وركەنىڭ ءوسسىن! سارسەنبى ءداۋىتوۆ
ادەبيەتتىك وقۋ. 3 - سىنىپ
تاقىرىبى: وركەنىڭ ءوسسىن! سارسەنبى ءداۋىتوۆ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ادەبيەت پەن تاريحتىڭ ءوزارا ۇندەستىگىن تانۋ مەن تانىتۋ، تارازىلاۋ ماقساتىندا وقۋشىنىڭ ەركىن ويلاۋ، ەركىن سويلەۋ، ەركىن جازۋ ارقىلى زەرتتەۋشىلىك قابىلەتتەرىن، دۇنيەتانىمىن، وزىندىك كوزقاراستارىن قالىپتاستىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: زەرتتەۋ، زەردەلەۋ، تۇيىندەۋ ءادىس - تاسىلدەرى ارقىلى قازاقتىڭ ۇلتتىق ادەبيەتى مەن ءتول تاريحىن تەرەڭىرەك تاني الۋ قابىلەتتەرىن دامىتادى. وقۋشىلار تاۋەلسىز ەلدىڭ بىلىمدىلىگى، قۇزىرەتتىلىگى جان - جاقتى جەتىلگەن ازاماتى بولىپ تاربيەلەنەدى.
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى جۇيەلەۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساراپتاما جاساۋ ساباعى
ساباقتىڭ ساراپتامالىق بولىمدەرى:
• زەرتتەۋ
• زەردەلەۋ
• تۇيىندەۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ساراپتامالىق تەحنولوگيانىڭ ىزدەنۋ، جيناقتاۋ، سالىستىرۋ، تارازىلاۋ، سارالاۋ، ساراپتاۋ، جۇيەلەۋ، قورىتىندىلاۋ تۇجىرىمداۋ، تۇيىندەۋ ءادىس - تاسىلدەرى.
قاجەتتى ماتەريالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تولە بي پورترەتى، سۋرەتتەر، وقۋلىق، وزدەرى جيناعان مالىمەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. تۇگەندەۋ، وقۋشىنىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
1. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
نە ءۇشىن؟
- ەكى كوزىڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- جاقسىلاردى كورۋ ءۇشىن!
- ەكى قولىڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- ەلگە كومەك بەرۋ ءۇشىن!
- قۇلاق دەگەن نە ءۇشىن كەرەك؟
- اقىل - كەڭەس تىڭداۋ ءۇشىن!
- ءتىل مەن جاعىڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- اقيقاتتى ايتۋ ءۇشىن!
- ال اياعىڭ؟
- شەتتە جۇرسەم،
تۋعان جەرگە قايتۋ ءۇشىن! ق. مىرزا ءالي
- يا، بالالار تۋعان جەرىمىزدى ءارقاشان دا ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.
ءىى. جاڭا ساباق
ساراپتاما جاسالاتىن تاقىرىپ:
«وركەنىڭ ءوسسىن!» (ەل اۋزىنان)
1. ۇيگە الدىن – الا ساراپتاما جاساپ كەلۋگە «وركەنىڭ ءوسسىن!» ءماتىنى بەرىلەدى. جاڭا ساباقتى باستاماس بۇرىن وتكەندى قايتالاپ، پىسىقتاپ الۋ. ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سۇراقتارعا وقۋشىلار جاۋاپتارىن جازادى.
- ادەبيەت نەشەگە بولىنەدى؟
- قانداي اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرى بار؟
ادەبيەت
↓
• اۋىز ادەبيەتى
• جازبا ادەبيەتى
اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرى: ايتىس، جاڭىلتپاش، اڭگىمەلەر، ماقال – ماتەلدەر، تۇرمىس – سالت جىرلارى، شەشەندىك سوزدەر، ەرتەگىلەر، ەپوستىق (باتىرلىق، عاشىقتىق) جىرلار، اڭىز اڭگىمەلەر.
2. ءۇي تاپسىرماسىنا الدىن – الا بەرىلگەن «وركەنىڭ ءوسسىن!» ماتىنىنە ساراپتاما جاسالادى.
ساراپتاما جاساۋدىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى – زەرتتەۋ.
