InfoHub Logo

مۋزىكا ءپانى 6 كلاسس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ونەردەگى قازاق باتىرلارىنىڭ كوركەمدىك بەينەسى.
ساباقتىڭ ماقساتى: ونەردەگى كوركەمدىك بەينەلەردى ايقىنداۋ.
بىلىمدىلىك: جىر، كۇي، سۋرەت ونەرىندەگى باتىرلاردىڭ كوركەمدىك وبرازدارى جايلى اڭگىمەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: ەلەكتروندىق وقۋلىق ارقىلى ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، كورۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛ وي تۇيىندەۋگە، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە جۇمىلدىرۋ؛ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ. داۋلەتكەرەيدىڭ «كورۇعلى» جانە حالىق كۇيى «قاراساي» كۇيلەرىن تىڭداتا وتىرىپ، ەرەكشەلىگىن تابۋ. ءان ايتۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىك: قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىگىن جىرلاۋ ارقىلى، ەرلىكتەرىن قاستەرلەۋگە باۋلۋ. قازاقتىڭ تاريحي تۇلعالارىن ءبىلىپ، قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: جاڭا ساباق
ءادىسى: وي قوزعاۋ، بايانداۋ، پسيحولوگيالىق ترەنينگ، تىرەك - سىزبا، سۇراق - جاۋاپ، سەرگىتۋ ءساتى جالعاسىن تاپ، ويلان تاپ.
كورنەكىلىگى: ەلەكتروندىق وقۋلىق 9كلاسس، تاقىرىپقا بايلانىستى سلايدتار، ۆيدەوفيلمدەر، ءۇنتاسپا، سۋرەتشىلەردىڭ تۋىندىلارى،
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، بەينەلەۋ.

ساباق بارىسى:
ءى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
1. اندەتىپ امانداسۋ.
2. پسيحولوگيالىق ترەنينگ.
- ءاربىر ادام؟ دوسىم، سىنىپتاسىم
- ءاربىر ساباق؟ ۇيرەنۋ، وقۋ، ىزدەنۋ.
- ءاربىر ءىسىڭ؟ تىرلىك، تىرەك، ادامدىق
- ءاربىر ءسوزىڭ؟ شىندىق، بىرلىك، ادالدىق

3. وي قوزعاۋ ستراتەگياسى.
- بالالار، قازاق حالقىنىڭ داڭقىن قانداي باتىرلار شىعاردى؟
- قانداي ەرلىك، وتان تۋرالى ماقال – ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتىمەن تانىستىرۋ
2. وي شاقىرۋ. «قازاق باتىرلارى» تىرەك - سىزبا ارقىلى جۇمىس

ءىى. ماعىنانى تانۋ. بايانداۋ ءادىسى.
1. ونەردەگى قازاق باتىرلارىنىڭ كوركەمدىك بەينەسى. (قازاق باتىرلارى تۋرالى ۆيدەوفيلمنەن ءۇزىندى كورسەتۋ)
قازاق باتىرلارى قابانباي باتىر، بوگەنباي باتىر، قوبىلاندى، الپامىس، ەر تارعىن، كورۇعلى، قاراساي سىندى قازاق باتىرلارىنىڭ ەسىمدەرى عاسىرلار بويى ۇلتتىڭ ماقتانىشى بولىپ ەل ەسىندە ساقتالۋدا. نەلىكتەن دەيسىڭ عوي؟! قازاق باتىرلارى مىڭداعان جىلدار بويى ۇلان - بايتاق تۋعان اتا مەكەنىمىزدى جاۋدان قورعاپ، حالىقتىڭ جاۋىنگەرلىك رۋحىن اسقاقتاتتى باتىرلاردىڭ ەرلىگىن ماداقتاپ جىرلاعان قازاق جىراۋلارى بولدى. قازاق جىراۋلارى باتىرلارمەن بىرگە جاۋعا اتتانىپ ولاردىڭ رۋحىن كوتەرىپ جىر ايتتى. باتىرلاردىڭ ەرلىگىن بايانداۋ قازاق ونەرىنىڭ بارلىق سالاسىنان كورىنىس تاپتى. دەگەنمەن، مۋزىكا جانە سۋرەت ونەرىندە باتىرلار بەينەسىن سومداۋدا وزىندىك ەرەكشەلىگىمەن دارالاندى.
كۇيشى ءوزىنىڭ كۇيىنە باتىردىڭ بۇكىل بولمىس - ءبىتىمىن 2 - 3 مينۋتتان تۇراتىن شىعارماسىنا سىيعىزا ءبىلدى. ال، سۋرەتشىلەر بولسا ءوزىنىڭ ءبىر عانا سۋرەتىندە باتىردىڭ ەر جۇرەك كەلبەتىن بەينەلەي الدى. بۇل ونەر تۇرلەرى ءبىر عانا كوركەمدىك بەينەنى سومداي وتىرا، ءار ءتۇرلى قىرىنان اشا ءتۇستى.

