سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 كۇن بۇرىن)
مۇقاعالي ماقاتايەۆ شىعارماشىلىعىنداعى تەڭەۋلەردىڭ جاسالۋ تاسىلدەرىن وقىتۋدىڭ جولدارى

مۇقاعالي  پوەزياسى- ماحاببات پەن سەنىمنەن تۇرادى.

ول  ادامنىڭ  ىشكى  رۋحى،  توزباس  قۋاتى.

 ماحاببات  پەن  سەنىمگە  ەرلىك، جۇرەكتىلىك  كەرەك.

مۇقاعاليدى  قۇدىرەتتى  اقىن  ەتەتىن  دە سول - ەرلىك.

(ءا.تاجىبايەۆ)

ءسوز پاتشاسى – «ولەڭنىڭ» -  ءومىر  تۋرالى  سۋرەت  پەن وي  كەستەلەۋ  مۇمكىندىگى شەكسىز.   كەشەگى ابايلار مەن قاسىمداردىڭ جولىن جالعاستىرعان، بولمىسى بولەك، تابيعاتى تەرەڭ، مۇقاعالي شىعارماشىلىعىنا وقىرماننىڭ ىقىلاسى قاي كەزدە دە ەرەكشە.  ول قۇدىرەتتى، عاجايىپ، اقيىق، سىرشىل عاسىر اقىنى.ءوز  حالقىن     جۇرەگىمەن    قالتقىسىز  قالاي سۇيسە، حالقى دا ونى شەكسىز ءسۇيدى، سۇيەدى. مۇقاعالي – ليريك اقىن. ادام جانىنىڭ، تابيعات  جۇرەگىنىڭ  جارشىسى.

9 - سىنىپتاعى قازاق ادەبيەتى ساباعىن اقىننىڭ جىرلارىمەن باستاۋ، مەنىڭ قالىپتى داعدىما اينالعان. ونداعى ماقساتىم،  اقىن پوەزياسى ارقىلى وقۋشى جۇرەگىنە ادەبيەت الەمىنىڭ  عاجايىبىن تانىتۋ، ادەبيەت  الەمىندە كوپ كوزگە تۇسە بەرمەيتىن  ادەبيەت  تەوريالارى اتتى تەرەڭ يىرىمدەرىنە بويلاتۋ، وقۋشىلاردى ادەبيەتتى عىلىم رەتىندە باعالاۋ دارەجەسىنە جەتكىزۋ.

كىتاپ وقۋ داعدىسىنان ايىرىلىپ، تۇبەگەيلى  عالامتوردىڭ تۇتقىنى بولىپ جۇرگەن  وقۋشىلارىمىزدىڭ ساناسىنا  حالقىمىزدىڭ  باعا جەتپەس اسىل  قازىنالارىن ءسىڭىرۋ  كوپ قيىنشىلىق  كەلتىرگەنى دە وتىرىك ەمەس. سوندىقتان دا، بالا كوزىمەن ادەبيەتتى قالاي تۇسىنەتىنىن زەرتتەۋگە بەت بۇردىم. مۇقاعالي جىرلارى ەڭبەكتەگەن جاس پەن ەڭكەيگەن كارىگە دەيىن اۋزىنان تۇسپەيتىن ۇرانىنا اينالعانى دا بەلگىلى.

اقىن جىرلارىن ءار ساباعىمدا ءوزىم وقىپ، وقۋشىعا وقىتا وتىرىپ  ءبىرىنشى باسپالداقتان ءوتتىم.

ەكىنشى ساتىدا، وقۋشىلار اقىن جىرلارىن تاقىرىپتارىنا سايكەس توپتاستىرا باستادى. مىسالى، تابيعات تۋرالى،  وتان، تۋعان جەرگە،  دوستارىنا،  تۋعان-تۋىستارىنا،پوەزياعا  ارناعان  جىرلارى.

ءۇشىنشى ساتىسىندا، پوەمالارىن جاتتاتىپ، «جالعاستىر» ستراتەگياسىمەن، ياعني بىرىنەن كەيىن ءبىرى جالعاستىرىپ كەتۋ تاسىلىمەن ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىردىم.

كوزدەگەن ماقساتىما بەت بۇردىق. وقۋشىلار اقىن جىرلارىن زەرتتەۋگە ۇيرەندى. اقىن جىرلارىنداعى تروپتىڭ تۇرلەرىن  اجىراتۋعا  ماشىقتاندى.

سىنىپ بويىنشا ورتاق تاقىرىپ الىپ اقىننىڭ بارلىق جىرلارىن وسى باعىتتا ورتاق ىزدەنىسپەن زەرتتەۋگە  كىرىستىك.  تاقىرىبىمىز «مۇقاعالي ماقاتايەۆ جىرلارىنداعى تەڭەۋلەردىڭ جاسالۋ  جولدارى» دەپ اتالدى. 

ەڭ ءبىرىنشى تەڭەۋ دەگەن ۇعىمعا توقتالساق. تەڭەۋ دەگەنىمىز – زاتتىڭ، قۇبىلىستىڭ ەرەكشە بەلگىلەرىن كورسەتپەي-اق، ونى باسقا زاتپەن، قۇبىلىسپەن سالىستىرا سۋرەتتەۋ. مىسالى:

قىر مۇرىنىڭ – تاۋلاردىڭ سىلەمىندەي،
نۇر-عۇمىرىڭ – باۋلاردىڭ تىلەگىندەي.
قاراشى انە، مايىسقان اپپاق گۇلدى،
ءدال ءوزىڭنىڭ ناپ-نازىك بىلەگىندەي!

ۇلت تىلدەرىن دامىتىپ وركەندەتۋگە جان-جاقتى ءمان بەرىلىپ وتىرعان كەزەڭدە ءتىلدى زەرتتەۋدىڭ ناقتىلى ءۇردىسى ۇلتتىڭ ويلاۋ جۇيەسىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرى مەن زاڭدىلىقتارى نەگىزىندە اشىلا تۇسەدى. كوركەمدىك تانىمنىڭ اسا قۋاتتى قۇرالدارىنىڭ ءبىرى – كوركەم ادەبيەتتى تەڭەۋلەرسىز كوز الدىمىزعا ەلەستەتۋ ەش مۇمكىن ەمەس. بۇل باعىتتا تەڭەۋلەردى تەرەڭ زەرتتەگەن ت. قوڭىر ۇلى،  ءو. ايتباي ۇلى،  ب. قالييەۆ ق. جۇمالييەۆ، ر. نۇرعالييەۆ، ب. ماناسبايەۆ سەكىلدى عالىمداردىڭ تۇجىرىمدامالارىن باسشىلىققا الدىق.

بارلىق قازاق فيلولوگتارى ءبىر اۋىزدان مويىندايتىن تەڭەۋدىڭ ءتورت ءتاسىلى بار.  

ولار:

1) سينتەتيكالىق  ءتاسىل:

داي، دەي، تاي، تەي، دايىن، دەيىن، تايىن، تەيىن.

شا، شە. جۇرناقتارى ارقىلى

شىعىس سەپتىگى جالعاۋى (-نان، -نەن، - دان-دەن، -تان-تەن)

 

2) اناليتيكالىق  ءتاسىل :

ا)  سەكىلدى، سياقتى شىلاۋلارى ارقىلى  جاسالادى.

ءا) بەينە  ءسوزى-  تەڭەۋ  تۋدىراتىن  ءونىمدى  تاسىلدەرىنىڭ  ءبىرى

 

3) سينتاكسيستىك  ءتاسىل:

ا)  «تەڭ»  ءسوزى.

ءا) «ۇقساۋ»  ءسوزى.

ب)  «قۇددى»  ءسوزى.

 

4)  ارالاس  ءتاسىل.

ا)  سينتەتيكا- اناليتيكالىق.

بەينە+ داي، دەي؛

بەينە+ شا، شە؛

ب) سينتەتيكا- سينتاكسيستىك.

