InfoHub Logo

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ "ءبىلىم تۋرالى" زاڭىندا: "قوسىمشا ءبىلىم بەرۋدىڭ ءبىلىم بەرەتىن وقۋ باعدارلامالارى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءوزىن-وزى باسقارۋىن، شىعارماشىلىعىن دامىتۋ، ولاردىڭ قابىلەتتەرىن ىسكە اسىرۋ، قوعام ومىرىنە بەيىمدەلۋى، ازاماتتىق سانا-سەزىمىن، جالپى مادەنيەتىن، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ، بوس ۋاقىتىن مازمۇندى ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن جاعدايلار جاساۋدى كوزدەيدى" - دەپ كورسەتىلگەن. بالالارعا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ - ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىلىم الۋ قاجەتتىلىكتەرىن جان-جاقتى قاناعاتتاندىرۋ ماقساتىندا جۇزەگە اسىرىلاتىن تاربيەلەۋ مەن وقىتۋ ءۇردىسى، ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ اجىراماس بولىگى. جاس بۋىنعا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ، جەكە تۇلعانى وزدىگىنەن دامىتۋ، شىعارماشىل، دارىندى بالالاردى انىقتاۋ، ولارعا قولداۋ كورسەتۋ جانە قابىلەتتىلىكتەرىن دامىتۋ، وسكەلەڭ ۇرپاق تاربيەسىنە جانە ولاردىڭ دارىندىلىعىن دامىتۋعا، بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋعا نازار اۋدارۋدى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان. تاربيە پروسەسىن ۇيىمداستىرۋدا ۇيىرمە جۇمىستارىنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. ستۋدەنتتەر مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ ۇيىرمەلەرىنىڭ ەڭ كەڭ تاراعان تۇرلەرى ولار: ەستەتيكالىق باعىتتاعى ۇيىرمەلەر: مۋزىكالىق (ءان، ۆوكال)، حورەوگرافيالىق (بي). جاستاردى ونەرگە، مادەنيەتكە قۇشتارلىعىن دامىتۋ مەن تاربيەلەۋ، ۋاقىتىن ءتيىمدى پايدالانۋدى ۇيىمداستىرۋ ماقساتىندا تالدىقورعان گۋمانيتارلىق-تەحنيكالىق كوللەدجىندە ستۋدەنتتەرگە ارنالعان شىعارماشىلىق ۆوكال ۇيىرمەسى، «ەركەناز» بي ۇيىرمەسى جۇمىس ىستەيدى. ءار ۇيىرمەنىڭ جۇمىس جاساۋ كەستەسى بەكىتىلگەن جوسپار بويىنشا جۇرگىزىلەدى. مەن ءوزىم «اسەم اۋەن» ۆوكال ۇيىرمەسىن جانە «ەركەناز» بي ۇيىرمەسىن باسقارامىن. «قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار، اسەم ءان مەن ءتاتتى كۇي، كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالار، ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي» - دەپ، اباي اتامىز جىرلاعانداي، ءان دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قويار ونەر سۇيەتىن حالقىمىزدىڭ ونەرىنىڭ ءبىر قىرى - ءان ونەرى.ءان ايتۋ ءۇشىن ۇلكەن دارىندىلىق قاجەت. ۇيىرمەدە مۋزىكانى ەستۋ جانە باۋلۋ قابىلەتىن تەوريا جانە پراكتيكا جۇزىندە ىسكە اسىرۋدامىن. ءان تاڭداۋدا ءار بالانىڭ داۋىس ەرەكشەلىگىنە اسا زور ءمان بەرەمىن. ستۋدەنتتەرگە ۆوكال ونەرىمەن قاتار، حورمەن، جەكە دۋەتپەن ءان ايتۋدى دا قولعا الىپ ۇيرەتۋدەمىن.ۇيىرمە قاتىسۋشىلارى ونەرلەرىن شىڭداۋ ارقىلى تەك ءان ايتۋعا عانا ەمەس، كاسىبي ساحنالىق مادەنيەتكە دە ۇيرەنۋدە. ۇيىرمەدە روزا رىمبايەۆا، ناعيما ەسقالييەۆا، ماقپال ءجۇنىسوۆا، التىناي جورابايەۆا سىندى اتاقتى حالىق انشىلەرىنىڭ اندەرى، سونىمەن قاتار قازىرگى زامانعى ۇلگىدەگى اندەر، رەترو جانە قازاقتىڭ حالىق اندەرى قامتىلعان. ستۋدەنتتەرىمىز جىل سايىنعى ۇيىمداستىرىلاتىن قالالىق بايقاۋلارعا قاتىسىپ جۇلدەلى ورىندارعا يە بولىپ ءجۇر. ۆوكال ۇيىرمەسىنە قاتىساتىن ستۋدەنتتەر كوللەدجىشىلىك ءىس-شارالارعا بەلسەنە ارالاسىپ، ءوز ونەرلەرىن كورسەتىپ ۇلكەن ءىلتيپاتقا بولەنىپ ءجۇر. اتاپ ايتساق: بەردىقوجا ىڭكار، زاحانوۆ ايبار، حاسانوۆ ميراس، سادۋاقاسوۆا زارينا، جۋرۋمبايەۆا قۇرالاي، قاسىم قاسيەت ت.ب. بەردىقوجا ىڭكار تالدىقورعان قالاسىنىڭ اكىمىنىڭ جۇلدەسى ءۇشىن ۇيىمداستىرىلعان «تالدىقورعان شۇعىلاسى» ءان بايقاۋىنىڭ ءىىى دارەجەلى ديپلومىنا يە بولسا، حاسانوۆ ميراس قالا وقۋ ورىندارى اراسىنداعى  وتكەن پاتريوتتىق اندەر جانە اسكەري پاتريوتتىق اندەر بايقاۋىندا باس جۇلدەلەرى جەڭىپ الدى.ۇيىرمە جۇمىسىنىڭ ىس-تاجىريبەسىنە كوڭىل اۋدارار بولساق، بالانىڭ شىعارماشىلىق كەزەڭدەرىندەگى تانىمدىق مۇددەسىنىڭ دامۋى ءوز شىعارماشىلىعىن شىڭداۋعا، قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋعا زور مۇمكىندىك بەرەدى. مۇنىڭ ءوزى تۇپتەپ كەلگەندە بالادان شىدامدىلىق پەن توزىمدىلىكتى قاجەت ەتىپ، الدىنا قويعان ماقساتىنا جەتۋگە تالپىنۋعا، شەبەرلىككە، ەڭبەك سۇيگىشتىككە تاربيەلەيدى. ستۋدەنتتەردىڭ بىر-بىرىنە دەگەن دۇرىس قارىم-قاتىناسىن، ونەرگە دەگەن سانالى كوزقاراسىن قالىپتاستىرادى. ستۋدەنتتەردىڭ ۇيىرمەگە دەگەن ىقىلاسىن ارتتىرا وتىرىپ، ۇلتىمىزدىڭ وي-پاراساتىن نىعايتۋ ماقساتىندا ۇيىرمەلەرگە قامتۋمەن قاتار جاسوسپىرىمدەردىڭ ىشىنەن دارىندى بالالاردى انىقتاپ، ولاردىڭ قابىلەتىن دامىتۋعا جان-جاقتى ەستەتيكالىق تاربيە بەرىپ، سۇلۋلىققا، تازالىققا ۇيرەتۋدە ۇيىرمەنىڭ قىزمەتى اسا ماڭىزدى. 

ۇيىرمە جۇمىستارىنىڭ باعدارلامالارى نەگىزىنەن العاندا ستۋدەنتتەردىڭ ىنتالارى مەن تالاپ-تىلەكتەرىنە بايلانىستى بولادى. ۇيىرمەنىڭ ەرەكشەلىگى – ورتاق قىزىعۋشىلىقتارى نەگىزىندە بىرىككەن ادامداردىڭ ۇيىمشىلدىعى مەن ىنتىماقتاستىعىن بىلدىرەدى. جوعارىدا اتاپ وتكەندەي، ۆوكال ونەرىمەن قاتار، بي ونەرىنىڭ دە قىر-سىرىن ۇيرەنۋدە ستۋدەنتتەردىڭ قىزىعۋشىلى جوعارى. بي ونەرىمەن اينالىسۋ جاسوسپىرىمدەردىڭ جالپى دەنساۋلىعىنا جاقسى اسەر ەتەدى. ناقتى جەڭىل قوزعالىسپەن دۇرىس ءجۇرىپ تۇرۋىنا، يىلگىشتىك قابىلەتىنىڭ ارتۋىنا، اۋامەن دۇرىس دەمالۋىنا، مۋزىكانىڭ ەكپىنىن، بۋىن ىرعاعىن، مازمۇنىن اجىراتا بىلۋگە كومەكتەسەدى. ستۋدەنتتەر ارناۋلى قوندىرعىسىز-اق زالدىڭ ورتاسىندا بيمەن اينالىسۋىنا بولادى. ول ءۇشىن ويىن تۇرىندە بەرىلەتىن ناقتى قيمىل قوزعالىس جاتتىعۋلارىنا كوبىرەك كوڭىل ءبولۋى قاجەت. ولار قيمىل قوزعالىسپەن مۋزىكانى ۇيلەستىرۋ شەبەرلىگىن دامىتادى.ارينە، بي ۇيىرمەسىنە كىشى توپتان باستاپ كەلگەن دۇرىس بولادى. بيلەۋ كەزىندە بي قوزعالىسى ارقىلى ونىڭ مانەرلىلىگىن ارتتىرىپ، بي ۇيرەنۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرامىز. الداعى ۋاقىتتا جاڭا بيلەر قويىلىمىمەن جۇمىس جاساۋدامىز. «ەركەناز» بي ۇيىرمەسىندەگى قۋات سالتانات،تولەۋحان بوتاگوز، تولەۋبەكوۆا ايگەرىم، مۇرات اقبوپە سىندى مىڭ بۇرالا بيلەگەن ءبيشى قىزدارىمىز كوركەم بيلەرىمەن ءار كەشتىڭ شىرايىن كەلتىرىپ كورەرمەندەردىڭ ىقىلاسىنا بولەنۋدە. بي ۇيىرمەسىنەن كۇتىلەتىن ناتيجە: بي ونەرىمەن اينالىسقان ۇلدار مەن قىز بالالار دەنەسىنىڭ سىمباتتىلىعىمەن، ادەمى جۇرىس-تۇرىسىمەن، مۋزىكالىق ىرعاقتى اجىراتا بىلۋىمەن ەرەكشەلەنەدى. بي ونەرىمەن اينالىسۋ شىعارماشىلىق شەبەرلىكتەردىڭ نەگىزىن قالاپ، ءوزىن-وزى جەتىلدىرۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى.ۇيىرمە جۇمىستارى ارقىلى ستۋدەنتتەردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى دامىپ، ءوزىن-وزى ەركىن ۇستاۋلارى جۇزەگە اسىپ، بىر-بىرىمەن جاعىمدى قارىم-قاتىناس ورناتىپ، جەكە تۇلعالىق قاسيەتتەرى باعالانىپ، قىزىعۋشىلىقتارى مەن بەيىمدىلىكتەرى انىقتالىپ قالىپتاسادى.  حالقىمىز ەرتە زاماننان اندەرى مەن كۇيلەرىن، اسىل مۇرا رەتىندە ۇرپاقتان–ۇرپاققا جەتكىزىپ، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ كەلگەن. ونەردىڭ ەڭ جوعارعى ءتۇرى، ەڭ ساڭىلاعى، ەڭ ساۋلەتتىسى دە – حالىق ونەرى، ياعني جىلدار وتسە دە مۇقالماي سىنى قاشپاي ساقتالىپ كەلە جاتقان – حالىق قازىناسى. سوندىقتان دا، وسى ۇيىرمەدە جاس ۇرپاقتىڭ رۋحاني دۇنيەسىن بايىتۋ جانە ۇلتتىق ونەرىمىزدى پايدالانا بىلىنۋىنە، شەبەرلىك دەڭگەيىن ارتتىرىپ، ىنتا-ىقىلاسىن مولايتۋ اسەمدىك پەن سۇلۋلىقتى كورىپ باعالاي بىلۋگە، ءوز ەلىن، ءوز حالقىن سۇيۋگە، قازاقتىڭ ۇلتتىق ونەرىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ مەنىڭ باستى ماقساتىم.

 
تالدىقورعان گۋمانيتارلىق-تەحنيكالىق
كوللەدجىنىڭ مۋزىكا جەتەكشىسى
دجاكۋبايەۆا ۇلجانات اۋەلحان قىزى

---