InfoHub Logo

نايمان ەلى جۇڭگو تاريحىندا سەگىزىنشى-توعىزىنشى عاسىردا بەلگىلى بولعان ەكەن. وقىران وزەنىنىڭ باسى موڭعولدان ەرتىسكە دەيىن قونىستانعان، نايمان رۋىنىڭ العاشقى پاتشاسى نارقىش تايان، يناش قاعان، بۇقا حان، تاۋبۇعا، بۇيرىق حان جانە ۇلكەن رۋلاردىڭ باسشىلارى توقپان، ەلاتا، وكىرەش، كەتبۇعا، تولەگەتاي، سۇگىرشى بولعان ەكەن. ون ءۇشىنشى عاسىرعا دەيىن نايمان رۋى وتە كۇشتى مەملەكەت بولعانى راس، تاريحتا بار. تەك، بۇيرىق، تايان، ەكى حان باۋىرلاس بولعانىمەن، بەرەكەلەرى بولماي نايمان ەلى ىدىراي باستايدى. نايمان بابامىز بۇحارادان وقىعان عۇلاما مولدا بولعان كورىنەدى، ءجۇزى اق، كيىمدى اقتان كيىپ، اتتى اقتان مىنەدى ەكەن. سودان ونى «اقسوپى» اتاعان.

ون بەسىنشى عاسىردا رەسەي ەلىنە شەكارالاس وتىرعان كەزىندە نايمان اتادان قۇلماناي دەگەن جالعىز ۇل تۋىپ، جيىرما جاسىندا ەرتە قايتىس بولعان ەكەن. سودان، ايەلى گۇلشارا جەسىر قالعان. نايمان اتا سەكسەن جاسقا جاقىنداپ قالعان كەزىندە جالعىز ۇلى ولگەن سوڭ، وكىرىپ مۇلدە جاتىپ قالعان. ءبىر جىلعا جۋىق جەسىر قالعان كەلىنى گۇلشارا اتاسىن كۇتىپ وتىرادى.

گۇلشارا وتە سۇلۋ ءارى اقىلدى ايەل بولعان، قازىنا-مۇلىك، مالعا تالاسىپ ايەلدىڭ مازاسىن العان. سودان، گۇلشارا ورتا ءجۇزدىڭ يگى جاقسىلارىن شاقىرىپ، كوك قاسقا تاي سويىپ، قوناعىن كۇتىپ جايلاسقاننان كەيىن ولارعا: «بارشالارىڭىزعا ايتار ءسوزىم بار»، — دەپ ۇلىقسات سۇراعان.

«مىنا نايمان اتا قارتايعاندا جىلعىزىنان ايرىلىپ، تۇرا الماي قايعىرىپ جاتىر، وعان قاراماستان، مىنا مىرزالار مەنى الام دەپ تالاسىپ، مازامدى الدى. ال، كوپشىلىك، اتالارىڭدى تىرىدەي جىلاتقانشا، قولدارىڭمەن ولتىرىڭدەر! سودان سوڭ مەن سىزدەرگە تيەمىن بە؟ جوق باسقا جاققا كەتەمىن بە، ەرىك وزىمدە، ول مەنىڭ تىلەگىم بولسىن، مەنى قيناماڭدار!» — دەيدى.

سونىمەن حالىق ايەلدىڭ سوزىنەن جەڭىلىپ، جول-جوراسىن الىپ توقتاۋعا كەلگەن. گۇلشارا اتاسى دارەتكە وتىرعاندا، ءزارى تامعان جەردى كورىپ: «وسى اتامنان ءالى ۇرىق بار»، — دەپ سىناپ، ءۇيسىن ءاقسۇمبى دەگەن بايدىڭ قىزىن ايتتىرىپ، كوپ مال بەرىپ، اتاسىنا الىپ بەرگەن. ايەلگە «قىزەنەي» دەپ ات قويعان، ال كوپشىلىك گۇلشاراعا «جەزەتەك» دەپ ات قويعان. سودان نايمان اتامىزدان ءبىر ۇل تۋادى، ونى گۇلشارا ءوزى باعىپ، تاربيەلەپ، اناسىنا ەمىزىپ وسىرەدى. سودان ۇل ون جەتىگە تولعاندا گۇلشارا ۇلكەن توي جاساپ، ءوز نەكەسىن قيعىزىپ، ءتيىپتى. سودان گۇلشارا جۇكتى بولىپ ءبىر ۇل تاپقان، ءسويتىپ، سۇگىرشە تۋادى.

---