2. مۋزىكا تىڭداۋ.
داۋلەتكەرەيدىڭ «كورۇعلى» كۇيىن «مۇراگەر» فولكلورلىق ءانسامبىلىنىڭ ورىنداۋىندا تىڭداپ كورەلىك!
داۋلەتكەرەي «كورۇعلى» اتتى كۇيىندە باتىردىڭ وجەت ءارى قايسار مىنەزىن بەينەلەگەندەي اسەر قالدىرادى. كۇيدى تىڭداي وتىرا ەر جۇرەك باتىردىڭ رۋحىن، نامىسى مەن جىگەرىن كورۋگە بولادى.

3. مۋزىكا تىڭداۋ.
ەندى حالىق كۇيى «قاراساي» كۇيىن تىڭدايىق.
ال، «قاراساي» كۇيىن تىڭداعاندا قان مايدانداعى ۇلى شايقاس كوز الدىڭا كەلگەندەي اسەردە بولاسىڭ. كۇيدە باتىردىڭ ءوزى ەمەس، ونىڭ جاۋمەن كۇرەسى كوبىرەك بەينەلەنگەن. بۇل شىعارما شايقاس ۇستىندەگى تالاس - تارتىس، بىرىنە – ءبىرى بەرىسپەي جاتقان كۇرەس، اتتىڭ ءدۇبىرى مەن قيان - كەسكى قىرعىن جانتالاس سياقتى كوڭىل - كۇيدى بىلدىرەدى.

4. ءبىلىپ ال!.
ەۆگەنيي سيدوركين (1930 - 1982) — گرافيك - سۋرەتشى. قازاقستاننىڭ حالىق سۋرەتشىسى اتاعىنا يە بولعان. سۋرەتشىنىڭ باستى باعىتى ليتوگرافيا جانە لينوگراۆيۋرا. ە. سيدوركيننىڭ كوپتەگەن جۇمىستارى كىتاپتاردى سۋرەتپەن بەزەندىرۋگە ارنالعان. سۋرەتتەرىنىڭ تاقىرىبى: «قازاق حالىق ەرتەگىلەرى»، «كوڭىلدى الدامپازدار»، «قازاق ەپوسى»، «قازاق حالىق ويىندارى»، «ساكەن سەيفۋلليندى وقىعاندا»، «اباي جولى» ت. ب.
ە. سيدوركيننىڭ جۇمىسى قازاق حالقىنىڭ اراسىندا كەڭىنەن تانىمال بولدى. سەبەبى، سيدوركين ەڭبەكتەرى ۇلتتىق ناقىشقا تولى. ە. سيدوركيننىڭ گراۆيۋرالارى تەحنيكا جاعىنان قازاق تەكەمەتتەرى مەن سىرماقتارىندا پايدالاناتىن اق جانە قارا تۇستەردى قولدانۋىمەن ەرەكشەلەنەدى. ە. سيدوركيننىڭ كوپتەگەن سۋرەتتەرى ماسكەۋ، لەيپسيگ، كراكوۆ، ۆەنەسيا، بۋداپەشت سىندى قالالارداعى حالىقارالىق كورمەلەرگە قاتىسىپ، جۇلدەلى ورىندارعا يە بولعان.

5. ءتۇسىنىپ ال!
- گرافيكا – تۋشپەن نەمەسە قارىنداشپەن سالعان سۋرەت ونەرىنىڭ ءتۇرى. سۋرەتتى سالۋدا 1 نەمەسە 2 عانا ءتۇستى قولدانادى.
- گراۆيۋرا – گرافيكانىڭ ءبىر ءتۇرى. سۋرەت كەسكىنىن اعاش، لينوليۋم، تاس نەمەسە مەتالدان ويىپ ونى قاعازعا باسىپ سالۋ ارقىلى جاسالاتىن سۋرەت ءتۇرى.
- ليتوگرافيا – ۇگىتىلمەلى جۇمساز تاسقا سۋرەت كەسكىنىن قاشاپ سالىپ، قاعازعا باسىپ شىعاراتىن سۋرەت ءتۇرى.
- لينوگراۆيۋرا – لينوليۋمدە سۋرەت كەسكىنىن ويىپ، قاعازعا باسىپ شىعاراتىن سۋرەت ءتۇرى.

