InfoHub Logo

1 قىركۇيەك كۇنى ومبىداعى №130 ورتا مەكتەبىندە قازاق ءتىلىن وقىتۋ ورتا­لى­عىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. بۇل - وبلىس­تا سوڭعى ەكى جىلدا اشىلعان جەتىنشى ورتالىق. قازاق ءتىلىن وقىپ-ۇيرەنگىسى كەلەتىن وقۋشىلار ورتالىققا ەكىنشى سىنىپتان باستاپ اپتاسىنا ەكى رەت، ال جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى ءۇش رەت كەلەتىن بولادى. اتالعان مەكتەپتىڭ ديرەكتورى ۆياچەسلاۆ شەستاكوۆ بۇل تاجىريبەنىڭ تابىستى بولاتىنىنا سەنىمدى. بۇل تۋرالى «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ بۇگىنگى سانىندا جاريالانعان ماقالاسىندا «ومسكايا پراۆدا» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى اندرەي موتوۆيلو تارقاتىپ جازعان.

- ءبىز ءىز سالۋشىلارمىز، ءبىزدىڭ مەك­تەبىمىز - قازاق ءتىلى ەكىنشى شەت ءتىلى سەكىلدى وقۋ باعدارلاماسىنا ەنگىزىلگەن قالا­داعى تۇڭعىش مەكتەپ. بۇل - ۇيىرمە ەمەس، بۇل - وقۋ جوسپارىنىڭ ءپانى. وتكەن ءساۋىر ايىندا بالالار مەن ولاردىڭ اتا-انالارى الداعى وقۋ جىلىندا ەكىنشى ءتىل رەتىندە قاي ءتىلدى وقىپ-ۇيرەنەتىندەرىن تاڭدادى. ەگەر سىنىپتا 20 وقۋشى بولسا، 10-ى قازاق ءتىلىن، ال قالعاندارى نەمىس پەن فرانسۋز تىلدەرىن تاڭدادى. ءبىز بالالاردىڭ كورشىمىزدىڭ ءتىلىن تۇرمىستىق دەڭگەيدە ەمەس، ىسكەرلىك قارىم-قاتىناس دەڭگەيىندە وقىپ-ۇيرەنگەنىن قالايمىز. مۇنداي ماماندارعا سۇرانىس وتە جوعارى. ىسكەرلىك قازاق ءتىلى بۇگىندە ايتارلىقتاي جاقسى دامۋ ۇستىندە. ماسەلەن، قازاقستاندا ونى نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىندە وقىپ-ۇيرەنەدى. بىزگە جاقىن وسىنداي وقۋ وشاعى پەتروپاۆلدا ورنالاسقان، ەندى سونداعى مەكتەپپەن ىنتىماقتاستىق شارتىن جاساۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز، - دەيدى ۆ.شەستاكوۆ.

№130 مەكتەپ قازاق دياسپوراسىنىڭ وكىلدەرى ايتارلىقتاي ءجيى قونىستانعان 108 «ب» شاعىن اۋداندا ورىن تەپكەن. جالپى، مەكتەپتە 14 ۇلتتىڭ وكىلدەرى ءبىلىم السا، جارتىسى قازاق وتباسىلارىنىڭ بالالارى. ءبىراق ورىس بالالارىنىڭ اراسىندا دا قازاق ءتىلىن وقىپ-ۇيرەنگىسى كەلەتىندەر از بولعان جوق. ويتكەنى، ولار وزدەرىنىڭ بولاشاقتارىن مۇناي حيميا­سى، قۇرىلىس سالالارىنداعى ينجەنەر ماماندىقتارىمەن بايلانىستىرادى.

بۇگىندە قازاقستان مەن ومبى وبلى­سىنىڭ اراسىنداعى جىلدىق تاۋار اينالىمى 360 ميلليون اقش دوللارىن قۇرايدى. 200-دەن استام بىرلەسكەن كاسىپورىن جۇمىس ىستەيدى.