بەينە+ تەڭ؛

بەينە+ ۇقساس؛ [2.18]

 

مۇقاعالي ماقاتايەۆ  تىلىندەگى  تەڭەۋدىڭ  باسقا  بەينەلى سوزدەردەن  ەرەكشەلىگى تەڭەستىرۋى  تۋرا  جانە ايقىن  كورىنەدى. اقىن  تەڭەۋلەرىنىڭ  بويىندا  وتكىر  وي مەن  اسەرلى  بەينە استاسىپ  جاتىر. ەكى  نارسەنى  تەڭەستىرىپ، ولاردان  ورتاق  بەلگى  تۋدىرىپ، ءبىر  ماعىنانى  تاڭبالاۋىن  باقىلاي  وتىرساڭىز، اقىننىڭ  قانداي  سەزىمدە، قانداي  اسەردە  بولعانىن، قانداي  وي  ايتپاق  بولعانىن  اڭعاراسىز. اقىننىڭ  سالىستىرۋ  ارقىلى  سيپاتتاعان  تاسىلدەرى، ياعني  ءاربىر  تەڭەۋى  ونىڭ  ناق  سول كەزدەگى  كوڭىل-كۇيىن  بايقاتادى. دەمەك، مۇقاعالي  ماقاتايەۆ بەينەلى  سوزدەردى  تۋدىرۋدا، ويىن  كوركەمدەپ  جەتكىزۋدە، جان-تانىمەن  سەزىمگە  بوي  الدىرادى.

تەڭەۋ جاساۋ  باسقا  بەينەلى  سوزدەرگە  قاراعاندا  وڭاي  سياقتى. ءبىراق، تەڭەۋدى قالىپتاستىرۋ  ءۇشىن مەتافورا سياقتى  سالىستىرۋ مەن ۇقساتۋدىڭ  ءبىر  بولشەگى  تەڭەستىرىلىپ  قانا  قويماي، تەڭەۋدەگى  سايكەستىك  تۇتاستاي  بولۋى  شارت. سوندىقتان دا، وقۋشىلارمەن تەڭەۋدىڭ تۇرلەرىنە  قاراي توپقا  ءبولىپ  جۇمىس  ىستەۋ قاجەت بولدى. وقۋشىلاردى ءتورت توپقا  ءبولىپ، ءبىر دەڭگەيدەگى  تاپسىرمامەن  ءتورت باعىتقا باعىتتادىم. بۇل وقۋشى  قىزىعۋشىلىعىن ودان  سايىن  ارتتىرا  ءتۇستى.

مىسالى،ءبىرىنشى توپ مۇشەلەرىنىڭ  العاشقى  جەمىستى تەڭەۋى،

بۇققان قويان   سەكىلدى قىستاۋ جاتىر،

بۇعىپ الىپ تاۋدىڭ  ءبىر  قويناۋىنا.

 اقىن  قىستىڭ  كۇنگى  اپپاق قار  كومگەن  قىستاۋ  بەينەسىن-كوز الدىنا  ەلەستەگەن ەكى  دۇنيەنىڭ  تۇتاستاي  الىنعان كورىنىسىن  بۇققان  قويانعا  تەڭەۋ ارقىلى سۋرەتتەگەن. تاماشا، وقۋشىلار  باعىت-باعداردى  دۇرىس  تۇسىنە ءبىلدى.

