ويىنشىقتار دۇكەنى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: تانىم
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: ماتەماتيكا
تاقىرىبى: ويىنشىقتار دۇكەنى.
ماقساتى: بالالاردىڭ گەومەتريالىق پىشىندەرگە سايكەس قورشاعان ورتادا زاتتاردى تابۋعا ۇيرەتۋ جانە ولاردى قورشاعان ءومىر زاتتارىمەن سالىستىرۋ؛ دوڭگەلەك – دوپ، الما، ءجۇزىم، شار، ءۇشبۇرىش - ءسابىز، المۇرت، سوپاقشا - بالىق، بانان. قاراپايىم ماتەماتيكالىق مازمۇنداعى ويىندارعا ىقىلاس قويۋىن ارتتىرا وتىرىپ، قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ەرتەگى تەراپياسى، وي قوزعاۋ،
سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
قاجەتتى كورنەكىلىگى: ويىنشىقتار دۇكەنى، قويان، ايۋ، تۇلكىنىڭ بەتپەردەلەرى قولعاپ
تەاترىنا نەگىزدەلگەن جانە ايۋ، قويان، تۇلكىنىڭ سۋرەتتەرى.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: وتكەن ءبىلىمدى تياناقتاۋ
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتيپى: ويىن ءىس ارەكەتى
ءپانارالىق بايلانىس: اينالامەن تانىستىرۋ
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
بالالار ءبىز بۇگىنگى ويىنىمىزدى باستاماس بۇرىن مەن سىزدەرگە «تاڭعاجايىپ سىيلىق» اتتى ەرتەگىدەن ءۇزىندى ايتىپ بەرەيىن. ەندەشە مۇقيات تىڭدايىق.
كوكتەم كەلىپ، كۇن جىلىنعان سوڭ، قىس بويى اپاندا جاتقان قونجىق دالاعا شىعادى. ونىڭ تەزىرەك دوس تاۋىپ ويناعىسى كەلەدى. بۇتانىڭ تۇبىنەن قويان كەلەدى.
- قويان، قويان ەكەۋمىز دوس بولىپ بىرگە وينايىقشى – دەدى قونجىق.
- قونجىق، كەشىر مەنىڭ ويناۋعا ۋاقىتىم جوق، انام مەن اجەمە سىيلىق ىزدەپ ءجۇرمىن.
ول قانداي سىيلىق – دەپ تاڭقالدى قونجىق.
مەنىڭ سىيلىعىم ول ۇزىنشالاۋ، ءارى قىزعىلت بولۋى كەرەك دەدى دە قويان سەكىرىپ كەتە باردى.
قونجىق ويلانىپ كەلە جاتتى، الدىنان جۇگىرىپ بارا جاتقان تۇلكىنى كوردى.
- تۇلكى، تۇلكى ەكەۋمىز دوس بولىپ وينايىقشى.
كەشىرشى قونجىق مەن انام مەن اجەمە سىيلىق ىزدەپ ءجۇرمىن.
- قانداي سىيلىق؟ ول ۇزىنشا ما؟- دەپ سۇرادى قونجىق.
- جوق ۇزىنشا ەمەس، ول ما ول دومالاق بولاتىن سياقتى.
تۇستەرى دە ءار ءتۇرلى بولۋى كەرەك – دەدى تۇلكى.
قونجىق تۇك تۇسىنبەدى. ءبارى انالارىنا، اجەلەرىنە قانداي سىيلىق ىزدەپ ءجۇر. مەن دە انام مەن اجەمە سىيلىق جاسار ەدىم. نە ىستەسەم ەكەن؟ – دەپ ويلانىپ قالدى قونجىق.
ال بالالار ەرتەگىنى وسى جەردەن توقتادا تۇرايىق.
ىزدەنىمپازدىلىق ۇيىمداستىرۋشىلىق كەزەڭ.
كىشكەنە ويلانايىقشى. ءبىز انامىزدىڭ مەرەكەسىنە ولارعا نە سىيلاپ ەدىك.
