مۇقاعالي ماقاتايەۆ (كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى)
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ادەبيەتى 9 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
56. ءى. ەسەنبەرليننىڭ پوەزياسى
57. م. ماقاتايەۆ (1931 - 1976)
58. ءىلياس جانسۇگىروۆ
59. مۇحتار اۋەزوۆ (1897 - 1961)
60. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ اڭگىمەلەرى، پوۆەستەرى(1897 - 1961)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. ماقاتايەۆ (1931 - 1976)
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) اقىننىڭ ومىرىنە قىسقاشا شولۋ، پوەزياسىنا تالداۋ جاساي وتىرىپ، اقىن ولەڭىنىڭ يدەياسىن، ماقساتىن ۇعىندىرۋ؛
ءا) اقيىق اقىننىڭ جىرلارىمەن تانىستىرىپ، وقۋشىلاردىڭ پوەزيا تۋرالى تۇسىنىكتەرىن سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛
ب) وقۋشىلارعا پوەزيانى سۇيە وتىرىپ سۇلۋلىق پەن ماحابباتتى تانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپتار، گازەتتەر
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قازاق پوەزياسىندا وزىندىك جارقىن ءىز قالدىرعان دارىندى اقىنداردىڭ ءبىرى مۇقاعالي ماقاتايەۆ 1931 جىلى اقپاننىڭ توعىزى كۇنى الماتى وبلىسىنىڭ رايىمبەك اۋدانىنا قاراستى قاراساز دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلگەن. اناسى ناعيمان باتان قىزىنىڭ ايتۋىنشا: «مۇقاعاليدىڭ اكەسى سۇلەيمەن شارۋا ادامى ەدى.... تيىن دەگەن ەنەم بار ەدى...
مۇقاعالي باستاۋىش سىنىپتاردى قاراساز وڭىرىندەگى شاعىن اۋىلداردا وقىپ، ۇلكەن مەكتەپتى اۋدان ورتالىعى – نارىنقولداعى ينتەرناتتا ءبىتىرىپ شىقتى. اۋقاتتىلاردىڭ بالالارى الماتىعا بارىپ، ۇلكەن وقۋ ىزدەپ جاتقاندا، ول اۋىلدىق كەڭەستە حاتشى بولىپ قىزمەتكە تۇردى. ون ءتورت - ون بەس جاسىنان جازا باستاعان ولەڭىنەن قول ۇزگەن جوق. توبەسى الاسا ۇيگە قالىڭ - قالىڭ كىتاپتاردى ءۇيىپ تاستاپ، بىرىنەن كەيىن ءبىرىن وقيتىن دا جاتاتىن. اۋىلدىڭ اتقامىنەرلەرى سول كەزدە - اق تاڭداناتىن: «ناعيمان شەشە، ءسىزدىڭ تەنتەگىڭىز وسىنشا ورىسشانى قايدان ۇيرەنىپ ءجۇر» - دەيتىن... سويتسەم، ءوزىن - ءوزى وقىتىپتى عوي، شىراعىم».
م. ماقاتايەۆتىڭ اقىندىق قابىلەتى بالا كەزىندە - اق بەلگى بەرگەن. بالا كەزىنەن كوپتىڭ نازارىنا ىلىككەن مۇقاعالي اۋىل اراسىنداعى قاعىس - ايتىستارعا دا ءتۇسىپ، ارىپتەستەرىنە الدىرمايدى ەكەن. 1962جىلى الماتىعا كوشەدى. قازاق راديوسىندا ديرەكتور، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە، «جۇلدىز» جۋرنالىندا پوەزيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولادى.
ولەڭدەرى «وتىزدان اسىپ بارامىن»، «داريعا، دومبىرامدى بەرشى ماعان»، «فاريزا»، «ءبىر بالا» ت. ب.
پوەمالارى: «اققۋلار ۇيىقتاعاندا»، «رايىمبەك! رايىمبەك»
كىتاپپەن جۇمىس: كىتاپتان مۇقاعاليدىڭ ولەڭدەرىن مانەرلەپ وقيدى.
تاقتامەن جۇمىس: تاقتاعا ءبىر شۋماق ولەڭىن جازىپ قۇرىلىسىنا قاراي تالدايدى.
سەن سۇيگەن // ورمان // كولدەردە 1 شۋماق
جىل سابىپ // قۇستار // كەلگەندە 4 تارماق
كوك جيەك // سوناۋ // بەلدەردەن 11 بۋناق
ساعىنام // ساعىم كورگەندە 8 بۋىندى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلارعا تەست سۇراقتارى بەرىلەدى
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردى جاۋاپتارىنا قاراي باعالايمىن.