اقىننىڭ  كۇردەلى  تەڭەۋلەرىندەگى  ورتاق سيپات  بەلگىلەرى  بىردەن  انىق  كورىنە  بەرمەيدى، ءبىراق  قالايدا  ونى  جوبالاپ، تۇسىنۋگە  بولادى. ول  ءۇشىن  ولەڭنىڭ  تۇتاستاي  ءماتىنىن  وقي  وتىرىپ، اقىننىڭ  ايتپاق  ويىن، سەزىمىن سەزىنۋ  ارقىلى  تانۋعا  بولادى. اقىننىڭ  كۇردەلى  تەڭەۋلەرى سىرت  قاراعاندا بىر-بىرىنەن  مۇلدە  الشاق، الىس  تۇرعان نارسەلەردى، قۇبىلىستاردى  جاقىنداستىرىپ، سالىستىرۋعا  مۇمكىندىك  بەرەدى. وسى قيىندىقتى ەڭسەرۋ  ءۇشىن، وقۋشىلارعا  ايگۇل امىربەكوۆانىڭ «م.ماقاتايەۆتىڭ بەينەلى  سوزدەر  سوزدىگى»  جيناعىن ادىستەمەلىك قۇرال رەتىندە  ۇسىندىم. اۆتور  اقىن پوەزياسىنداعى تەڭەۋلەردى ەكى توپقا جىكتەگەن.

دىبىس  تەڭەۋلەرى – سانادا  قابىلدانعان، ساقتالعان  داۋىستاردى باسقا  دىبىستارمەن ۇقساتۋ  ارقىلى  جاسالعان. مىسالى: جەتىم  جۇرەك ءبورىنىڭ  قانشىعىنداي  ۇليدى. جۇردەك پويىز بوتاسىز ولگەن ىنگەندەي  بوزداي بەرسىن؛

كورۋ  ارقىلى قابىلدانعان  تەڭەۋلەر- ادامنىڭ  سىرتقى  بولمىسىن سانادا  ساقتالعان باسقا كورىنىستەرىمەن تەڭەستىرۋ. مىسالى: جەڭگەسىنىڭ جانىنىدا  جۇرگەن  بوتەن  ەركەكتى، قارعانىڭ  ۆالەتىندەي  دەپ  سيپاتتاۋى. قارعانىڭ  ۆالەتىندەي  ەدىرەيىپ، قاسىڭا مىنا  بىرەۋ  قايدان  كەلگەن؟. سونداي- اق، بىر-بىرىمەن جالعاسقان  قىرلاردى  گارموننىڭ  قاتپارىنا  تەڭەيدى. گارموننىڭ قاتپارىنداي  قىرلارى، ءبىر  سوزىلىپ، بىرەسە  قىمتانادى. قوسىمشا  ءبىلىم ەشقاشان  ارتىق بولمايدى. وقۋشىلاردىڭ اقىن  پوەزياسىنا دەگەن  قىزىعۋشىلىقتارى ودان سايىن  ارتا ءتۇستى.

وقۋشىلار اسقان توزىمدىلىك  پەن ادال  ەڭبەكتىڭ  ارقاسىندا  تاقىرىپتى  تياناقتى  زەردەلەۋ  ءۇشىن اقىننىڭ جىر  جولدارىن وقي  وتىرىپ، تاقىرىپقا  تۇزدىق  بولارلىقتاي  كوپتەگەن  قىزىق  تەڭەۋلەر  تابا  باستادى.  ايتالىق، ءبىرىنشى  ءتاسىلىمىز  سينتەتيكالىق  تاسىلگە :

ءۇزىلىپ تۇسكەن الماداي

ءۇزىلىپ كوڭىل قالعان-اي،

ارىما باسقان تاڭباداي.

ارىلماي قويدى-اۋ داۋ-داماي!

تاسىعان كوڭىل ارناداي،

تاۋسىلىپ بۇگىن قالعان-اي!

قيىلىپ قالعان قۇراقتى،

قيىن دا بولار جالعاۋ-اي!

-دەپ اقىن ادامنىڭ  كىرشىكسىز  تازا  كوڭىلىن كىر  شالۋدى،  ءۇزىلىپ  جەرگە  ءتۇسىپ، ەشكىمگە  قاجەت ەمەس   الماعا تەڭەسە، ەندىگى  ءبىر  جەردە  «تاۋسىلمايتىن  داۋ  دامايدى- تاڭباعا»  تەڭەۋ  ارقىلى شەبەر  ۇيلەستىرەدى. ال، كەلەسى  جولىندا  «تاسىعان  كوڭىل  ارناداي » دەپ، ادام  كوڭىلى  وزەن  سەكىلدى  ارناداي تاسۋى دا، سۋالۋى  دا  مۇمكىن  ەكەندىگىن  كوركەم  سۋرەتتەيدى دەپ ادەبي  تالداۋ جاساۋعا  داعدىلاندى.