كانە مىنا گۇلدەردىڭ ىشىنەن ماعان سوعان ۇقساس گۇلدى كىم كورسەتەدى؟
- دۇرىس ەندى وسى گۇلدىڭ ءتۇسى قانداي؟
ال كۇلتەشەسى قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
ءبىز ويىنشىقتار دۇكەنىندەمىز. بالالار ءبىز قونجىققا كومەكتەسۋ ءۇشىن جان جاعىمىزعا قارايىقشى نەلەردى كورىپ تۇرمىز.
ولاردىڭ كارزەڭكەسىندە نەلەر بار ەكەن؟
- ءسابىزدىڭ ءتۇسى قانداي؟
ءپىشىنى شە؟
مىنە قوياندار ءسابىزدى وتە جاقسى كورەدى ەكەن. ال مىنا جەردە قانداي ويىنشىقتار تۇر؟
تۇلكىنىڭ جانىندا نە ءوسىپ تۇر؟
- تۇستەرى قانداي؟
- پىشىندەرى شە؟
- تۇلكى ءجۇزىمدى ۇناتادى.
ال مىنا جەردە ايۋ قونجىقتارىمەن وتىر. ال قاسىندا نە تۇر؟
شەلەكتىڭ ىشىندە نە بار ەكەن قارايىقشى؟
- بالىق قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
بالالار سوندا قوياننىڭ اپاسى مەن اجەسىنە سىيلاۋ ءۇشىن نە كەرەك دەپ ويلايسىڭدار؟
- ال تۇلكىگە شە؟
- كونجىق اپاسىنا نە سىيلاسا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
- ەندى كىم قويانعا ءسابىز اكەلىپ بەرەدى.
(بالالار قويانعا ءسابىز، تۇلكىگە ءجۇزىم، قونجىققا بالىقتى اكەلىپ ىدىسقا سالادى)
- راحمەت بالالار بىزگە سىيلىقتى تەز تاۋىپ الۋىمىزعا كومەكتەستىڭدەر.
قويان وندا ايۋعا بارىپ ءبارىمىز وينايىقشى. بالالار تاعى دا جان - جاعىمىزعا قارايىقشى ءۇشبۇرىش، دوڭگەلەك، سوپاقشاعا ۇقسايتىن پىشىندەر بار ما؟ (توپتاعى زاتتاردىڭ ىشىنەن تابۋ)
- بالالار ءبىز ەندى «نە جەتپەيدى؟» دەگەن ويىن وينايمىز.
شارتى: تاقتادا ءىلۋلى تۇرعان اڭداردىڭ قۇلاقتارىن تاۋىپ جاپسىرۋ. رەفلەكسيالىق كوررەكسيالىق كەزەڭ
(وتكەن ماتەريالدى پىسىقتاۋ، كەڭىستىكتى باعدارلاۋعا ارنالعان «ۇشاقتار» ويىنى)
مەن سەندەرگە شار ۇلەستىرىپ بەرەيىن.
شاردىڭ ءپىشىنى قانداي؟
ەندى اۋا تولتىرامىز، دوڭگەلەك پىشىنگە اينالدى. قولىمىزدى كوتەرىپ ۇشاقتى ۇشىرامىز. ۇشاقتى قايدا ۇشىردىق.
- جوعارىدا باسقا نەلەر بولادى؟
- ال ۇشاق قايدا قونادى؟
- جەردە نەلەر بار نەمەسە نەلەر وسەدى؟
- تاماشا، ءبىز بۇگىن جاقسى ويىندار وينادىق.
قويان، تۇلكى، قونجىققا كومەكتەسۋ ارقىلى، ءۇشبۇرىش، دوڭگەلەك، سوپاقشا تۋرالى بىلەتىنىمىزدى تولىقتىردىق. بارىڭدە جاقسى ويناپ، جاقسى جاۋاپ بەرە الدىڭدار.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: زاتتاردى پىشىندەرىنەن اجىراتا الادى. كەڭىستىكتە باعدارلاۋدىڭ العاشقى داعدىلارىن ايتا الادى.
جاساي الۋى: ءوزىنىڭ ءىس – ارەكەت داعدىسىنا باعا بەرەدى. اينالا قورشاعان زاتتاردىڭ ىشىنەن گەومەتريالىق پىشىنگە ۇقساس زاتتار توبىن قۇرادى.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: ماتەماتيكا
تاقىرىبى: ويىنشىقتار دۇكەنى.
