پايدالى قازبالاردىڭ تۇرلەرى
تاقىرىبى: پايدالى قازبالاردىڭ تۇرلەرى
ماقساتى:
بىلىمدىك: پايدالى قازبالاردىڭ تۇرلەرى مەن ولاردىڭ وندىرىستە قولدانىلۋ اياسىن مەڭگەرتۋ. ەكونوميكالىق، ەكولوگيالىق ءبىلىم قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋعا توسەلدىرۋ. وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە وي
قورىتىپ سويلەۋگە ماشىقتاندىرۋ. سىن تۇرعىسىنان قيسىندى ويلاۋ بىلىگىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردا قورشاعان ورتانى، تابيعاتتى زەردەلەۋگە باعىتتالعان ءىس - ارەكەت قالىپتاستىرۋ، تابيعات بايلىقتارىن قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كارتا ءتۇرى: « اۋىزشا ساباق - 1»
ساباقتىڭ ءادىسى: ىزدەنۋشىلىك، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ - جيناقتاۋ، پروبلەمالىق ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، فيزيكا، حيميا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ءتۇرلى سۋرەتتەر، كەستە
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
1. ا) تاقىرىپتىق سوزدىك قور الۋ ( تسق 5 مين )
ءسوز سانىنا قاراي 63 % كىرۋ رۇقساتى - 37 ءسوز (ووم ەنگىزۋ )
ءىىى ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ
ءا) سىزبانى تولتىرۋ
ءىۇ جاڭا ساباق
2. ءماتىن بويىنشا تىرەك سوزدەردى تاقتاعا جازۋ
(ءمۇعالىم تاقىرىپتان 7 كىلتتى ءسوز تاڭداپ، جاتتاپ الۋعا 30 سەكۋند ۋاقىت بەرەدى)
تۇرلەرى
تاس كومىر
مۇناي
گاز
تەمىر
تۇز
فوسفوريت
3. تىرەك سوزدەردى داپتەرگە جاتقا جازۋ ( ووم ەنگىزۋ )
(تاقتا جابىلادى دا، بالالار جاتتاپ العان سوزدەردى 30 سەكۋند كولەمىندە جازادى. ەگەر 63% وقۋشى 7-6 ءسوز جازسا، نورماتيۆ تاپسىرىلدى دەپ ەسەپتەلىنەدى)
4. تەكسەرۋ
(وقۋشىلار سوزدەردى جازىپ بولعاننان كەيىن بلوك اشىلادى دا، قالىپ قويعان سوزدەرىن تولىقتىرىپ جازادى)
5. ءماتىندى وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە وقۋى
( وقۋشىلار بەرىلگەن ءماتىندى ىشتەي وقىپ، تىرەك سوزدەردى ماعىناسىن اشۋعا دايىندالادى. سونىمەن بىرگە ءماتىندى وتە كوڭىل ءبولىپ وقۋ كەرەكتىگى جونىندە نۇسقاۋ الادى، ويتكەنى ءمۇعالىم سىن تۇرعىسىنان سۇراق قويۋ كەزىندە كوڭىلىن ءاربىر دەتالعا اۋدارۋ كەرەك)
وقۋ ۋاقىتى: 1 بەتكە – 3 مينۋت، 2 بەتكە – 6 مينۋت
6. بەرىلگەن تىرەك سوزدەردىڭ ماعىناسىن اشۋ ( ووم ەنگىزۋ )
(وقۋشىلار تىرەك سوزدەر بويىنشا ءماتىندى مازمۇنداۋى ءتيىس. ءمۇعالىم بارلىق وقۋشىدان سۇراپ، وقۋشىلاردىڭ وتىرعىزۋ ماتريساسىنا ەنگىزۋى كەرەك)
ءۇ جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
7. سىن تۇرعىسىنان سۇراقتار ( ووم ەنگىزۋ )
(ءمۇعالىم وقۋشىلارعا تاقىرىپ بويىنشا سۇراق قويادى، جاۋابىن قاتە ەتىپ بەرەدى. فورمۋلا بويىنشا ءۇش دۇرىس ەمەس جانە ءبىر عانا دۇرىس جاۋاپ بولۋى قاجەت. جاۋابىنا 3 سەكۋند بەرىلەدى)
1. پايدالى قازبالاردىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. (ءيا)
2. پايدالى قازبالار قولدانىلۋىنا قاراي نەگىزگى 4 توپقا بولىنەدى.(جوق. پايدالى قازبالار قولدانىلۋىنا قاراي نەگىزگى 3 توپقا بولىنەدى )
3. جانعىش پايدالى قازبالارعا تەمىر، مىس، قورعاسىن جاتادى.( جوق. جانعىش پايدالى قازبالارعا تاس كومىر، مۇناي، گاز جاتادى.)
