار، ۇلەستىرمەلى قاعازدار ت. ب
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ، سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.

ەپيگراف
سەن جانباساڭ لاپىلداپ،
مەن جانباسام لاپىلداپ
اسپان قالاي اشىلماق.
نازىم حيكمەت

ءىى. بەكىتۋ. بۇگىنگى ساباعىمىز 3 كەزەڭنەن تۇرادى.
ءى. تالداۋ.
ءىى. جالعاۋ.
ءىىى. سامعاۋ.

- بالالار، ءوزىمىز وقىپ جۇرگەن سۇيىكتى ءپانىمىز ادەبيەتتىڭ ادام ءومىرى ءۇشىن قانداي ماڭىزى بار؟
(ءيا، ادەبيەت ءومىرتانۋ قۇرالى. كوركەم شىعارما ارقىلى ءومىردى تانىتا وتىرىپ، ادامدى تاربيەلەيدى.).
وي قوزعاۋ. قاي جازۋشىنىڭ شىعارماسىن الىپ قاراساق تا تابيعات نازاردان تىس قالعان ەمەس. ەندەشە مىنا سويلەمگە نازار اۋدارىڭىزشى.
تابيعات - كۇللى تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ قۇتتى قونىس مەكەنى، التىن ۇيا، تالبەسىگى. وسى سويلەمدى ەستىگەندە ويلارىڭا نە كەلەدى؟
ەندەشە تابيعات دەگەنىمىز نە؟ قالاي تۇسىنەسىزدەر؟
قورشاعان ورتا
تابيعات
حالىق قازىناسى
ال تابيعاتقا شابۋىل جاساۋ، ونىڭ تىلسىم تىنىشتىعىن بۇزۋ ماسەلەسىنە قالاي قارايسىزدار؟
ولاي بولسا، بۇگىنگى اڭگىمەمىز كەشە عانا وقىپ تانىسقان، ءبارىمىز كوركەم فيلم ارقىلى دا جاقسى بىلەتىن كوكسەرەك جانە ونىڭ يەسى، ولاردىڭ ءىس - ارەكەتى تۋراسىندا وربىمەك. شىعارمانىڭ وقيعالىق جەلىسى، ياعني سيۋجەتى كوكسەرەك ءىس - ارەكەتىنە بايلانىستى ءوربىپ داميدى. سوندىقتان ءبىز الدىمەن وسى اڭگىمەنىڭ كومپوزيسيالىق قۇرىلىسىنا تالداۋ جاساپ كورسەك.
توپقا ءبولۋ: «اڭشى» جانە «قاسقىر»
ءى كەزەڭ. تالداۋ.
• شىعارمانىڭ اۆتورى كىم؟ مۇحتار اۋەزوۆ.
(تىرەك – سىزبا بويىنشا سويلەۋ)
• شىعارمانىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن انىقتاۋ
تاقىرىبى: قاسقىردىڭ مىنەز - قۇلقى، وزىنە ءتان تابيعي قاسيەتتەرى
يدەياسى: تابيعات پەن ادام اراسىنداعى بايلانىس، تۇسىنىستىك

• تاقىرىبى بويىنشا ۆيدەوماتەريال كورۋ «قاسقىرلار» (العان اسەرلەرىمەن ءبولىسۋ)
• تىرەك – سىزبا بويىنشا سويلەۋ.

• شىعارمانىڭ كومپوزيسيالىق جوسپارىن قۇرۋ.
1. وقيعانىڭ باستالۋى — قاسقىر مەكەنى. بولتىرىكتەر تاعدىرى.
2. بايلانىسى - كوكسەرەكتىڭ ۇيالاستارىمەن تابىسۋى.
3. دامۋى - قارادىر ەلىندەگى مازاسىزدىق
4. شارىقتاۋ شەگى - قۇرماشتىڭ قازاسى
5. شەشىمى - كوكسەرەكتىڭ جازاسىن تارتۋى.

