وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ
اقتوبە وبلىسى،
العا اۋدانى، قاراقوبدا ورتا مەكتەبى ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى
مالايەۆا ينديرا جاقسىلىق قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ»
ساباقتىڭ ماقساتى:
وقۋشىلارعا وپەراسيالىق جۇيەنى باپتاۋ جولدارىن ۇيرەتۋ، العان بىلىمدەرىن پراكتيكالىق جۇمىس كەزىندە قولدانا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ، ىزدەنىمپازدىققا، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
1. بىلىمدىلىك: وپەراسيالىق جۇيە تۋرالى بىلىمدەرىن سۇراي وتىرىپ، ولاردى ءۇش توپقا ءبولىپ باپتاۋدى، بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترى، باسقارۋ تاقتاسى بۋمالارىنىڭ تەرەزەسى تۋرالى تولىق انىقتاما بەرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: العان بىلىمدەرىن كومپيۋتەردە ورىنداتۋ ارقىلى قيالىن، وي ءورىسىن، ەستە ساقتاۋىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
3. تاربيەلىك: ەتك قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋدى، ۇقىپتىلىققا، ەڭبەكقورلىققا، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق-جاۋاپ، وي قوزعاۋ،
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر،
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
- «وپەراييالىق جۇيەلەر توپتاماسى» سۇراۋ
ءىءىى. ءۇي جۇمىسىن بەكىتۋ.
سايكەستەندىرۋ تەستى.
وپەراسيالىق جۇيە - پايدالانۋشى كومپيۋتەرمەن بايلانىسىپ، قارىم-قاتىناستا بولاتىن ىڭعايلى قابىق.
يادرو - ول ەسەپتەۋ پروسەستەرى مەن كومپيۋتەردى باسقارۋ جانە پايدالانۋشى مەن اپپاراتۋرانى بايلانىستىراتىن جيناقتالعان پروگرامما.
ينتەرفەيس - وپەراسيالىق جۇيەلەر كومپيۋتەردە ءبىر عانا پايدالانۋشىعا جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
درايۆەر - كوماندالىق ينتەرپرەتاتور، پروگراممالىق تىلدەن «تەمىر» تىلىنە اۋداراتىن اۋدارماشى، ماشينە كومانداسىنىڭ ءتىلى
ءبىرپايدالانۋشى - كومپيۋتەر قۇرامىنا كىرەتىن ءارتۇرلى قۇرىلعىلاردى باسقارۋعا ارنالعان پروگراممالار.
كوپپايدالانۋشى - وپەراسيالىق جۇيە قۋاتتى كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە پايدالانۋشىنىڭ جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
Windows - گرافيكالىق وپەراسيالىق جۇيە
ءىV. جاڭا ساباق
وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز - بۇل كوماندالاردى ىسكە قوسقان كەزدە بارلىق قۇرىلعىلاردىڭ جۇمىسىن باسقاراتىن ارنايى پروگرامما.
Windows وج –ءنىڭ سيپاتتامالارىن كەز كەلگەن كومپيۋتەردە وزگەرتۋگە بولادى. پايدالانۋشىنىڭ كورسەتۋىمەن سيپاتتامالاردى وزگەرتۋ وج باپتاۋ دەپ اتالادى.
شارتتى تۇردە باپتاۋ 3 توپقا بولىنەدى:
1. بۋمانىڭ تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋ؛
2. نەگىزگى ءمازىردى باپتاۋ؛
3. باسقارۋ تاقتاسىنىڭ كومەگىمەن جۇيەنى جالپى باپتاۋ؛
بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋدى تۇرى-پارامەترلەر...كومانداسى بويىنشا ورىنداۋعا بولادى.
بۋما (پاپكا) قوسىمشا بەتىنەن سىزگە ءبىر بۋمادان ەكىنشى بۋماعا ءوتۋ ءۇشىن ەكراندا بۋمانى «الماستىرۋ» رەجىمىن تاڭداۋدىڭ باتىرمالار جۇبىن كورەسىز.
قاراپ شىعۋ (پروسموتر) قوسىمشا بەتىندە كورىنبەيتىن فايلداردى بەينەلەۋگە تىيىم سالۋعا بولادى جانە ول بۋما تەرەزەسى باسىندا فايلدىڭ (بۋمانىڭ) تولىق ادرەسىن بەينەلەيتىن جالاۋشالاردى قوسادى جانە الىپ تاستايدى.
جالپى قوسىمشا بەتتى كەلەسى رەجيمدەردى قوساتىن 5 جالاۋشادان تۇرادى:
1) بارلىق تەرەزەلەردىڭ ۇستىندە ورنالاستىرۋ (راسپولوجيت پوۆەرح ۆسەح وكون)- تاپسىرمالار تاقتاسى قوسىمشالاردىڭ بارلىق تەرەزەلەرىنىڭ ۇستىندە ورنالاسادى؛
2) ەكراننان اۆتوماتتى تۇردە الىپ تاستاۋ (اۆتوماتيچەسكيە ۋبيرات س ەكرانا)- تاپسىرمالار تاقتاسى ونىڭ ورنىنا تىشقان سىلتەمەسىن اپارعاننان سوڭ عانا پايدا بولادى؛
3) نەگىزگى مازىردەگى ۇقساس بەلگىلەر (مەلكيە زناچكي ۆ گلاۆنوم مەنيۋ)- نەگىزگى ءمازىر ۇساق بەلگىلەنىپ، ولار وتە از ورىن الادى.؛
4) ساعاتتى بەينەلەۋ (وتوبراجات چاسى)- تاپسىرمالار تاقتاسىنا ساعات ينديكاتورى وتناتىلادى.؛
5) قىسقارتىلعان ءمازىردى پايدالانۋ (يسپولزوۆات سوكراششەننىە مەنيۋ)- ءمازىردى اشقاندا سوڭعى پايدالانعان كوماندالار پايدا بولادى.
جۇيەنى جالپى باپتاۋ باسقارۋ تاقتاسى ارنايى بۋماسىنىڭ كومەگىمەن ورىندالادى.
باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندە ءسىز مىنا جازۋلار مەن كوپتەگەن بەلگىلەر كورەسىز.ەكران، شريفتەر، كۇنى مەن ۋاقىت، كلاۆياتۋرا، تىشقان (ەكران، شريفتى، داتا ي ۆرەميا، كلاۆياتۋرا، مىش) جانە ت.ب.
ەگەر كەز كەلگەن بەلگىنى ەكى رەت شەرتسەڭىز، ەكراندا ناقتى باپتاۋ ماقساتىنا قاراي اتقاراتىن قىزمەتىن تۇسىنۋگە بولاتىن سۇحبات تەرەزە پايدا بولادى. پارامەترلەردى بەرگەن سوڭ وك نەمەسە بولدىرماۋ (وتمەنا) باتىرماسىن باسۋ كەرەك.
V. پراكتيكالىق جۇمىس
ءى. وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ.
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ-باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتەرىن تاڭداڭىز.
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندەگى كۇنى جانە ۋاقىتى بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز.
3. ەكراندا قاسيەتتەر: كۇن جانە ۋاقىت سۇحبات تەرەزەسى ەكى نەمەسە ءۇش قوسىمشا بەتپەن بىرگە پايدا بولادى.
4. كۇن جانە ۋاقىت قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
5. كۇن بولىمىندە ءوزىڭىزدىڭ تۋعان كۇنىڭىزدى (كۇنى، اي، جىل) تاعايىنداڭىز.
6.ۋاقىت بولىمىندە مەكتەپتەگى ساباقتىڭ باسقارۋ ۋاقىتىن تاعايىنداڭىز.
7.قولدانۋ باتىرماسىن شەرتىڭىز.
8. وك باتىرماسىن شەرتىڭىز.
ءىى.جۇمىس ۇستەلىن باپتاۋ.
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن شەرتىپ، نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ –باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز.
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندەگى ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز.
3. ەكراندا قاسيەتتەر:ەكران سۇحبات تەرەزەسى شىعادى
4. تاقىرىپتار (تەمى) قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
5. فوندىق سۋرەتتى تاڭداپ، وك باتىرماسىن شەرتىڭىز. جۇمىس ۇستەلىنىڭ فوندىق سۋرەتىنىڭ وزگەرگەنىن تەكسەرىڭىز.
ءىىى. قىستىرما بەت (زاستاۆكا) پارامەترلەرىن باپتاۋ.
قىستىرما بەت - مونيتوردىڭ پايدالانۋ ۋاقىتىن سوزۋعا قىزمەت ەتەتىن پروگرامما. ەگەر پايدالانۋشى بىرنەشە مينۋت پەرنەتاقتا مەن تىشقاندى پايدالانباسا، ەكراندا قىستىرما بەت پايدا بولادى. قىستىرما بەت تىزىمدەر ورىسىنەن قىستىرما پروگراممالاردىڭ بىرەۋىن، ال ينتەرۆال ورىسىنەن پەرنەتاقتانى سوڭعى پايدالانعاننان باستاپ پروگرامما جۇمىسىن باستاعانعا دەيىنگى ۋاقىتتى تاڭداۋعا بولادى.قىستىرما بەتتى ورناتۋ ءۇشىن مىنالاردى ورىنداڭىز:
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ - باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز؛
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسى تەرەزەسىندە ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز؛
3. قىستىرما بەت قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
4. قىستىرما بەت تىزىمىنەن كەز كەلگەن قىستىرما بەتتى تاڭداڭىز. كورىنىس بەينەسىن كومپيۋتەر ەكرانىندا ەكران تەرەزەسىنەن كورەسىز. قاراپ شىعۋ باتىرماسىن شەرتسەڭىز، قىستىرما بەت كومپيۋتەر مونيتورىندا پايدا بولادى.
ءىV. «كولەمدىك ءماتىن» قىستىرما بەت پارامەترلەرىن باپتاۋ.
1 ىسكە قوسۋ (پۋسك) باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ - باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز.
2 باسقارۋ تاقتاسى بۋماسى تەرەزەسىندە ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز.
3 قىستىرما بەت قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
4 قىستىرما بەت تىزىمىنەن «كولەمدىك ءماتىن» («وبەمنىي تەكست») قىستىرماسىن تاڭداڭىز.
5 باپتاۋ باتىرماسىن شەرتىڭىز.
6 قىستىرما بەت پارامەترلەرىنىڭ «كولەمدىك ءماتىن» قىستىرماسىنىڭ پارامەترلەرى سۇحبات تەرەزەسىندەگى ءماتىن ورىسىنەن كەز كەلگەن ءماتىندى، قوزعالىس ءستيلىن، جىلدامدىعىن، ولشەمىن تاڭداڭىز.
7 وك باتىرماسىن شەرتىڭىز.
V. دايىنداۋ سحەماسىن باپتاۋ
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ - باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز؛
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسى تەرەزەسىندە ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز؛
3. راسىمدەۋ (وفورملەنيە) قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
4. سحەما ورىسىنەن كەز كەلگەن دايىنداۋ سۇلباسىن، ال ەلەمەنت ورىسىنەن ءتۇسىن وزگەرتكىڭىز كەلگەن ەلەمەنتتى تاڭداڭىز.
5. ەگەر قۇرىلعان سۇلباڭىزدى جويعىڭىز كەلسە، وندا ونى سحەما ورىسىنەن تاڭداپ جويۋ (ۋداليت) باتىرماسىنا شەرتىڭىز.
Vءى. ساباقتى بەكىتۋ
ساناۋ جۇيەسى
10- ساناۋ جۇيەسىنىڭ تۇرلەرىن اتا
20-ريمدىك ساناۋ جۇيەسى قاي ساناۋ جۇيەسىنە جاتادى؟
30- پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىن اتا
40-ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى نەشەگە تەڭ؟
دەربەس كومپيۋتەر
10- تاسىمال كومپيۋتەرلەردى اتا
20-كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارىن اتا
30-پرينتر تۇرلەرىن اتا
40-CD-R، DVD-R مەن CD-RW، DVD-RW ديسكىلەرىنىڭ ايىرماشىلىعى قانداي؟
لوگيكالىق نەگىزدەر
10-پىكىر دەگەنىمىز نە؟
20-لوگيكالىق كوبەيتۋ نەمەسە قالاي اتالادى؟
30-ەكى نەمەسە ودان دا كوپ پىكىرلەردى «نەمەسە» جالعاۋلىعى كومەگىمەن بىرىكتىرۋ امالىن نە دەپ اتايدى؟
40-ينۆەرسيا دەگەنىمىز نە؟
وپەراسيالىق جۇيە
10-وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
20-وج-ڭ مىندەتتى بولىكتەرىن تاپ
30-وپەراسيالىق جۇيە تۇرلەرىن اتاڭىز.
40-وپەراسيالىق جۇيەنى باپتاۋ نەشە توپقا بولىنەدى؟ قانداي؟
Vءىى. قورىتىندىلاۋ
1. جۇيەلىك پروگراممالاردىڭ نەگىزگىسى.
2. كومپيۋتەردىڭ بارلىق جۇمىستارىن ۇيىمداستىرادى.
3. كومپيۋتەردىڭ بارلىق قۇرىلعىلارىن باسقارادى.
4. ادام مەن كومپيۋتەر اراسىندا مالىمەت الماسۋدى جۇزەگە اسىرادى.
Windows وج –ءنىڭ سيپاتتامالارىن كەز كەلگەن كومپيۋتەردە وزگەرتۋگە بولادى. پايدالانۋشىنىڭ كورسەتۋىمەن سيپاتتامالاردى وزگەرتۋ وج باپتاۋ دەپ اتالادى.
شارتتى تۇردە باپتاۋ 3 توپقا بولىنەدى:
• بۋمانىڭ تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋ؛
• نەگىزگى ءمازىردى باپتاۋ؛
• باسقارۋ تاقتاسىنىڭ كومەگىمەن جۇيەنى جالپى باپتاۋ؛
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما:
§11 وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ تاقىرىبىن وقۋ
وسى تاقىرىپ بويىنشا رەبۋس قۇراستىرۋ
ءىX. باعالاۋ.
smile: - 5
what: 4
sad: 3
العا اۋدانى، قاراقوبدا ورتا مەكتەبى ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى
مالايەۆا ينديرا جاقسىلىق قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ»
ساباقتىڭ ماقساتى:
وقۋشىلارعا وپەراسيالىق جۇيەنى باپتاۋ جولدارىن ۇيرەتۋ، العان بىلىمدەرىن پراكتيكالىق جۇمىس كەزىندە قولدانا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ، ىزدەنىمپازدىققا، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
1. بىلىمدىلىك: وپەراسيالىق جۇيە تۋرالى بىلىمدەرىن سۇراي وتىرىپ، ولاردى ءۇش توپقا ءبولىپ باپتاۋدى، بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترى، باسقارۋ تاقتاسى بۋمالارىنىڭ تەرەزەسى تۋرالى تولىق انىقتاما بەرۋ، كورسەتۋ، ۇيرەتۋ.
2. دامىتۋشىلىق: العان بىلىمدەرىن كومپيۋتەردە ورىنداتۋ ارقىلى قيالىن، وي ءورىسىن، ەستە ساقتاۋىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
3. تاربيەلىك: ەتك قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ساقتاۋدى، ۇقىپتىلىققا، ەڭبەكقورلىققا، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق-جاۋاپ، وي قوزعاۋ،
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر،
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
- «وپەراييالىق جۇيەلەر توپتاماسى» سۇراۋ
ءىءىى. ءۇي جۇمىسىن بەكىتۋ.
سايكەستەندىرۋ تەستى.
وپەراسيالىق جۇيە - پايدالانۋشى كومپيۋتەرمەن بايلانىسىپ، قارىم-قاتىناستا بولاتىن ىڭعايلى قابىق.
يادرو - ول ەسەپتەۋ پروسەستەرى مەن كومپيۋتەردى باسقارۋ جانە پايدالانۋشى مەن اپپاراتۋرانى بايلانىستىراتىن جيناقتالعان پروگرامما.
ينتەرفەيس - وپەراسيالىق جۇيەلەر كومپيۋتەردە ءبىر عانا پايدالانۋشىعا جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
درايۆەر - كوماندالىق ينتەرپرەتاتور، پروگراممالىق تىلدەن «تەمىر» تىلىنە اۋداراتىن اۋدارماشى، ماشينە كومانداسىنىڭ ءتىلى
ءبىرپايدالانۋشى - كومپيۋتەر قۇرامىنا كىرەتىن ءارتۇرلى قۇرىلعىلاردى باسقارۋعا ارنالعان پروگراممالار.
كوپپايدالانۋشى - وپەراسيالىق جۇيە قۋاتتى كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە پايدالانۋشىنىڭ جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
Windows - گرافيكالىق وپەراسيالىق جۇيە
ءىV. جاڭا ساباق
وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز - بۇل كوماندالاردى ىسكە قوسقان كەزدە بارلىق قۇرىلعىلاردىڭ جۇمىسىن باسقاراتىن ارنايى پروگرامما.
Windows وج –ءنىڭ سيپاتتامالارىن كەز كەلگەن كومپيۋتەردە وزگەرتۋگە بولادى. پايدالانۋشىنىڭ كورسەتۋىمەن سيپاتتامالاردى وزگەرتۋ وج باپتاۋ دەپ اتالادى.
شارتتى تۇردە باپتاۋ 3 توپقا بولىنەدى:
1. بۋمانىڭ تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋ؛
2. نەگىزگى ءمازىردى باپتاۋ؛
3. باسقارۋ تاقتاسىنىڭ كومەگىمەن جۇيەنى جالپى باپتاۋ؛
بۋما تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋدى تۇرى-پارامەترلەر...كومانداسى بويىنشا ورىنداۋعا بولادى.
بۋما (پاپكا) قوسىمشا بەتىنەن سىزگە ءبىر بۋمادان ەكىنشى بۋماعا ءوتۋ ءۇشىن ەكراندا بۋمانى «الماستىرۋ» رەجىمىن تاڭداۋدىڭ باتىرمالار جۇبىن كورەسىز.
قاراپ شىعۋ (پروسموتر) قوسىمشا بەتىندە كورىنبەيتىن فايلداردى بەينەلەۋگە تىيىم سالۋعا بولادى جانە ول بۋما تەرەزەسى باسىندا فايلدىڭ (بۋمانىڭ) تولىق ادرەسىن بەينەلەيتىن جالاۋشالاردى قوسادى جانە الىپ تاستايدى.
جالپى قوسىمشا بەتتى كەلەسى رەجيمدەردى قوساتىن 5 جالاۋشادان تۇرادى:
1) بارلىق تەرەزەلەردىڭ ۇستىندە ورنالاستىرۋ (راسپولوجيت پوۆەرح ۆسەح وكون)- تاپسىرمالار تاقتاسى قوسىمشالاردىڭ بارلىق تەرەزەلەرىنىڭ ۇستىندە ورنالاسادى؛
2) ەكراننان اۆتوماتتى تۇردە الىپ تاستاۋ (اۆتوماتيچەسكيە ۋبيرات س ەكرانا)- تاپسىرمالار تاقتاسى ونىڭ ورنىنا تىشقان سىلتەمەسىن اپارعاننان سوڭ عانا پايدا بولادى؛
3) نەگىزگى مازىردەگى ۇقساس بەلگىلەر (مەلكيە زناچكي ۆ گلاۆنوم مەنيۋ)- نەگىزگى ءمازىر ۇساق بەلگىلەنىپ، ولار وتە از ورىن الادى.؛
4) ساعاتتى بەينەلەۋ (وتوبراجات چاسى)- تاپسىرمالار تاقتاسىنا ساعات ينديكاتورى وتناتىلادى.؛
5) قىسقارتىلعان ءمازىردى پايدالانۋ (يسپولزوۆات سوكراششەننىە مەنيۋ)- ءمازىردى اشقاندا سوڭعى پايدالانعان كوماندالار پايدا بولادى.
جۇيەنى جالپى باپتاۋ باسقارۋ تاقتاسى ارنايى بۋماسىنىڭ كومەگىمەن ورىندالادى.
باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندە ءسىز مىنا جازۋلار مەن كوپتەگەن بەلگىلەر كورەسىز.ەكران، شريفتەر، كۇنى مەن ۋاقىت، كلاۆياتۋرا، تىشقان (ەكران، شريفتى، داتا ي ۆرەميا، كلاۆياتۋرا، مىش) جانە ت.ب.
ەگەر كەز كەلگەن بەلگىنى ەكى رەت شەرتسەڭىز، ەكراندا ناقتى باپتاۋ ماقساتىنا قاراي اتقاراتىن قىزمەتىن تۇسىنۋگە بولاتىن سۇحبات تەرەزە پايدا بولادى. پارامەترلەردى بەرگەن سوڭ وك نەمەسە بولدىرماۋ (وتمەنا) باتىرماسىن باسۋ كەرەك.
V. پراكتيكالىق جۇمىس
ءى. وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ.
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ-باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتەرىن تاڭداڭىز.
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندەگى كۇنى جانە ۋاقىتى بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز.
3. ەكراندا قاسيەتتەر: كۇن جانە ۋاقىت سۇحبات تەرەزەسى ەكى نەمەسە ءۇش قوسىمشا بەتپەن بىرگە پايدا بولادى.
4. كۇن جانە ۋاقىت قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
5. كۇن بولىمىندە ءوزىڭىزدىڭ تۋعان كۇنىڭىزدى (كۇنى، اي، جىل) تاعايىنداڭىز.
6.ۋاقىت بولىمىندە مەكتەپتەگى ساباقتىڭ باسقارۋ ۋاقىتىن تاعايىنداڭىز.
7.قولدانۋ باتىرماسىن شەرتىڭىز.
8. وك باتىرماسىن شەرتىڭىز.
ءىى.جۇمىس ۇستەلىن باپتاۋ.
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن شەرتىپ، نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ –باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز.
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسىنىڭ تەرەزەسىندەگى ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز.
3. ەكراندا قاسيەتتەر:ەكران سۇحبات تەرەزەسى شىعادى
4. تاقىرىپتار (تەمى) قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
5. فوندىق سۋرەتتى تاڭداپ، وك باتىرماسىن شەرتىڭىز. جۇمىس ۇستەلىنىڭ فوندىق سۋرەتىنىڭ وزگەرگەنىن تەكسەرىڭىز.
ءىىى. قىستىرما بەت (زاستاۆكا) پارامەترلەرىن باپتاۋ.
قىستىرما بەت - مونيتوردىڭ پايدالانۋ ۋاقىتىن سوزۋعا قىزمەت ەتەتىن پروگرامما. ەگەر پايدالانۋشى بىرنەشە مينۋت پەرنەتاقتا مەن تىشقاندى پايدالانباسا، ەكراندا قىستىرما بەت پايدا بولادى. قىستىرما بەت تىزىمدەر ورىسىنەن قىستىرما پروگراممالاردىڭ بىرەۋىن، ال ينتەرۆال ورىسىنەن پەرنەتاقتانى سوڭعى پايدالانعاننان باستاپ پروگرامما جۇمىسىن باستاعانعا دەيىنگى ۋاقىتتى تاڭداۋعا بولادى.قىستىرما بەتتى ورناتۋ ءۇشىن مىنالاردى ورىنداڭىز:
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ - باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز؛
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسى تەرەزەسىندە ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز؛
3. قىستىرما بەت قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
4. قىستىرما بەت تىزىمىنەن كەز كەلگەن قىستىرما بەتتى تاڭداڭىز. كورىنىس بەينەسىن كومپيۋتەر ەكرانىندا ەكران تەرەزەسىنەن كورەسىز. قاراپ شىعۋ باتىرماسىن شەرتسەڭىز، قىستىرما بەت كومپيۋتەر مونيتورىندا پايدا بولادى.
ءىV. «كولەمدىك ءماتىن» قىستىرما بەت پارامەترلەرىن باپتاۋ.
1 ىسكە قوسۋ (پۋسك) باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ - باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز.
2 باسقارۋ تاقتاسى بۋماسى تەرەزەسىندە ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز.
3 قىستىرما بەت قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
4 قىستىرما بەت تىزىمىنەن «كولەمدىك ءماتىن» («وبەمنىي تەكست») قىستىرماسىن تاڭداڭىز.
5 باپتاۋ باتىرماسىن شەرتىڭىز.
6 قىستىرما بەت پارامەترلەرىنىڭ «كولەمدىك ءماتىن» قىستىرماسىنىڭ پارامەترلەرى سۇحبات تەرەزەسىندەگى ءماتىن ورىسىنەن كەز كەلگەن ءماتىندى، قوزعالىس ءستيلىن، جىلدامدىعىن، ولشەمىن تاڭداڭىز.
7 وك باتىرماسىن شەرتىڭىز.
V. دايىنداۋ سحەماسىن باپتاۋ
1. ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسىڭىز جانە نەگىزگى مازىردەن باپتاۋ - باسقارۋ تاقتاسى پۋنكتىن تاڭداڭىز؛
2. باسقارۋ تاقتاسى بۋماسى تەرەزەسىندە ەكران بەلگىسىن ەكى رەت شەرتىڭىز؛
3. راسىمدەۋ (وفورملەنيە) قوسىمشا بەتىن تاڭداڭىز.
4. سحەما ورىسىنەن كەز كەلگەن دايىنداۋ سۇلباسىن، ال ەلەمەنت ورىسىنەن ءتۇسىن وزگەرتكىڭىز كەلگەن ەلەمەنتتى تاڭداڭىز.
5. ەگەر قۇرىلعان سۇلباڭىزدى جويعىڭىز كەلسە، وندا ونى سحەما ورىسىنەن تاڭداپ جويۋ (ۋداليت) باتىرماسىنا شەرتىڭىز.
Vءى. ساباقتى بەكىتۋ
ساناۋ جۇيەسى
10- ساناۋ جۇيەسىنىڭ تۇرلەرىن اتا
20-ريمدىك ساناۋ جۇيەسى قاي ساناۋ جۇيەسىنە جاتادى؟
30- پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىن اتا
40-ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى نەشەگە تەڭ؟
دەربەس كومپيۋتەر
10- تاسىمال كومپيۋتەرلەردى اتا
20-كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارىن اتا
30-پرينتر تۇرلەرىن اتا
40-CD-R، DVD-R مەن CD-RW، DVD-RW ديسكىلەرىنىڭ ايىرماشىلىعى قانداي؟
لوگيكالىق نەگىزدەر
10-پىكىر دەگەنىمىز نە؟
20-لوگيكالىق كوبەيتۋ نەمەسە قالاي اتالادى؟
30-ەكى نەمەسە ودان دا كوپ پىكىرلەردى «نەمەسە» جالعاۋلىعى كومەگىمەن بىرىكتىرۋ امالىن نە دەپ اتايدى؟
40-ينۆەرسيا دەگەنىمىز نە؟
وپەراسيالىق جۇيە
10-وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز نە؟
20-وج-ڭ مىندەتتى بولىكتەرىن تاپ
30-وپەراسيالىق جۇيە تۇرلەرىن اتاڭىز.
40-وپەراسيالىق جۇيەنى باپتاۋ نەشە توپقا بولىنەدى؟ قانداي؟
Vءىى. قورىتىندىلاۋ
1. جۇيەلىك پروگراممالاردىڭ نەگىزگىسى.
2. كومپيۋتەردىڭ بارلىق جۇمىستارىن ۇيىمداستىرادى.
3. كومپيۋتەردىڭ بارلىق قۇرىلعىلارىن باسقارادى.
4. ادام مەن كومپيۋتەر اراسىندا مالىمەت الماسۋدى جۇزەگە اسىرادى.
Windows وج –ءنىڭ سيپاتتامالارىن كەز كەلگەن كومپيۋتەردە وزگەرتۋگە بولادى. پايدالانۋشىنىڭ كورسەتۋىمەن سيپاتتامالاردى وزگەرتۋ وج باپتاۋ دەپ اتالادى.
شارتتى تۇردە باپتاۋ 3 توپقا بولىنەدى:
• بۋمانىڭ تەرەزەسىنىڭ پارامەترلەرىن باپتاۋ؛
• نەگىزگى ءمازىردى باپتاۋ؛
• باسقارۋ تاقتاسىنىڭ كومەگىمەن جۇيەنى جالپى باپتاۋ؛
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما:
§11 وپەراسيالىق جۇيەلەردى باپتاۋ تاقىرىبىن وقۋ
وسى تاقىرىپ بويىنشا رەبۋس قۇراستىرۋ
ءىX. باعالاۋ.
smile: - 5
what: 4
sad: 3
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىگى: بىلىمدىلىك. قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باستى سالالارى- ەگىنشىلىك پەن مال شارۋاشىلىعى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
-
م.مامەتوۆا اتىنداعى گۋمانيتارلىق كوللەدجى