4. تاس كومىر – وتە از وندىرىلەتىن پايدالى قازبا. (جوق. تاس كومىر – ەڭ كوپ وندىرىلەتىن پايدالى قازبا)
5. تاس كومىر تەك وتىن رەتىندە عانا پايدالانىلمايدى، ودان باسقا دا كوپتەگەن زاتتار الىنادى. (ءيا.)
6. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تاس كومىردىڭ قورى وتە از.(جوق. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تاس كومىردىڭ قورى وتە مول)
7. تاس كومىردىڭ اسا ءىرى كەن ورنى - قاراعاندى مەن ەكىباستۇزدا كومىر شاحتالىق ادىسپەن وندىرىلەدى. (جوق. قاراعاندى مەن ەكىباستۇزدا اشىق ادىسپەن ارزان كومىر وندىرىلەدى)
8. مۇناي – قىزۋى از وتىن. (جوق. مۇناي – وتە قىزۋلى وتىن).
9. مۇناي كۇل قالدىرماي تۇگەل جانىپ كەتەدى. (ءيا.)
10. كومىردى ايىرۋ ارقىلى بەنزين، كەروسين، ماشينا مايى جانە باسقا كوپتەگەن باعالى زاتتار ءبولىپ الادى.( جوق. مۇنايدى ايىرۋ ارقىلى بەنزين، كەروسين، ماشينا مايى، ت. ب. الىنادى.
11. كاسپيي ماڭى ويپاتى مەن ماڭعىستاۋ تۇبەگىندە تاس كومىردىڭ اسا باي كەن ورىندارى بار.( جوق. كاسپيي ماڭى ويپاتى مەن ماڭعىستاۋ تۇبەگىندە مۇناي مەن گازدىڭ اسا باي كەن ورىندارى بار.)
12. كەندى پايدالى قازبالارعا قۇرامىندا مۇناي كەزدەسەتىن تاۋ جىنىستارى جاتادى. (جوق. كەندى پايدالى قازبالارعا قۇرامىندا مەتالل كەزدەسەتىن تاۋ جىنىستارى جاتادى.)
13. كەندى پايدالى قازبالاردى وڭدەۋ ارقىلى تەمىر، مىس، قورعاسىن، اليۋمينيي جانە ت. ب. مەتالدار الىنادى.(ءيا.)
14. كەندى پايدالى قازبالار، اسىرەسە، باتىس قازاقستاندا كوپ شوعىرلانعان.(جوق ورتالىق قازاقستاندا كوپ شوعىرلانعان.)
15. جەزقازعان جانە قوڭىرات تەمىر كەن ورنى الەمگە ايگىلى.(جوق. جەزقازعان جانە قوڭىرات مىس كەن ورنى الەمگە ايگىلى.)
16. كەندى پايدالى قازبالار قىشقىل الۋعا، تىڭايتقىشتار وندىرۋگە، قۇرىلىس قاجەتىنە پايدالانىلادى.(جوق. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالار قىشقىل الۋعا، تىڭايتقىشتار وندىرۋگە، قۇرىلىس قاجەتىنە پايدالانىلادى.)
17. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالارعا تۇز، فوسفوريت، اكتاس، ءمارمار، گرانيت، قۇم، ساز، ت. ب. جاتادى.(ءيا)
18. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالاردىڭ قورى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە وتە از.(جوق. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالاردىڭ قورى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بارشىلىق.)
19. قاراتاۋداعى گرانيت كەن ورنى قورى جونىنەن دۇنيە جۇزىندە الدىڭعى قاتاردى يەلەنەدى.(جوق. قاراتاۋداعى فوسفوريت كەن ورنى قورى جونىنەن دۇنيە جۇزىندە الدىڭعى قاتاردى يەلەنەدى.)
20. ءفوسفوريتتى ۇنتاقتاپ، اكتاس الىنادى.(جوق. ءفوسفوريتتى ۇنتاقتاپ، فوسفوريت ۇنى تىڭايتقىشىن وندىرەدى.)
ءۇى قورىتىندى
كەستەنى تولتىر
كەندى پايدالى قازبالار كەنگە جاتپايتىن پايدالى
قازبالار جانعىش پايدالى قازبالار
ءۇىى. باعالاۋ
وقۋشىلاردىڭ ومم + بەلگىلەرى سانالادى.
«5» - 4 +
«4» - 3 +
«3» - 2 +
ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقىپ، مازمۇنداۋ.