6. گالەرەياعا ساياحات.
سۋرەتشى سيدوركيننىڭ «باتىر» «جەكپە - جەك» ت. ب. شىعارمالارىمەن تانىستىرۋ.
باتىرلار بەينەسى ەۆگەنيي سيدوركيننىڭ شىعارماشىلىعىندا كەڭىنەن ورىن العان. سۋرەتشى ەپوستىق جىرلارداعى باتىرلاردىڭ بەينەسىن سومدايدى. ە. سيدوركين ءوزىنىڭ سۋرەتتەرىندە باتىرلاردىڭ جاۋمەن ششايقاسىپ، اتتىڭ شابىسى، ۇركىپ ۇشقان قۇستاردى بەينەلەي كەلە، اسقان جاۋىنگەرلىك رۋحتى كورسەتە ءبىلدى. بارلىق وبرازدار قيمىل ۇستىندە بولعانىمەن، ءبىر ساتكە تىنا قالعانداي اسەر قالدىرادى. سۋرەتشىنىڭ مۇنداي ناتيجەگە جەتۋى ونىڭ گراۆيۋرا تەحنيكاسىن شەبەرلىكپەن قولدانا بىلۋىندە. ەڭ باستى گراۆيۋرادا باتىردىڭ وبرازى سومدالادى. سۋرەتشى باتىرلار مەن جاۋىنگەرلەردىڭ شايقاس الدىنداعى كوڭىل - كۇيى مەن ىشكى جان تەبىرەنىسىن، ونىڭ قيمىل - قوزعالىسىن بەينەلەۋگە تالپىنادى.
كۇيدى تىڭداساڭ دا، سۋرەتتى كورىپ تاماشالاساڭ دا ناقتى ءبىر كوركەمدىك بەينەنى كورەسىڭ. كۇيدە اتتىڭ شابىسىن كوبىرەك تىڭداساڭ، سۋرەتتە جاۋعا قارسى كۇستاي ۇشۋعا دايار تۇرعان ساقاداي ساي سايگۇلىك اتتاردى كورەسىڭ. ءيا، قازاق باتىرلارىنىڭ بەينەسىن سومداعان مۋزىكا جانە سۋرەتتەگى قيمىل - قوزعالىس ءبىر ساتكە تىنا قالىپ، وتكەن مەن بۇگىندى جالعاستىرار ماڭگىلىك ەسكەرتكىش ىسپەتتى بولماق!

ءىV. سەرگىتۋ ءساتى. جالعاسىن تاپ!
ماقال - ماتەلدىڭ جالعاسىن تابۋ.
باتىر ءبىر رەت ولەدى.....
قورقاق مىڭ رەت ولەدى.

باتىر تۋسا – ەل ىرىسى....
جاڭبىر جاۋسا – جەر ىرىسى.

شەشەن ءسوز باستار....
باتىر قول باستار.

باتىر مايداندا شىنىعادى.....
بولات قايناۋدا شىنىعادى.

ويلان تاپ!
- اتتاردىڭ يەسىن تابۋ

7. داۋىس جاتتىعۋلارى
8. ءان ايتۋ. س. سەيفۋللين «تاۋ ىشىندە» ءانىن ۇيرەنۋدى ءارى قاراي جالعاستىرۋ.
- ءاندى حورمەن ۇيرەتۋ.
- ءاندى توپقا ءبولىپ ايتقىزۋ.
- كەيىن جەكە وقۋشىلارعا ورىنداتۋ.
- ءاندى اسپاپپەن ۇيرەنىپ بولعان سوڭ مينۋسوۆكامەن ورىنداتامىن.

ءىىى وي تولعانىس. ساباقتى بەكىتۋ
سۇراقتار:
1. تاڭبالى تاستارداعى سۋرەتتەردى گرافيكا تۇرىنە جاتقىزۋعا بولا ما؟
2. كۇيشى باتىرلار بەينەسىن ءوز شىعارمالارىندا قالاي بەينەلەيدى؟
3. باۋىرجان، ءاليا، مانشۇك سىندى ۇلدارىمىز بەن قىزدارىمىزدى باتىرلار دەپ ايتا الامىز با؟. يا، ولارعا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى دەگەن اتاق بەرىلگەن.
4. قازىرگى زاماندا وسىنداي باتىرلار بار ما؟

ءىۇ باعالاۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنا، بەلسەندىلىگىنە قاراي ماداقتاي وتىرىپ اتتىڭ تاعاسىمەن باعالاۋ. التىن تاعا - 5، كۇمىس تاعا - 4
ۇيگە تاپسىرما:
1. «ونەردەگى قازاق باتىرلارىنىڭ كوركەمدىك بەينەسى» تاقىرىبىن وقىپ كەلۋ.