ماحامبەت وتەمىس ۇلى "قىزعىش قۇس" ولەڭى
تاقىرىبى: م. وتەمىس ۇلى «قىزعىش قۇس» ولەڭى
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا تۋعان ەلىم دەپ ەڭىرەپ وتكەن ءبىرتۋار تالانتتى پاتريوت اقىن ماحامبەت وتەمىس ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا شولۋ، ولەڭنىڭ مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ، يدەياسىن اشۋ.
ءا) تاربيەلىك: اقىن شىعارماشىلىعىن وقي وتىرىپ، جاس تولقىننىڭ ازاماتتىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ. وتاندى، ەلدى، حالقىن سۇيۋگە شاقىرۋ، پاتريوتتار تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: ءسوز ونەرىن باعالاۋعا، كوركەم ويدىڭ استارىن تۇسىنۋگە، ولەڭ جازۋعا تالپىنىس جاساۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كەسپە قاعازدار
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، بيولوگيا، قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن مەڭگەرتۋ ساباعى
ءادىسى: 1. تۇسىندىرمەلى وقىتۋ.
2. ۆەنن دياگرامماسى
3. توپتاستىرۋ ستراتەگياسى
4. پىكىرتالاس كارتاسى
5. «بولجاۋ كارتاسى»
6. «ەكى ءتۇرلى كۇندەلىك تولتىرۋ» ءادىسى
7. «بەس جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ» ءادىسى
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
امانداسۋ. وقۋشىلاردى ساباققا دايارلاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
م. وتەمىس ۇلىنىڭ «سوعىس» ولەڭىن ءار توپتان ءبىر وقۋشى ءبىر شۋماقتان ايتىپ ءبىرىن - ءبىرى جالعاستىرادى.
ءىىى. جاڭا ساباق
ماحامبەتتىڭ «قىزعىش قۇس» ولەڭىندە اقىننىڭ ەلىنە، حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى، وتانىنا دەگەن سەزىمى تاماشا ورنەكتەلگەن.
اقىن ادامنىڭ كوڭىل كۇيىن تابيعات قۇبىلىستارىمەن سالىستىرا ەگىزدەۋدى شەبەر قولدانا وتىرىپ، قىزعىش پەن ءوز تاعدىرىن سالىستىرادى. قىزعىش قۇستىڭ كولسىز تىرشىلىگى بولماسا، اقىننىڭ تۋعان ەلىنسىز، تۋعان توپىراعىنسىز تىرشىلىگى جوق.
ماحامبەت كول قورىعان قىزعىشتاي ەلى ءۇشىن وتقا تۇسەدى. قىزعىش قۇستىڭ جاۋى – لاشىن، ال ماحامبەتتىڭ جاۋى – جاڭگىر. ەلىنەن ايىرىپ، قۋعىنعا ۇشىراتقان دا – جاڭگىر.
1. پوەزيا مينۋتى
ولەڭدى وقۋشىلارعا مانەرلەپ وقىتۋ
2. سوزدىك جۇمىس
قىزعىش – قىزعىشتاي قورعادى، قورعاشتادى
قورىعان – قورعاعان
قۇسالىق – ۋايىم، شەر، قايعىرۋ
قىزعىش قۇس - جەلكەسىندە قارا قاۋىرسىندى ايدارى بار، كىشكەنتاي قوڭىر الا قۇس. قازاقستاننىڭ بارلىق جەرىندە مەكەندەيدى.
لاشىن – تەپكىنى قاتتى تەگەۋرىندى قۇس. سۇڭقار تەكتەستەر وتريادىنا جاتادى.