ۇيگە تاپسىرما: م. ماقاتايەۆتىڭ ءومىربايانىن جانە پوەزياسىن وقىپ كەلۋگە بەرەمىن.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
تاقىرىپتار:
56. ءى. ەسەنبەرليننىڭ پوەزياسى
57. م. ماقاتايەۆ (1931 - 1976)
58. ءىلياس جانسۇگىروۆ
59. مۇحتار اۋەزوۆ (1897 - 1961)
60. مۇحتار اۋەزوۆتىڭ اڭگىمەلەرى، پوۆەستەرى(1897 - 1961)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: م. ماقاتايەۆ (1931 - 1976)
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) اقىننىڭ ومىرىنە قىسقاشا شولۋ، پوەزياسىنا تالداۋ جاساي وتىرىپ، اقىن ولەڭىنىڭ يدەياسىن، ماقساتىن ۇعىندىرۋ؛
ءا) اقيىق اقىننىڭ جىرلارىمەن تانىستىرىپ، وقۋشىلاردىڭ پوەزيا تۋرالى تۇسىنىكتەرىن سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛
ب) وقۋشىلارعا پوەزيانى سۇيە وتىرىپ سۇلۋلىق پەن ماحابباتتى تانۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپتار، گازەتتەر
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قازاق پوەزياسىندا وزىندىك جارقىن ءىز قالدىرعان دارىندى اقىنداردىڭ ءبىرى مۇقاعالي ماقاتايەۆ 1931 جىلى اقپاننىڭ توعىزى كۇنى الماتى وبلىسىنىڭ رايىمبەك اۋدانىنا قاراستى قاراساز دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلگەن. اناسى ناعيمان باتان قىزىنىڭ ايتۋىنشا: «مۇقاعاليدىڭ اكەسى سۇلەيمەن شارۋا ادامى ەدى.... تيىن دەگەن ەنەم بار ەدى...
مۇقاعالي باستاۋىش سىنىپتاردى قاراساز وڭىرىندەگى شاعىن اۋىلداردا وقىپ، ۇلكەن مەكتەپتى اۋدان ورتالىعى – نارىنقولداعى ينتەرناتتا ءبىتىرىپ شىقتى. اۋقاتتىلاردىڭ بالالارى الماتىعا بارىپ، ۇلكەن وقۋ ىزدەپ جاتقاندا، ول اۋىلدىق كەڭەستە حاتشى بولىپ قىزمەتكە تۇردى. ون ءتورت - ون بەس جاسىنان جازا باستاعان ولەڭىنەن قول ۇزگەن جوق. توبەسى الاسا ۇيگە قالىڭ - قالىڭ كىتاپتاردى ءۇيىپ تاستاپ، بىرىنەن كەيىن ءبىرىن وقيتىن دا جاتاتىن. اۋىلدىڭ اتقامىنەرلەرى سول كەزدە - اق تاڭداناتىن: «ناعيمان شەشە، ءسىزدىڭ تەنتەگىڭىز وسىنشا ورىسشانى قايدان ۇيرەنىپ ءجۇر» - دەيتىن... سويتسەم، ءوزىن - ءوزى وقىتىپتى عوي، شىراعىم».
م. ماقاتايەۆتىڭ اقىندىق قابىلەتى بالا كەزىندە - اق بەلگى بەرگەن. بالا كەزىنەن كوپتىڭ نازارىنا ىلىككەن مۇقاعالي اۋىل اراسىنداعى قاعىس - ايتىستارعا دا ءتۇسىپ، ارىپتەستەرىنە الدىرمايدى ەكەن. 1962جىلى الماتىعا كوشەدى. قازاق راديوسىندا ديرەكتور، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە، «جۇلدىز» جۋرنالىندا پوەزيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولادى.
ولەڭدەرى «وتىزدان اسىپ بارامىن»، «داريعا، دومبىرامدى بەرشى ماعان»، «فاريزا»، «ءبىر بالا» ت. ب.
پوەمالارى: «اققۋلار ۇيىقتاعاندا»، «رايىمبەك! رايىمبەك»
كىتاپپەن جۇمىس: كىتاپتان مۇقاعاليدىڭ ولەڭدەرىن مانەرلەپ وقيدى.
تاقتامەن جۇمىس: تاقتاعا ءبىر شۋماق ولەڭىن جازىپ قۇرىلىسىنا قاراي تالدايدى.
سەن سۇيگەن // ورمان // كولدەردە 1 شۋماق
جىل سابىپ // قۇستار // كەلگەندە 4 تارماق
كوك جيەك // سوناۋ // بەلدەردەن 11 بۋناق
ساعىنام // ساعىم كورگەندە 8 بۋىندى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلارعا تەست سۇراقتارى بەرىلەدى
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردى جاۋاپتارىنا قاراي باعالايمىن.
ۇيگە تاپسىرما: م. ماقاتايەۆتىڭ ءومىربايانىن جانە پوەزياسىن وقىپ كەلۋگە بەرەمىن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
