InfoHub Logo

بۇل ماقالادا كورمە قىزمەتى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق مادەنيەتىن دامىتۋ ماسەلەسى قاراستىرىلادى. ەستەتيكالىق ۇستانىمنىڭ قالىپتاسۋى ادامنىڭ ءوزىن-وزى راستاۋىنىڭ ناقتى مەحانيزمى رەتىندە نەگىزدەلگەن. ىنتىماقتاستىق پەداگوگيكاسىنىڭ يدەيالارى جانە وقۋشىلاردى ەستەتيكالىق مادەنيەتكە باۋلۋعا ىقپال ەتەتىن پەداگوگيكالىق ىس-ارەكەتتەر كەشەنى باياندالعان. وقۋشىلاردى ەستەتيكالىق مادەنيەتكە تارتۋ پروسەسىنىڭ كومپونەنتتىك قۇرامى اشىلدى. ءار ءتۇرلى وقۋ ساباقتارى مەن ساباقتان تىس ءىس - شارالار-دارىستەر، ەكسكۋرسيالار، بەينەلەۋ ونەرى مەن كوركەم ەڭبەكتىڭ پراكتيكالىق ساباقتارى، اڭگىمە-ساباقتار، تانىمال ونەر شەبەرلەرىنىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان تاقىرىپتىق سىنىپ ساعاتتارىن وتكىزۋ پروسەسىندە وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تاربيەسىن دامىتۋداعى كورمە قىزمەتىنىڭ ءرولىن ەرەكشە اتاپ وتكەن ءجون.

كىلت سوزدەر: پەداگوگيكا، ەستەتيكالىق مادەنيەت، ەستەتيكالىق تاربيە، كاسىبي قىزمەت، كورمە قىزمەتى، شىعارماشىلىق بەلسەندىلىك.

ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋدىڭ زاماناۋي تەندەنسيالارى جانە قوعامنىڭ شىعارماشىلىق تۇلعاعا ءوسىپ كەلە جاتقان قاجەتتىلىگى ادامنىڭ ەستەتيكالىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ ماسەلەسىنىڭ وزەكتىلىگىن، ونىڭ مازمۇنى مەن باعىتى بويىنشا جاقسىلىق پەن سۇلۋلىق يدەيالارىن بەكىتەتىن ماتەريالدىق، رۋحاني قۇندىلىقتاردى قابىلداۋ، باعالاۋ جانە كوبەيتۋ قابىلەتتەرىن انىقتايدى. ەستەتيكالىق مادەنيەتتىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى ەستەتيكالىق تالعام بولىپ تابىلادى، سوندىقتان ونى قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرىن ءساتتى شەشۋ جەكە دامۋ ءۇشىن، مادەني داستۇرلەردىڭ تاسىمالداۋشىسى رەتىندە ەستەتيكالىق قۇندىلىقتاردىڭ ءرولىن نىعايتۋ ءۇشىن ۇلكەن ماڭىزعا يە، سوندىقتان وقۋ ورتاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا اسەر ەتەدى. قازىرگى پەداگوگيكالىق تەوريا مەن پراكتيكا تۇرعىسىنان وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرى وزەكتى جانە وقۋشىلاردىڭ ومىرىندە رۋحاني قۇندىلىقتاردى بەكىتەتىن، ولاردىڭ مازمۇنى مەن فۋنكسيونالدى بەلسەندىلىگىن بايىتاتىن جولداردى ىزدەۋمەن بايلانىستى. ەستەتيكالىق مادەنيەت - بۇل ەموسيونالدى جانە زياتكەرلىك كۇشتەردى بىرىكتىرەتىن ادامنىڭ ينتەگراسيالىق قاسيەتى. ولاردىڭ وكىلى - باعالاۋ جانە شىعارماشىلىق قىزمەت، ياعني شىندىق پەن ونەردەگى سۇلۋلىقتىڭ جەكە كورىنىسى.