ءىى كەزەڭ. جالعاۋ.
• ۆيدەوماتەريال «كوكسەرەك» 1 مينۋت
كوكسەرەك اڭگىمەسى جەلىسى بويىنشا كوركەم فيلم تۇسىرىلگەن بولاتىن.
زاڭعار جازۋشى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «كوكسەرەك» شىعارماسى جەلىسىمەن تۇسىرىلگەن "كوكسەرەك" كوركەم ءفيلمى 1973 جىلى كورەرمەندەرگە جول تارتتى. بۇكىلوداقتىق تۇساۋكەسەرى 1974 جىلى 8 ساۋىردە ماسكەۋ قالاسىندا ءوتتى.
1974 جىلى ءازىربايجان استاناسى باكۋدە وتكەن بۇكىلوداقتىق كينوفەستيۆالدىڭ ءبىرىنشى جۇلدەسىنە يە بولىپ، شۆەيساريانىڭ لوكورنو قالاسىندا وتكەن كينوفەستيۆالىندە قۇرمەت گراموتاسىمەن ماراپاتتالدى.
قىزىقتى دەرەكتەر:
فيلمگە حايۋاناتتار باعىنان جاس قاسقىرلار الىنعان. كوكسەرەك بولىپ ەكى قاسقىر ويناعان، ەكەۋىن دە فيلمگە ءتۇسىرۋ ءۇشىن ماسكەۋ قالاسىنان ارنايى اكەلگەن.
«قويعا قاسقىر شابۋ» كورىنىسىنە تۇسكەن قىلشىق ءجۇندى، تەگەن قۇيرىقتى قويلار مال شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ تاجىريبە وتارىنان الىنعان.
فيلم قىرعىز تاۋلارىنىڭ باۋرايىندا، ىستىقكول جاعالاۋىندا تۇسىرىلگەن.
ءوزىمىز جازۋشىنىڭ جۇبايى ۆالەنتينا اۋەزوۆانىڭ ەستەلىگىنەن تۇسىنگەنىمىزدەي، جازۋشىنىڭ وسى اڭگىمەنى جازۋىنا بالا كۇنىندە اڭشىلاردان ەستىگەن اڭگىمەلەرىنىڭ ەسىنە ءتۇسۋى سەبەپ بولعان ەكەن. اڭگىمە تاقىرىبى «كوكسەرەك» دەپ اتالعانىمەن تەك قاسقىر تاعدىرىمەن قوسا ادام مەن تابيعات اراسىنداعى كۇردەلى پروبلەمالار كوتەرىلگەن. بۇل شىعارما – اۋەزوۆ تۋىندىلارى اراسىنداعى شوقتىعى بيىك شىعارمالاردىڭ ءبىرى. ەندى وسى شىعارمانىڭ جەلىسىمەن تۇسىرىلگەن كوركەم فيلمنەن شاعىن ءۇزىندى كورەيىك. (ۆيدەو كورسەتىلەدى)
• فيلم ۇزىندىسىنەن نەنى بايقادىڭدار؟ ءوز ويلارىڭدى ورتاعا سالىڭدار. (وقۋشىلار پىكىرى)
• وقۋلىقتاعى اڭگىمە ماتىنىمەن جۇمىس ىستەيمىز. وقۋلىعىمىزدى اشايىق. اڭگىمەدەگى كەيبىر سوزدەردى داپتەرىمىزگە جازىپ، ماعىناسىن ءتۇسىنىپ الايىق. (سوزدىك جۇمىسى)
ادىر – ءبىر - بىرىمەن ۇلاسىپ جاتقان دوڭەستى جەر.
بوز قاراعان، توبىلعى، ساسىر – بۇتالى وسىمدىكتەر
جىپ - جىلى مىقتى تۇساۋلار – بۇل جەردە: ادامنىڭ قولدارى
تىرسەگى – ارتقى اياعىنىڭ تومەنگى بولىگى
جوندانعانداي – ارقا تۇسى جۋانداپ، ۇلكەيگەندەي بولدى
كورەسىنى كوردى – جابىرلەندى
زىڭگىتتەي – ءىرى، ۇلكەن
تۇرقى – تۇلا بويىنىڭ ۇزىندىعى، ت. ب.

