مىنە، قانداي اققالا!
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مىنە، قانداي اققالا!
ساباقتىڭ ماقساتى: تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن، ونىڭ اسەمدىگىن بايقاۋ. جاپسىرۋ ساباعى ارقىلى بەينە جاساپ ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىگى: بالالارعا اققالا قۇرا ءبىلۋدى (قىس پەن جاز) ۇيرەتۋ. قىس پەن جازدىڭ، سۋىق جانە جىلى تۇستەردىڭ ايىرماشىلىعىن اجىراتۋ، ءتۇس ەرەكشەلىكتەرىن بايقاۋ. جەلىممەن دۇرىس جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن پىسىقتاۋ. اققالا قانداي تۇستە بولاتىنىن انىقتاۋ جانە بەكىتۋ.
دامىتۋشىلىعى: بالالاردىڭ وي قيالىن دامىتۋ، بەينەلەۋ ونەرىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. قايشىمەن قيۋ ارقىلى قول، ساۋساق ۇساق موتوريكاسىن دامىتۋ. تابيعات سۇلۋلىعىن سەزىنە ءبىلۋ، ايالاي ءبىلۋ.
تاربيەلىگى: ەستەتيكالىق تالعامىن ارتتىرۋ، ادەمىلىكتى، اسەمدىكتى كورە بىلۋگە، ۇجىم بولىپ جۇمىس جاساۋعا، ۇقىپتىلىققا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ.
قاجەتتى ماتەريالدار: جەلىم، كوك ءتۇستى قاتىرما قاعاز، ءتۇرلى - ءتۇستى قاعازدار، قايشى، ءارتۇرلى جانردا سالىنعان سۋرەتتەر. ءۇنتاسپا، سۇلگى، ساندىق، اققالانىڭ سۋرەتى، دوپتار.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ويىن ەلەمەنتتەرى، سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك
ساباقتىڭ بارىسى:
بالالار، بۇگىن تاعى ءبىر جاڭا كۇن كەلدى. ول بىزگە بار جىلۋىمەن «قايىرلى كۇن!» دەيدى. قانە، بىزدە سالەمدەسەيىك.
بالالار قوناقتارمەن امانداسادى.
دوستارىمەن امانداسادى.
جۇرەكتەگى جىلۋدى بار الەمگە سىيلاڭدار.
كوتەرىڭكى كوڭىلمەن ساباعىمىزدى باستايىق.
- بالالار، ايتىڭدارشى، ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ (قىس)
- ال، كىم قىس تۋرالى تاقپاق بىلەدى؟ (بالالاردىڭ تاقپاقتارى)
قانداي قىزىق قىس دەگەن؟
ءبارىن شەبەر ىستەگەن.
باقشا، باۋدى، تاۋدى دا
بوياعان اق تۇسپەنەن.
قانداي سۋىق قىس دەگەن؟
قالتىرايدى قۇس دەگەن.
قۇلاقشىندى كيمەسەڭ
قۇلاعىڭدى تىستەگەن.
قىس دەگەنىڭ ايماق پا؟
قاتىپ جاتقان قايماق پا؟
قۇلدىرايمىز شانامەن،
قىر باسىنان ساي جاققا.
ءبىزدىڭ بايتاق دالادا
اسقار تاۋدا، قالادا.
بيىل عاجاپ ءىس بولدى
تاڭعاجايىپ قىس بولدى.
ءى. سۇراق – جاۋاپ:
1. تۇستەردى نەشەگە بولەمىز؟
2. «سۋىق تۇستەر» دەپ قانداي تۇستەردى ايتامىز؟
3. «جىلى تۇستەر» دەپ قاي تۇستەردى ايتامىز؟
4. كوكتەم مەزگىلىن بەينەلەگەندە قانداي تۇستەردى كوبىرەك قولدانامىز؟
5. قىس مەزگىلىنە قانداي تۇستەردى كوپ قولدانامىز؟
6. جاز مەزگىلىنە شە؟
ءىى. ويىن: «سۋىق جانە جىلى تۇستەر»
ويىننىڭ شارتى: بالالار، مەن سەندەرگە ءتۇرلى ءتۇستى دوپتاردى كورسەتەمىن. سەندەر جىلى ءتۇس بولسا شاپالاقتايمىز، ال ەگەر سۋىق ءتۇس بولسا شاپالاق ۇرمايمىز.