دوستىق ءۇيىنىڭ ديرەكتورى نا­تا­ليا ستەپانوۆا قازاق ءتىلىن وقىپ-ۇيرەنۋ تۇلەكتەرگە جاقسى پەرسپەكتيۆا بەرەدى دەپ ەسەپتەيدى.

- ومبى وبلىسىنىڭ باسشىلىعى قا­زاقستاننىڭ ءبىرقاتار اكىمدىكتەرىمەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى ۋاعدالاستىققا قول قويعان. بيزنەس بىلىكتى اۋدارماشى­لارعا ءزارۋ. قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا ۇشتىلدىلىككە باسىمدىق بەرىلگەن. اكىم لاۋازىمىنا نەگىزىنەن قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن بىلەتىن ادامدار تاعايىندالىپ جاتىر. وسى تۇرعىدان العاندا، قازاق ءتىلىن وقىپ-ۇيرەنۋدىڭ ءدال وسى 130-شى مەكتەپتە باعدارلاماعا ەنگىزىلۋى دە كەزدەيسوقتىق ەمەس. مەك­تەپتىڭ كىرەبەرىسىندەگى اۋعانستاندا قازا تاپقان جاۋىنگەرلەرگە ارنال­عان ەستەلىك تاقتادا الەكساندر ۆولين مەن ەرمۇرات دوسجانوۆتىڭ ەسىمدەرى جازىلعان. بۇل مەكتەپتە ىزگى كورشىلەستىك ءداستۇرى بۇرىننان قالىپتاسقانىن جانە زاڭدى جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى، - دەيدى ن.ستەپانوۆا.

باعدارلاماعا جاڭا ءپان ەنگىزۋ تۋرالى يدەيا مەكتەپتى دامىتۋ باع­دارلاماسىن جاساعان كەزدە پايدا بولىپتى. ءار وقۋ ورنىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بولۋى ءتيىس، دەپ تۇجىرىمداعان كورىنەدى پەداگوگتار. ال 130-شى مەكتەپتىڭ ەرەك­شەلىگى - ءبىلىم بەرۋدە قازاق تىلىنە ەكپىن ءتۇسىرىلۋى. بۇل جاڭالىق ايتارلىقتاي دايىندىقتى قاجەت ەتىپتى. مەكتەپتى وقۋ قۇرالدارىمەن قازاقستاننىڭ ومبى وبلىسىنداعى كونسۋلدىعى قامتاماسىز ەتسە، كونسۋل ەلدار قونايەۆ جاندى كومەك جاساعان. قازاق تىلىنەن ساباقتى ەندى بازالىق فيلولوگيا ءبىلىمى بار پەداگوگ جۇرگىزەدى ەكەن.

قازاق ءتىلىن وقىتۋ ورتالىعىنىڭ تۇساۋ­­كەسەر راسىمىندە ورىس كيىمىن كيگەن وقۋشى قىز بالا مەن قازاقشا كيىنگەن ەر بالا حالىقتار دوستىعى تۋرالى تاقپاق وقىپ، قازاقشا جانە ورىسشا ماعىناسى بىردەي ماقال-ماتەلدەردەن مىسالدار كەلتىردى: «الىس تۋىسقاننان جاقىن كورشىڭ ارتىق»، «دوستىق - باعا جەتپەس قۇندىلىق»، ت.ب. سياقتى.

وقۋ ورنىنىڭ ديرەكتورى ۆ.شەستاكوۆ مەك­تەپتى دامىتۋ باعدارلاماسىن جاساۋدا كومەك كورسەتكەن ارىپتەستەرى: «ومسكنەف­تەحيمپروەكت» جاق-تىڭ باس ديرەكتورى يگور زۋگا مەن قازاق ۇلتتىق-مادەني ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى جانات بەكماعامبەتوۆكە ءوزىنىڭ ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.