ماقساتى: بالالاردىڭ گەومەتريالىق پىشىندەرگە سايكەس قورشاعان ورتادا زاتتاردى تابۋعا ۇيرەتۋ جانە ولاردى قورشاعان ءومىر زاتتارىمەن سالىستىرۋ؛ دوڭگەلەك – دوپ، الما، ءجۇزىم، شار، ءۇشبۇرىش - ءسابىز، المۇرت، سوپاقشا - بالىق، بانان. قاراپايىم ماتەماتيكالىق مازمۇنداعى ويىندارعا ىقىلاس قويۋىن ارتتىرا وتىرىپ، قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ەرتەگى تەراپياسى، وي قوزعاۋ،
سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
قاجەتتى كورنەكىلىگى: ويىنشىقتار دۇكەنى، قويان، ايۋ، تۇلكىنىڭ بەتپەردەلەرى قولعاپ
تەاترىنا نەگىزدەلگەن جانە ايۋ، قويان، تۇلكىنىڭ سۋرەتتەرى.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: وتكەن ءبىلىمدى تياناقتاۋ
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتيپى: ويىن ءىس ارەكەتى
ءپانارالىق بايلانىس: اينالامەن تانىستىرۋ
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
بالالار ءبىز بۇگىنگى ويىنىمىزدى باستاماس بۇرىن مەن سىزدەرگە «تاڭعاجايىپ سىيلىق» اتتى ەرتەگىدەن ءۇزىندى ايتىپ بەرەيىن. ەندەشە مۇقيات تىڭدايىق.
كوكتەم كەلىپ، كۇن جىلىنعان سوڭ، قىس بويى اپاندا جاتقان قونجىق دالاعا شىعادى. ونىڭ تەزىرەك دوس تاۋىپ ويناعىسى كەلەدى. بۇتانىڭ تۇبىنەن قويان كەلەدى.
- قويان، قويان ەكەۋمىز دوس بولىپ بىرگە وينايىقشى – دەدى قونجىق.
- قونجىق، كەشىر مەنىڭ ويناۋعا ۋاقىتىم جوق، انام مەن اجەمە سىيلىق ىزدەپ ءجۇرمىن.
ول قانداي سىيلىق – دەپ تاڭقالدى قونجىق.
مەنىڭ سىيلىعىم ول ۇزىنشالاۋ، ءارى قىزعىلت بولۋى كەرەك دەدى دە قويان سەكىرىپ كەتە باردى.
قونجىق ويلانىپ كەلە جاتتى، الدىنان جۇگىرىپ بارا جاتقان تۇلكىنى كوردى.
- تۇلكى، تۇلكى ەكەۋمىز دوس بولىپ وينايىقشى.
كەشىرشى قونجىق مەن انام مەن اجەمە سىيلىق ىزدەپ ءجۇرمىن.
- قانداي سىيلىق؟ ول ۇزىنشا ما؟- دەپ سۇرادى قونجىق.
- جوق ۇزىنشا ەمەس، ول ما ول دومالاق بولاتىن سياقتى.
تۇستەرى دە ءار ءتۇرلى بولۋى كەرەك – دەدى تۇلكى.
قونجىق تۇك تۇسىنبەدى. ءبارى انالارىنا، اجەلەرىنە قانداي سىيلىق ىزدەپ ءجۇر. مەن دە انام مەن اجەمە سىيلىق جاسار ەدىم. نە ىستەسەم ەكەن؟ – دەپ ويلانىپ قالدى قونجىق.
ال بالالار ەرتەگىنى وسى جەردەن توقتادا تۇرايىق.
ىزدەنىمپازدىلىق ۇيىمداستىرۋشىلىق كەزەڭ.
كىشكەنە ويلانايىقشى. ءبىز انامىزدىڭ مەرەكەسىنە ولارعا نە سىيلاپ ەدىك.