ءىىى. سۇراق – جاۋاپ:
1. پورترەتتىك جانر دەگەنىمىز نە؟
2. ناتيۋرمورت جانرى دەگەنىمىز نە؟
3. پەيزاج دەگەن نە؟
ءىۇ. سۋرەتپەن جۇمىس.
ءتۇرلى جانرداعى سۋرەتتەر كورسەتەدى. وعان قاراپ وتىرىپ بالالار سۋرەتتىڭ قانداي جانرعا جاتاتىندىعىن ايتادى (پەيزاج، پورترەت، ناتيۋرمورت). بالالار جاۋابى تىڭدالادى.
ءۇ. توپقا حات كەلەدى.
- بالالار، بىزدەرگە حات كەلىپتى. كىممەن كەلگەنىن كورەيىكشى.
حات بىزگە افريكا ەلىندە مەكەندەيتىن اڭداردان كەلىپتى.
سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟! ءبىز قىس مەزگىلىنىڭ قانداي بولاتىنىن بىلمەيمىز. ويتكەنى، ءبىز تۇراتىن ەلدە قىس بولمايدى، قار جاۋمايدى. ال سەندەردە جىلدىڭ ءبىر مەزگىلى قىس ەكەن. قىس قىزىقتى، قار جاۋىپ، سىرعاناق تەۋىپ، اققالا جاسايتىندارىڭدى ەستىدىك. بىزدە سول قىستى، اققالانى كورگىمىز كەلەدى. بىزگە كومەكتەسەسىزدەر مە؟ بىزگە حات ارقىلى اققالانىڭ سۋرەتىن جىبەرسەڭىزدەر، قۋانىپ قالار ەدىك.
- بالالار، اڭدارعا كومەك بەرەمىز بە؟
- نەگە ولار اققالانى وزدەرى سوعىپ المايدى ەكەن ا؟
- دۇرىس اق، ول جاقتا قار جاۋمايدى.
- ال، ءبىز ولارعا اققالانى قالاي جاساپ بەرسەك ەكەن؟ قاردان سوعىپ بەرەمىز بە؟ قالاي ويلايسىزدار؟
- بالالار، ءبىز ولارعا قاردان جاسالعان اققالانى پوشتا ارقىلى جىبەرە المايمىز عوي. ەرىپ كەتەدى. سوندىقتان ءبىز ولارعا اققالانى قاعازدان جاساپ بەرەيىك.
• سەرگىتۋ ءساتى. قىستا شاڭعى تەبەمىز،
دۋمانداتىپ ءوڭىردى.
جازدا گۇلدەر تەرەمىز،
دەمالامىز كوڭىلدى.
- بالالار، ەندى بىزدەر قىس مەزگىلى تۋرالى بىلەتىنىمىزدى ورتاعا سالايىق.
جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى مۋزىكا تىڭداۋ (قۇستار، وزەن، جاڭبىر، نايزاعاي، جەل، بوران).
ويىن: «سيقىرلى ساندىق»
- بالالار، مىنە سيقىرلى ساندىق. كانە، ىشىندە نە بار ەكەن؟ وي، بالالار، ساندىق اشىلمايدى عوي. ەندى نە ىستەيمىز؟ ساندىق اشىلۋ ءۇشىن سيقىرلى ءسوز ايتۋ كەرەك. كانە ءبارىمىز بىرگە «سيقىرلى ساندىق اشىلشى، ىشىنەن شاشۋ شاشىلشى» دەپ ايتايىق. مىنە، ساندىق ىشىندە قىس جانە جاز مەزگىلىن بەينەلەيتىن سۋرەتتەر بار ەكەن، ءقازىر (ءار توپتان ءبىر) ەكى بالادان شىعىپ، ءار مەزگىلگە بايلانىستى سۋرەتتەردى دۇرىس تاڭداپ الۋ. بەرىلگەن سۋرەتتەر ( اياز اتا، شىرشا، گۇل، كوبەلەك، شاڭعى)
- بالالار، مىنا سۋرەتتەرگە قاراڭدارشى، نە بەينەلەنگەن؟
- اققالا نەشە بولىكتەن جانە قانداي پىشىننەن تۇرادى؟
- اققالانىڭ كوزى، مۇرنى، اۋزى قانداي؟ باسىندا نە بار؟
- اققالا تۋرالى كىم تاقپاق بىلەدى؟
قار جاۋعاندا توپ بالا،
سوقتى كەلىپ اققالا.