ماقساتى:
تولە بي ءومىر سۇرگەن تاريحي كەزەڭ مەن تولە ءبيدىڭ ءومىرىن سۋرەتتەيتىن «وركەنىڭ ءوسسىن» دەگەن ەل اۋزىنان جەتكەن شىعارمانى زەرتتەۋ.
1. توپتىق جۇمىس:
زەرتتەۋ جۇرگىزەتىن توپتار:
1. «تاريحشىلار» توبى.
2. «ادەبيەتشىلەر» توبى.
«تاريحشىلار» توبى
تاپسىرما: تولە بي ءومىر سۇرگەن تاريحي كەزەڭ تۋرالى مالىمەتتەر جينايدى.
«ادەبيەتشىلەر» توبى.
تاپسىرما: «وركەنىڭ ءوسسىن» اڭىزىنا، كەيىپكەرلەرىنە تالداۋ جاسايدى.
2. جەكە جۇمىس:
شىعارماعا تالداۋ جاساۋ
كەيىپكەرلەرگە تالداۋ جاساۋ
ءى زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ كەستەسى
1. «تاريحشىلار» توبى. تاريحي كەزەڭگە سيپاتتاما جاسايدى
2. «ادەبيەتشىلەر» توبى. كوركەم تۋىندىعا سيپاتتاما جاسايدى.
تاريحي كەزەڭ سيپاتى
قوعام. وقيعا. تۇلعا.
• تولە بي الىبەك ۇلى ( 1657 – 1756 جىلدارى ءومىر سۇرگەن)
• تولە بي قازىرگى جامبىل وبلىسى شۋ اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 15 - 16 جاسىنان باستاپ - اق شەشەندىك ونەرىمەن تانىلا باستاعان.
• قازاقتىڭ قوعام قايراتكەرى، اتاعى جەر جارعان شەشەن. ۇلى ءجۇزدىڭ باس ءبيى، «جەتى جارعىنى» جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى.
كوركەم تۋىندى سيپاتى
مازمۇن. تاقىرىپ. يدەيا.
«وركەنىڭ ءوسسىن» اڭىزى
مازمۇنى:
اتتارى بولدىرىپ شارشاپ كەلە جاتقان جولاۋشىلاردىڭ الدىنان ءبىر توپ قىز - كەلىنشەكتەر كەزدەسەدى. كەدەيدىڭ قىزى داناگۇل: «ۇلكەندەردىڭ الدىن كەسىپ وتپەيىك، ولار – ەل قورعايتىن باتىرلار. مۇمكىن اقىلدى، دانا قاريالار شىعار، بىزگە شاپاعاتى تيەر» - دەيدى. قىزدار تىڭداپ، توقتاپ تۇرادى. تولە بي مۇنى بايقاپ قالىپ، قىزداردى شاقىرتادى. قىزدار داناگۇلدىڭ ايتۋىمەن جاياۋ - لاپ كەلىپ، ءيىلىپ سالەم بەرەدى. تولە بي ءجون سۇراسقان سوڭ، نەگە توسىپ تۇرعاندارىن سۇرايدى. داناگۇل:
- سىزدەردىڭ ارالارىڭىزدا اتالارىمىز، اعالارىمىز، باتىر، ەرگە اقىل ايتار اقساقال بار شىعار، ۇلكەن كىسىلەردىڭ باتاسىن الايىق دەپ توسىپ تۇردىق،- دەيدى. تولە بي داناگۇلدىڭ اتىن، اكەسىنىڭ اتىن سۇراپ بىلەدى دە:
- جاقسى، شىراقتارىم، وركەندەرىڭ ءوسسىن، قۇداي تىلەۋلەرىڭدى بەرسىن! - دەپ باتاسىن بەرەدى.
تاقىرىپ: ۇلكەنگە قۇرمەت، ادەپتىلىك
يدەياسى: جاس ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە، ادەپتىلىك پەن يبالىققا باۋلۋ.
ساراپتاما جاساۋدىڭ ەكىنشى ءبولىمى: زەردەلەۋ
ۇجىمدىق جۇمىس:
وقۋشىلار جيناعان مالىمەتتەرىن وي ەلەگىنەن وتكىزىپ زەردەلەيدى.