ي.زۋگا №130 ورتا مەكتەپ جاڭا ىستە كەز­دەيسوق پيونەر اتانباعانىن اتاپ كورسەتتى:

- قازاق ءتىلىن وقىتۋ ورتالىعى تۇلەك­تەرى ۇستىمىزدەگى جىلى تاماشا ناتيجە كورسەتكەن مەكتەپتە اشىلىپ وتىر. دەمەك، بۇل وقىتۋدىڭ ساپاسى جوعارى ەكەنىن اي­عاقتايدى. قازاق ءتىلىن وقىپ-ۇيرەنۋ بالالارىمىزعا جاستايىنان بىر-بىرىمەن دوستىق قارىم-قاتىناس قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ارينە، كىم-كىممەن دە دوستىق قارىم-قاتىناس ورناتۋعا بولادى، ءبىراق، ەڭ باستىسى، كورشىڭمەن دوس بولعانعا نە جەتسىن! ەكىنشى ءتىل ءبىلۋ ءوزىڭنىڭ مۇمكىندىگىڭدى دە ارتتىرا تۇسەدى. مۇنداي جايت 130-شى مەكتەپتى ومبىدا ءبىلىم بەرۋدىڭ كوشىنە شىعاراتىن بولادى، - دەيدى ي.زۋگا.

ءسىبىر مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى ءمۇفتيىنىڭ ورىنباسارى داۋلەت بالتابايەۆ قازاق ءتىلىن وقىتۋ ورتالىعىن اشۋدى ۇلت­ارالىق، كونفەسسياارالىق جانە مەملەكەتارالىق قارىم-قاتىناستارداعى ۇلكەن وڭ قادام دەپ اتادى.

- ءباز بىرەۋلەر بىزدەردى كونفەسسيا­لىق بەلگىلەرىمىز بو­يىنشا بولۋگە قانشا تىرىسقاندارىمەن، بۇگىنگىدەي وقيعا­لار بىرلىگىمىزدىڭ بەكەمدىگىن، بەيبىت­سۇيگىشتىگىمىزدى كورسەتەدى. ءبىز ءبىر-بىرى­مىزبەن دوستىقتا، ىزگى كورشىلەستىكتە ءومىر ءسۇرىپ كەلەمىز، - دەيدى د.بالتابايەۆ.

بۇل ءسوزىمىزدى «سەنترالنىي-6» اۋماقتىق قوعامدىق  ءوزىن ءوزى باسقارۋ كوميتەتى (اقوك) ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ۆلاديمير ۆاسيليەۆ قازاقشا سويلەپ ايعاقتاي ءتۇستى. ويتكەنى، ول قازاق­ستاندا تۋىپ-وسكەن جانە ءتىل بويىنشا ەمتيحاندى دا «وتە جاقسىعا» تاپسىرعان-تىن.

شوقان ءۋاليحانوۆ اتىنداعى ورىس-قازاق دوستىعى قورىنىڭ ءتورايىمى باع­لان ورازوۆا 130-شى مەكتەپ وقۋ­شى­لارىنا وسى قوعامدىق ۇيىم باستا­ماشىلىق تانىتاتىن بارلىق ءىس-شاراعا قاتىسۋدى ۇسىندى.

تۇساۋكەسەردى شىعارماشىلىق ءنومىر­لەر: رادميرا سۇلتانوۆانىڭ قازاقتىڭ قارا دومبىراسىمەن تارتقان كۇيى جانە جانار وماروۆانىڭ مىڭ بۇرالىپ بيلەگەن ءبيى ايشىقتاي ءتۇستى.

ال قازاق ءتىلىن وقىتۋ ورتالىعىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋ ءراسىمى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونسۋلى ەلدار قو­نايەۆتىڭ جانە ومبى اكىمشىلىگى وكىل­دەرىنىڭ قاتىسۋىمەن 15 قىر­كۇيەكتە وتەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.

اندرەي موتوۆيلوۆ،

«ومسكايا پراۆدا» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى

---