كانە مىنا گۇلدەردىڭ ىشىنەن ماعان سوعان ۇقساس گۇلدى كىم كورسەتەدى؟
- دۇرىس ەندى وسى گۇلدىڭ ءتۇسى قانداي؟
ال كۇلتەشەسى قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
ءبىز ويىنشىقتار دۇكەنىندەمىز. بالالار ءبىز قونجىققا كومەكتەسۋ ءۇشىن جان جاعىمىزعا قارايىقشى نەلەردى كورىپ تۇرمىز.
ولاردىڭ كارزەڭكەسىندە نەلەر بار ەكەن؟
- ءسابىزدىڭ ءتۇسى قانداي؟
ءپىشىنى شە؟
مىنە قوياندار ءسابىزدى وتە جاقسى كورەدى ەكەن. ال مىنا جەردە قانداي ويىنشىقتار تۇر؟
تۇلكىنىڭ جانىندا نە ءوسىپ تۇر؟
- تۇستەرى قانداي؟
- پىشىندەرى شە؟
- تۇلكى ءجۇزىمدى ۇناتادى.
ال مىنا جەردە ايۋ قونجىقتارىمەن وتىر. ال قاسىندا نە تۇر؟
شەلەكتىڭ ىشىندە نە بار ەكەن قارايىقشى؟
- بالىق قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
بالالار سوندا قوياننىڭ اپاسى مەن اجەسىنە سىيلاۋ ءۇشىن نە كەرەك دەپ ويلايسىڭدار؟
- ال تۇلكىگە شە؟
- كونجىق اپاسىنا نە سىيلاسا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
- ەندى كىم قويانعا ءسابىز اكەلىپ بەرەدى.
(بالالار قويانعا ءسابىز، تۇلكىگە ءجۇزىم، قونجىققا بالىقتى اكەلىپ ىدىسقا سالادى)
- راحمەت بالالار بىزگە سىيلىقتى تەز تاۋىپ الۋىمىزعا كومەكتەستىڭدەر.
قويان وندا ايۋعا بارىپ ءبارىمىز وينايىقشى. بالالار تاعى دا جان - جاعىمىزعا قارايىقشى ءۇشبۇرىش، دوڭگەلەك، سوپاقشاعا ۇقسايتىن پىشىندەر بار ما؟ (توپتاعى زاتتاردىڭ ىشىنەن تابۋ)
- بالالار ءبىز ەندى «نە جەتپەيدى؟» دەگەن ويىن وينايمىز.
شارتى: تاقتادا ءىلۋلى تۇرعان اڭداردىڭ قۇلاقتارىن تاۋىپ جاپسىرۋ. رەفلەكسيالىق كوررەكسيالىق كەزەڭ
(وتكەن ماتەريالدى پىسىقتاۋ، كەڭىستىكتى باعدارلاۋعا ارنالعان «ۇشاقتار» ويىنى)
مەن سەندەرگە شار ۇلەستىرىپ بەرەيىن.
شاردىڭ ءپىشىنى قانداي؟
ەندى اۋا تولتىرامىز، دوڭگەلەك پىشىنگە اينالدى. قولىمىزدى كوتەرىپ ۇشاقتى ۇشىرامىز. ۇشاقتى قايدا ۇشىردىق.
- جوعارىدا باسقا نەلەر بولادى؟
- ال ۇشاق قايدا قونادى؟
- جەردە نەلەر بار نەمەسە نەلەر وسەدى؟
- تاماشا، ءبىز بۇگىن جاقسى ويىندار وينادىق.
قويان، تۇلكى، قونجىققا كومەكتەسۋ ارقىلى، ءۇشبۇرىش، دوڭگەلەك، سوپاقشا تۋرالى بىلەتىنىمىزدى تولىقتىردىق. بارىڭدە جاقسى ويناپ، جاقسى جاۋاپ بەرە الدىڭدار.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: زاتتاردى پىشىندەرىنەن اجىراتا الادى. كەڭىستىكتە باعدارلاۋدىڭ العاشقى داعدىلارىن ايتا الادى.
جاساي الۋى: ءوزىنىڭ ءىس – ارەكەت داعدىسىنا باعا بەرەدى. اينالا قورشاعان زاتتاردىڭ ىشىنەن گەومەتريالىق پىشىنگە ۇقساس زاتتار توبىن قۇرادى.
You Might Also Like
-
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: اينالامەن تانىستىرۋ.
