InfoHub Logo

جالپى بيولوگيا
سىنىبى: 10

ساباقتىڭ تاقىرىبى: مونوگيبريدتى بۋدانداستىرۋدىڭ سيتولوگيالىق نەگىزدەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. مونوگيبريدتى بۋدانداستىرۋدىڭ سيتولوگيالىق نەگىزدەرىن ۇعىندىرۋ.
2. گەنەتيكالىق زاڭدىلىقتاردى ماتەماتيكالىق ادىستەرمەن
بايلانىستىرۋ.
3. وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تىرەك – سىزبالار، تەست

ءى. ۇيىمداستىرۋ
پسيحولوگيالىق يكەم: «كىم شاپشاڭ؟»
كەستەدە 10 ءسوز بەرىلگەن، وسى سوزدەردى ەستە ساقتاپ قايتالاپ ايتۋىڭىز كەرەك.
1. جاسۋشا
2. كوبەيۋ
3. ميتوز
4. مەيوز
5. ۇرىقتانۋ
6. زيگوتا
7. حروموسوما
8. گەن
9. گامەتا
10. گەنەتيكا
بەرىلگەن سوزدەردى قاتىستىرا وتىرىپ ءبىر - ءبىر سويلەم قۇراستىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردى ساباققا تارتۋ.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءۇي تاپسىرماسى: «قايتالاۋ - وقۋ اناسى»
وتكەن تاقىرىپ بويىنشا بيولوگيالىق ديكتانت
1. بىردەي گەندەردى_______دەپ، ال ءار ءتۇرلى گەندەردى______دەپ اتايدى.
2. باسىم گەندەردى_______، ال باسىلىڭقى گەندەردى________دەيدى.
3. اتا - انانى____ارپىمەن بەلگىلەيدى، ال ۇرپاقتاردى____ارپىمەن بەلگىلەيدى.
4. گەندەردىڭ جيىنتىعى______دەپ اتالادى.
5. گەندەردىڭ سىرتقى كورىنىسىن_____دەپ اتايدى.
6. گەنەتيكا دەگەنىمىز_______.
7. ______ءبىر ءنارۋىز تۋرالى اقپارات جازىلعان دنق ۇلەسكىسى.
8. مونوگيبريدتى بۋدانداستىرۋ دەگەنىمىز ______.
9. ءبىر بەلگىلەردىڭ ەكىنشىسىنەن باسىم بولۋى___.
10. تۇقىم قۋالاۋشىلىق زاڭدىلىقتارىن اشقان عالىم__________.

جاۋاپتارى: 1 - گوموزيگوتا، گەتەروزيگوتا؛ 2 - دومينانتتى، رەسەسسيۆتى؛ 3 - ر، ع؛ 4 - گەنوتيپ؛ 5 - فەنوتيپ؛ 6 - بەلگىلەردىڭ تۇقىم قۋالاۋ زاڭدىلىقتارىن جانە ولاردىڭ وزگەرگىشتىكتەرىن زەرتتەيتىن عىلىم؛ 7 - گەن؛ 8 - ءبىر جۇپ بەلگىلەرى بويىنشا ەرەكشەلەنەتىن شاعىلىستىرۋ؛ 9 - باسىمدىلىق؛ 10 - گ. مەندەل.

ءىى. جاڭا ساباق
مونوگيبريدتى بۋدانداستىرۋدىڭ سيتولوگيالىق نەگىزى

ا) مەندەلدىڭ الەمگە ايگىلى تۇقىم قۋالاۋ زاڭدىلىقتارى 1865 جىلى جاريالانعانىمەن، سول كەزدە تولىق قولداۋ تاپپاي 1900 جىلعا دەيىن بەلگىسىز بولىپ قالدى. سەبەبى ول كەزدە جاسۋشا تۋرالى مالىمەتتەر جەتكىلىكسىز ەدى.
ال ءقازىر سيتولوگيا عىلىمى جان - جاقتى زەرتتەۋلەر ناتيجەسىندە، وراسان زور تابىستارعا جەتتى. سوندىقتان مەندەل زاڭدارىنا سيتولوگيالىق تۇرعىدا نەگىزدەمە بەرۋگە تولىق مۇمكىندىك بار.(ءارى قاراي ينتەراكتيۆتى تاقتادا فليپچارتتا مونوگيبريدتى بۋدانداستىرۋدىڭ سيتولوگيالىق نەگىزدەرى سحەماسىن ءتۇسىندىرۋ)