تاقىرىبى: وركەنىڭ ءوسسىن! سارسەنبى ءداۋىتوۆ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ادەبيەت پەن تاريحتىڭ ءوزارا ۇندەستىگىن تانۋ مەن تانىتۋ، تارازىلاۋ ماقساتىندا وقۋشىنىڭ ەركىن ويلاۋ، ەركىن سويلەۋ، ەركىن جازۋ ارقىلى زەرتتەۋشىلىك قابىلەتتەرىن، دۇنيەتانىمىن، وزىندىك كوزقاراستارىن قالىپتاستىرۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: زەرتتەۋ، زەردەلەۋ، تۇيىندەۋ ءادىس - تاسىلدەرى ارقىلى قازاقتىڭ ۇلتتىق ادەبيەتى مەن ءتول تاريحىن تەرەڭىرەك تاني الۋ قابىلەتتەرىن دامىتادى. وقۋشىلار تاۋەلسىز ەلدىڭ بىلىمدىلىگى، قۇزىرەتتىلىگى جان - جاقتى جەتىلگەن ازاماتى بولىپ تاربيەلەنەدى.
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى جۇيەلەۋ ساباعى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساراپتاما جاساۋ ساباعى
ساباقتىڭ ساراپتامالىق بولىمدەرى:
• زەرتتەۋ
• زەردەلەۋ
• تۇيىندەۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ساراپتامالىق تەحنولوگيانىڭ ىزدەنۋ، جيناقتاۋ، سالىستىرۋ، تارازىلاۋ، سارالاۋ، ساراپتاۋ، جۇيەلەۋ، قورىتىندىلاۋ تۇجىرىمداۋ، تۇيىندەۋ ءادىس - تاسىلدەرى.
قاجەتتى ماتەريالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تولە بي پورترەتى، سۋرەتتەر، وقۋلىق، وزدەرى جيناعان مالىمەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. تۇگەندەۋ، وقۋشىنىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
1. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
نە ءۇشىن؟
- ەكى كوزىڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- جاقسىلاردى كورۋ ءۇشىن!
- ەكى قولىڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- ەلگە كومەك بەرۋ ءۇشىن!
- قۇلاق دەگەن نە ءۇشىن كەرەك؟
- اقىل - كەڭەس تىڭداۋ ءۇشىن!
- ءتىل مەن جاعىڭ نە ءۇشىن كەرەك؟
- اقيقاتتى ايتۋ ءۇشىن!
- ال اياعىڭ؟
- شەتتە جۇرسەم،
تۋعان جەرگە قايتۋ ءۇشىن! ق. مىرزا ءالي
- يا، بالالار تۋعان جەرىمىزدى ءارقاشان دا ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.
ءىى. جاڭا ساباق
ساراپتاما جاسالاتىن تاقىرىپ:
«وركەنىڭ ءوسسىن!» (ەل اۋزىنان)
1. ۇيگە الدىن – الا ساراپتاما جاساپ كەلۋگە «وركەنىڭ ءوسسىن!» ءماتىنى بەرىلەدى. جاڭا ساباقتى باستاماس بۇرىن وتكەندى قايتالاپ، پىسىقتاپ الۋ. ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سۇراقتارعا وقۋشىلار جاۋاپتارىن جازادى.
- ادەبيەت نەشەگە بولىنەدى؟
- قانداي اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرى بار؟
ادەبيەت
↓
• اۋىز ادەبيەتى
• جازبا ادەبيەتى
اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرى: ايتىس، جاڭىلتپاش، اڭگىمەلەر، ماقال – ماتەلدەر، تۇرمىس – سالت جىرلارى، شەشەندىك سوزدەر، ەرتەگىلەر، ەپوستىق (باتىرلىق، عاشىقتىق) جىرلار، اڭىز اڭگىمەلەر.
2. ءۇي تاپسىرماسىنا الدىن – الا بەرىلگەن «وركەنىڭ ءوسسىن!» ماتىنىنە ساراپتاما جاسالادى.
ساراپتاما جاساۋدىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى – زەرتتەۋ.
ماقساتى:
تولە بي ءومىر سۇرگەن تاريحي كەزەڭ مەن تولە ءبيدىڭ ءومىرىن سۋرەتتەيتىن «وركەنىڭ ءوسسىن» دەگەن ەل اۋزىنان جەتكەن شىعارمانى زەرتتەۋ.
1. توپتىق جۇمىس:
زەرتتەۋ جۇرگىزەتىن توپتار:
1. «تاريحشىلار» توبى.
2. «ادەبيەتشىلەر» توبى.
«تاريحشىلار» توبى
تاپسىرما: تولە بي ءومىر سۇرگەن تاريحي كەزەڭ تۋرالى مالىمەتتەر جينايدى.
«ادەبيەتشىلەر» توبى.
تاپسىرما: «وركەنىڭ ءوسسىن» اڭىزىنا، كەيىپكەرلەرىنە تالداۋ جاسايدى.
2. جەكە جۇمىس:
شىعارماعا تالداۋ جاساۋ
كەيىپكەرلەرگە تالداۋ جاساۋ
ءى زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ كەستەسى
1. «تاريحشىلار» توبى. تاريحي كەزەڭگە سيپاتتاما جاسايدى
2. «ادەبيەتشىلەر» توبى. كوركەم تۋىندىعا سيپاتتاما جاسايدى.
تاريحي كەزەڭ سيپاتى
قوعام. وقيعا. تۇلعا.
• تولە بي الىبەك ۇلى ( 1657 – 1756 جىلدارى ءومىر سۇرگەن)
• تولە بي قازىرگى جامبىل وبلىسى شۋ اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 15 - 16 جاسىنان باستاپ - اق شەشەندىك ونەرىمەن تانىلا باستاعان.
• قازاقتىڭ قوعام قايراتكەرى، اتاعى جەر جارعان شەشەن. ۇلى ءجۇزدىڭ باس ءبيى، «جەتى جارعىنى» جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى.
كوركەم تۋىندى سيپاتى
مازمۇن. تاقىرىپ. يدەيا.
«وركەنىڭ ءوسسىن» اڭىزى
مازمۇنى:
اتتارى بولدىرىپ شارشاپ كەلە جاتقان جولاۋشىلاردىڭ الدىنان ءبىر توپ قىز - كەلىنشەكتەر كەزدەسەدى. كەدەيدىڭ قىزى داناگۇل: «ۇلكەندەردىڭ الدىن كەسىپ وتپەيىك، ولار – ەل قورعايتىن باتىرلار. مۇمكىن اقىلدى، دانا قاريالار شىعار، بىزگە شاپاعاتى تيەر» - دەيدى. قىزدار تىڭداپ، توقتاپ تۇرادى. تولە بي مۇنى بايقاپ قالىپ، قىزداردى شاقىرتادى. قىزدار داناگۇلدىڭ ايتۋىمەن جاياۋ - لاپ كەلىپ، ءيىلىپ سالەم بەرەدى. تولە بي ءجون سۇراسقان سوڭ، نەگە توسىپ تۇرعاندارىن سۇرايدى. داناگۇل:
- سىزدەردىڭ ارالارىڭىزدا اتالارىمىز، اعالارىمىز، باتىر، ەرگە اقىل ايتار اقساقال بار شىعار، ۇلكەن كىسىلەردىڭ باتاسىن الايىق دەپ توسىپ تۇردىق،- دەيدى. تولە بي داناگۇلدىڭ اتىن، اكەسىنىڭ اتىن سۇراپ بىلەدى دە:
- جاقسى، شىراقتارىم، وركەندەرىڭ ءوسسىن، قۇداي تىلەۋلەرىڭدى بەرسىن! - دەپ باتاسىن بەرەدى.
تاقىرىپ: ۇلكەنگە قۇرمەت، ادەپتىلىك
يدەياسى: جاس ۇرپاقتى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە، ادەپتىلىك پەن يبالىققا باۋلۋ.
ساراپتاما جاساۋدىڭ ەكىنشى ءبولىمى: زەردەلەۋ
ۇجىمدىق جۇمىس:
وقۋشىلار جيناعان مالىمەتتەرىن وي ەلەگىنەن وتكىزىپ زەردەلەيدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