عىلىمي زەرتتەۋلەردى تالداۋ ناتيجەلەرى ولاردىڭ دامۋى مەن قىزمەتىندەگى ەستەتيكالىق مادەنيەت - سىرتقى فاكتورلارعا، الەۋمەتتىك ورتاعا، كوركەم مادەنيەتتىڭ قۇندىلىقتارىنا، سۇلۋلىق زاڭدارىمەن قورشاعان شىندىقتى يگەرۋ پراكتيكاسىنا بايلانىستى دەپ ايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار، ەستەتيكالىق تالعامداردىڭ دامۋى مەن قالىپتاسۋىنا سەزىم، ويلاۋ، ادام قىزمەتى سياقتى پسيحولوگيالىق كورىنىستەرمەن بايلانىستى ىشكى پروسەستەر اسەر ەتەدى [1]. وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ - بۇل كوپ قىرلى پروسەسس، ونىڭ نەگىزىن كەلەسى باعىتتار قۇرايدى:

1. جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكەمەنىڭ وقۋ-تاربيە قىزمەتى. وقۋشىلاردى وقۋ پاندەرىنىڭ (ءتىل، ادەبيەت، تاريح، تابيعي سيكل پاندەرى، مۋزىكا، بەينەلەۋ ونەرى) مازمۇنىن مەڭگەرۋگە تارتۋدى كوزدەيدى.

2. وتباسىنداعى ءومىر مەن قىزمەت. مۇندا ەستەتيكالىق مادەنيەتتىڭ نەگىزدەرى، ۇيدەگى ءومىردى ۇيىمداستىرۋ، كيىم، وتباسىنداعى قارىم-قاتىناس، زاتتاردىڭ، قۇبىلىستاردىڭ اعا سۇلۋلىعىن باعالاۋ، ەستەتيكالىق قىزمەتكە تىكەلەي قاتىسۋ جانە ت.ب. اسەر ەتەتىن سەزىمدەر قالىپتاسادى.

3. بالالاردىڭ كوركەمدىك - ەستەتيكالىق قىزىعۋشىلىقتارى مەن قالاۋلارىن ەسكەرە وتىرىپ، ولاردىڭ ەستەتيكالىق تاجىريبەسىن بايىتۋعا باعىتتالعان مەكتەپتەگى سىنىپتان تىس تاربيە جۇمىسى (كورمەلەر، بي ۇيىرمەلەرى، حور ۇجىمدارى، بەينەلەۋ ونەرى ستۋديالارى جانە ت.ب.).

4. جالپى ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورنىنىڭ مەكتەپتەن تىس مەكەمەلەرمەن، اتاپ ايتقاندا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر شىعارماشىلىعى ورتالىعىمەن، ستۋديالارمەن، مۋزىكا جانە ونەر مەكتەپتەرىمەن ىنتىماقتاستىعى.

5. تومەن ساپالى مادەنيەتتىڭ ۇلگىلەرىنىڭ باسىم بولۋىنا بايلانىستى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ اسەرى ساۋ ەستەتيكالىق تالعامداردى قالىپتاستىرۋ پروسەسىن قيىنداتادى، تاربيەشىلەردىڭ، اتا-انالاردىڭ اۋىر جۇمىسىن تالاپ ەتەدى، جوعارى ەستەتيكالىق قاجەتتىلىكتەردى، جاعىمسىزدان باس تارتۋدى الدىن-الا قالىپتاستىرادى. ەستەتيكالىق مادەنيەت قۇندىلىق قاتىناسىنىڭ ماڭىزدى كورىنىستەرىن بىرىكتىرەدى، سوندىقتان ادامنىڭ ەموسيونالدىلىعى، زياتكەرلىك جانە پراكتيكالىق بەلسەندىلىگى دەڭگەيىندە بولادى. بۇل وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق تالعامىنىڭ كەلەسى كومپونەنتتەرىن اجىراتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى: ەموسيونالدى، بەلسەندىلىك جانە ينتەللەكتۋالدىق.

كورمە ەكسپوزيسياسىنىڭ بەينەلەۋ جانە ساندىك-قولدانبالى ونەردى ناسيحاتتاۋ، وسكەلەڭ ۇرپاقتى وتاندىق جانە الەمدىك مادەنيەت قۇندىلىقتارىمەن تانىستىرۋ ىسىندەگى ەستەتيكالىق ماڭىزدىلىعى كۇمان تۋدىرمايدى. كورمە قۇرالدارىنىڭ ەرەكشەلىگى، كوركەمدىك ورتانىڭ ءوزى وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق باستاماسىن دامىتۋعا جاعداي جاسايدى، بەينەلەۋ جانە ساندىك-قولدانبالى ونەر تۋىندىلارىمەن كورنەكى تانىسۋدان شىعارمالاردى ەستەتيكالىق قابىلداۋعا، قۇندىلىقتاردىڭ گۋمانيستىك جۇيەسىن، ادامگەرشىلىك نۇسقاۋلاردى قالىپتاستىرۋعا كوشۋگە ىقپال ەتەدى [2]. مەكتەپ جاعدايىندا وقۋشىلاردى شىعارماشىلىقتىڭ ءار تۇرىمەن، ۇيىرمەلەرمەن اينالىسۋعا، بالالار شىعارماشىلىعى مۇراجايلارىن ۇيىمداستىرۋعا، سونداي-اق ديداكتيكالىق ماتەريال رەتىندە پايدالانىلاتىن كورمە ەكسپوناتتارىنىڭ قويمالارى مەن ەكسپوزيسيالىق كوللەكسيالارىنا ارنايى ءۇي-جايلار مەن شەبەرحانالار ءبولىنۋى كەرەك. مۇراجاي مەن وقۋ ورىننىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلىن ۇيلەستىرۋ پروسەسىندە وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق مادەنيەتىن دامىتۋ تەك وقۋ-تاربيە ماقساتتارىنا عانا ەمەس، جاستاردىڭ عىلىمي دۇنيەتانىمىن قالىپتاستىرۋعا دا ىقپال ەتەدى دەگەن پىكىرمەن كەلىسپەۋگە بولمايدى. كورمە ىس-ارەكەتىنىڭ پەداگوگيكالىق الەۋەتى نەگىزىندە وقۋشىلاردى وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ تيىمدىلىگى ايقىن:

- مۇراجايلاردىڭ زالدارىندا جانە قويمالارىندا وتاندىق جانە الەمدىك مادەنيەتتىڭ بىرەگەي قۇندىلىقتارى ولاردى كوركەم مادەنيەتتىڭ شىنايى وشاقتارىنا اينالدىرۋعا ىقپال ەتەدى؛

- وقۋشىلاردى مۇراجاي ەكسپوناتتارىمەن تانىستىرۋ ارقىلى وقىتۋ، تاربيەلەۋ وقۋشىلاردىڭ وتاندىق جانە الەمدىك مادەنيەتتىڭ شىنايى ەسكەرتكىشتەرى نەگىزىندە ءبىلىم الۋىنا ىقپال ەتەدى؛

- مۇراجاي ءىسىنىڭ ەرەكشەلىگىن يگەرۋ وقۋشىلاردىڭ كوركەمدىك-شىعارماشىلىق قىزمەت ادىستەرىن يگەرۋىنە، وقۋشىلارعا ەستەتيكالىق مادەنيەتتى سىڭىرۋگە ىقپال ەتەدى؛

- مۇراجاي كوللەكسيالارىن زەردەلەۋ بارىسىندا وقۋشىلار وتكەننىڭ ءداستۇرلى ونەردەگى تاماشا كوركەمدىك داستۇرلەرىمەن عانا تانىسىپ قويماي، قازىرگى زامانعى ونەردىڭ جوعارى ۇلگىلەرىمەن تانىسادى [3].

وقۋ ورىندارىنىڭ قىزمەتىن تالداۋ كورمە ەكسپوناتتارىنىڭ وقۋشىلاردىڭ قابىلداۋى ءۇشىن تارتىمدى قاسيەتتەرىن، ءتۇرلى-تۇستى، كولەمدى فورمالاردىڭ الۋان ءتۇرىن، ويۋ-ورنەك پەن سيۋجەتتىك دەكوراتيۆتى ديزايندى، تاريحي قۇبىلىستار مەن وقيعالارمەن بايلانىستى قولدانا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ العاشقى وقۋ جىلدارىنان باستاپ مۇراجاي مادەنيەتىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ قاجەتتىلىگىن كورسەتەدى.