3. قۇستار گالەرەياسى
«سوعىس» (قىزعىشتاي بولعان اسىل ەر)
«ارعىماقتىڭ بالاسى» (سۇڭقارلار ۇلگى الار دەپ)
«مۇنار كۇن» (لاشىن قۋعا تونگەن كۇن)
«وراي دا بوراي قار جاۋسا» (لاشىن، سۇڭقار ءجۇن توكسە، دالادا قالعان سۇيەك دەپ، شەنىنە قارعا جولار ما)
«ايماق كول» (ەگىزىمنەن ايىرىلىپ، مەن دە ءبىر اققۋ بولدىم حالىقتان سوڭ)
«قارشىعا دەگەن ءبىر قۇس بار» (قارشىعا دەگەن ءبىر قۇس بار، قاناتى ايدىڭ استىندا)
( وسى ولەڭدەردەن وقۋشىلار ءۇزىندى وقىپ، مىسال كەلتىرەدى، قۇستاردى مىسال وقىپ بولعاننان كەيىن قۇستاردى تاقتاعا ىلەدى )
4. قۇرىلىسىنا تالداۋ
بۋناق: 2
بۋىن سانى: 7 - 8
ۇيقاس ءتۇرى: 1 - قارا ولەڭ، 2 - 3 - شالىس، 4 - ەرىكتى ۇيقاس تۇرىنە جاتادى.
5. كوركەمدەگىش قۇرالدار
ەپيتەت (گرەك. epءىtheton – قوسىمشا) – زاتتىڭ، ياكي قۇبىلىستىڭ ەرەكشەلىگىن، سىر - سيپاتىن
بەينەلى تۇردە تانىتاتىن پوەتيكالىق جانە ستيليستيكالىق ۇعىم، ەكسپرەسسيۆتى ايقىنداۋشى ءسوز. قاناتىڭ قاتتى، موينىڭ بوس - ەپيتەتتەر
پسيحولوگيالىق پاراللەليزم – ادام ءوزىنىڭ باسىنداعى قايعى، مۇڭ - شەرىن تابيعاتتاعى باسقا نارسەمەن قاتارلاستىرىپ، ەگىزدەپ بايانداۋ.
قايتالاۋ – نارسەنىڭ ىسىنە نە وزىنە نازار سالدىرۋ ءۇشىن ءبىر ءسوزدى نە سويلەمدى قايتا – قايتا ايتۋدى قايتالاۋ دەيدى.
1. جاي قايتالاۋ
2. انافورا
3. ەپيفورا
4. ەسپە قايتالاۋ
ەسپە قايتالاۋ – الدىڭعى پىكىردىڭ اياعىن سوڭعى پىكىرگە قاتىستىرىپ قايتالاۋدى ەسپە قايتالاۋ دەيدى. مەن ەدىم، سەن ەدىڭ – قايتالاۋلار
6. ۆەنن دياگرامماسى
ماحامبەت – قىزعىش قۇس جاڭگىر – لاشىن
7. ەكى جاقتى تۇسىنىكتەمە كۇندەلىگى
ولەڭنەن ءۇزىندى
ءۇزىندى تۋرالى پىكىر
8. پىكىرتالاس كارتاسى
ماحامبەت ءومىر سۇرگەن قوعام قازىرگى زامانداعى قوعام
9.«سينكۆەين» ءادىسى
1. زات ەسىم: باتىر
2. سىن ەسىم: قايسار، جالىندى
3. ەتىستىك: قورعادى، ءسۇيدى
4. تولىقتاۋىش: جاۋدان قورعادى، وتانىن ءسۇيدى، ەلىنە قامقور
5. ءتۇيىن ءسوز. ول ەلىن سۇيگەن جالىندى باتىر
ءىۇ. بەكىتۋ سۇراقتارى:
1. پاتريوت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2. ماحامبەت نەنى ارماندادى؟
3. ماحامبەتتىڭ «قىزعىش قۇس» ولەڭىنەن قانداي قاسيەتتەردى بويىڭا سىڭىردىڭدەر؟
4. اقىن نە ايتقىسى كەلدى؟
5. ماحامبەت ولەڭدەرىنىڭ تاقىرىبى قانداي؟
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما
ا) «قىزعىش قۇس» ولەڭىن جاتتاۋ
ءا) ولەڭگە بايلانىستى سۋرەت سالۋ
ءۇى. باعالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا تۋعان ەلىم دەپ ەڭىرەپ وتكەن ءبىرتۋار تالانتتى پاتريوت اقىن ماحامبەت وتەمىس ۇلىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا شولۋ، ولەڭنىڭ مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ، يدەياسىن اشۋ.
