سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
باقىتتى ءسات (ماتەماتيكالىق ويىن ساباق)
«باقىتتى ءسات» ماتەماتيكالىق ويىن ساباعى
8 سىنىپ
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، وي ۇشقىرلىعىن، وقۋعا ىنتاسىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ناقتى پانگە قىزىعۋشىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ءوزىن - ءوزى تاربيەلەۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: بەزەندىرىلگەن زال، ناقىل سوزدەر، كارتوچكالىق تاپسىرمالار، لوگيكالىق ەسەپتەر، ءار توپقا دايارلانعان ۇستەل.
ءتۇرى: توپتىق سايىس ساعاتى.
ءتيپى: ويىن تۇرىندە
جوسپارى: 1. توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋى، امانداسۋ ءراسىمى
2. تاپقىرلىق سايىسى (لوگيكالىق ەسەپتەر)
3. بىلىكتىلىك سايىسى (ەسەپتەر شىعارۋ)
4. ماتەماتيكالىق سۇراقتار
5. ويىمدى جالعاستىر (ماقال - ماتەلدەر)
6. جۇمباق سايىسى (كارتوچكا ارقىلى توپقا بەرىلەدى)
7. «قاس قاعىم ءسات» سايىسى (توپقا سۇراق)
قولدانىلعان ناقىل سوزدەر:
1. اريفمەتيكا ماتەماتيكانىڭ، ال ماتەماتيكا عىلىمداردىڭ پاتشاسى.
(ك. گاۋسس)
2. اقىل - ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن ماتەماتيكا.
(م. ۆ. لومونوسوۆ)
3. ماتەماتيكا – بارلىق عىلىمداردىڭ تۇڭعىشى جانە ولارعا پايدالى دا، قاجەت تە. (ر. بەكون)

جۇرگىزۋشى: «باقىتتى ءسات» ويىنىنا قوش كەلدىڭىزدەر.
بۇگىنگى ويىن توپتىق سايىس تۇرىندە وتەدى. ورتاعا «ءۇشبۇرىش»،»كۆادرات»، «تراپەسيا» توپتارىن شاقىرامىز.
ماتەماتيكا سىرلارى،
قىزىقتىردى بىزدەردى.
ويىنعا بىرگە قاتىسۋعا،
شاقىرامىز سىزدەردى، - دەي وتىرىپ سايىسكەرلەرىمىزدىڭ ءبىلىمى مەن باعا بەرەتىن ءادىل قازىلار القاسىن ورتاعا شاقىرامىز. بۇگىنگى كەشتىڭ جوسپارى تانىستىرىلادى.
1. كەزەكتە امانداسۋ ءراسىمى ءى توپ «ءۇشبۇرىش» توبى.
ۇرانى: بىلىكتى ءبىردى جىعار.
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار.
سالەمدەسۋى: ءبىز دايىنبىز بۇل سايىسقا دوستارىم،
كورسەتەمىز بىزدە قانداي كۇش بارىن.
العا قويعان ماقساتىمىز ءبىر ەكەن.
ءساتتى بولسىن ساپارىمىز ءاردايىم.
«ءۇشبۇرىش» توبىنان قارسىلاس توپتارعا سالەم.
تانىستىرۋى: ءۇشبۇرىش دەپ جازىقتىقتا ءبىر ءتۇزۋدىڭ بويىندا جاتپايتىن ءۇش نۇكتەنى تىزبەكتەي قوسقاننان شىققان فيگۋرانى ايتامىز.
ءۇشبۇرىش قابىرعالارىنا قاراي ءۇش ءتۇرلى:
1) تەڭ قابىرعالى ءۇشبۇرىش
2) تەڭ ءبۇيىرلى ءۇشبۇرىش
3) ءار قابىرعالى ءۇشبۇرىش
ءۇشبۇرىش بۇرىشتارىنا قاراي ءۇش ءتۇرلى:
1) تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىش
2) ءسۇيىر بۇرىشتى ءۇشبۇرىش
3) دوعال بۇرىشتى ءۇشبۇرىش
ءۇشبۇرىشتىڭ ىشكى بۇرىشتارىنىڭ قوسىندىسى 1800 - قا تەڭ.
ءىى توپ. «كۆادرات» توبى.
ۇرانى: قانداي سىناق بولسا داعى بەرىسپە،
ءارقاشاندا ۇمىتكەرمىز جەڭىسكە.
سالەمدەسۋى: ارماندارعا قول سوزۋمەن كەلەمىز،
ءومىر تەڭىز ءجۇزىپ كەلەدى كەمەمىز.
بىلىممەنەن قارۋلانعان توبىمىز،
قارسىلاستى قالاي دا ءبىز جەڭەمىز.
تانىستىرۋى: بارلىق قابىرعالارى ءبىر - بىرىنە تىكتورتبۇرىش كۆادرات دەپ اتالادى.
قاسيەتتەرى: 1) ديوگونالدارى تەڭ
2) ديوگونالدارى ءبىر - بىرىنە پەرپەنديكۋليار بولادى
3) ىشكى بۇرىشتارىنىڭ قوسىندىسى 3600-قا تەڭ.

ءىىى توپ. «تراپەسيا» توبى.
ۇرانى: جارىس دەسە جانامىز،
بۇگىنگى كۇن جارىستا العىرلىقپەن الامىز.
سالەمدەسۋى: قيىندىقتان ءسىرا دا ءبىز قاشپايمىز،
العىرلىق پەن تاپقىرلىقتى ۇشتايمىز.
قيالارعا سامعاپ ۇشقان قۇستايمىز،
شەگىنبەيمىز جەڭىستەرگە باستايمىز.
«تراپەسيا» توبىنان قارسىلاستارعا سالەم!
تانىستىرۋى: ەكى قابىرعاسى پاراللەل، ال باسقا ەكى قابىرعاسى پاراللەل ەمەس ءتورتبۇرىشتى تراپەسيا دەيدى.
پاراللەل قابىرعالارى تاباندارى، پاراللەل ەمەس قابىرعالارى ءبۇيىر قابىرعالارى دەپ اتالادى.
تراپەسيانىڭ تۇرلەرى: 1) تەڭ ءبۇيىرلى
2) تىك بۇرىشتى
تراپەسيانىڭ ورتا سىزىعىنىڭ تاباندارىنا پاراللەل جانە ولاردىڭ قوسىندىسىنىڭ جارتىسىنا تەڭ بولادى.

جۇرگىزۋشى: ءادىلقازى القاسىنان ءى - سايىستىڭ قورىتىندىسىن سۇرايمىز.

2. تاپقىرلىق سايىسى (ءار توپقا لوگيكالىق ەسەپتەر بەرىلەدى).
«ۇشبۇرىش» توبىنا.
1. ەگەر تىرنا ءبىر اياعىمەن تۇرسا 3 كگ بولادى، ال ەكى اياعىمەن تۇرسا ونىڭ سالماعى قانشا؟ (3 كگ)
2. ۇستەل بەتى ءتورتبۇرىشتى، ونىڭ ءبىر بۇرىشىن ارامەن كەسىپ الساق، نەشە بۇرىش قالادى؟ (5 بۇرىش)
3. ءتورت قويدىڭ نەشە اياعى بار؟ (16 اياق)

«كۆادرات» توبىنا.
1. اعاش ۇستىندە 200 تورعاي وتىرادى. اڭشى 20 تورعايدى اتىپ الادى. تورعايدىڭ قانشاسى قالادى؟ (20 تورعاي).
2. 1 جۇمىرتقا 3 مينۋتتا پىسسە، 4 جۇمىرتقا قانشا مينۋتتا پىسەدى؟ (3 مينۋت)
3. 6 اياق، ەكى ارقا، ءبىر باس. بۇل نە؟ (ادام ورىندىقتا وتىر)

«تراپەسيا»توبىنا.
1. بولمەنىڭ ءتورت بۇرىشىندا ءبىر - ءبىر مىسىقتان وتىر. ءار مىسىقتىڭ الدىندا ءۇش مىسىقتان وتىر. بارلىعى بولمەدە نەشە مىسىق بار؟ (4 مىسىق)
2. دۇنيەدەگى ەڭ جۇيرىك نە؟ (وي - قيال)
3. ءبىر جانۇيانىڭ بەس ەر بالاسى جانە ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ قارىنداستارى بار. جانۇيانىڭ قانشا بالاسى بار؟ (6 بالا)
ءادىلقازىلار القاسىنان ءىى سايىستىڭ قورىتىندىسىن سۇرايمىز.

ءىىى. «بىلىكتىلىك» سايىسى. (تاپسىرما كارتوچكا بويىنشا بەرىلەدى).
«ءۇشبۇرىش» توبىنا.
اۆسد پاراللەلوگرامنىڭ پەريمەترى 81سم، ال اس = 30سم. اۆس ءۇشبۇرىشىنىڭ پەريمەترىن تابىڭدار.
«كۆادرات» توبىنا.
تەڭ ءبۇيىرلى ءۇشبۇرىشتىڭ پەريمەترى 16 سم، ال ءبۇيىر قابىرعاسى تابانىنان 2 سم ۇزىن. ءبۇيىر قابىرعاسىن تابىڭدار.
«تراپەسيا» توبىنا.
ەگەر ا = 420 بولسا، وندا اۆسد پاراللەلوگرامىنىڭ بۇرىشتارىن تابىڭدار.