ماسەلە مادەني قۇندىلىقتاردى ەستەتيكالىق قابىلداۋ قابىلەتىن دامىتۋدا عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە شىندىق قۇبىلىستارىنا، ونەر تۋىندىلارىنا، مۇراجاي ەكسپوناتتارىنا باعالاۋ قاتىناسىن تاربيەلەۋ، پايىمداۋدىڭ بەلگىلى ءبىر جۇيەسىن جاساۋ تۋرالى بولىپ وتىر. وقۋشى كورەتىن جانە ەستيتىن نارسە - بۇل ونىڭ بولاشاق شىعارماشىلىعى ءۇشىن العاشقى تىرەك. ول ماتەريال جينايدى، ودان كەيىن ونىڭ قيالى قۇرىلادى. وقۋشى قورشاعان ورتا تۋرالى تۇسىنىگىن، وعان دەگەن كوزقاراسىن اشادى جانە بۇل ونىڭ ىشكى الەمىن، قابىلداۋ ەرەكشەلىكتەرىن، يدەيالارىن، قىزىعۋشىلىقتارىن، قابىلەتتەرىن اشۋعا كومەكتەسەدى. سونىمەن قاتار، كورمە ەكسپوزيسياسى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە، كوركەمدىك-شىعارماشىلىق ەرەكشەلىكتەرىنە نەگىزدەلگەن جاڭا ءبىلىم كوزى رەتىندە وقۋشىلاردى ەستەتيكالىق تاربيەلەۋ جۇيەسى ءالى ازىرلەنبەگەن ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. وقۋشىلاردى مۇراجاي مادەنيەتىمەن، مۇراجاي ەكسپوناتتارىمەن، ولاردىڭ ەستەتيكالىق پرينسيپتەرىمەن جانە كوركەمدىك تاسىلدەرىمەن تانىستىرۋ جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەگى بەينەلەۋ ونەرى ساباقتارىنداعى ەستەتيكالىق سيكل پاندەرىنىڭ ماڭىزدى جاعى بولىپ تابىلادى. كوپتەگەن مۇعالىمدەر ەكسپوزيسيالىق ماتەريالدىڭ كوركەمدىك-پەداگوگيكالىق الەۋەتىن باعالامايدى، كورمەنىڭ وقۋشىلاردىڭ كوركەمدىك-ەستەتيكالىق تاربيەسىن دامىتۋعا ىقپال ەتەتىن مادەني ورتالىقتار رەتىندە قاراستىرمايدى.

كورمەنىڭ فۋنكسيونالدىق ماڭىزدىلىعىن ونەر تۋىندىلارى قويماسىنان دۇنيەتانىمدى، ادامگەرشىلىك-ەستەتيكالىق كريتەرييلەردى، جاس ۇرپاقتىڭ تاريحي ساناسىن قالىپتاستىراتىن ۇلتتىق كوركەم مادەنيەت ورتالىعىنا اينالدىرۋ قازىرگى جاعدايدا وقۋشىلاردىڭ رۋحاني-ادامگەرشىلىك جانە كوركەمدىك-شىعارماشىلىق دامۋىندا وتە ماڭىزدى.

كوركەم-ەستەتيكالىق ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرىن شەشۋدىڭ ءتيىمدى نىسانى - جەكە كورمە زالىن ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ەكسپوناتتاردى جيناۋعا تىكەلەي قاتىسۋى جانە ولاردى جۇيەلەۋ ءبىلىمدى جەتىلدىرۋگە دەگەن ۇمتىلىستى تاربيەلەۋگە جانە ودان ءارى ماقساتتى زەرتتەۋ جۇمىسىنا قىزىعۋشىلىقتى دامىتۋعا، قازاق تاريحىنا، داستۇرلەرى مەن مادەنيەتىنە دەگەن ماقتانىش سەزىمىن جانە تەرەڭ قۇرمەت سەزىمىن تاربيەلەۋگە ىقپال ەتەدى. سونىمەن قاتار، مۇراجاي ەكسپوناتتارىن قولدانا وتىرىپ ساباق وتكىزۋ ماتەريالدى مەحانيكالىق يگەرۋدىڭ قاۋىپتىلىگىن جويادى، وقۋشىلاردىڭ ونەر تۋىندىلارىنىڭ ەرەكشە ەرەكشەلىگىن سانالى تۇردە يگەرۋىن قامتاماسىز ەتەدى، ولارمەن تانىسۋ تەك اۋىزشا بەينەلەر مەن رەپرودۋكتيۆتى مىسالدارعا عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە شىندىق قۇبىلىستارىن، وتاندىق جانە الەمدىك مادەنيەت وبەكتىلەرىن ەموسيونالدى جانە ەستەتيكالىق قابىلداۋعا نەگىزدەلۋى كەرەك.

قازىرگى زامانعى ءبىلىم بەرۋ - تاربيە پروسەسىندە كورمە ءىسىنىڭ پەداگوگيكالىق الەۋەتىن جەتكىلىكسىز پايدالانۋ، اتاپ ايتقاندا، ەستەتيكالىق-كوركەمدىك پاندىك ورتا جاعدايلارىنىڭ ايىرماشىلىعىنا جانە ناتيجەسىندە وقۋشىلاردىڭ بىركەلكى ەمەس دايىندىق دەڭگەيىنە، ولاردىڭ مۋزەي مادەنيەتى مەن ەكسپوزيسيالىق-كورمەلىك قىزمەت تۋرالى حاباردار بولۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى. دەمەك، وقۋشىلارىنىڭ مادەني قۇندىلىقتار مەن شىندىق قۇبىلىستارىن ەموسيونالدى، ەستەتيكالىق قابىلداۋعا باعىتتالعان مۇراجاي مادەنيەتىن تانۋدىڭ جاڭا ديداكتيكالىق جاعدايلارىن جاساۋ قاجەتتىلىگى تۋىندادى. ەكسپوزيسيالىق-كورمەلىك قىزمەتتى يگەرۋ وقۋشىلاردىڭ وتاندىق مادەني مۇرانى، الەمدىك ونەردىڭ مادەني قۇندىلىقتارىن زەردەلەۋىنە ىقپال ەتۋى مۇمكىن. كورمە قىزمەتىنىڭ پەداگوگيكالىق الەۋەتىن جانداندىرۋ كەلەسى مىندەتتەردى شەشۋدى كوزدەيدى:

- وقۋشىلاردىڭ رۋحاني-ادامگەرشىلىك قالىپتاسۋىنداعى كوركەم مادەنيەتتىڭ جالپى دەڭگەيىنىڭ دامۋىنداعى مۇراجاي ەكسپوزيسياسىنىڭ ءرولىن انىقتاۋ؛

- وقۋشىلاردىڭ ءداستۇرلى شىعارماشىلىقتى، زاماناۋي بەينەلەۋ جانە ساندىك ونەردىڭ جوعارى ۇلگىلەرىن قابىلداۋ مەن اسەر ەتۋ ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەۋ؛

- رەسپۋبليكانىڭ ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى مەن كورمەلەرىنىڭ ىنتىماقتاستىعىن جولعا قويۋ؛

- ءار ءتۇرلى كورمەلەردە، وقۋشىلاردىڭ كوركەمدىك-ەستەتيكالىق، رۋحاني-ادامگەرشىلىك تاربيەسىندە شوعىرلانعان مادەني-قۇندىلىق الەۋەتىن پايدالانۋدىڭ فورمالارى مەن ادىستەرىن ويلاستىرۋ؛

- مۇراجاي ەكسپوزيسياسى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزمەتىن، ولاردىڭ مادەني مۇراعا قىزىعۋشىلىعىن، رۋحاني-ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتاردى قابىلداۋىن جانداندىرۋ ادىستەرىن ازىرلەۋ؛

- وقۋشىلاردى مۇراجاي جۇمىسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىمەن جانە كوممۋنيكاسيا نىساندارىمەن تانىستىرۋ تاسىلدەرىن ازىرلەۋ؛

- ەكسپوزيسيالىق ماتەريالدىڭ كوركەمدىك-ەستەتيكالىق الەۋەتىن، ونىڭ فورمالارى مەن مازمۇنىن الەمگە تانۋعا اسەر ەتۋ ەرەكشەلىكتەرىن اشۋ؛

- مەكتەپ وقۋشىلارىن مۇراجاي ىسىمەن جانە مۇراجاي قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەكسپوزيسيالىق-اعارتۋشىلىق جۇمىستارىنىڭ يننوۆاسيالىق ادىستەرىمەن تانىستىرۋ تاسىلدەرىن قاراستىرۋ [4].

رەسپۋبليكامىزدىڭ پەداگوگتارى مەن مادەنيەت قايراتكەرلەرىنىڭ يەلىگىندەگى وراسان زور مۋزەيلىك ەكسپوزيسيالىق ماتەريال بەلگىلەنگەن باعىتتا - وقۋشىلاردىڭ ەستەتيكالىق مادەنيەتىن دامىتۋدا، تاربيەلىك الەۋەتىن پايدالانۋدا، ولاردى وتاندىق مادەني قۇندىلىقتارمەن تانىستىرۋدا زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

كورمە مەن مەكتەپتەردىڭ بايلانىسى بۇرىننان كەلە جاتقان داستۇرگە يە، ءبىراق كوبىنەسە وقۋشىلار مۇراجايلارعا الدىن-الا دايىندىقسىز جۇيەلى تۇردە بارمايدى. كورمە ەكسپوزيسياسى كەلەسى شارتتاردى ورىنداۋ كەزىندە ەستەتيكالىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالى بولا الادى:

- بۇل ەستەتيكالىق تاربيە جۇيەسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى رەتىندە قاراستىرىلادى؛

- شىعارمانىڭ كوركەمدىك-ەستەتيكالىق قۇندىلىعى مەن ەكسپوناتتىڭ شىنايىلىعى ەسكەرىلەدى؛

- ەكسپوزيسيا كوركەم شىعارما رەتىندە قاراستىرىلادى.

كورمە تاجىريبەسىن پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تالداۋ وقۋشىلارمەن جۇمىس ىستەۋدىڭ باسىم باعىتىنىڭ ەكى نەگىزگى ءتۇرىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ولار وقۋشىنىڭ تانىمدىق جانە ەموسيونالدى دامۋىنا باعىتتالعان. تاقىرىپتىڭ ەموسيونالدى دامۋىنا نازار اۋدارۋ سونىمەن قاتار ءبىرقاتار مىندەتتەردى قامتيدى: جارقىن اسەر ەتۋ، ءارتۇرلى تاجىريبە بەرۋ، تابيعاتتىڭ جەتىلۋىنە نەمەسە ادامنىڭ شەبەرلىگىنە تاڭدانۋ، تانىمنىڭ سۇلۋلىعى مەن قۋانىشىنان ءلاززات الۋ؛ تانىمدىق قىزىعۋشىلىقتاردى دامىتۋ، رۋحاني مادەنيەتتىڭ نەگىزدەرىن تاربيەلەۋ. كورمەنىڭ، گالەرەيانىڭ تاربيە جۇمىسىنىڭ باستى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى ەستەتيكالىق دامۋ بولىپ تابىلادى، ول ادامنىڭ ادامگەرشىلىك قالىپتاسۋىنىڭ شارتتارىنىڭ ءبىرى رەتىندە تۇسىنىلەدى.

قورىتىندىلاي كەلە، ءبىلىم بەرۋ جانە دامىتۋ مىندەتتەرىن ءوزارا قارىم-قاتىناستا شەشۋ ادامنىڭ ەستەتيكالىق جانە ەموسيونالدى-ادامگەرشىلىك قالىپتاسۋىنىڭ نەگىزىن قالاۋعا كومەكتەسەتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. م.ن. مەيراموۆتىڭ پىكىرىنشە، كورمە ىس-ارەكەتى جاعدايىندا ەستەتيكالىق مادەنيەتتى قابىلداۋدى جۇيەلى، ماقساتتى تۇردە وقىتۋ ەرتە جاستان، اتاپ ايتقاندا جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەن باستالۋى كەرەك [5]. كورمە قىزمەتى ارقىلى ەستەتيكالىق قابىلداۋدى وقىتۋ پروسەسى كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇرگىزىلۋى كەرەك.


پايدالانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى:

1. الماحانوۆا ح. جاس وسپىرىمدەرگە ەستەتيكالىق تاربيە. ادىستەمەلىك نۇسقاۋ. – الماتى: جايران، 1990. – 42 ب.

2. لياۋديس ۆ. يا. مەتوديكا پرەپوداۆانيا پسيحولوگيي: ۋچەب. پوسوبيە / ۆ. يا. لياۋديس. – 3-ە يزد.، يسپر. ي دوپ. – م.: يزد-ۆو ۋراو، 2010. – 128 ب.

3. قالييەۆ س. وقۋشىلاردىڭ جەكە تۇلعاسىن قالىپتاستىرۋدىڭ تەوريالىق نەگىزدەرى. – الماتى، 2002. – 33 ب.

4. سلاستەنين ۆ.ا. پەداگوگيكا / ۆ.ا.سلاستەنين ي در. – م.: شكولا- پرەسس، 2002. – 512 ب.

5. مەيراموۆ ن.م. ەستەتيكالىق مادەنيەتتىڭ قالىپتاسۋ نەگىزدەرى. – الماتى: تالاپ، 2015. – 75 ب.

---