مۇرنى ءسابىز، ءۇپ ۇشكىر.
كوزى كومىر، قاپ قارا.
كونە شەلەك باسىندا،
سىپىرعىشى قولىندا.
مۇز ايدىنعا ويناۋعا
كەلگەندەي اق ول مۇندا.
جۇمىستان بۇرىن قول قيمىلى ۇساق موتوريكاسىنا ارنالعان جاتتىعۋ.
اق جاڭبىر جاۋادى،
تامشىلار تامادى.
جىلعالار اعادى،
جاڭارتىپ اۋانى
اق جاڭبىر جاۋادى.
- بالالاردىڭ ءوز بەتىنشە جۇمىستارى.
جۇمىس بارىسىندا بالالارعا جاپسىرۋ ءادىسىن ەستەرىنە ءتۇسىرىپ، ءارتۇرلى كەڭەس بەرىپ وتىرۋ.
- بالالاردىڭ جۇمىسىن تالداۋ.
سىزدەر بۇگىنگى ساباقتا جاقسى جۇمىس جاسادىڭدار. مىنا اققالالاردى اڭدارعا پوشتا ارقىلى جىبەرەيىك. اڭدار قۋانىپ قالسىن.
- بارىڭە راقمەت!
بۇگىنگى ساباق وسىمەن اياقتالدى
ساباقتىڭ ماقساتى: تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن، ونىڭ اسەمدىگىن بايقاۋ. جاپسىرۋ ساباعى ارقىلى بەينە جاساپ ۇيرەتۋ.
بىلىمدىلىگى: بالالارعا اققالا قۇرا ءبىلۋدى (قىس پەن جاز) ۇيرەتۋ. قىس پەن جازدىڭ، سۋىق جانە جىلى تۇستەردىڭ ايىرماشىلىعىن اجىراتۋ، ءتۇس ەرەكشەلىكتەرىن بايقاۋ. جەلىممەن دۇرىس جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن پىسىقتاۋ. اققالا قانداي تۇستە بولاتىنىن انىقتاۋ جانە بەكىتۋ.
دامىتۋشىلىعى: بالالاردىڭ وي قيالىن دامىتۋ، بەينەلەۋ ونەرىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. قايشىمەن قيۋ ارقىلى قول، ساۋساق ۇساق موتوريكاسىن دامىتۋ. تابيعات سۇلۋلىعىن سەزىنە ءبىلۋ، ايالاي ءبىلۋ.
تاربيەلىگى: ەستەتيكالىق تالعامىن ارتتىرۋ، ادەمىلىكتى، اسەمدىكتى كورە بىلۋگە، ۇجىم بولىپ جۇمىس جاساۋعا، ۇقىپتىلىققا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ.
قاجەتتى ماتەريالدار: جەلىم، كوك ءتۇستى قاتىرما قاعاز، ءتۇرلى - ءتۇستى قاعازدار، قايشى، ءارتۇرلى جانردا سالىنعان سۋرەتتەر. ءۇنتاسپا، سۇلگى، ساندىق، اققالانىڭ سۋرەتى، دوپتار.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ويىن ەلەمەنتتەرى، سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك
ساباقتىڭ بارىسى:
بالالار، بۇگىن تاعى ءبىر جاڭا كۇن كەلدى. ول بىزگە بار جىلۋىمەن «قايىرلى كۇن!» دەيدى. قانە، بىزدە سالەمدەسەيىك.