ءا) تاربيەلىك: اقىن شىعارماشىلىعىن وقي وتىرىپ، جاس تولقىننىڭ ازاماتتىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ. وتاندى، ەلدى، حالقىن سۇيۋگە شاقىرۋ، پاتريوتتار تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: ءسوز ونەرىن باعالاۋعا، كوركەم ويدىڭ استارىن تۇسىنۋگە، ولەڭ جازۋعا تالپىنىس جاساۋ، مانەرلەپ وقۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كەسپە قاعازدار
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، بيولوگيا، قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا وقۋ ماتەريالىن مەڭگەرتۋ ساباعى
ءادىسى: 1. تۇسىندىرمەلى وقىتۋ.
2. ۆەنن دياگرامماسى
3. توپتاستىرۋ ستراتەگياسى
4. پىكىرتالاس كارتاسى
5. «بولجاۋ كارتاسى»
6. «ەكى ءتۇرلى كۇندەلىك تولتىرۋ» ءادىسى
7. «بەس جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ» ءادىسى
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
امانداسۋ. وقۋشىلاردى ساباققا دايارلاۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
م. وتەمىس ۇلىنىڭ «سوعىس» ولەڭىن ءار توپتان ءبىر وقۋشى ءبىر شۋماقتان ايتىپ ءبىرىن - ءبىرى جالعاستىرادى.
ءىىى. جاڭا ساباق
ماحامبەتتىڭ «قىزعىش قۇس» ولەڭىندە اقىننىڭ ەلىنە، حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى، وتانىنا دەگەن سەزىمى تاماشا ورنەكتەلگەن.
اقىن ادامنىڭ كوڭىل كۇيىن تابيعات قۇبىلىستارىمەن سالىستىرا ەگىزدەۋدى شەبەر قولدانا وتىرىپ، قىزعىش پەن ءوز تاعدىرىن سالىستىرادى. قىزعىش قۇستىڭ كولسىز تىرشىلىگى بولماسا، اقىننىڭ تۋعان ەلىنسىز، تۋعان توپىراعىنسىز تىرشىلىگى جوق.
ماحامبەت كول قورىعان قىزعىشتاي ەلى ءۇشىن وتقا تۇسەدى. قىزعىش قۇستىڭ جاۋى – لاشىن، ال ماحامبەتتىڭ جاۋى – جاڭگىر. ەلىنەن ايىرىپ، قۋعىنعا ۇشىراتقان دا – جاڭگىر.
1. پوەزيا مينۋتى
ولەڭدى وقۋشىلارعا مانەرلەپ وقىتۋ
2. سوزدىك جۇمىس
قىزعىش – قىزعىشتاي قورعادى، قورعاشتادى
قورىعان – قورعاعان
قۇسالىق – ۋايىم، شەر، قايعىرۋ
قىزعىش قۇس - جەلكەسىندە قارا قاۋىرسىندى ايدارى بار، كىشكەنتاي قوڭىر الا قۇس. قازاقستاننىڭ بارلىق جەرىندە مەكەندەيدى.
لاشىن – تەپكىنى قاتتى تەگەۋرىندى قۇس. سۇڭقار تەكتەستەر وتريادىنا جاتادى.