ال، تەڭەۋدىڭ  اناليتيكالىق  ءتاسىل  ارقىلى  جاسالۋىن زەرتتەگەن  توپ مۇشەلەرى   سياقتى،  سەكىلدى ت.ب.  سەپتەۋلىكتەر  مەن بەينە  كومەكشى   ءسوزى  قاتىسقان  اقىن  جىرلارىن قۇلشىنىسپەن توپتاستىردى. ماسەلەن:

ا) سياقتى، سەكىلدى شىلاۋلارى. بۇلار  قازاق  تىلىندە  تەڭەۋ  تۋدىراتىن  نەگىزگى  تاسىلدەردىڭ  ءبىرى.  ال، اقىننىڭ مىنا  جىر  جولدارىندا:

بىردە  ولاي  اۋىتقىپ، بىردە  بۇلاي،

ءبىر  بايلامعا  كەلە  الماي  جۇرگەنىم  -اي،

تاۋلى  ايماقتىڭ اۋاسى  سەكىلدەنگەن،

اۋمالى  دا، توكپەلى  كۇندەرىم-اي.

نەمەسە،

بايتاق ەل، بالاۋسا  تاۋ، بوزاڭ  دالام،

سەكىلدى  ءبارى  مەنەن  كوز الماعان،

كەڭ  دۇنيە، كەندە  ەتسەڭ  سىباعامنان،

شىرىلداعان  سابيدەي  مازاڭدى  الام.

دەگەن ولەڭ جولدارىندا ، بىرىنشىسىندە  اقىن  ءوزىنىڭ   «تۇراقسىز  كۇندەرىن» ، تاۋلى  ايماقتىڭ تۇراقسىز  «اۋاسىنا، تابيعات  قۇبىلىسىنا»  تەڭەپ تەرەڭ  لوگيكانى  پايدالانسا، ەكىنشى  شۋماقتا  ەلىنىڭ، تاۋدىڭ، دالانىڭ  بار  نازارىن  وزىنە  اۋدارىپ  تۇرعانىن  كوز الماي  تۇرعان  ادام كەيپىندە  سۋرەتتەيدى.

ءا) بەينە  كومەكشى ءسوزى-  تەڭەۋ  تۋدىراتىن  ءونىمدى  تاسىلدەرىنىڭ  ءبىرى. بۇل ماعىناسى  جاعىنان سياقتى، سەكىلدى دەگەن  شىلاۋلارعا  جاقىن  كەلەدى. تەك  ايىرماشىلىعى بۇل تەڭەۋ  سوزدەن  بۇرىن  كەلەدى  جانە شىلاۋلارداي  تۇرلەنبەيدى. سونىمەن قاتار، بۇل ءسوز تەك  قانا  پوەزيا  تىلىندە  قولدانىلادى. 

 

مىسالى:

ءتىرىلتتى  ساۋلە، بىرىكتى  جالقىق،

بەينە  ءبىر  سۋرەت  جاسالدى  ادام.

جايلى  ءبىر  جىلۋ  سۋرەتتى  شارپىپ،

قيمىلداپ  كەنەت جان  ءبىتتى  وعان.

اقىن  شىعارمالارىندا  تەڭەۋدىڭ  سينتاكسيستىك  ءتاسىلى  دە  كەڭىنەن  قولدانىلادى. اناليتيكالىق  تاسىلدە  تەڭەۋ سەپتەۋلىكتەر  مەن كومەكشى ءسوز ارقىلى  جاسالسا، سينتاكسيستىك  تەڭەۋ تاسىلىندە  تولىق  ماعىنالى  سوزدەر  قاتىسادى.  مۇنداي  سوزدەر  قاتارىنا  ۇقساۋ، سالىستىرۋ  ماعىناسىنداعى  سوزدەر  جاتادى.

