مۇقاعالي – ماڭگىلىك عۇمىر
مۇقاعالي – ماڭگىلىك عۇمىر
اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالعان ادەبي - سازدى كەشتىڭ سەنارييى
ماقساتى: مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ اقىندىق تالانتىن وقۋشىلارعا ناسيحاتتاۋ، پوەزيا الەمىنە، ءسوز ونەرىنە سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
كەشتىڭ كورنەكىلىگى: كەش تاقىرىبى مەن اقىن پورترەتى، بۋكلەت، البوم جانە كىتاپ، جۋرنالدارمەن كوركەمدەلگەن كورمە، تاقىرىپتىق سلايد.
كەشتىڭ جوسپارى:
«قاراساز قارا شالعىن ولەڭدە ءوستىم» (ومىردەرەك)
«اعالار ايتقان اقيقات» (اقىن تۋرالى ەستەلىكتەر)
«مەن ءومىردى جىرلاۋ ءۇشىن كەلگەنمىن» (اقىننىڭ ءار تاقىرىپتاعى ولەڭدەرى)
«اباي – ماحامبەت - مۇقاعالي» (ۇرپاقتار ۇندەستىگى)
«ولەڭ دەگەن تۋمايدى جايشىلىقتا» (جاس اقىندار شىعارماشىلىعى، قوناقتارمەن وي ءبولىسۋ)
«پوەزيا – جۇرەك ءتىلى» (ولەڭدەردەن ءۇزىندىنى جالعاۋ)
«ەسىڭە مەنى العايسىڭ» (قورىتىندى)
1 - جۇرگىزۋشى: بۇگىن مەنىڭ تۋعان كۇنىم
وي، پالە - اي!
مىنا ادامدار نەگە جاتىر تويلاماي؟!
بانكەت جاساپ بەرەر ەدىم ءوزىم - اق،
ءتاڭىردىڭ ءبىر جارىتپاي - اق قويعانى - اي.
2 - جۇرگىزۋشى: مىنا دۇنيە نەگە جاتىر ۇندەمەي؟!
الاۋلاتىپ تويدىڭ شوعىن ۇرلەمەي.
قۇشاق - قۇشاق گۇل شوقتارىن لاقتىرىپ،
«مىناۋ – شاپان،
مىناۋ – اتىڭ، ءمىن» - دەمەي.
1 - جۇرگىزۋشى: تويلانباسا، تويلانباسىن،
نە ەتەيىك.
توي كورمەي - اق، سىي كورمەي - اق وتەيىن
قالامىمدى بەرشى ماعان بايبىشە،
بولاشاققا ارىز جازىپ كەتەيىن...
2 - جۇرگىزۋشى: قايىرلى كۇن! قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، قوناقتار!
جىل كەرۋەنى العا جىلجىعان سايىن مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ ارتىنا قالدىرعان وشپەس مۇراسى جارىق جۇلدىزدىڭ قاراڭعى ءتۇن قويناۋىنان قۇپيا ساۋلەسىن شاشقانداي جارقىراي، وركەندەي ءوسىپ، ايشىقتالا تۇسۋدە. اباي ۇندەس مۇقاعاليداي پەرزەنتى بار حالىق – شىنىمەن باقىتتى حالىق.
1 - جۇرگىزۋشى: ءيا، مۇقاعالي – عاجايىپ، اقيىق، سىرشىل، گۋمانيست اقىن. ول بىزگە كورىنبەيتىن سيقىر بوياۋلاردان، بىزگە ەستىلمەيتىن قۇپيا دىبىستاردان تويات الاتىن جۇمباق اقىن. اقىن ولەڭدەرىن وقىعان سايىن اقيقات بەينەلى رۋح، سەزىم مەن سانانىڭ بىرلىگى كوڭىلگە ۇيالايدى.
2 - جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى «مۇقاعالي – ماڭگىلىك عۇمىر» اتتى ادەبي - سازدى كەشىمىز قازاق ولەڭىنىڭ اسپانىندا ەرەكشە نۇرلانىپ، جارقىراپ وتكەن اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالىپ وتىر. 9 اقپان كۇنى كوزى ءتىرى بولسا 82 جاسقا تولار ەدى...
(كەش بولىمدەرىمەن تانىستىرۋ)
1 - جۇرگىزۋشى: الامان بايگەدە وزا شاۋىپ، ولەڭ - جىردا شاشاسىنا شاڭ جۇقتىرماعان ەرەن جۇيرىك تالانتتى تۇلعا مۇقاعالي اقىننىڭ ءومىر جولى سان قىرلى. ونى ءبىرىمىز بىلسەك تە، ءبىرىمىز بىلمەيمىز، ەندى ءبىر ءسات ونىڭ ومىرىنەن دەرەكتەرگە جۇگىنسەك.
«مەنىڭ انكەتام» ولەڭىن جۇرگىزۋشىلەر كەزەكپەن وقيدى.
- تۋعان جەرىڭ؟
- ۇلانىمىن، قاراساز دەپ اتالاتىن اۋىلدىڭ.
- تۋعان جىلىڭ؟
- 1931. قۇرداسىمىن ءشامىلدىڭ.
- جىنىسىڭ كىم؟
- ەركەكپىن عوي، ەركەكپىن!
- جانە - داعى ءتاۋىرمىن...
- پارتيادا بارسىڭ با؟
- جوقپىن.
- ءبىراق، كوممۋنيستىك كوزقاراسپەن قارايمىن.
- شىققان تەگىڭ؟
- شارۋامىن.
بار تىرلىكتەن باعالى ونى سانايمىن.
- ءبىلىمىڭ شە؟
- ورتاشا عوي.
الايدا ونى جوعارىعا بالايمىن.
- انا ءتىلىڭ؟
- قازاقشا.
قىسىلعاندا ورىسشا دا، نەمىسشە دە، تاعى بار.
- قايدا ىستەدىڭ؟
- مىناۋ «ەڭبەك كىتاپشامنان» تانىپ ال.
وقىماعان ديپلومسىز دەمەسەڭ
ءبىر باسىمنان بار ماماندىق تابىلار.
- مىندەتىسىڭ بە اسكەرگە؟
- مىندەتتىمىن.
ءبىراق ءالى جاس كەۋدە.
جاۋىنگەردىڭ ۇلىمىن عوي،
جانىن قيعان ماسكەۋگە.
- سوگىس الىپ كوردىڭ بە؟
- ول جاعىنان پەرىشتە ەدىم دەي المايمىن،
مەن مۇلدە.
ويلى - قىرلى بۇل ومىردە بولادى عوي ءمۇلت كەتۋ،
ول ءوزى ءبىر ەنشىسى عوي ەزدىڭ ءارى ەردىڭ دە...
- شەتەلدەردە بولدىڭ با؟
- بولعامىن جوق.
ولار ماعان تۇرعان دا جوق قول بۇلعاپ.
قالسام بولدى، ولسەم بولدى جايىممەن،
وسى وتىرعان ورنىمدا - اق.
- مەكەن - ءجايىڭ؟
- مەكەن - ءجايىم – جەر مەنىڭ،
جەردە وسكەن اقىن دەگەن پەندەمىن.
قالام، قاعاز، ۋاقىت بەر تەك ازداعان،
مەن ءومىردى جىرلاۋ ءۇشىن كەلگەنمىن!
ءان «تۋعان جەر» ورىندايتىن: ساكەنوۆ ايدىن 33 پگس توبى
2 - جۇرگىزۋشى: جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى،
بىرەۋلەر جان ەدى دەر ءور تۇلعالى.
بىرەۋلەر تۇلپار ەدى دەر دە مۇمكىن،
بۇتىندەلمەي كەتكەن ءبىر ەر - تۇرمانى،- دەپ اعا جايدان - جاي ايتپاعان عوي.
1 - جۇرگىزۋشى: ەندەشە اقىن تۋرالى اقىن - جازۋشىلاردىڭ ەستەلىكتەرىنە ءسوز بەرەيىك.
(وقۋشىلار كەزەكپەن ەستەلىكتەر وقيدى)
- مۇقاعالي ماقاتايەۆ ادامدار اراسىنداعى، ومىردەگى، تابيعاتتاعى جاراستىق پەن كەلىسىمنىڭ جارشىسى. (ءا. كەكىلبايەۆ)
- مۇقاعالي مۇراسى – ءبىزدىڭ بۇگىنگى يگىلىگىمىز عانا ەمەس، بولاشاق ۇرپاقتاردىڭ دا ەنشىسى، قاستەرلەپ قادىرلەيتىن قازىناسى (ز. سەرىكقالييەۆ)
- ادەبيەت – عالامات عيمارات، سۇلۋلىق سارايى. مۇقاعالي سونىڭ تالانتتى تاس قالاۋشىلارىنىڭ ءبىرى. (قادىر مىرزا ءالي)
- ءبىز تىرىلەر، ول تۋرالى بىلگەنىمىزدى ايتا بەرەمىز. بىردە اسىرىپ، بىردە جاسىرىپ، بىردە جەتكىزبەي، بىردە جەتكىزىپ ايتامىز. (ت. مولداعالييەۆ)
- قازاق ادەبيەتىندەگى دارا تۇلعالى مۇقاعالي جۇلدىزى ەڭ شۇعىلالى، ەڭ مەيىرىمدى جۇلدىز (ر.سەيسەنبايەۆ)
2 - جۇرگىزۋشى: اقىندىقپەن اينالىسقان 30 جىل ىشىندە م. ماقاتايەۆ كوزىمەن كورگەندەرىن، اقىندىق سانامەن تۇيگەندەرىن توگىلتىپ جىرلاي بەردى، جىرلاي بەرەدى.
1 - جۇرگىزۋشى: ءار اقىننىڭ ولەڭ - ونەر بولمىسىندا ءبىر قاسيەت وزگەلەرىنەن باسىمىراق بولادى. مىسالى: ابايدا – وي، ماعجاندا – ماحاببات، قاسىمدا – وت، مۇقاعاليدا – وتان، تازالىق، قاسيەت، تابيعات دەگەن ۇعىم باسىمىراق.
2 - جۇرگىزۋشى: تابيعات،
جانىمدى الساڭ،
الشى مەنىڭ.
ءبىر ءتۇيىر جەرگە تۇسكەن تامشىڭ ەدىم.
مۇقاعالي جوعالسا قايتەر دەيسىڭ،
ارتىمدا قالسىن جەرىم،
قالسىن ەلىم، - دەگەن مۇقاعالي بارلىق ولەڭىنە بويىنداعى سەزىمنىڭ بۇكىل اعىنىمەن بارىپ تاۋسىلا جازدى.
وقۋشىلار: «وتان» وقيتىن: باعداتوۆا مەرۋەرت 21 پو توبى
«قىزىقتى ءومىر» وقيتىن: ىرىسبەك ءاليا 31 پو توبى
1 - جۇرگىزۋشى: ومىرشەڭ ولەڭدەردى انمەن ارلەي وتىرايىق.
ءان «سەنىڭ كوزىڭ» ورىندايتىن: اسىلعازييەۆ نۇرسۇلتان 21 مسح توبى
2 - جۇرگىزۋشى: ماحاببات، سۇيىسپەنشىلىك تاقىرىبىنا سوقپاي كەتكەن اقىن جوق دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. ويتكەنى، ماحاببات ماسەلەسى – بۇل ماڭگىلىك تاقىرىپ، ءبىراق ءار اقىن، ءوز سەزىمىن، ءوزىنىڭ ىشكى جان دۇنيەسىن ءارقالاي شىعارادى.
«عاشىقپىن» ولەڭى وقىلادى. وقيتىن: تولەۋحان جۇلدىز 21 مۆس توبى
ءان «سەن كورىكتىسىڭ» ورىندايتىن سەرجانوۆ ارمان گەس - 1 توبى
1 - جۇرگىزۋشى: ماحامبەت پەن ابايدان بىردەي قۋات الىپ وسكەن مۇقاعالي اعامىز مەرەيتويى يۋنەسكو بويىنشا اتالىپ وتكەن ءارى اقىن، ءارى باتىر ماحامبەتتى ءپىر تۇتقان، ۇلى ابايدىڭ ماقساتىن ءوز ماقساتىم دەپ بىلگەن ەكەن.
«ماحامبەتتەر، ابايلار - اي» ولەڭى. وقيتىن: يبرايموۆا ءاليا 21 پو توبى
2 - جۇرگىزۋشى: اقىن جۇرەگى نازىك، سەزىمتال. كەي كەيدە ول وزىنە سۇيەنىش، تىرەك بولار ادامدى ىزدەيدى. كەز كەلگەن ادام اقىن جانىن تۇسىنە بەرمەيدى، اقىندى اقىن جۇباتادى.
اقىندى اقىن وياتپاسا، ول قايعى،
اقىندى اقىن تاياقتاسا، ول قايعى،
اقىندى اقىن كۇيەلەسە، ول قايعى.
1 - جۇرگىزۋشى: قينالعاندا ناعىز اقىن ءوزىنىڭ ءتىلىن ۇعاتىن اقىن ىزدەيدى. سونداي ۋاقىتتا مۇقاعالي فاريزانى تاپتى. ەندى ءبىز دە مۇقاعالي بولىپ فاريزاعا مۇڭ شاعايىقشى.
ءان «فاريزاعا» ورىندايتىن: جۇپارگۇل 21 مۆس توبى
2 - جۇرگىزۋشى: ەندى قاپاتاي ەرزاتتىڭ مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارناۋىن قابىل الىڭىزدار!
قالىقتاعان بيىك شىڭ اسقارىنان،
كۇن شۇعىل قارسى الىپ اسپانىنان
تالانتتى، تارتىمدى اقىندارداي،
جازۋشىنىڭ كورىنەر داستانىنان، -
دەمەكشى بۇگىنگى كەشىمىزگە كەلىپ قاتىسىپ، اتسالىسىپ وتىرعان قوناقتارىمىزدى تانىستىرىپ ءسوز كەزەگىن بەرسەك.
1 - جۇرگىزۋشى: سونىمەن قوناقتارىمىزدى تانىستىرىپ وتسەك.
(قوناقتارمەن وي ءبولىسۋ).
2 - جۇرگىزۋشى: وسىدان ءبىراز بۇرىن كوللەدج توپتارى وقۋشىلارىنىڭ اراسىندا اقىنعا ارنالعان ولەڭدەر سايىسىن وتكىزگەن بولاتىنبىز. كەزەكتى اقىن اعانىڭ جولىن قۋىپ، قاۋىرسىن جىرلارىمەن تانىلىپ جۇرگەن جاس اقىندارعا بەرسەك.
(وقۋشىلار ءوز ولەڭدەرىن وقيدى)
1 - جۇرگىزۋشى: كەش بولعان سوڭ سايىس تا بولادى. كەشتىڭ قىزىقتى دا، اسەرلى ءوتۋى، سىزدەرگە بايلانىستى. سوندىقتان بەلسەندىلىك تانىتا بىلىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ اتى - «پوەزيا – جۇرەك ءتىلى». سايىسىمىزدىڭ شارتى: بىزدەر ءقازىر مۇقاعاليدىڭ ولەڭدەرىنەن ءۇزىندى وقيمىز، ال سىزدەر ونى جالعاستىراسىزدار.
(سايىس وتكىزىلىپ، قورىتىندى جاسالادى)
1 - جۇرگىزۋشى: اقىن جۇرەگى سەزىمتال عوي. ول ءوز زامانداستارى مەن كەيىنگى ۇرپاعىنىڭ ولەڭدەرىمەن بىرگە ەسىنە الىپ جۇرەرىن سەزدى مە؟...
2 - جۇرگىزۋشى: اق قىراۋ تۇرعان اقپاندا،
اعاشتار سىرعا تاققاندا،
بوزارىپ تۇرىپ اق تاڭدا،
ەسىڭە مەنى العايسىڭ – دەپ تولعانادى.
ەندەشە 21 مۆس توبىنىڭ وقۋشىسى بەرەكە قۇداكەلدىنىڭ ورىنداۋىندا «ەسىڭە مەنى العايسىڭ» ءانىن قابىل الىڭىزدار.
1 - جۇرگىزۋشى: «مەنىڭ قىمباتتى دوستارىم!»
ەگەر سىزدەر شىنىمەن مەنىڭ ءومىربايانىمدى، تۆورچەستۆومدى زەرتتەمەك بولساڭدار، وندا مەن نە جازسام، سونىڭ ءبارىن تۇگەل وقىپ شىعۋدى ۇمىتپاعايسىزدار. مەنى ءوز ولەڭدەرىمنەن ءبولىپ قاراماۋلارىڭىزدى وتىنەم. (14 اقپان. 1976 جىل. كۇندەلىگىنەن)
ءان «ريزامىن» مادينا ەرالييەۆانىڭ ورىنداۋىندا بەينە بايان
2 - جۇرگىزۋشى: قاراساز قارا شالعىن ولەڭدە ءوستىم،
جىر جازسام، وعان جۇرتىم ەلەڭدەستىڭ.
... ولسە ولەر مۇقاعالي ماقاتايەۆ،
ولتىرە الماس الايدا ولەڭدى ەشكىم
ءيا، ولەڭ ولمەيدى. ەندەشە ونى جازعان اقىن دا ولمەيدى. ولاي بولسا م. ماقاتايەۆ تا كوز جۇمعان جوق.
1 - جۇرگىزۋشى: مىنا كۇن دە، مىنا اسپان دا، دالا اناۋ،
ءبارى بىزدەن، ءبارى بىزدەن قالدى – اۋ!
ءومىر دەيتىن تاعاتسىز ءبىر قوزعالىس،
ءومىر دەيتىن ولەمىن دەپ قاراماۋ.
قازاق حالقىنىڭ ءبىر عانا ابايى بولسا، مۇقاعاليى دا جالعىز. سول شىندىقتى شىن جۇرەكتەن تۇسىنسەك قانا تارلان تالانت، جىر جامپوزى م. ماقاتايەۆتىڭ ۇلتتىق ماقتانىشىمىز ەكەنىن مويىندايمىز.
2 - جۇرگىزۋشى: سونىمەن بۇگىنگى كەشكە قاتىسقان جاس اقىندارىمىزعا ماراپاتتاۋ قاعازىن تاپسىرايىق.
1 - جۇرگىزۋشى:
وسىمەن ءبىرتۋار اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالعان كەشىمىز تامام.
2 - جۇرگىزۋشى:
نازار اۋدارعاندارىڭىزعا كوپ راحمەت!
اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالعان ادەبي - سازدى كەشتىڭ سەنارييى
ماقساتى: مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ اقىندىق تالانتىن وقۋشىلارعا ناسيحاتتاۋ، پوەزيا الەمىنە، ءسوز ونەرىنە سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
كەشتىڭ كورنەكىلىگى: كەش تاقىرىبى مەن اقىن پورترەتى، بۋكلەت، البوم جانە كىتاپ، جۋرنالدارمەن كوركەمدەلگەن كورمە، تاقىرىپتىق سلايد.
كەشتىڭ جوسپارى:
«قاراساز قارا شالعىن ولەڭدە ءوستىم» (ومىردەرەك)
«اعالار ايتقان اقيقات» (اقىن تۋرالى ەستەلىكتەر)
«مەن ءومىردى جىرلاۋ ءۇشىن كەلگەنمىن» (اقىننىڭ ءار تاقىرىپتاعى ولەڭدەرى)
«اباي – ماحامبەت - مۇقاعالي» (ۇرپاقتار ۇندەستىگى)
«ولەڭ دەگەن تۋمايدى جايشىلىقتا» (جاس اقىندار شىعارماشىلىعى، قوناقتارمەن وي ءبولىسۋ)
«پوەزيا – جۇرەك ءتىلى» (ولەڭدەردەن ءۇزىندىنى جالعاۋ)
«ەسىڭە مەنى العايسىڭ» (قورىتىندى)
1 - جۇرگىزۋشى: بۇگىن مەنىڭ تۋعان كۇنىم
وي، پالە - اي!
مىنا ادامدار نەگە جاتىر تويلاماي؟!
بانكەت جاساپ بەرەر ەدىم ءوزىم - اق،
ءتاڭىردىڭ ءبىر جارىتپاي - اق قويعانى - اي.
2 - جۇرگىزۋشى: مىنا دۇنيە نەگە جاتىر ۇندەمەي؟!
الاۋلاتىپ تويدىڭ شوعىن ۇرلەمەي.
قۇشاق - قۇشاق گۇل شوقتارىن لاقتىرىپ،
«مىناۋ – شاپان،
مىناۋ – اتىڭ، ءمىن» - دەمەي.
1 - جۇرگىزۋشى: تويلانباسا، تويلانباسىن،
نە ەتەيىك.
توي كورمەي - اق، سىي كورمەي - اق وتەيىن
قالامىمدى بەرشى ماعان بايبىشە،
بولاشاققا ارىز جازىپ كەتەيىن...
2 - جۇرگىزۋشى: قايىرلى كۇن! قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، قوناقتار!
جىل كەرۋەنى العا جىلجىعان سايىن مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ ارتىنا قالدىرعان وشپەس مۇراسى جارىق جۇلدىزدىڭ قاراڭعى ءتۇن قويناۋىنان قۇپيا ساۋلەسىن شاشقانداي جارقىراي، وركەندەي ءوسىپ، ايشىقتالا تۇسۋدە. اباي ۇندەس مۇقاعاليداي پەرزەنتى بار حالىق – شىنىمەن باقىتتى حالىق.
1 - جۇرگىزۋشى: ءيا، مۇقاعالي – عاجايىپ، اقيىق، سىرشىل، گۋمانيست اقىن. ول بىزگە كورىنبەيتىن سيقىر بوياۋلاردان، بىزگە ەستىلمەيتىن قۇپيا دىبىستاردان تويات الاتىن جۇمباق اقىن. اقىن ولەڭدەرىن وقىعان سايىن اقيقات بەينەلى رۋح، سەزىم مەن سانانىڭ بىرلىگى كوڭىلگە ۇيالايدى.
2 - جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى «مۇقاعالي – ماڭگىلىك عۇمىر» اتتى ادەبي - سازدى كەشىمىز قازاق ولەڭىنىڭ اسپانىندا ەرەكشە نۇرلانىپ، جارقىراپ وتكەن اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالىپ وتىر. 9 اقپان كۇنى كوزى ءتىرى بولسا 82 جاسقا تولار ەدى...
(كەش بولىمدەرىمەن تانىستىرۋ)
1 - جۇرگىزۋشى: الامان بايگەدە وزا شاۋىپ، ولەڭ - جىردا شاشاسىنا شاڭ جۇقتىرماعان ەرەن جۇيرىك تالانتتى تۇلعا مۇقاعالي اقىننىڭ ءومىر جولى سان قىرلى. ونى ءبىرىمىز بىلسەك تە، ءبىرىمىز بىلمەيمىز، ەندى ءبىر ءسات ونىڭ ومىرىنەن دەرەكتەرگە جۇگىنسەك.
«مەنىڭ انكەتام» ولەڭىن جۇرگىزۋشىلەر كەزەكپەن وقيدى.
- تۋعان جەرىڭ؟
- ۇلانىمىن، قاراساز دەپ اتالاتىن اۋىلدىڭ.
- تۋعان جىلىڭ؟
- 1931. قۇرداسىمىن ءشامىلدىڭ.
- جىنىسىڭ كىم؟
- ەركەكپىن عوي، ەركەكپىن!
- جانە - داعى ءتاۋىرمىن...
- پارتيادا بارسىڭ با؟
- جوقپىن.
- ءبىراق، كوممۋنيستىك كوزقاراسپەن قارايمىن.
- شىققان تەگىڭ؟
- شارۋامىن.
بار تىرلىكتەن باعالى ونى سانايمىن.
- ءبىلىمىڭ شە؟
- ورتاشا عوي.
الايدا ونى جوعارىعا بالايمىن.
- انا ءتىلىڭ؟
- قازاقشا.
قىسىلعاندا ورىسشا دا، نەمىسشە دە، تاعى بار.
- قايدا ىستەدىڭ؟
- مىناۋ «ەڭبەك كىتاپشامنان» تانىپ ال.
وقىماعان ديپلومسىز دەمەسەڭ
ءبىر باسىمنان بار ماماندىق تابىلار.
- مىندەتىسىڭ بە اسكەرگە؟
- مىندەتتىمىن.
ءبىراق ءالى جاس كەۋدە.
جاۋىنگەردىڭ ۇلىمىن عوي،
جانىن قيعان ماسكەۋگە.
- سوگىس الىپ كوردىڭ بە؟
- ول جاعىنان پەرىشتە ەدىم دەي المايمىن،
مەن مۇلدە.
ويلى - قىرلى بۇل ومىردە بولادى عوي ءمۇلت كەتۋ،
ول ءوزى ءبىر ەنشىسى عوي ەزدىڭ ءارى ەردىڭ دە...
- شەتەلدەردە بولدىڭ با؟
- بولعامىن جوق.
ولار ماعان تۇرعان دا جوق قول بۇلعاپ.
قالسام بولدى، ولسەم بولدى جايىممەن،
وسى وتىرعان ورنىمدا - اق.
- مەكەن - ءجايىڭ؟
- مەكەن - ءجايىم – جەر مەنىڭ،
جەردە وسكەن اقىن دەگەن پەندەمىن.
قالام، قاعاز، ۋاقىت بەر تەك ازداعان،
مەن ءومىردى جىرلاۋ ءۇشىن كەلگەنمىن!
ءان «تۋعان جەر» ورىندايتىن: ساكەنوۆ ايدىن 33 پگس توبى
2 - جۇرگىزۋشى: جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى،
بىرەۋلەر جان ەدى دەر ءور تۇلعالى.
بىرەۋلەر تۇلپار ەدى دەر دە مۇمكىن،
بۇتىندەلمەي كەتكەن ءبىر ەر - تۇرمانى،- دەپ اعا جايدان - جاي ايتپاعان عوي.
1 - جۇرگىزۋشى: ەندەشە اقىن تۋرالى اقىن - جازۋشىلاردىڭ ەستەلىكتەرىنە ءسوز بەرەيىك.
(وقۋشىلار كەزەكپەن ەستەلىكتەر وقيدى)
- مۇقاعالي ماقاتايەۆ ادامدار اراسىنداعى، ومىردەگى، تابيعاتتاعى جاراستىق پەن كەلىسىمنىڭ جارشىسى. (ءا. كەكىلبايەۆ)
- مۇقاعالي مۇراسى – ءبىزدىڭ بۇگىنگى يگىلىگىمىز عانا ەمەس، بولاشاق ۇرپاقتاردىڭ دا ەنشىسى، قاستەرلەپ قادىرلەيتىن قازىناسى (ز. سەرىكقالييەۆ)
- ادەبيەت – عالامات عيمارات، سۇلۋلىق سارايى. مۇقاعالي سونىڭ تالانتتى تاس قالاۋشىلارىنىڭ ءبىرى. (قادىر مىرزا ءالي)
- ءبىز تىرىلەر، ول تۋرالى بىلگەنىمىزدى ايتا بەرەمىز. بىردە اسىرىپ، بىردە جاسىرىپ، بىردە جەتكىزبەي، بىردە جەتكىزىپ ايتامىز. (ت. مولداعالييەۆ)
- قازاق ادەبيەتىندەگى دارا تۇلعالى مۇقاعالي جۇلدىزى ەڭ شۇعىلالى، ەڭ مەيىرىمدى جۇلدىز (ر.سەيسەنبايەۆ)
2 - جۇرگىزۋشى: اقىندىقپەن اينالىسقان 30 جىل ىشىندە م. ماقاتايەۆ كوزىمەن كورگەندەرىن، اقىندىق سانامەن تۇيگەندەرىن توگىلتىپ جىرلاي بەردى، جىرلاي بەرەدى.
1 - جۇرگىزۋشى: ءار اقىننىڭ ولەڭ - ونەر بولمىسىندا ءبىر قاسيەت وزگەلەرىنەن باسىمىراق بولادى. مىسالى: ابايدا – وي، ماعجاندا – ماحاببات، قاسىمدا – وت، مۇقاعاليدا – وتان، تازالىق، قاسيەت، تابيعات دەگەن ۇعىم باسىمىراق.
2 - جۇرگىزۋشى: تابيعات،
جانىمدى الساڭ،
الشى مەنىڭ.
ءبىر ءتۇيىر جەرگە تۇسكەن تامشىڭ ەدىم.
مۇقاعالي جوعالسا قايتەر دەيسىڭ،
ارتىمدا قالسىن جەرىم،
قالسىن ەلىم، - دەگەن مۇقاعالي بارلىق ولەڭىنە بويىنداعى سەزىمنىڭ بۇكىل اعىنىمەن بارىپ تاۋسىلا جازدى.
وقۋشىلار: «وتان» وقيتىن: باعداتوۆا مەرۋەرت 21 پو توبى
«قىزىقتى ءومىر» وقيتىن: ىرىسبەك ءاليا 31 پو توبى
1 - جۇرگىزۋشى: ومىرشەڭ ولەڭدەردى انمەن ارلەي وتىرايىق.
ءان «سەنىڭ كوزىڭ» ورىندايتىن: اسىلعازييەۆ نۇرسۇلتان 21 مسح توبى
2 - جۇرگىزۋشى: ماحاببات، سۇيىسپەنشىلىك تاقىرىبىنا سوقپاي كەتكەن اقىن جوق دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. ويتكەنى، ماحاببات ماسەلەسى – بۇل ماڭگىلىك تاقىرىپ، ءبىراق ءار اقىن، ءوز سەزىمىن، ءوزىنىڭ ىشكى جان دۇنيەسىن ءارقالاي شىعارادى.
«عاشىقپىن» ولەڭى وقىلادى. وقيتىن: تولەۋحان جۇلدىز 21 مۆس توبى
ءان «سەن كورىكتىسىڭ» ورىندايتىن سەرجانوۆ ارمان گەس - 1 توبى
1 - جۇرگىزۋشى: ماحامبەت پەن ابايدان بىردەي قۋات الىپ وسكەن مۇقاعالي اعامىز مەرەيتويى يۋنەسكو بويىنشا اتالىپ وتكەن ءارى اقىن، ءارى باتىر ماحامبەتتى ءپىر تۇتقان، ۇلى ابايدىڭ ماقساتىن ءوز ماقساتىم دەپ بىلگەن ەكەن.
«ماحامبەتتەر، ابايلار - اي» ولەڭى. وقيتىن: يبرايموۆا ءاليا 21 پو توبى
2 - جۇرگىزۋشى: اقىن جۇرەگى نازىك، سەزىمتال. كەي كەيدە ول وزىنە سۇيەنىش، تىرەك بولار ادامدى ىزدەيدى. كەز كەلگەن ادام اقىن جانىن تۇسىنە بەرمەيدى، اقىندى اقىن جۇباتادى.
اقىندى اقىن وياتپاسا، ول قايعى،
اقىندى اقىن تاياقتاسا، ول قايعى،
اقىندى اقىن كۇيەلەسە، ول قايعى.
1 - جۇرگىزۋشى: قينالعاندا ناعىز اقىن ءوزىنىڭ ءتىلىن ۇعاتىن اقىن ىزدەيدى. سونداي ۋاقىتتا مۇقاعالي فاريزانى تاپتى. ەندى ءبىز دە مۇقاعالي بولىپ فاريزاعا مۇڭ شاعايىقشى.
ءان «فاريزاعا» ورىندايتىن: جۇپارگۇل 21 مۆس توبى
2 - جۇرگىزۋشى: ەندى قاپاتاي ەرزاتتىڭ مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارناۋىن قابىل الىڭىزدار!
قالىقتاعان بيىك شىڭ اسقارىنان،
كۇن شۇعىل قارسى الىپ اسپانىنان
تالانتتى، تارتىمدى اقىندارداي،
جازۋشىنىڭ كورىنەر داستانىنان، -
دەمەكشى بۇگىنگى كەشىمىزگە كەلىپ قاتىسىپ، اتسالىسىپ وتىرعان قوناقتارىمىزدى تانىستىرىپ ءسوز كەزەگىن بەرسەك.
1 - جۇرگىزۋشى: سونىمەن قوناقتارىمىزدى تانىستىرىپ وتسەك.
(قوناقتارمەن وي ءبولىسۋ).
2 - جۇرگىزۋشى: وسىدان ءبىراز بۇرىن كوللەدج توپتارى وقۋشىلارىنىڭ اراسىندا اقىنعا ارنالعان ولەڭدەر سايىسىن وتكىزگەن بولاتىنبىز. كەزەكتى اقىن اعانىڭ جولىن قۋىپ، قاۋىرسىن جىرلارىمەن تانىلىپ جۇرگەن جاس اقىندارعا بەرسەك.
(وقۋشىلار ءوز ولەڭدەرىن وقيدى)
1 - جۇرگىزۋشى: كەش بولعان سوڭ سايىس تا بولادى. كەشتىڭ قىزىقتى دا، اسەرلى ءوتۋى، سىزدەرگە بايلانىستى. سوندىقتان بەلسەندىلىك تانىتا بىلىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ اتى - «پوەزيا – جۇرەك ءتىلى». سايىسىمىزدىڭ شارتى: بىزدەر ءقازىر مۇقاعاليدىڭ ولەڭدەرىنەن ءۇزىندى وقيمىز، ال سىزدەر ونى جالعاستىراسىزدار.
(سايىس وتكىزىلىپ، قورىتىندى جاسالادى)
1 - جۇرگىزۋشى: اقىن جۇرەگى سەزىمتال عوي. ول ءوز زامانداستارى مەن كەيىنگى ۇرپاعىنىڭ ولەڭدەرىمەن بىرگە ەسىنە الىپ جۇرەرىن سەزدى مە؟...
2 - جۇرگىزۋشى: اق قىراۋ تۇرعان اقپاندا،
اعاشتار سىرعا تاققاندا،
بوزارىپ تۇرىپ اق تاڭدا،
ەسىڭە مەنى العايسىڭ – دەپ تولعانادى.
ەندەشە 21 مۆس توبىنىڭ وقۋشىسى بەرەكە قۇداكەلدىنىڭ ورىنداۋىندا «ەسىڭە مەنى العايسىڭ» ءانىن قابىل الىڭىزدار.
1 - جۇرگىزۋشى: «مەنىڭ قىمباتتى دوستارىم!»
ەگەر سىزدەر شىنىمەن مەنىڭ ءومىربايانىمدى، تۆورچەستۆومدى زەرتتەمەك بولساڭدار، وندا مەن نە جازسام، سونىڭ ءبارىن تۇگەل وقىپ شىعۋدى ۇمىتپاعايسىزدار. مەنى ءوز ولەڭدەرىمنەن ءبولىپ قاراماۋلارىڭىزدى وتىنەم. (14 اقپان. 1976 جىل. كۇندەلىگىنەن)
ءان «ريزامىن» مادينا ەرالييەۆانىڭ ورىنداۋىندا بەينە بايان
2 - جۇرگىزۋشى: قاراساز قارا شالعىن ولەڭدە ءوستىم،
جىر جازسام، وعان جۇرتىم ەلەڭدەستىڭ.
... ولسە ولەر مۇقاعالي ماقاتايەۆ،
ولتىرە الماس الايدا ولەڭدى ەشكىم
ءيا، ولەڭ ولمەيدى. ەندەشە ونى جازعان اقىن دا ولمەيدى. ولاي بولسا م. ماقاتايەۆ تا كوز جۇمعان جوق.
1 - جۇرگىزۋشى: مىنا كۇن دە، مىنا اسپان دا، دالا اناۋ،
ءبارى بىزدەن، ءبارى بىزدەن قالدى – اۋ!
ءومىر دەيتىن تاعاتسىز ءبىر قوزعالىس،
ءومىر دەيتىن ولەمىن دەپ قاراماۋ.
قازاق حالقىنىڭ ءبىر عانا ابايى بولسا، مۇقاعاليى دا جالعىز. سول شىندىقتى شىن جۇرەكتەن تۇسىنسەك قانا تارلان تالانت، جىر جامپوزى م. ماقاتايەۆتىڭ ۇلتتىق ماقتانىشىمىز ەكەنىن مويىندايمىز.
2 - جۇرگىزۋشى: سونىمەن بۇگىنگى كەشكە قاتىسقان جاس اقىندارىمىزعا ماراپاتتاۋ قاعازىن تاپسىرايىق.
1 - جۇرگىزۋشى:
وسىمەن ءبىرتۋار اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆقا ارنالعان كەشىمىز تامام.
2 - جۇرگىزۋشى:
نازار اۋدارعاندارىڭىزعا كوپ راحمەت!
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: الۋان-الۋان كاسىپ بار، تاڭداي ءبىل دە، تالاپ قىل
