InfoHub Logo

الماتى قالاسى، اۋەزوۆ اۋدانى،
№23بالاباقشا تاربيەشىسى
سالىقبايەۆا الفيا ەركەن قىزى

ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
ءبىلىم سالاسى: «تانىم»
ءبولىم: قاراپايىم ماتەماتيكالىق تۇسىنىكتەردى قالىپتاستىرۋ
تاقىرىبى: پىشىندەر قالاشىعىنا ساياحات
ماقساتى: گەومەتريالىق پىشىندەردى اجىراتا بىلۋگە، ولارعا ۇقساس زاتتاردى تابا بىلۋگە، ءپىشىنى ۇقساس زاتتاردى توپتاي بىلۋگە، پىشىندەردەن بەينە قۇراستىرا بىلۋگە، تۇستەرىن ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىك: گەومەتريالىق پىشىندەر، ۇلەستىرمەلى تەكشەلەر، ماگنيتتى تاقتا، قۇس ۇياسى، سيقىرلى قالام، يلليۋستراسيالى سۋرەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس: اينالامەن تانىستىرۋ، قۇراستىرۋ، سۋرەت سالۋ، ءتىل دامىتۋ
ءادىس - تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، قايتالاۋ، تالداۋ، ءتۇسىندىرۋ، توپتاستىرۋ، ويىن___
بيللەنگۆالدى كومپونەنت: قالاشىق - گورودوك، ءۇشبۇرىش - ترەۋگولنيك، شەڭبەر - كرۋگ، ءتورتبۇرىش - چەتىرەۋگولنيك، شارشى - كۆادرات، قۇس ۇياسى - گنەزدو

موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
شاتتىق شەڭبەرى
بىزدەر تاتۋ بولامىز،
گۇلدەي جايناپ وسەمىز.
شاتتىق قۇرىپ شەڭبەردەن،
ءبىر قۋانىپ قالامىز.
تاربيەشى بالالاردىڭ نازارىن تاقتاداعى سۋرەتكە اۋدارىپ جىل مەزگىلدەرىنە توقتالادى.
ءبىر جىلدا نەشە مەزگىل بار؟
ءقازىر قاي مەزگىل؟
اۋا - رايى قانداي؟
- بالالار بۇگىن ءبىز سەندەرمەن «پىشىندەر قالاشىعىنا» ساياحاتقا بارامىز. ول ءۇشىن پوەزدعا ءمىنۋىمىز كەرەك، ءبىزدىڭ پوەزىمىز جاي پوەزد ەمەس «عاجايىپ پوەزد». قاراڭدارشى، پوەزىمىز دايىن سياقتى. ءبىراق پوەزدىمىزعا نە جەتىسپەيدى؟
- مىنا دوڭگەلەك زاتتاردىڭ اراسىنان پوەزدىڭ دوڭگەلەگىن تابايىقشى.
ءتۇرلى دومالاق زاتتار كورسەتىلەدى. مىسالى، تورت
مىناۋ پوەزدىڭ دوڭگەلەگى مە؟
ال مىناۋ پوەزدىڭ دوڭگەلەگى مە؟
- وتە جاقسى. ەندى ءبىز عاجايىپ پوەزدىمىزبەن باراتىن جەرىمىزگە تەز جەتەمىز.

ۇيىمداستىرۋ - ىزدەنۋشىلىك
مىنەكەي «پىشىندەر قالاشىعىنا» كەلىپ جەتتىك، قاراڭدارشى قانداي كەرەمەت، ورتادا تۇرعان ۇستەلدەرگە وتىرا قويىڭدار.
- بالالار، ءبىزدىڭ كەلگەن پىشىندەر قالاشىعىنىڭ تۇرعىندارى سەندەرگە ارنالعان تاپسىرمالارى بار ەكەن، سول تاپسىرمالاردى ورىندايمىز با؟
- ولاي بولسا مەن ءقازىر سەندەرگە جۇمباق جاسىرايىن.
- بۇل ورامنىڭ ءپىشىنى
باۋىرساقتىڭ دا ءمۇسىنى.
كىشىرەيتسەك ءبىز مۇنى
شىعادى توقاش نانى بوپ
بالالار ول قانداي ءپىشىن؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار، قانە دومالاقتى اۋادا سالايىقشى.
- ەندى دومالاق پىشىنگە ۇقساس قانداي زاتتاردى بىلەسىڭدەر.

- ءتورت بۇرىشى دا تەڭ تۇسكەن
وسىنشا جاقتاۋ جانە تەڭ.
مۇنداي شارشى، مەن بىلسەم
تابىلماس اۋ ەش جەردەن؟

- ءۇش بۇرىشى بار، ءۇش قابىرعاسى بار،
ۇزىندىقتارى ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن.
ول نە، بالالار؟
- بۇل جۇمباقتىڭ شەشۋىن جاقسى تاپتىڭدار.
جارايسىڭدار.
بالالار قانە پىشىندەر اتاۋىن كومەكشى دوسىم «زەرەك» قالامنان سۇرايىنشى
«زەرەك» قالاممەن پىشىندەردىڭ سۋرەتىمەن تانىستىرۋ.
ال ەندى «زات قانداي پىشىننەن قۇرالعان» دەگەن ويىن وينايمىز. ول ءۇشىن مەن سەندەرگە تاعى بىرنەشە جۇمباق جاسىرامىن. الدارىنداعى ماگنيتتى پىشىندەردەن مەنىڭ جاسىرعان جۇمباعىمنىڭ شەشۋىن سۋرەتتەڭدەر.
جاسىل ينە كيىمىم،
جايلايمىن تاۋ بيىگىن.
جاڭا جىلدى تويلاساڭ
تورىندەمىن ءۇيىڭنىڭ. بۇل نە ەكەن؟
- دۇرىس ايتاسىڭدار، بۇل شىرشا ەكەن.
- بۇل شىرشا قانداي پىشىننەن قۇرالعان؟
- ءتورت قابىرعاسى، شاتىرى بار ول نە ەكەن؟
- جارايسىڭدار بالالار، بۇل تاپسىرمانى جاقسى ورىندادىڭدار، ەندى كەلەسى ويىنىمىز.
«قاي پىشىنگە ۇقسايدى؟» دەپ اتالادى. تاقتادان سۋرەتتەر كورسەتىلەدى. بالالار سۋرەتكە قاراپ ۇقساس پىشىندەردى ايتادى.
سەرگىتۋ ءساتى:
بويدى سەرگەك تىك ۇستا
ەمىن - ەركىن تىنىستا
وڭ قولىڭدى سوز العا
قول ۇشىنا قارادا
ءۇشبۇرىش سىز اۋادا
سول قول بوسقا تۇرماسىن
شەڭبەر جاساپ تىنباسىن
ال ەندى لوگيكالىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭدەرشى.
1) ءۇشبۇرىشتىڭ نەشە بۇرىشى بار؟
2) دوڭگەلەكتە بۇرىش بولا ما؟
3) الما اعاشتا بەس الما
قانداي ءتاتتى جەسە الما،
بەسەۋىندە جەپ قويساڭ
قالادى وندا نەشە الما.
ال بالالار كىم سۇراق قويادى؟
ەراسىل س: ءتورت قونجىق ورماندا
كەلە جاتتى قوربانداپ
بىرەۋى شارشادى
ارمەن قاراي بارمادى.
قانشا قونجىق كەتتى؟
انەل: تۇلكىنىڭ قۇلاعى قىسقا، ال قوياننىڭ قۇلاعى....
جارايسىڭدار!
ويىن: «جوعالعان ءپىشىندى تاپ!»
مازمۇنى: تاقتادا ءۇشبۇرىش، ءتورتبۇرىش، دوڭگەلەك، سوپاقشا پىشىندەر ءىلۋلى تۇرادى. بالالارعا كوزىن جۇمعىزىپ، ءبىر ءپىشىندى الىپ تاستايمىن. بالالار كوزىن اشىپ قاي ءپىشىن جوق ەكەنىن ايتادى.
ال بالالار پىشىندەر تۋرالى كىم تاقپاق ايتادى.
ايىم: پىشىندەردى ۇيرەندىم
قابىرعاسى تىك سايلى.
ءۇش بۇرىش بۇل ۇيلەردىڭ
شاتىرىنا ۇقسايدى.
اسقار: ءبولىنىپ - اپ ەكىگە،
وتىرعان ءسات شەتىندە.
ءتورتبۇرىشتا ۇقسايدى
ۇستەلدەردىڭ بەتىنە.
كۇزدە كەيبىر قۇستار جىلى جاققا قاراي ۇشادى، ال كەيبىرى قالىپ قويادى. ولاردى قىستاپ قالاتىن قۇستار دەپ اتايمىز.
وسى كەزدە باتىر كەلەدى. قولىندا اعاشتان جاسالىنعان كىشكەنە ۇياسى بار.
باتىر سەن قايدان كەلە جاتىرسىڭ؟ نەگە كوڭىل كۇيىڭ جوق؟
باتىر: كۇن بولسا سۋىق، مەن سۋىق تورعايلارعا ارناپ اكەمە ۇيا جاساتىپ جاتىرمىن. ءبىراق ول از تورعايلار بولسا كوپ. ولار توڭىپ قالادى دەپ ۋايىمداپ تۇرمىن.
مىنە، باتىر ناعىز قۇستاردىڭ قامقورشىسى.
بالالار باتىر سياقتى سەندەر دە اكەلەرىڭە ۇيا جاساتاسىڭدار ما؟ باتىر سەن كوڭىل كۇيىڭدى ءتۇسىرىپ رەنجىمە، دوستارىڭ سەنى قولدايدى. كەل وتىرا قوي.
ەندەشە بالالار قۇستىڭ ۇياسىن قانداي پىشىننەن جاسايتىنىمىزدى ويلانايىق. قۇستار تۋرالى ەڭلىك ءوز تاقپاعىن ايتادى.
ەڭلىك: قۇستارعا ۇيا جاسايىق،
ۇستىنە قويىپ ءۇشبۇرىش.
ادەمى ۇيشىك بولادى،
استىنا قويساڭ ءتورتبۇرىش
قۇس كەلسىن دەسەڭ ۇياعا
دوڭگەلەك قوي ورتاعا.

رەفلەكسيالىق تۇزەتۋ
بالالار تاقتاعا قاراڭدارشى نەنىڭ ءپىشىنى شىقتى؟
بالالار بالاباقشا اۋلاسىنداعى اعاشقا ءبىز دە ءوز قولىمىزبەن ۇيا جاساپ ىلەيىك.
مىنا دايىن ۇلگىلەردى تەتىگىنە كەلتىرىپ قۇراستىرايىق.
بالالار ۇيامىز دايىن. ەندى ونى بالاباقشا اۋلاسىنا اپارىپ ىلەيىك. «عاجايىپ پويىزىمىزعا» ءمىنىپ باقشامىزعا قايتايىق.
پىشىندەر قالاشىعىنىڭ تۇرعىندارى سەندەرگە وزدەرى تۋرالى قىزىقتى فيلم بەرىپ جىبەردى. تاماشالايىق.
بالالار ءبىز قايدا ساياحاتقا باردىق؟
وندا قانداي پىشىندەر بار ەكەن؟
تاعى نە جاسادىق؟
ۇيا جاساعان سەندەرگە ۇنادى ما؟
اۋەنمەن باقىت قۇسى كەلەدى. قولىندا سىيلىقتارى بار.
ايسۇلۋ: سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار! مەن باقىت قۇسىمىن. سەندەردىڭ جاساعان ۇيالارىندى كوردىم. كوپ راحمەت سەندەرگە. مىناۋ سەندەرگە سىيلىق. ساۋ بولىڭدار.
باقىت قۇسى ۇشىپ كەتەدى.
وي بالالار تىڭداڭدارشى نەنىڭ داۋىسى ەستىلىپ جاتىر؟
بالالار قىستاپ قالاتىن قۇستار ءبىزدىڭ جاساعان ۇيامىزدى كۇتىپ تۇرعانداي. جۇرىڭدەر بارىپ ۇيامىزدى ىلەيىك. كەلگەن قوناقتارىمىزعا ساۋ بولىڭىزدار دەيمىز.

كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى: بالالار گەومەتريالىق پىشىندەردى اجىراتىپ، ايىرا بىلەدى
مەڭگەرۋى: زاتتاردىڭ قانداي پىشىننەن قۇرالاتىنىن مەڭگەردى.
جاساي الۋى. ۇلەستىرمەلى ماتەريالداردان بەرىلگەن تاپسىرمانى ءوز بەتىنشە ورىنداي الادى.

تولىق نۇسقاسنى جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