3. قۇستار گالەرەياسى
«سوعىس» (قىزعىشتاي بولعان اسىل ەر)
«ارعىماقتىڭ بالاسى» (سۇڭقارلار ۇلگى الار دەپ)
«مۇنار كۇن» (لاشىن قۋعا تونگەن كۇن)
«وراي دا بوراي قار جاۋسا» (لاشىن، سۇڭقار ءجۇن توكسە، دالادا قالعان سۇيەك دەپ، شەنىنە قارعا جولار ما)
«ايماق كول» (ەگىزىمنەن ايىرىلىپ، مەن دە ءبىر اققۋ بولدىم حالىقتان سوڭ)
«قارشىعا دەگەن ءبىر قۇس بار» (قارشىعا دەگەن ءبىر قۇس بار، قاناتى ايدىڭ استىندا)
( وسى ولەڭدەردەن وقۋشىلار ءۇزىندى وقىپ، مىسال كەلتىرەدى، قۇستاردى مىسال وقىپ بولعاننان كەيىن قۇستاردى تاقتاعا ىلەدى )
4. قۇرىلىسىنا تالداۋ
بۋناق: 2
بۋىن سانى: 7 - 8
ۇيقاس ءتۇرى: 1 - قارا ولەڭ، 2 - 3 - شالىس، 4 - ەرىكتى ۇيقاس تۇرىنە جاتادى.
5. كوركەمدەگىش قۇرالدار
ەپيتەت (گرەك. epءىtheton – قوسىمشا) – زاتتىڭ، ياكي قۇبىلىستىڭ ەرەكشەلىگىن، سىر - سيپاتىن
بەينەلى تۇردە تانىتاتىن پوەتيكالىق جانە ستيليستيكالىق ۇعىم، ەكسپرەسسيۆتى ايقىنداۋشى ءسوز. قاناتىڭ قاتتى، موينىڭ بوس - ەپيتەتتەر
پسيحولوگيالىق پاراللەليزم – ادام ءوزىنىڭ باسىنداعى قايعى، مۇڭ - شەرىن تابيعاتتاعى باسقا نارسەمەن قاتارلاستىرىپ، ەگىزدەپ بايانداۋ.
قايتالاۋ – نارسەنىڭ ىسىنە نە وزىنە نازار سالدىرۋ ءۇشىن ءبىر ءسوزدى نە سويلەمدى قايتا – قايتا ايتۋدى قايتالاۋ دەيدى.
1. جاي قايتالاۋ
2. انافورا
3. ەپيفورا
4. ەسپە قايتالاۋ
ەسپە قايتالاۋ – الدىڭعى پىكىردىڭ اياعىن سوڭعى پىكىرگە قاتىستىرىپ قايتالاۋدى ەسپە قايتالاۋ دەيدى. مەن ەدىم، سەن ەدىڭ – قايتالاۋلار
6. ۆەنن دياگرامماسى
ماحامبەت – قىزعىش قۇس جاڭگىر – لاشىن
7. ەكى جاقتى تۇسىنىكتەمە كۇندەلىگى
ولەڭنەن ءۇزىندى
ءۇزىندى تۋرالى پىكىر
8. پىكىرتالاس كارتاسى
ماحامبەت ءومىر سۇرگەن قوعام قازىرگى زامانداعى قوعام
9.«سينكۆەين» ءادىسى
1. زات ەسىم: باتىر
2. سىن ەسىم: قايسار، جالىندى
3. ەتىستىك: قورعادى، ءسۇيدى
4. تولىقتاۋىش: جاۋدان قورعادى، وتانىن ءسۇيدى، ەلىنە قامقور
5. ءتۇيىن ءسوز. ول ەلىن سۇيگەن جالىندى باتىر
ءىۇ. بەكىتۋ سۇراقتارى:
1. پاتريوت دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2. ماحامبەت نەنى ارماندادى؟
3. ماحامبەتتىڭ «قىزعىش قۇس» ولەڭىنەن قانداي قاسيەتتەردى بويىڭا سىڭىردىڭدەر؟
4. اقىن نە ايتقىسى كەلدى؟
5. ماحامبەت ولەڭدەرىنىڭ تاقىرىبى قانداي؟
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما
ا) «قىزعىش قۇس» ولەڭىن جاتتاۋ
ءا) ولەڭگە بايلانىستى سۋرەت سالۋ
ءۇى. باعالاۋ
You Might Also Like
-
ا) بىلىمدىلىك: جىكتەۋ ەسىمدىكتەرى تۋرالى تۇسىندىرە وتىرىپ، ءسوز اراسىنان اجىراتا بىلۋگە، سوزدەردى جىكتەي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