IV. ماتەماتيكالىق سۇراقتار. (ءار توپقا بەس سۇراقتان)
«ءۇشبۇرىش» توبىنا.
1. شەڭبەرمەن ءبىر عانا ورتاق نۇكتەسى بار ءتۇزۋ. (جاناما)
2. بۇرىشتى تەڭ ەكى بولىككە بولىنەتىن ساۋلە. (بيسسەكتريسا)
3. جازىقتىقتاعى قانداي تۇزۋلەر ەشقاشان قيىلىسپايدى؟ (پاراللەل)
4. 1800 - قا تەڭ بۇرىش قالاي اتالادى؟ (جازىڭقى)
5. مىنا فورمۋلا بويىنشا نەنى تابۋعا بولادى؟ (تراپەسيانىڭ اۋدانىن)

«كۆادرات» توبىنا.
1. ءۇشبۇرىشتىڭ تىك بۇرىشىنا قارسى جاتاتىن قابىرعاسىنىڭ اتى. (گيپوتەنۋزا).
2. 700 - قا تەڭ بۇرىش قالاي اتالادى؟ (ءسۇيىر)
3. ءتورتبۇرىشتىڭ قاراما - قارسى توبەلەرىن قوساتىن كەسىندى. (ديوگونال)
4. شەڭبەردىڭ سەنترىنەن ونىڭ بويىندا جاتقان نۇكتەگە دەيىنگى قاشىقتىق. (راديۋس)
5. ەكى قاتىناستىڭ تەڭدىگى. (پروپورسيا)

«تراپەسيا» توبىنا.
1. ءۇشبۇرىشتىڭ تىك بۇرىش جاساپ تۇرعان قابىرعالارىنىڭ اتى. (كاتەتتەرى)
2. 1200-قا تەڭ بۇرىش قالاي اتالادى؟ (دوعال)
3. پاراللەلوگرامنىڭ 600-قا تەڭ بۇرىشىمەن ىرگەلەس بۇرىشى نەشە گرادۋسقا تەڭ. (1200)
4. ءبىر نۇكتەدەن تارالعان ەكى ساۋلەدەن قۇرالعان فيگۋرا. (بۇرىش)
5. پەرپەنديكۋليار تۇزۋلەر نەشە گرادۋس جاساپ قيىلىسادى؟ (900)

V. «ويىمدى جالعاستىر» سايىسى. (ءار كوماندا شاپشاڭ جاۋاپ بەرۋ كەرەك)
1. جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل، (جەتى ءتۇرلى ءبىلىم ءىل)
2. بىلەكتى ءبىردى جىعار، (ءبىلىمدى مىڭدى جىعار)
3. ەكى جاقسى قاس بولماس، (ەكى جامان دوس بولماس)
4. دوسىڭدى ءۇش كۇن سىناما، (ءۇش جىل سىنا)
5. ءبىر ەلى اۋىزعا – (ەكى ەلى قاقپاق)
6. ءجۇز سومىڭ بولعانشا، (ءجۇز دوسىڭ بولسىن)
7. وتىز تىستەن شىققان ءسوز، (وتىز ەلگە تارايدى)
8. بىلگەنىڭ ءبىر توعىز، (بىلمەگەنىڭ توقسان توعىز)
9. ءبىر كىسى قازعان قۇدىقتان، (مىڭ كىسى سۋ ىشەدى)
(ءادىلقازى القاسىنان ۇپاي سانى سۇرالادى)
Vءى. «جۇمباق» سايىسى. (ءار توپقا بىردەي تاپسىرما، كارتوچكا ارقىلى بەرىلەدى)

Vءىى. «قاس - قاعىم ءسات» سايىسى (ءار كوماندا تەز تۇرىپ جاۋاپ بەرۋ ارقىلى بالل جينايدى)
1. بۇرىشتى ولشەيتىن قۇرال. (ترانسپورتير)
2. بويى ەكى قارىس، سىيىپ تۇر 25 ارىس. (سىزعىش)
3. قانداي سان بارلىق سانعا قالدىقسىز بولىنەدى. (0)
4. 30 سانىن ءۇش 6-نى پايدالانىپ شىعار. (6*6 - 6)
5. اتى شۋلى ايقاس سىزىق. ءوزى تولعان ماعىنا قىزىق. (كوورديناتالار ءوسى)
6. قيىلىسپايتىن ەكى ءتۇزۋ. (پاراللەل)
7. ۇزىندىقتىڭ ولشەم بىرلىگى (مەتر)
8. دالەلدەنبەيتىن ۇيعارىم. (اكسيوما)
9. ەكى نۇكتەنىڭ اراسىنداعى ءتۇزۋ. (كەسىندى)
10. شەڭبەردىڭ سەنترى ارقىلى وتەتىن حوردا. (ديامەتر)
11. بارلىق قابىرعالارى تەڭ تىكتورتبۇرىش. (شارشى)
12. 225 نەشەنىڭ كۆادراتى؟ (15)
ءادىلقازى القاسىنان جالپى سايىستىڭ قورىتىندىسى سۇرالادى.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما