ويان، قازاق!
ەۋرازيانىڭ بەسىگى، قازبا بايلىققا مول جەر-قازاقستان.ءبىراق نەگە سونىڭ بارلىعىن ءبىز دۇرىستاپ پايدالانا المايمىز؟حالىق كەز-كەلگەن نارسەنى بيلىكتە وتىرعان كىسىلەرگە جابادى."الەمدى وزگەرتكىڭ كەلسە وزىڭنەن باستا" دەگەن ءسوز بار ەمەس پە؟نەلىكتەن ەڭ الدىمەن ءوزىمىز وزگەرمەسكە؟
كوزىڭدى اش، ويان قازاق، كوتەر باستى،
وتكىزبەي قاراڭعىدا بەكەر جاستى.
جەر كەتتى، ءدىن ناشارلاپ، حال ارام بوپ،
قاراعىم، ەندى جاتۋ جاراماس-تى.،-دەپ جىرلاعان، جيىرماسىنشى عاسىردا ءومىر سۇرگەن ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ "ويان، قازاق" ولەڭىندەگى ماسەلە ءقازىر دە ورىن الايىن دەپ وتىر.ءبىر ايىرماشىلىعى قازىرگى زاماندا وقيمىن دەسەڭ تەگىن مەكتەپ، تۇرامىن دەسەڭ باسپانا بار.دەمەك،ەشقانداي پروبلەما جوق. ناعىز پروبلەما قوعام جالقاۋلانىپ كەتكەنبە؟اتا-بابامىز قانشاما عاسىرلار بويى وسكەلەڭ ۇرپاق ءۇشىن، بولاشاق ءۇشىن جانىن قيىپ، ەلىن قورعادى.قانشا جەردەن قينالسا دا ەشقاشان بەرىلمەدى.ون جەتىنشى عاسىرلاردان باستاپ جوڭعارلاردان قورلىق كورىپ، ەكى جارىم ميلليون حالقىنان ايىرىلدى، سوندا دا ەلىم دەپ بەرىلمەدى.ازاتتىق ءۇشىن كۇرەستى.قاراقۇمداعى وتكەن قۇرىلتايداعى بوگەنباي باتىردىڭ:
«ءبىز جاۋدان كەك الۋىمىز كەرەك، جەڭەمىز نەمەسە قولعا قارۋ ۇستاپ، شايقاستا اق ولىممەن ەلەمىز، قارتتارىمىزدىڭ، ايەلدەرىمىزدىڭ، بالالارىمىزدىڭ زار-مۇڭى مەن كوز جاسىن كورىپ ءتىرى جۇرە المايمىز...» دەگەن ءسوزى شە؟وسى سوزدەردەن-اق اتا-بابامىزدىڭ ەرلىگىن سەزىنۋگە بولادى.بۇنىمەن ءبارى بىتە قويعان جوق، 1928 جىلدان باستاپ ستاليندىك رەپرەسسيا باستالدى.قازاعىم، دەپ جانى شىققانشا سويلەگەن قوعام قايراتكەرلەرى مەن اقىن، جازۋشىلاردى جاپپاي تۇرمەگە قاماپ، جالعان ايىپپەن وتباسىن دا ولتىرە باستادى.ت. رىسقۇلوۆ، ن. نۇرماقوۆ، س. قوجانوۆ، ۇ. قۇلىمبەتوۆ، و. يسايەۆ، و. جاندوسوۆ، ءا. دوسوۆ، ا. اسىلبەكوۆ، ج. ءسادۋاقاسوۆ، س. سافاربەكوۆ، ت. جۇرگەنوۆ جانە تاعى باسقالارىنا 1937-1938 جىلدار ارالىعىندا «ۇلتشىل-شافيست» جانە تىڭشى دەگەن كىنا تاعىلدى. ءا. بوكەيحان، ا. بايتۇرسىن ۇلى، م. دۋلات ۇلى، ا. ەرمەكوۆ، ح. دوسمۇحامەد ۇلى، م. تىنىشباي ۇلى، م. جۇماباي، س. سەيفۋللين، ءى. جانسۇگىروۆ، ب. مايلين، س. اسفەندياروۆ، ج. شانين، ك. كەمەڭگەروۆ جانە تاعى باسقا دا كوپتەگەن مادەنيەت جانە ونەر قايراتكەرلەرى، ۇلت جاناشىرلارىنا «حالىق جاۋى» دەگەن جالا جابىلدى.سونداعى رەسەيدىڭ ماقساتى قازاق ەلىن ماڭگى قۇل ەتۋ.وسىنىڭ ارتىنشا سوعىس باستالدى.ءيا، سوعىستا دا قايران قازاعىم از قيىنشىلىق كورگەن جوق.سول زامانداردا سوعىسقا ءتىپتى م.مامەتوۆا، ا.مولداعۇلوۆا سىندى ەرجۇرەك قىزدارىمىز دا قولاڭ شاشتارىن قيىپ، سوعىسقا اتتاندى.بۇل وقيعادان سوڭ 1986 جىلى "جەلتوقساڭ كوتەرىلىسى" بولدى.جەلتوقسان كوتەرىلىسى - 1986 جىلى 17 — 18 جەلتوقسان ارالىعىندا الماتىدا بولعان قازاق جاستارىنىڭ كسرو ۇكىمەتىنىڭ وتارشىلدىق، امىرشىل-اكىمشىل جۇيەسىنە قارسى نارازىلىق ءىس-قيمىلدارى. بوستاندىققا، تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلعان قازاق حالقى تاريحىنداعى ەلەۋلى وقيعا بولىپ تابىلادى.جەلتوقسان كوتەرىلىسىندە ق.رىسقۇبەكوۆ، ل.اسانوۆا سىندى ەل جاناشىرلارى جانىن قيدى.
وسى وقيعالاردىڭ بارلىعىن نەگىزگە الا وتىرىپ، قازاقستان تاۋەلسىزدىككە يە بولدى.ال قازىرگى جاستار كەرىسىنشە، ارتقا جىلجىپ بارا جاتىر.نەگە باتىرلارىمىزدىڭ ەرلىگىن دارىپتەپ، ءارى قاراي ەلىمىزدى كوركەيتپەسكە؟بولاشاق تەك جاستاردىڭ قولىندا.قازىرگى زاماننىڭ وسكەلەڭ ۇرپاقتارىنا "ويان، قازاق" دەگىم كەلەدى.ءبىر بايقاعانىم وسى زاماندا پاتريوت بولعان ۇيات ەكەن.مىسالى، عالامتورعا كوك تۋىمىزدىڭ سۋرەتىن سالساق مازاق قىلعان پىكىرلەردى بايقايمىز.ناعىز قازاق سوزدەرىمەن سويلەسەك بارلىعى تۇسىنبەي، قاي زاماننىڭ ادامىسىڭ دەپ كەلەمەجدەيدى.قازاقشا كويلەك كيسەڭ اۋىلباي دەپ شىعادى.نەلىكتەن؟مۇندا تۇرعان نە بار؟ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك بولعان ۇيات پا؟ويان، قازاق!
You Might Also Like
-
باياعىدا ءبىر مەرگەن بولىپتى. ءبىر كۇنى بالاسىن اڭعا ەرتىپ شىعادى. بالاسىنا:
-
«ماحابباتسىز دۇنيە بوس» - دەپ ايتىپ كەتكەن اباي اتامىز. بۇل سوزدەردە ۇلكەن تەرەڭ ماعىنا جاتىر. ماحاببات، سۇيىسپەنشىلىك، مەيىرىم بولماسا ءومىردىڭ ءمانى جوق دەپ ايتۋعا بولادى. ماحاببات ءبىر ...