بالالار قوناقتارمەن امانداسادى.
دوستارىمەن امانداسادى.
جۇرەكتەگى جىلۋدى بار الەمگە سىيلاڭدار.
كوتەرىڭكى كوڭىلمەن ساباعىمىزدى باستايىق.
- بالالار، ايتىڭدارشى، ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟ (قىس)
- ال، كىم قىس تۋرالى تاقپاق بىلەدى؟ (بالالاردىڭ تاقپاقتارى)
قانداي قىزىق قىس دەگەن؟
ءبارىن شەبەر ىستەگەن.
باقشا، باۋدى، تاۋدى دا
بوياعان اق تۇسپەنەن.
قانداي سۋىق قىس دەگەن؟
قالتىرايدى قۇس دەگەن.
قۇلاقشىندى كيمەسەڭ
قۇلاعىڭدى تىستەگەن.
قىس دەگەنىڭ ايماق پا؟
قاتىپ جاتقان قايماق پا؟
قۇلدىرايمىز شانامەن،
قىر باسىنان ساي جاققا.
ءبىزدىڭ بايتاق دالادا
اسقار تاۋدا، قالادا.
بيىل عاجاپ ءىس بولدى
تاڭعاجايىپ قىس بولدى.
ءى. سۇراق – جاۋاپ:
1. تۇستەردى نەشەگە بولەمىز؟
2. «سۋىق تۇستەر» دەپ قانداي تۇستەردى ايتامىز؟
3. «جىلى تۇستەر» دەپ قاي تۇستەردى ايتامىز؟
4. كوكتەم مەزگىلىن بەينەلەگەندە قانداي تۇستەردى كوبىرەك قولدانامىز؟
5. قىس مەزگىلىنە قانداي تۇستەردى كوپ قولدانامىز؟
6. جاز مەزگىلىنە شە؟
ءىى. ويىن: «سۋىق جانە جىلى تۇستەر»
ويىننىڭ شارتى: بالالار، مەن سەندەرگە ءتۇرلى ءتۇستى دوپتاردى كورسەتەمىن. سەندەر جىلى ءتۇس بولسا شاپالاقتايمىز، ال ەگەر سۋىق ءتۇس بولسا شاپالاق ۇرمايمىز.
ءىىى. سۇراق – جاۋاپ:
1. پورترەتتىك جانر دەگەنىمىز نە؟
2. ناتيۋرمورت جانرى دەگەنىمىز نە؟
3. پەيزاج دەگەن نە؟
ءىۇ. سۋرەتپەن جۇمىس.
ءتۇرلى جانرداعى سۋرەتتەر كورسەتەدى. وعان قاراپ وتىرىپ بالالار سۋرەتتىڭ قانداي جانرعا جاتاتىندىعىن ايتادى (پەيزاج، پورترەت، ناتيۋرمورت). بالالار جاۋابى تىڭدالادى.
ءۇ. توپقا حات كەلەدى.
- بالالار، بىزدەرگە حات كەلىپتى. كىممەن كەلگەنىن كورەيىكشى.
حات بىزگە افريكا ەلىندە مەكەندەيتىن اڭداردان كەلىپتى.
سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟! ءبىز قىس مەزگىلىنىڭ قانداي بولاتىنىن بىلمەيمىز. ويتكەنى، ءبىز تۇراتىن ەلدە قىس بولمايدى، قار جاۋمايدى. ال سەندەردە جىلدىڭ ءبىر مەزگىلى قىس ەكەن. قىس قىزىقتى، قار جاۋىپ، سىرعاناق تەۋىپ، اققالا جاسايتىندارىڭدى ەستىدىك. بىزدە سول قىستى، اققالانى كورگىمىز كەلەدى. بىزگە كومەكتەسەسىزدەر مە؟ بىزگە حات ارقىلى اققالانىڭ سۋرەتىن جىبەرسەڭىزدەر، قۋانىپ قالار ەدىك.
