InfoHub Logo

قاراعاندى قالاسى
№ 3 گيمنازيانىڭ
قازاق ءتىلى مەن قازاق ادەبيەتى ءمۇعالىمى
سابيتوۆا ايجان تلەۋبەكوۆنا

«مەكتەپتەگى تاجىريبە»  كەزەڭىنىڭ التى اپتالىعىندا مەكتەپتىڭ پەداگوگيكالىق قوعامداستىعى جۇمىسىن جۇزەگە اسىرۋ جولدارى تاقىرىپتى تالداۋ ماقساتىندا مەكتەپ باسشىسىمەن تالداۋدان باستالدى. ا ەسەبىندە جوسپارلاعان «وقىتۋ مەن وقۋدا جاڭا تاسىلدەردى ءتيىمدى پايدالانۋدى جەتىلدىرۋ» تاقىرىبىن ۇسىنىپ، مەكتەپ مۇعالىمدەرى ءۇشىن قاجەتتىلىك دەڭگەيىن زەردەلەدىك. مەكتەپ باسشىسى وقۋ مەن وقىتۋدا پايدالانىلاتىن ادىستەر مەن تاسىلدەر وقۋشىلاردىڭ وقۋ پروسەسىنە ءتيىمدى تارتىلۋىمەن ءپان ساپاسىنىڭ جوعارىلاۋىنا وڭ اسەرىن تيگىزەتىنىمەن ءبولىستى. تاقىرىپ تاڭدالعاننان كەيىن مەكتەپ ادىسكەرى، ءىىى دەڭگەيلى ورىس ءتىلى ءمۇعالىمى ج.ب.ن-مەن بىرلەسىپ قوعامداستىق جۇمىسىنىڭ جوسپارىن مەكتەپتە قۇرىلعان «زەردە» قوعامداستىعىنىڭ جۇمىس جوسپارىنا ەنگىزدىم.

تاقىرىپ ماقساتى: وقىتۋ مەن وقۋدا جاڭا تاسىلدەردى ءتيىمدى پايدالانۋدى جەتىلدىرۋگە ىقپال ەتۋ.

مىندەتى: وقىتۋ مەن وقۋدا جاڭا تاسىلدەردى ۇيرەنۋگە بەيىمدەۋ، ءپان ساپاسىن ارتتىرۋدا تيىمدىلىگىن ەسكەرۋ. پەداگوگيكالىق قوعامداستىقتىڭ وتكەن جىلعى قۇرامىنا وزگەرىس ەنگىزىپ دەڭگەيلىك كۋرس بىتىرگەن 6 ءمۇعالىم، 6 بىرلەستىك جەتەكشىسى، 2 پسيحولوگ جانە 1 ءتالىم الۋشىدان قۇردىق. جۇمىس بارىسىندا ساۋالناما الىپ، قورىتىندىسىن شىعارعاندا پەداگوگيكالىق قوعامداستىق تاقىرىبىنىڭ دۇرىس تاڭدالعانىن ايقىندادىم. قازىرگى  جاھاندانعان الەمدە بولىپ جاتقان جەدەل وزگەرىستەر مەن جاڭالىقتاردان حاباردار بولىپ، العان ءبىلىمىن ومىردە قاجەتتىلىگىنە جاراتا الاتىنداي، باسەكەگە قابىلەتتى تۇلعا تاربيەلەۋ قازىرگى زاماندا پەداگوگ قىزمەتكەرلەردىڭ باستى مىندەتى. سوندىقتاندا مەن «مەكتەپتەگى تاجىريبە» كەزەڭىندە  قۇرعان كاسىبي توبىممەن  دەڭگەيلىك كۋرستىڭ تەوريالىق ءبىلىمىن بولىسە وتىرىپ، ءوز ارىپتەستەرىممەن بىرلەسىپ، ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس اتقارىپ، مەكتەپتەگى ارىپتەستەرىمنىڭ وقىتۋى مەن وقۋ ادىس-تاسىلدەرىنە قولداۋ كورسەتىپ، كومەك بەردىم. جوسپار بويىنشا جۇمىستارىمدى جۇيەلى تۇردە ورىندادىم.وسى رەتتە ساۋالنامانىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وتكىزىلگەن سەميناردا ارىپتەستەرىمە وقۋ مەن وقىتۋداعى ادىستەر مەن تاسىلدەردى جاڭاشالاندىرۋ جانە وزدەرىنىڭ دە زامان تالابىنا ساي وزگەرۋ قاجەتتىلىگىن ۇسىندىم. پەداگوگيكالىق قوعامداستىق جوسپارىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا العاشقى كوۋچينگ-ساباقتى  «ماقسات قويا ءبىلۋ-تيىمدى تاسىلدەرگە قول جەتكىزۋ كەپىلى»دەپ الىپ ارىپتەستەرىممەن باعدارلاما اياسىندا العان مالىمەتتەرىممەن ءبولىستىم. وقۋ جانە وقىتۋدان ناتيجە الۋ ءۇشىن ءبىرىنشى ماقساتتى دۇرىس قويۋ قاجەتتىلىگىن ءتۇسىندىردىم. كوۋچينگ-ساباققا ارىپتەستەرىم بەلسەندى تۇردە قاتىسىپ، تاپسىرمالاردى جوعارى دارەجەدە ورىندادى. الايدا، جوسپاردىڭ رەتتىلىگى بويىنشا كوۋچينگ-ساباقتان العان ماقساتتى قويۋ ءۇردىسىن باقىلاعانىمدا، ىسكە تولىق اسپاي جاتقاندىعىن بايقادىم. ءبىراق، مۇعالىمدەر مەنىڭ كوۋچينگ-ساباقتا پايدالانعان قاعازدى ءتورت بۇكتەپ بۇرىشىن جىرتقىزعان ءتاسىلدى جانە «تانگرام» ءادىسىن ءوز ساباقتارىندا پايدالانىپ جاتقاندارىن كوردىم. ياعني، كوۋچينگ-ساباقتان وزدەرىنە قاجەتتىنى الىپ ءوز تاجىريبەلەرىندە ىسكە اسىرىپ جاتقاندارى جاڭاشىلدىققا قادام باسقاندارىن كورسەتەدى. باسقارۋ ءتۇرى سىزگە كەدەرگى بولسا، وندا ول ءتيىمدى ەمەس، سوندىقتان ونى وزگەرتۋ قاجەت. وسى قاعيداعا سۇيەنە وتىرىپ جانە ارىپتەستەرىمنىڭ سۇرانىسىن ەسكەرىپ «فۋنكسيونالدى ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋدا تاپسىرمالار دايىنداۋ جولى» تاقىرىبىندا قاجەتتىلىگىنە وراي جوعارى دەڭگەيدى ءوتتى. ارىپتەستەرىم قاجەتتى مالىمەتتەردى قايدان الۋ جولدارىن ۇيرەنىپ، فۋنكسيونالدى ساۋاتتىلىققا بايلانىستى جاسالعان تاپسىرمالاردى ينتەربەلسەندى تاقتادان كورە وتىرىپ ورىندادى. ءوز كەزەگىمدە تاپسىرمالاردى دايىنداۋ بارىسىندا جەتى ءمودۋلدى وقۋشىلاردىڭ قاجەتتىلىگىنە وراي جانە جاس  جاس ەرەكشەلىكتەرىنە كەلتىرە وتىرىپ دايىنداۋ قاجەتتىلىگىن ايتىپ ءوتتىم. سەميناردان العان مالىمەتتەرىن ارىپتەستەرىم كۇندەلىكتى ساباق جوسپارلارىنا ەنگىزىپ، وقۋ مەن وقىتۋداعى وزگەرىستەردى زامان تالابىنا ساي جاساپ، ىسكە اسىرىپ جاتقانىن باقىلادىم.سەمينارعا 35 ءمۇعالىم قاتىستى.

پەداگوگيكالىق قوعامداستىق جۇمىس جوسپارىنىڭ ءتۇيىندى ساتىسىنداعى «وقىتۋ مەن وقۋدا جاڭا تاسىلدەردى ءتيىمدى پايدالانۋدى جەتىلدىرۋ»  تاقىرىبىندا قوعامداستىق مۇشەلەرىمەن وتكىزىلگەن سەميناردا ساباق  بارىسىندا قولدانىلاتىن جاڭا ادىستەر مەن تاسىلدەردى كەڭىنەن تالقىلادىق. «مۋزا» ءادىس بىرلەستىگىنىڭ جەتەكشىسى م.م.ك. ءوز كەزەگىندە دەنە شىنىقتىرۋ مۇعالىمدەرىنە ادىستەر پايدالانۋ اسا كەلە قويمايتىندىعىن ايتىپ ءوتتى. الايدا ادىستەردى تالقىلاي كەلە ولاردى وقۋشىنىڭ قاجەتتىلىگىنە وراي وزگەرتۋگە بولاتىندىعىن ءتۇسىندى. سونىمەن بىرگە ءىى، ءىىى دەڭگەي مۇعالىمدەرىمەن باعدارلامانىڭ يدەياسىن تاراتۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن تالقىلاپ، قورىتا كەلە  بىرلەستىك جەتەكشىلەرىنە ءپان اپتالىقتارى الدىندا كەڭەس الۋ ءۇشىن ءوز بىرلەستىگىندەگى مۇعالىمدەردى جيناپ كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرۋدى تاپسىردىم. ءادىس بىرلەستىك جەتەكشىلەرى بۇل ۇسىنىستىڭ ورىندى ەكەنىن جانە دە اشىق ساباقتار وتكىزۋدە مۇعالىمدەردىڭ وقىتۋ مەن وقۋدا جاڭاشىلدىققا ۇمتىلاتىندىعىن، وزگەرىس ەنگىزۋدىڭ قولايلى ەكەنىن ءبولىستى. قوعامداستىق جۇمىسىنىڭ مونيتورينگىسىن شىعارۋ بارىسىندا ارىپتەستەرىمنىڭ ءوز تاجىريبەلەرىنە ايتۋلى وزگەرىستەردى قابىلداعانىن بايقادىم. سونىمەن بىرگە  ءالى دە جۇمىستى جەتىلدىرۋ قاجەتتىلىگىن ۇيعاردىم.

انگليانىڭ ءبىلىم بەرۋ جانە داعدىلار دەپارتامەنتى 2004 جىلعى ەسەبىندە «ءبىلىم بەرۋ رەفورماسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ كەلەسى كەزەڭىندە جۇيەگە جوعارى ستاندارتتاردى جانە تەڭدىكتى ەنگىزۋدىڭ جاڭا ادىستەرى قاجەت بولادى، ول جەكەلەگەن وقۋشىلاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە سايكەس كەلىپ، مەكتەپتەرگە مەكتەپ دەىگەيىندە شەشىمدەردى دەربەس قابىلداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مۇعالىمدەر مەن مەكتەپتەرگە ىنتىماقتاستىق جاساۋ قاجەت جانە وسى ءۇشىن كاسىبي قوعامداستىقتار كۇشتى ۇيىمداستىرۋشىلىق نىسان بولىپ تابىلادى. وقىتۋعا باعىتتالعان مەكتەپارالىق كاسىبي قوعامداستىقتار بىلىمگە نەگىزدەلگەن جانە وقىتۋ تاجىريبەسىنە ەنگىزىلگەن ناقتى وزگەرىستەردىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى» دەگەن تۇجىرىم جاساعان. بۇل تۇجىرىم باسقا مەكتەپ مۇعالىمدەرىمەن پەداگوگيكالىق قوعامداستىق اياسىن كەڭەيتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اشىپ كورسەتىپ تۇر. وسى ورايدا مەكتەپتەگى «زەردە» پەداگوگيكالىق قوعامداستىعى قالاداعى 2 مەكتەپپەن ءادىس الماسۋ ماقساتىندا جۇمىس جاسايدى. بيىلعى وقۋ جىلىندا باسقا مەكتەپتەردەن ارىپتەستەردى تارتۋ ارقىلى پەداگوگيكالىق قوعامداستىقتى كەڭەيتۋ بويىنشا  باستى ۇسىنىسىم  قوعامداستىقتا باسقا مەكتەپتەرمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ ارقىلى ەنگىزىلگەن وزگەرىستەردى ساقتاپ قالۋ، ياعني مۇعالىمدەردىڭ ەڭبەگىن باعالاپ، ىنتالاندىرۋ.تاجىريبە الماسۋدا مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلاردىڭ قاجەتتىلىگىنە جۇمىس جاساۋ، باسقا مەكتەپتەگى ارىپتەستەردى شاقىرىپ قولجەتىمدى، ءقازىر عانا قولدانىپ قويماي، بولاشاقتا دا پايداعا جارايتىن، ناتيجە كورسەتە الاتىن وزگەرىس ەنگىزۋگە ارنالعان كەڭەس وتكىزۋ. وسى رەتتە مۇعالىمدەردىڭ جاڭا تەحنولوگياعا دەگەن بىلىكتىلىگىن، وقۋشىلاردىڭ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، مەكتەپتىڭ ءوزىن-وزى باعالاۋ ۇدەرىسىنە كومەك كورسەتۋ مازمۇنىنداعى سەمينار، دوڭگەلەك ۇستەل، كوۋچينگ جانە ترەنينگتەر وتكىزۋدى ۇيىمداستىرۋ قاجەت. سونىمەن بىرگە جەلىلىك قوعامداستىقتاعى مەكتەپتەرگە  بارىپ ساباق بەرىپ، تاجىريبە شىڭداۋ. جوسپارلانعان جۇمىستاردى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا  ارىپتەستەرمەن ىنتىماقتاستىقتا قىزمەت اتقارۋ.

الەم وزگەرگەندىكتەن جاڭارۋ زامان تالابى.سوندىقتان، مەن دە وقۋشىلارىم دا وزگەرۋى قاجەت. ولاي بولسا، قازىرگى كەزدە ەڭ باستى ماسەلەنىڭ ءبىرى – وقىتۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن قولدانا وتىرىپ، ءبىلىمدى، رۋحاني باي، سالاۋاتتى، جان-جاقتى دامىعان، باسەكەگە قابىلەتتى تۇلعا دايارلاۋ.

 

پايدالانىلعان ادەبيەتتەر

1. «پەداگوگيكالىق قوعامداستىقتاعى ءمۇعالىم كوشباسشىلىعى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى پەداگوگ قىزمەتكەرلەرىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ باعدارلاماسى، 7-ب.

2. «پەداگوگيكالىق قوعامداستىقتاعى ءمۇعالىم كوشباسشىلىعى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى پەداگوگ قىزمەتكەرلەرىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ باعدارلاماسى، 88-ب.

---