ماقساتى:
بىلىمدىك: پايدالى قازبالاردىڭ تۇرلەرى مەن ولاردىڭ وندىرىستە قولدانىلۋ اياسىن مەڭگەرتۋ. ەكونوميكالىق، ەكولوگيالىق ءبىلىم قالىپتاستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋعا توسەلدىرۋ. وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە وي
قورىتىپ سويلەۋگە ماشىقتاندىرۋ. سىن تۇرعىسىنان قيسىندى ويلاۋ بىلىگىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردا قورشاعان ورتانى، تابيعاتتى زەردەلەۋگە باعىتتالعان ءىس - ارەكەت قالىپتاستىرۋ، تابيعات بايلىقتارىن قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كارتا ءتۇرى: « اۋىزشا ساباق - 1»
ساباقتىڭ ءادىسى: ىزدەنۋشىلىك، سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ - جيناقتاۋ، پروبلەمالىق ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، فيزيكا، حيميا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ءتۇرلى سۋرەتتەر، كەستە
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
1. ا) تاقىرىپتىق سوزدىك قور الۋ ( تسق 5 مين )
ءسوز سانىنا قاراي 63 % كىرۋ رۇقساتى - 37 ءسوز (ووم ەنگىزۋ )
ءىىى ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ
ءا) سىزبانى تولتىرۋ
ءىۇ جاڭا ساباق
2. ءماتىن بويىنشا تىرەك سوزدەردى تاقتاعا جازۋ
(ءمۇعالىم تاقىرىپتان 7 كىلتتى ءسوز تاڭداپ، جاتتاپ الۋعا 30 سەكۋند ۋاقىت بەرەدى)
تۇرلەرى
تاس كومىر
مۇناي
گاز
تەمىر
تۇز
فوسفوريت
3. تىرەك سوزدەردى داپتەرگە جاتقا جازۋ ( ووم ەنگىزۋ )
(تاقتا جابىلادى دا، بالالار جاتتاپ العان سوزدەردى 30 سەكۋند كولەمىندە جازادى. ەگەر 63% وقۋشى 7-6 ءسوز جازسا، نورماتيۆ تاپسىرىلدى دەپ ەسەپتەلىنەدى)
4. تەكسەرۋ
(وقۋشىلار سوزدەردى جازىپ بولعاننان كەيىن بلوك اشىلادى دا، قالىپ قويعان سوزدەرىن تولىقتىرىپ جازادى)
5. ءماتىندى وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە وقۋى
( وقۋشىلار بەرىلگەن ءماتىندى ىشتەي وقىپ، تىرەك سوزدەردى ماعىناسىن اشۋعا دايىندالادى. سونىمەن بىرگە ءماتىندى وتە كوڭىل ءبولىپ وقۋ كەرەكتىگى جونىندە نۇسقاۋ الادى، ويتكەنى ءمۇعالىم سىن تۇرعىسىنان سۇراق قويۋ كەزىندە كوڭىلىن ءاربىر دەتالعا اۋدارۋ كەرەك)
وقۋ ۋاقىتى: 1 بەتكە – 3 مينۋت، 2 بەتكە – 6 مينۋت
6. بەرىلگەن تىرەك سوزدەردىڭ ماعىناسىن اشۋ ( ووم ەنگىزۋ )
(وقۋشىلار تىرەك سوزدەر بويىنشا ءماتىندى مازمۇنداۋى ءتيىس. ءمۇعالىم بارلىق وقۋشىدان سۇراپ، وقۋشىلاردىڭ وتىرعىزۋ ماتريساسىنا ەنگىزۋى كەرەك)
ءۇ جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
7. سىن تۇرعىسىنان سۇراقتار ( ووم ەنگىزۋ )
(ءمۇعالىم وقۋشىلارعا تاقىرىپ بويىنشا سۇراق قويادى، جاۋابىن قاتە ەتىپ بەرەدى. فورمۋلا بويىنشا ءۇش دۇرىس ەمەس جانە ءبىر عانا دۇرىس جاۋاپ بولۋى قاجەت. جاۋابىنا 3 سەكۋند بەرىلەدى)
1. پايدالى قازبالاردىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. (ءيا)
2. پايدالى قازبالار قولدانىلۋىنا قاراي نەگىزگى 4 توپقا بولىنەدى.(جوق. پايدالى قازبالار قولدانىلۋىنا قاراي نەگىزگى 3 توپقا بولىنەدى )
3. جانعىش پايدالى قازبالارعا تەمىر، مىس، قورعاسىن جاتادى.( جوق. جانعىش پايدالى قازبالارعا تاس كومىر، مۇناي، گاز جاتادى.)
4. تاس كومىر – وتە از وندىرىلەتىن پايدالى قازبا. (جوق. تاس كومىر – ەڭ كوپ وندىرىلەتىن پايدالى قازبا)
5. تاس كومىر تەك وتىن رەتىندە عانا پايدالانىلمايدى، ودان باسقا دا كوپتەگەن زاتتار الىنادى. (ءيا.)
6. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تاس كومىردىڭ قورى وتە از.(جوق. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە تاس كومىردىڭ قورى وتە مول)
7. تاس كومىردىڭ اسا ءىرى كەن ورنى - قاراعاندى مەن ەكىباستۇزدا كومىر شاحتالىق ادىسپەن وندىرىلەدى. (جوق. قاراعاندى مەن ەكىباستۇزدا اشىق ادىسپەن ارزان كومىر وندىرىلەدى)
8. مۇناي – قىزۋى از وتىن. (جوق. مۇناي – وتە قىزۋلى وتىن).
9. مۇناي كۇل قالدىرماي تۇگەل جانىپ كەتەدى. (ءيا.)
10. كومىردى ايىرۋ ارقىلى بەنزين، كەروسين، ماشينا مايى جانە باسقا كوپتەگەن باعالى زاتتار ءبولىپ الادى.( جوق. مۇنايدى ايىرۋ ارقىلى بەنزين، كەروسين، ماشينا مايى، ت. ب. الىنادى.
11. كاسپيي ماڭى ويپاتى مەن ماڭعىستاۋ تۇبەگىندە تاس كومىردىڭ اسا باي كەن ورىندارى بار.( جوق. كاسپيي ماڭى ويپاتى مەن ماڭعىستاۋ تۇبەگىندە مۇناي مەن گازدىڭ اسا باي كەن ورىندارى بار.)
12. كەندى پايدالى قازبالارعا قۇرامىندا مۇناي كەزدەسەتىن تاۋ جىنىستارى جاتادى. (جوق. كەندى پايدالى قازبالارعا قۇرامىندا مەتالل كەزدەسەتىن تاۋ جىنىستارى جاتادى.)
13. كەندى پايدالى قازبالاردى وڭدەۋ ارقىلى تەمىر، مىس، قورعاسىن، اليۋمينيي جانە ت. ب. مەتالدار الىنادى.(ءيا.)
14. كەندى پايدالى قازبالار، اسىرەسە، باتىس قازاقستاندا كوپ شوعىرلانعان.(جوق ورتالىق قازاقستاندا كوپ شوعىرلانعان.)
15. جەزقازعان جانە قوڭىرات تەمىر كەن ورنى الەمگە ايگىلى.(جوق. جەزقازعان جانە قوڭىرات مىس كەن ورنى الەمگە ايگىلى.)
16. كەندى پايدالى قازبالار قىشقىل الۋعا، تىڭايتقىشتار وندىرۋگە، قۇرىلىس قاجەتىنە پايدالانىلادى.(جوق. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالار قىشقىل الۋعا، تىڭايتقىشتار وندىرۋگە، قۇرىلىس قاجەتىنە پايدالانىلادى.)
17. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالارعا تۇز، فوسفوريت، اكتاس، ءمارمار، گرانيت، قۇم، ساز، ت. ب. جاتادى.(ءيا)
18. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالاردىڭ قورى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە وتە از.(جوق. كەنگە جاتپايتىن پايدالى قازبالاردىڭ قورى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بارشىلىق.)
19. قاراتاۋداعى گرانيت كەن ورنى قورى جونىنەن دۇنيە جۇزىندە الدىڭعى قاتاردى يەلەنەدى.(جوق. قاراتاۋداعى فوسفوريت كەن ورنى قورى جونىنەن دۇنيە جۇزىندە الدىڭعى قاتاردى يەلەنەدى.)
20. ءفوسفوريتتى ۇنتاقتاپ، اكتاس الىنادى.(جوق. ءفوسفوريتتى ۇنتاقتاپ، فوسفوريت ۇنى تىڭايتقىشىن وندىرەدى.)
ءۇى قورىتىندى
كەستەنى تولتىر
كەندى پايدالى قازبالار كەنگە جاتپايتىن پايدالى
قازبالار جانعىش پايدالى قازبالار
ءۇىى. باعالاۋ
وقۋشىلاردىڭ ومم + بەلگىلەرى سانالادى.
«5» - 4 +
«4» - 3 +
«3» - 2 +
ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما
1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقىپ، مازمۇنداۋ.
You Might Also Like