ا) تەڭ  ءسوزى. مۇنىڭ  دا  لەكسيكالىق  ماعىناسى بەسنە  سوزىنە جاقىن دەسەك  تە  بولادى. تەك ۇانا  بۇل سوزدە  تولىققاندى  ماعىنا  بار. 

مىسالى: «تۇسىمە تاۋ كىرەدى» ولەڭىندە بىلاي جىرلايدى.

قالىپ قويدىم، تۇسە الماي، شىڭ باسىندا،

كەش تە كەلدى، اينالدى ءتۇن باسۋعا.

شىڭ باسىنان تۇسە الماي اۋرەلەنەم،

ءبىر مينۋتىم تەڭ بولىپ ءبىر عاسىرعا...   دەگەن ولەڭ  جولىندا : «ءبىر مينۋتىم تەڭ بولىپ  ءبىر  عاسىرعا» دەپ، ادام  بويىنداعى سابىرسىزدىق قاسيەتتىڭ ءبىر ءساتىن سۋرەتتەيدى.

 

ءا) ۇقساۋ  ءسوزى. بۇل ءسوز قازاقتىڭ كونە  زاماننان  بەرگى  كەلە  جاتقان  كونە  ءسوز دەسەك تە  بولادى. جانە تەڭەۋ  بارىسىندا كوپ  قولدانىلاتىن  ءسوز. ۇقسايدى، ۇقساپ، ۇقساعان ت.ب. ماعىنالاردا  قولدانىلادى. 

مىسالى «جىرلاسام  با  ەكەن» اتتى مىنا ولەڭىندە  اقىن:

تانىماي  تۇرمىن، تابا  الماي تۇرمىن  سەنى  مەن،

جانارىڭ  ۇقساس، جانىم-اۋ  قايدان  كورىپ  ەم؟

اقىرعى  رەت  اداسىپ كەلىپ  سەنىمەن،

سىرلاسۋ  ءۇشىن، مۇڭداسۋ  ءۇشىن  كەلىپ  ەم.

دەگەن ولەڭ جولدارىندا، «جانارىڭ ۇقساس، جانىم  اۋ قايدان  كورىپ  ەم» دەپ جاناردى باسقا  ءبىر  جاننىڭ  ۇقساس جانارىنا  تەڭەسە،

كەلىسەتىن مەملەكەتتەر  ەلشىسىنە  ۇقساعان،

قاباق  باعىپ، قىل  ۇستىندە ءبىز  وتىرمىز- ءۇش ادام.

بۇل مىسالدا،  «مەملەكەتتەر  ەلشىسىنە  ۇقساعان» دەپ    قىر  ۇستىندەگى  

ۇشەۋىنىڭ وتىرىسىن قيمىلدى ياعني وبرازدى تۇردە  تەڭەپ تۇر. 

 

ب) قۇددى ءسوزى.  ماعىناسىنا  قاراي  بەينە، اۋماۋ  سوزدەرىنە  جاقىن. مىسالى،

كۇزدىڭ  سالقىن  كۇنى  باتتى،

كۇرەڭ تارتتى جەر بەتى.

تاۋلاردا  وركەش  بۇلتتار  جاتتى،

قۇددى  قىستىڭ  كەلبەتى. -  دەپ  « تاۋ باسىن  جاپقان  بۇلتتاردى»  قىستىڭ  عاجاپ  كەلبەتىنە  تەڭەيدى. 

 

تەڭەۋ  جاساۋعا  كەيدە  ەكى  ءتاسىل  بىردەي  قولدانىلۋى  ابدەن  مۇمكىن. اقىن  پوەزياسىندا  ارالاس  ءتاسىل  ارقىلى  جاسالعان  تەڭەۋلەر  دە  وتە  كوپ  كەزدەسەدى  ەكەن.  مۇنى  بىزگە ءۇشىنشى  توپ مۇشەلەرى زەرتتەپ بەردى.

مۇندا  جوعارىداعى  تاسىلدەردىڭ ەكەۋى نە   بىرنەشەۋى  بىرىگىپ  كەلىپ  تەڭەۋلىك  وبراز  جاسايدى.

ا) سينتەتيكا-اناليتيكالىق؛

  ءا) سينتەتيكا-سينتاكسيستىك؛

بەينە+ داي، دەي؛     بەينە + شا، شە؛   بەينە + سەكىلدى (ءتارىزدى،  تۋرالى)

بەينە + ۇقساس

بەينە+ تەڭ

مىسالى، «دۇشپانىڭ  بار  ما؟» ولەڭىندە  ءدال  وسى  ءتاسىل  كەزدەسەدى.

دۇشپانىم  ەمەس،  تۋىسىم،

پىشاقتادى  نەلىكتەن؟

تۇنشىقتىم، ءبىتىپ  تىنىسىم،

تەڭ  بولىپ  بەينە  ولىكپەن.

 

اق  گۇلدى قىزىقتىم  دا  الدىم جۇلىپ،

ورناتتىم، ۇيگە  اكەلىپ ورنىن  قۇرىپ.

بەينە  ءبىر  كۇناسىز  زات  كۇلىمدەيدى،

تۇرعانداي  جۇرەگىمنىڭ  سىرىن  ۇعىپ. - دەپ  اقىن گۇلدى  كۇناسىز  زاتپەن  سالىستىرا  وتىرىپ، ءوز جۇرەگىنىڭ  سىرىن  ۇققان ليريكالىق   قاھارمانعا  تەڭەيدى.

مۇقاعالي ماقاتايەۆ پوەزياسىندا قازاق تىلىندەگى  تەڭەۋ  جاساۋدىڭ  بارلىق   تاسىلدەرى  كورنىس  تاپقان.  اقىن  تەڭەۋلەرىنىڭ  ماعىنالىق-لوگيكالىق  بايلانىسى  وتە  كۇردەلى. سول ارقىلى  تەڭەۋ  تەك سيپاتتالىپ، اتالىپ  قانا  قويماي  وبرازدى  تۇردە  كوز الدىمىزعا  ەلەستەيدى. سوندىقتان  دا،  اقىن  پوەزياسىنىڭ كوركەمدىگىنىڭ  ءبىر  سىرى- تەڭەۋلەردىڭ  قولدانىسى  بولىپ  تابىلادى. ال، وقۋشى  ساناسىنا پوەزيانىڭ  تىلسىم  قۇدىرەتىن ءسىڭىرۋ ءۇشىن پوەزياعا  جانرلىق  تالداۋلار  جاساتۋدىڭ  ماڭىزى  زور. وسىنداي  توپتىق زەرتتەۋ  جۇمىستارىنىڭ  ناتيجەسىندە  سىنىپ  وقۋشىلارىنىڭ  تەك مۇقاعالي  ماقاتايەۆ  جىرلارى  ەمەس  قازاق جانە  شەت  ەلدەر پوەزياسىنا  دەگەن  ىقىلاسى  ارتتى. وقۋشىلار  ارنايى  كۇندەلىكتەر  تولتىرىپ، اقىن  شىعارمالارىمەن سىرلاسا، مۇڭداسا  ءبىلدى. زەرتتەۋ  جۇمىستارىنىڭ تەرەڭىنە بويلاعان  سايىن  ءتۇرلى  ۇسىنىستار مەن  پىكىرلەرگە ويتالقى جاساۋدى  ۇيرەندى.  ءوز ويلارى مەن پىكىرلەرىن  قورعاي  بىلۋگە  داعدىلاندى.  بۇل باعىتتاعى  زەرتتەۋ  جۇمىستارىن ادەبيەت  تەورياسىنىڭ باسقا دا جانرلارىنا  تالداۋلار  جاساۋ ارقىلى دامىتۋعا مۇمكىندىك مول.

 

ىڭكار قۋانىشبەك قىزى

الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى

№3 كەگەن ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما