InfoHub Logo

بەيسەنبىنىڭ الەۋمەتتىك ىستەرگە ارالاسىپ، وسىپ-جەتىلۋىنە مامان بي ۇلكەن جەبەۋشى بولدى. سول داۋىردە مامان بي ءادىل، تۋراشىلىعىمەن ەل كوزىنە تۇسكەن. ايتسا ءسوزى، قولقالاسا بەت-بەدەلى وتەتىن ۇلكەن بيلەردىڭ ءبىرى ەدى. جاس بولعانىمەن بەيسەنبىنىڭ ءادىلقازىلىعى مەن اقىلدىلىعىنا قىزىققان كوزى قاراقتى قارت بي بەيسەنبىنى ءوز جانىنا ەرتىپ ءجۇرىپ باۋليدى. جاس بەيسەنبى مامانعا ەرىپ تالاي توپتى جيىنعا، دۋماندى اس-تويعا، قازاق ورتاسىنداعى تولىپ جاتقان كەلەلى كەڭەستەر مەن داۋ-شارلارعا قاتىسادى. بۇل ساپارلار بەيسەنبىنى ءومىر تانۋعا، قالىڭ حالىقتىڭ كۇيىن بايقاپ، ادىلەت جولىن قۋۋعا ۇمتىلدىرادى. بەيسەنبى بيلىك باسىنا بايلىعىمەن نە رۋ شونجارلىعىمەن ەمەس، قايتا ادىلدىگىمەن، سوزىنە جۇرت ۇيىعان شەشەندىگىمەن حالىققا ءىس كورسەتۋىمەن تانىلىپ شىققان ادام. ونىڭ ادىلدىلىگى مەن شەشەندىگى، الىمدىلىعى جونىندە ەل اۋزىندا ماداقتالىپ كەلە جاتقان تالاي اڭىز-اڭگىمەلەر بار. سونىڭ ءبىرى «كوك بەستى داۋىن» شەشكەن ءادىل بيلىگى بولىپ تابىلادى.

بەيسەنبىنىڭ جاستاۋ كەزىندەگى ءبىر استا وتكىزىلگەن وشاق بايگەدە الدىمەن كەلىپ، جۇلدەلى بولعان كوك بەستىسى ۇلكەن بايگەدە قاستاندىققا ۇشىراپ مەرت بولادى. كوك بەستى اباق كەرەيدىكى، ۋاق — جاۋاپتى جاق ەكەن. ەكى تايپا ەلدىڭ اراسىندا وسىعان بولا ۇلكەن داۋ تۋىلىپ، ۇزاققا دەيىن شەشىلمەيدى. ۋاقتىڭ ەركوكشە ءبيى: «ەل اراسىن بەرەكەلەستىرسەم، ولگەندە ارتىما داۋ قالدىرماي ءبىتىرىپ كەتسەم»، — دەپ ويلاپ، اباق كەرەي مەن ۋاقتىڭ ءسوز ۇستار بيلەرىن كەڭەسكە شاقىرسا كەرەك. كەڭەسكە اباقتىڭ جانات رۋى جاعىنان مامان بي قاتىسادى.

قاسىنا جاس بەيسەنبىنى ەرتىپ بارادى. ول ەركوكشە بيگە امانداسا بارعاندا، ەركوكشە بي:

— مىنا بالاڭ كىم؟ — دەپ سۇرايدى. ساندا مامان بي:

— ءىنىم، دونەنباي باتىردىڭ بالاسى، تىزگىن ۇستاتارىم، — دەپ تانىستىردى.

كەڭەس باستالىپ، ەكى جاقتىڭ داۋگەرلەرى داۋىن ايتىپ، تالابىن بىلدىرگەننەن كەيىن، قارت ەركوكشە بي داۋدىڭ تورەلىگىن ايتۋعا بەيسەنبىنى كورسەتىپ:

—«كارىنىڭ ءسوزى ءتاتتى، ءىسى ءساتتى، جاستىڭ جالىنى قاتتى» دەگەن ءسوز بار. جاس ءبيىم، وسى داۋدىڭ بيلىگىن سەن ايتشى، — دەيدى.

ەكى ارىس ەلدىڭ اراسىنداعى ەسكى داۋعا تۇڭعىش رەت كەزىككەن بەيسەنبى:

— بەستىنىڭ قۇنى — بەس كەسىك، بىتكەن ءجون ەكى جاق ەلدەسىپ، جۇرمەلىك قان كەشىپ، قۇن كەسىپ، بۇل جولى باس بايگە — 500 قوي كوك بەستىنىڭ سىباعاسى ەدى. ءبىر كەسىك سوعان، ءبىر كەسىك اباق ەلىنىڭ ۇرانىنا، ال قالعان ءۇش كەسىك ەل ارا بەرەكەلىك ءىسىڭ عوي، — دەپ تاقپاقتاي جونەلەدى.

ۇزاققا سوزىلىپ بىلتەلەنگەن ەسكى داۋدىڭ شيەسى شەشىلگەندەي بولادى. ەكى جاق بەيسەنبىنىڭ بيلىگىنە ايرانداي ۇيىيدى. اباق كەرەي جاعى 200 قوي الىپ، 300 قويدى كەشىرىم ەتەدى. بۇعان ءدان رازى بولعان ەركوكشە بي بەيسەنبىگە ءوزى ءمىنىپ جۇرگەن قوڭىر جورعا اتىن تارتۋ ەتەدى. اتتىڭ ءتۇر-تۇلعاسى مەن جۇرىسىنە كوڭىلى تولعان بەيسەنبى دومبىرا شاناعىنا «مايدا قوڭىر» اتتى اسەرلى كۇي تۋىنداتادى.

---