• توپتىق تاپسىرمالار ورىنداۋ. (جەكە وقۋشىلار كارتوچكامەن جۇمىس جاسايدى)
1 – 2 - توپ.
كۋبيزم. كۋبيزم ءادىسى بويىنشا مىنا كۋبيكتى ەكى توپقا كەزەكپە - كەزەك يىرەمىن. قاي قىرىنىڭ سۇراعى تۇسسە سوعان جاۋاپ بەرەسىز.
1. سۋرەتتە. كوكسەرەكتىڭ پورترەتىن سۋرەتتەڭىز.
2. سالىستىر. دالا قاسقىرى مەن كوكسەرەكتى سالىستىرىڭىز.
3. زەرتتە. قاسقىر تۋرالى تاعى قانداي شىعارما بىلەسىز؟
4. قولدان. كوكسەرەك تۋرالى ەل ادامدارى نە دەيدى؟
5. دالەلدە. كوكسەرەكتى جاۋىزدىققا يتەرمەلەگەن دە، قۇرماشقا اۋىز سالدىرعان دا قانداي جاعداي؟
6. تالدا. كوكسەرەكتىڭ قاتىگەزدىگىن قاي تۇستاردا بايقادىڭىز؟

2 - توپ. بەس جول ولەڭ ستراتەگياسى. سينكۋ - ەي ءادىسى بويىنشا «قاسقىر»، «اڭشى» سوزدەرىنە بەس جولدى ولەڭ جازىپ كورەيىك.
1. قاسقىر
2. جىرتقىش، قوماعاي.
3. ۇليدى، شابۋىلدايدى، جورتۋىلدايدى
4. قاسقىر - ءتۇز تاعىسى، پەرزەنتى.
5. ءبورى، كوكجال.

1. اڭشى
2. قىراعى، ساق
3. اتادى، كوزدەيدى، اۋلايدى،
4. اڭشى قانسوناردا اڭعا شىعادى.
5. مەرگەن.

شىعارماشىلىق جۇمىس: قاسقىرعا بايلانىستى ماقال - ماتەل ايتادى.
1. قاسقىردى قانشا اسىراساڭ دا، توعايعا قاراپ ۇلۋىن قويمايدى.
2. قاسقىردىڭ اۋزى جەسە دە قان، جەمەسە دە قان.
3. اۋىل ءيتى بولسا دا، ءبورى كەلگەندە بىرىگەدى.
4. ءيتتىڭ يەسى بولسا، ءبورىنىڭ ءتاڭىرىسى بار

ءىىى كەزەڭ. سامعاۋ.
ەندى ساباعىمىزدىڭ سوڭعى بولىمىنە كەلدىك. جازۋشىمەن، ونىڭ شىعارماسىمەن تانىستىق، تالدادىق، باعا بەردىك. ال سوندا بۇدان قانداي اسەر الدىق؟ ەندى سول تۋرالى اڭگىمەلەيىك.
تاقىرىپتار:
1. جازۋشىمەن سىرلاسۋ،
2. تابيعاتقا ءتىل قاتۋ،
3. ادامدارعا ءۇن قاتۋ.

ءىۇ. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ. «كوكسەرەك – تابيعاتىڭ تاعى پەرزەنتى» شىعارما جازۋعا دايىندالۋ.
باعالاۋ: «باعدارشام» ارقىلى باعالاۋ.

تىرشىلىك يەسىمىز ءبارىمىز دە،
سۇرۋگە ءومىر قۇقىلىمىز ءالى ءبىز دە.
ساقتايىقشى تابيعات زاڭدىلىعىن
ساباق بولسىن كوكسەرەك تاعى بىزگە!
شاتتىققا شىرقالسا ەكەن ءانىمىز دە!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما