InfoHub Logo

وقشى اتا جاس كەزىندە جەتىم قالىپ، ەل جاعالاپ، قىپشاق ىشىنە كەلىپ، جالعىز قىزى بار كەمپىر-شالعا وكىل بالا بولادى. ەر جەتكەندە ەگىن ەگىپ، ديقانشىلىق كاسىپپەن اينالىسىپ، الگى كىسىلەردى ءوزى اسىرايدى.

جاس جىگىت ەڭبەكشىل عانا ەمەس، قۇداي بويىنا قاسيەت بەرگەن دارىندى ازامات بولىپ وسەدى. ونىڭ كىرپىگىنىڭ قالىڭدىعى سونداي — كوزىن جاۋىپ تۇرادى ەكەن. كىرپىگىن قولىمەن كوتەرىپ قالعاندا، ءبىر كۇنشىلىك جەردەگىنى كورەتىن قاسيەتى بولعان. مال جوعالتقان ادامدار ءوزىنىڭ جوعىنىڭ دەرەگىن ءبىلۋ ءۇشىن كوگەنتۇپكە كەلەدى ەكەن. ول كىرپىگىن كوتەرىپ قالىپ: «مالىڭىز پالەن جەردە جايىلىپ ءجۇر»، — دەپ ءجون سىلتەيدى. بارسا، راسىندا سولاي بولىپ شىعادى. كوگەنتۇپتىڭ اتى ەلگە بىرتىندەپ وسىلاي تارايدى. سول ءبىر زاماندا ەلدى قالماقتار جاۋلاپ الادى دا، ونىڭ حانى ەلگە ءوز ءتارتىبىن ورناتادى. جەبىر بيلەۋشى جۇرتقا:

— مەنى كۇندە ءبىر ءۇي اسىراپ، قالىڭدىققا ءبىر قىز بەرەتىن بولسىن! — دەگەن شارت قويادى. حان جارلىعى ەكى بولماي، ورىندالا باستايدى. تالكەككە تۇسكەن ەل كۇڭىرەنىپ، كۇيزەلىسكە ۇشىرايدى. قارسى شىعار امال تاپپاي داعدارادى.

وسىنداي كۇندەردىڭ بىرىندە حاندى كۇتىپ، قىز بەرۋ كەزەگى كوگەنتۇپتىڭ اتا-اناسىنا دا جاقىندايدى. كوگەنتۇپ كۇنشىلىك جەردە ارپا ورىپ جاتىر ەكەن. ارپا ورۋعا جۇرەردە اتا-اناسىنا ايتادى:

— الدا-جالدا ءبىر جامانشىلىق تونسە، اتىم ءبىر حابار بىلدىرەر، بۇل وزبىر حاننىڭ ازابىنان ءالى-اق قۇتىلارمىز، —  دەپ اتىن قالدىرىپ كەتەدى. كەزەك كەمپىر-شالدىڭ ۇيىنە، ونىڭ جالعىز قىزىنا دا كەلەدى. ەكى قاريا زار يلەپ جىلاعاندا كەرمەدە بايلاۋلى تۇرعان ات تىپىرشىپ، كىسىنەپ قويا بەرەدى. كىسىنەگەن اتىنىڭ داۋسى كۇنشىلىك جەردە ارپا ورىپ جۇرگەن كوگەنتۇپتىڭ قۇلاعىنا جەتەدى. وزبىر حانعا قاتۋلانعان كوگەنتۇپ اللاعا سيىنىپ، ءبىر ارپانىڭ قىلتىعىن الاقانىنا سالىپ، دۇشپانعا باعىتتاپ، ۇرلەپ جىبەرەدى. سول حان قازا تابادى. «جاۋىزدى ءولتىرىپ، حالىقتى ازاپتان قۇتقارعان كىم بولدى ەكەن؟» — دەگەن ءتۇرلى اڭگىمە تارايدى. ءبىرىنىڭ قىلىشى، ءبىرىنىڭ قانجارى، ەندى ءبىرىنىڭ پىشاعى قاندى تالاي جىگىتتەر: «حاندى ولتىرگەن — مەن»، — دەپ شىعادى. سول كەزدە كوگەنتۇپتىڭ اتا-اناسى:

— ءبىزدىڭ بالامىزدان دا سۇراڭدارشى، سول بىلەر كىم ولتىرگەنىن، — دەيدى. جينالعان جۇرت كەنشىلىك جەردە جۇرگەن كوگەنتۇپكە ادام جىبەرىپ الدىرادى. كەلگەن سوڭ «حاندى مەن ءولتىردىم» دەپ تالاسقان تالاي ازاماتتى كورىپ، كوگەنتۇپ سۇرايدى:

— حان نەدەن ءولىپتى؟

— جۇرەگىنەن جارالى بولىپ ءولىپتى، — دەيدى حالىق.

— وندا جۇرەگىن جارىپ كورىڭىزدەر، ەگەر ارپانىڭ قىلتىعى جۇرەگىندە قادالىپ تۇرسا، مەنىڭ اتقان وعىم، — دەيدى كوگەنتۇپ. راسىندا سولاي بولىپ شىعادى. شىن ەسىمى كوگەنتۇپ جىگىت سودان بىلاي «وقشى» اتانادى.

---