- بالالار، اڭدارعا كومەك بەرەمىز بە؟
- نەگە ولار اققالانى وزدەرى سوعىپ المايدى ەكەن ا؟
- دۇرىس اق، ول جاقتا قار جاۋمايدى.
- ال، ءبىز ولارعا اققالانى قالاي جاساپ بەرسەك ەكەن؟ قاردان سوعىپ بەرەمىز بە؟ قالاي ويلايسىزدار؟
- بالالار، ءبىز ولارعا قاردان جاسالعان اققالانى پوشتا ارقىلى جىبەرە المايمىز عوي. ەرىپ كەتەدى. سوندىقتان ءبىز ولارعا اققالانى قاعازدان جاساپ بەرەيىك.
• سەرگىتۋ ءساتى. قىستا شاڭعى تەبەمىز،
دۋمانداتىپ ءوڭىردى.
جازدا گۇلدەر تەرەمىز،
دەمالامىز كوڭىلدى.
- بالالار، ەندى بىزدەر قىس مەزگىلى تۋرالى بىلەتىنىمىزدى ورتاعا سالايىق.
جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى مۋزىكا تىڭداۋ (قۇستار، وزەن، جاڭبىر، نايزاعاي، جەل، بوران).
ويىن: «سيقىرلى ساندىق»
- بالالار، مىنە سيقىرلى ساندىق. كانە، ىشىندە نە بار ەكەن؟ وي، بالالار، ساندىق اشىلمايدى عوي. ەندى نە ىستەيمىز؟ ساندىق اشىلۋ ءۇشىن سيقىرلى ءسوز ايتۋ كەرەك. كانە ءبارىمىز بىرگە «سيقىرلى ساندىق اشىلشى، ىشىنەن شاشۋ شاشىلشى» دەپ ايتايىق. مىنە، ساندىق ىشىندە قىس جانە جاز مەزگىلىن بەينەلەيتىن سۋرەتتەر بار ەكەن، ءقازىر (ءار توپتان ءبىر) ەكى بالادان شىعىپ، ءار مەزگىلگە بايلانىستى سۋرەتتەردى دۇرىس تاڭداپ الۋ. بەرىلگەن سۋرەتتەر ( اياز اتا، شىرشا، گۇل، كوبەلەك، شاڭعى)
- بالالار، مىنا سۋرەتتەرگە قاراڭدارشى، نە بەينەلەنگەن؟
- اققالا نەشە بولىكتەن جانە قانداي پىشىننەن تۇرادى؟
- اققالانىڭ كوزى، مۇرنى، اۋزى قانداي؟ باسىندا نە بار؟
- اققالا تۋرالى كىم تاقپاق بىلەدى؟
قار جاۋعاندا توپ بالا،
سوقتى كەلىپ اققالا.
مۇرنى ءسابىز، ءۇپ ۇشكىر.
كوزى كومىر، قاپ قارا.
كونە شەلەك باسىندا،
سىپىرعىشى قولىندا.
مۇز ايدىنعا ويناۋعا
كەلگەندەي اق ول مۇندا.
جۇمىستان بۇرىن قول قيمىلى ۇساق موتوريكاسىنا ارنالعان جاتتىعۋ.
اق جاڭبىر جاۋادى،
تامشىلار تامادى.
جىلعالار اعادى،
جاڭارتىپ اۋانى
اق جاڭبىر جاۋادى.
- بالالاردىڭ ءوز بەتىنشە جۇمىستارى.
جۇمىس بارىسىندا بالالارعا جاپسىرۋ ءادىسىن ەستەرىنە ءتۇسىرىپ، ءارتۇرلى كەڭەس بەرىپ وتىرۋ.
- بالالاردىڭ جۇمىسىن تالداۋ.
سىزدەر بۇگىنگى ساباقتا جاقسى جۇمىس جاسادىڭدار. مىنا اققالالاردى اڭدارعا پوشتا ارقىلى جىبەرەيىك. اڭدار قۋانىپ قالسىن.
- بارىڭە راقمەت!
بۇگىنگى ساباق وسىمەن اياقتالدى
You Might Also Like
