پەرنەتاقتا
ينفورماتيكا 5 سىنىپ
تاقىرىبى: پەرنەتاقتا.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ا) توپتىق
پايدالانىلاتىن جاڭا تەحنولوگيا: ۆەنن دياگرامماسى، اكت
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى پەرنەتاقتانىڭ اتقاراتىن قىزمەتىمەن تولىقتاي تانىستىرۋ
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا پەرنەتاقتانىڭ ءار ءبىر باتىرمالارىنىڭ مىندەتىن ءتۇسىندىرۋ
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن وي - ءورىسىن جوعارى دەڭگەيدە دامىتۋ
ۆ) تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ينفورماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن جان - جاقتى تاربيەلەۋ.
كورنەكى قۇرالدار: وقۋلىق، كومپيۋتەر، جۇمىس داپتەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار.
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ا) امانداسۋ
ب) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
ۆ) پسيحولوگيالىق دايىندىق /سىنىپ بولىپ قايتالاۋ/
بولاشاقتىڭ ۇرپاعىمىز ءبىلىمدى
ينفورماتيكادان العان ءىلىمدى
ومىردە پايدالانامىز ءتيىمدى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
پەرنەتاقتا – كومپيۋتەرگە اقپارات ەنگىزۋ قۇرىلعىسى. ول ءارىپتىڭ جانە سيفر پەرنەلەرىنىڭ كومەگىمەن كومپيۋتەرگە كەز كەلگەن اقپاراتتى بەرۋگە مۇمكىندىك جاسايدى. قازىرگى كومپيۋتەرلەردىڭ پەرنەتاقتاسىندا 101 نەمەسە 105 پەرنە بولادى. كەيىننەن قوسىلعان 3 پەرنە جاڭا وپەراسيالىق جۇيەنىڭ كەيبىر مۇمكىندىكتەرىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قاجەت. پەرنەلەر بىرنەشى توپقا بولىنەدى:
1. سيۆولدىق پەرنەلەر، ولار پەرنەتاقتانىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان. ول پەرنەتاقتانىڭ نەگىزىگ بولىگى بولىپ تابىلادى. بۇل پەرنەلەردىڭ كومەگىمەن كەز كەلگەن ءالفاۆيتتى - سيفرلىق اقپاراتتى ەنگىزۋگە بولادى. پەرنەتاقتانىڭ بۇل بولىگى لاتىن، ورىس، قازاق ارىپتەرى، سيفرلار، تىنىس بەلگىلەرى جانە باسقا دا سيمۆولدارى بار پەرنەلەردەن تۇرادى.
2. فۋنكسيونالدىق پەرنەلەر، بۇلار سيمۆولدىق پەرنەلەردىڭ ۇستىندەگى جولدا ورنالاسقان. ولار لاتىننىڭ F (F1، F2،….، F12) ارپىمەن بەلگىلەنگەن. فۋنكسيونال پەرنەلەر كومپيۋتەردىڭ كۇردەلى وپەراسيالارىن تەز ورىنداۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
3. نۇسقاۋشى نەمەسە مەڭزەردى ەكراندا باسقارۋ پەرنەلەرى. مەڭزەر دەگەنىمىز ەكراندا (سىزىقشا تۇرىندە) جىپىلىقتاپ تۇراتىن سيمۆول. ول سيمۆولدىق پەرنەنى باسقاندا، سيمۆول پايدا بولاتىن ورىندى كورسەتەدى. بۇل پەرنەلەر سيمۆولدىق پەرنەلەردىڭ تومەنگى وڭ جاعىندا ورنالاسقان، ولاردىڭ ۇستىنە باعدارشالار سالىنعان. ولار مەڭزەردى ەكراندا جىلجىتۋعا ارنالعان؛
4. سيفرلىق پەرنەلەر نەمەسە قوسىمشا پەرنەتاقتا، ولار 10 پەرنەدەن تۇرادى. پەرنەتاقتادا وڭ جاقتا ورنالاسقان. بۇلاردىڭ كومەگىمەن سيفرلىق اقپاراتتاردى كومپيۋتەرگە ەنگىزۋگە، سونداي - اق مەڭزەردى ەكراندا قوزعالۋىن باسقارۋعا بولادى.
بوس ورىن (پروبەل) پەرنەسى. بۇل پەرنەلەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ۇزىن پەرنە، ول سيمۆولداردى ءبىر – بىرىنەن اجىراتىپ جازۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
<— немесе="">
Home - كۋرسوردى جولدىڭ باسىنا جىلجىتۋ
PgUp – كۋرسوردى ءماتىن بويىنشا ءبىر رەت جوعارى كوتەرۋ
PgDn - كۋرسوردى ءماتىن بويىنشا ءبىر رەت تومەن ءتۇسىرۋ.
Insert - ءماتىندى تۇزەتۋ رەجيمىندە ەكى مۇمكىندىكتىڭ بىرىنەن بىرىنە اۋىسۋىن قامتاماسىز ەتەدى. Ctrl+Alt+Delete كومپيۋتەردى ءوشىرىپ قايتا قوسۋ ارەكەتىن ورىندايدى.
Esc – كەز كەلگەن ارەكەتتى ورىنداماي توقتاتۋدى جۇزەگە اسىرادى.
Tab - ءماتىندى تۇزەتۋ كەزىندە كەستەنىڭ كەلەسى باعاناسىنا ءوتۋدى ورىندايدى.
تاپسىرمالار:
اقپاراتتىق ديكتانت
1..............- كۋرسوردى جولدىڭ باسىنا جىلجىتۋ
2. كىشى ارىپتەردى باسپا (ۇلكەن) ارىپتەرگە جانە كەرسىنشە وزگەرتۋگە............. پەرنەسى پايدالانىلادى.
3............... ەنگىزۋ پەرنەسى.
4............... پەرنەسى الدىڭعى سيمۆولدى ءوشىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
5............... كەز كەلگەن ارەكەتتى ورىنداماي توقتاتۋدى جۇزەگە اسىرادى.
6...............- كۋرسوردى جولدىڭ باسىنا جىلجىتۋ
رەبۋس شەشىپ كورەيىك
ينفورماتيكا ءسوزى شىعۋ كەرەك.
ۆەنن دياگرامماسى
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: وقۋشىلاردىڭ پەرنەتاقتانىڭ اتقاراتىن قىزمەتتەرى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن پىسىقتاۋ
ۇيگە تاپسىرما: پەرنەتاقتانىڭ سۋرەتىن سالۋ
باعالاۋ
تاقىرىبى: پەرنەتاقتا.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ا) توپتىق
پايدالانىلاتىن جاڭا تەحنولوگيا: ۆەنن دياگرامماسى، اكت
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى پەرنەتاقتانىڭ اتقاراتىن قىزمەتىمەن تولىقتاي تانىستىرۋ
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا پەرنەتاقتانىڭ ءار ءبىر باتىرمالارىنىڭ مىندەتىن ءتۇسىندىرۋ
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن وي - ءورىسىن جوعارى دەڭگەيدە دامىتۋ
ۆ) تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ينفورماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن جان - جاقتى تاربيەلەۋ.
كورنەكى قۇرالدار: وقۋلىق، كومپيۋتەر، جۇمىس داپتەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار.
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ا) امانداسۋ
ب) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
ۆ) پسيحولوگيالىق دايىندىق /سىنىپ بولىپ قايتالاۋ/
بولاشاقتىڭ ۇرپاعىمىز ءبىلىمدى
ينفورماتيكادان العان ءىلىمدى
ومىردە پايدالانامىز ءتيىمدى.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
پەرنەتاقتا – كومپيۋتەرگە اقپارات ەنگىزۋ قۇرىلعىسى. ول ءارىپتىڭ جانە سيفر پەرنەلەرىنىڭ كومەگىمەن كومپيۋتەرگە كەز كەلگەن اقپاراتتى بەرۋگە مۇمكىندىك جاسايدى. قازىرگى كومپيۋتەرلەردىڭ پەرنەتاقتاسىندا 101 نەمەسە 105 پەرنە بولادى. كەيىننەن قوسىلعان 3 پەرنە جاڭا وپەراسيالىق جۇيەنىڭ كەيبىر مۇمكىندىكتەرىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قاجەت. پەرنەلەر بىرنەشى توپقا بولىنەدى:
1. سيۆولدىق پەرنەلەر، ولار پەرنەتاقتانىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان. ول پەرنەتاقتانىڭ نەگىزىگ بولىگى بولىپ تابىلادى. بۇل پەرنەلەردىڭ كومەگىمەن كەز كەلگەن ءالفاۆيتتى - سيفرلىق اقپاراتتى ەنگىزۋگە بولادى. پەرنەتاقتانىڭ بۇل بولىگى لاتىن، ورىس، قازاق ارىپتەرى، سيفرلار، تىنىس بەلگىلەرى جانە باسقا دا سيمۆولدارى بار پەرنەلەردەن تۇرادى.
2. فۋنكسيونالدىق پەرنەلەر، بۇلار سيمۆولدىق پەرنەلەردىڭ ۇستىندەگى جولدا ورنالاسقان. ولار لاتىننىڭ F (F1، F2،….، F12) ارپىمەن بەلگىلەنگەن. فۋنكسيونال پەرنەلەر كومپيۋتەردىڭ كۇردەلى وپەراسيالارىن تەز ورىنداۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
3. نۇسقاۋشى نەمەسە مەڭزەردى ەكراندا باسقارۋ پەرنەلەرى. مەڭزەر دەگەنىمىز ەكراندا (سىزىقشا تۇرىندە) جىپىلىقتاپ تۇراتىن سيمۆول. ول سيمۆولدىق پەرنەنى باسقاندا، سيمۆول پايدا بولاتىن ورىندى كورسەتەدى. بۇل پەرنەلەر سيمۆولدىق پەرنەلەردىڭ تومەنگى وڭ جاعىندا ورنالاسقان، ولاردىڭ ۇستىنە باعدارشالار سالىنعان. ولار مەڭزەردى ەكراندا جىلجىتۋعا ارنالعان؛
4. سيفرلىق پەرنەلەر نەمەسە قوسىمشا پەرنەتاقتا، ولار 10 پەرنەدەن تۇرادى. پەرنەتاقتادا وڭ جاقتا ورنالاسقان. بۇلاردىڭ كومەگىمەن سيفرلىق اقپاراتتاردى كومپيۋتەرگە ەنگىزۋگە، سونداي - اق مەڭزەردى ەكراندا قوزعالۋىن باسقارۋعا بولادى.
بوس ورىن (پروبەل) پەرنەسى. بۇل پەرنەلەردىڭ ىشىندەگى ەڭ ۇزىن پەرنە، ول سيمۆولداردى ءبىر – بىرىنەن اجىراتىپ جازۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
<— немесе="">
Home - كۋرسوردى جولدىڭ باسىنا جىلجىتۋ
PgUp – كۋرسوردى ءماتىن بويىنشا ءبىر رەت جوعارى كوتەرۋ
PgDn - كۋرسوردى ءماتىن بويىنشا ءبىر رەت تومەن ءتۇسىرۋ.
Insert - ءماتىندى تۇزەتۋ رەجيمىندە ەكى مۇمكىندىكتىڭ بىرىنەن بىرىنە اۋىسۋىن قامتاماسىز ەتەدى. Ctrl+Alt+Delete كومپيۋتەردى ءوشىرىپ قايتا قوسۋ ارەكەتىن ورىندايدى.
Esc – كەز كەلگەن ارەكەتتى ورىنداماي توقتاتۋدى جۇزەگە اسىرادى.
Tab - ءماتىندى تۇزەتۋ كەزىندە كەستەنىڭ كەلەسى باعاناسىنا ءوتۋدى ورىندايدى.
تاپسىرمالار:
اقپاراتتىق ديكتانت
1..............- كۋرسوردى جولدىڭ باسىنا جىلجىتۋ
2. كىشى ارىپتەردى باسپا (ۇلكەن) ارىپتەرگە جانە كەرسىنشە وزگەرتۋگە............. پەرنەسى پايدالانىلادى.
3............... ەنگىزۋ پەرنەسى.
4............... پەرنەسى الدىڭعى سيمۆولدى ءوشىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
5............... كەز كەلگەن ارەكەتتى ورىنداماي توقتاتۋدى جۇزەگە اسىرادى.
6...............- كۋرسوردى جولدىڭ باسىنا جىلجىتۋ
رەبۋس شەشىپ كورەيىك
ينفورماتيكا ءسوزى شىعۋ كەرەك.
ۆەنن دياگرامماسى
ساباقتى قورىتىندىلاۋ: وقۋشىلاردىڭ پەرنەتاقتانىڭ اتقاراتىن قىزمەتتەرى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن پىسىقتاۋ
ۇيگە تاپسىرما: پەرنەتاقتانىڭ سۋرەتىن سالۋ
باعالاۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وتباسى مۇشەلەرىنىڭ ماماندىقتارى. وتكەن گرامماتيكالىق تاقىرىپتاردى پىسىقتاۋ.
