پوتەنسيال جانە پوتەنسيالدار ايىرىمى. ەلەكتر ءورىسىنىڭ كەرنەۋلىگى مەن پوتەنسيالدار ايىرىمىنىڭ اراسىنداعى بايلانىس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: پوتەنسيال جانە پوتەنسيالدار ايىرىمى. ەلەكتر ءورىسىنىڭ كەرنەۋلىگى مەن پوتەنسيالدار ايىرىمىنىڭ اراسىنداعى بايلانىس.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: پوتەنسيال ۇعىمىن قالىپتاستىرۋ، ءورىستىڭ ەنەرگەتيكالىق سيپاتىن، پوتەنسيال ايىرىمى مەن كەرنەۋلىك اراسىنداعى بايلانىستى ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: جاڭا ۇعىم قالىپتاستىرۋ وقۋشىلار بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، ەسەپتەر شىعارۋ.
تاربيەلىك: ءوز ويىن ورتاعا سالاتىن باتىلدىققا، ۇجىمشىلدىققا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق بويىنشا ترەك بىلىمدەرىن بەكىتۋ.(ءداستۇرلى ەمەس)
ساباقتىڭ ءادىسى: تەوريالاردى، ۇعىمداردى، ەرەجەلەردى قورىتۋ، ءوزىن – ءوزى باعالاۋ، جيناقتاۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ەلەكتروندى وقۋلىق، گرافوپروەكتر، كەستە ەلەكتر ءورىسى، ەلەكتروسكوپ، ەبونيت تاياقشا.
ساباق بارىسى: 1: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
ءا) توپقا ءبولۋ
ب) ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتى تۋرالى ايتۋ.
وتكەن ساباقتا ەلەكتر ءورىسى، ونىڭ بارلىعى، ەلەكتر ءورىسىنىڭ كەرنەۋلىگى، ەلەكتر زاريادى تۋرالى قاراستىردىق
وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ: 1 - توپ تاريحشىلار ءسوز الادى.
(ءورىس، زارياد شىعۋ تاريحىنا توقتالۋ)
1 تاريحشى: ءبىزدىڭ زامانىمىزدىڭ 2500 جىل بۇرىنىراق يانتاردى جۇنگە ۇيكەگەندە، يانتاردىڭ باسقا زاتتاردى وزىنە تارتاتىندىعىن بايقاعان.
2. تاريحشى: ءورىس تۋرالى
3. تاريحشى: م. فارادەي
2 – توپ: 1. ەكسپەريمەنتاتور ەلەكتروندى وقۋلىقتان تاجىريبە:
2 وقۋشى ەلەكتروسكوپپەن تاجىريبە
3 - توپ انىقتاماشىلار سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
1. نۇكتەلىك زارياد دەگەنىمىز نە؟
2. ەلەكتر ءورىسى دەگەنىمىز نە؟
3. ەلەكتر ءورىسىنىڭ كەرنەۋلىگى نەنى سيپاتتايدى.
4. ەلەكتروسكوپپەن نەنى ولشەيدى.
5. ەلەكتروستاتيكالىق ءوزارا اسەر دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز.
6. كۋلون زاڭى تۇجىرىمداماسى.
جانا ساباق. ماعىنانى تانۋ كەزەڭى
ورىسكە ەنگىزىلگەن دەنەگە ءورىس تاراپىنان كۇش ارەكەت ەتەدى. وسى كۇش اسەرىنەن دەنە قوزعالا الادى، ورىن اۋىستىرادى، جۇمىس ىستەيدى.
قوزعالمايتىن ەلەكتر زاريادتارىنىڭ ەلەكتر ءورىسى ەلەكتروستاتيكالىق ءورىس دەپ اتالادى. جەرمەن اسەرلەسكەن دەنەنىڭ پوتەنسيالدىق ەنەرگياسى بولاتىن سياقتى، g1، g 2 زاريادتاردا پوتەنسيالدىق ەنەرگياعا يە بولادى.
زاريادتى ءبىر نۇكتەدەن ەكىنشىگە ورىن اۋىستىرعاندا كۇشتىڭ جۇمىسى پوتەنسيالدىق ەنەرگيا وزگەرۋ ولشەمى: ا =ەپ – ەك
ءورىستىڭ ءار نۇكتەسىندە زاريادقا F= g E كۇش ارەكەت ەتەدى.
ءورىس كۇشتەرى اتقارعان جۇمىسقا تۋرا پروپورسيونال بولادى. A g = Eg – Eg
ءورىستىڭ 1جانە 2 نۇكتەدەگى پوتەنسيالدىق ەنەرگياسى
ەg ءورىستىڭ ەنەرگەتيكالىق سيپاتى
كۇشتىك - كەرنەۋلىك
ءورىس
ەنەرگەتيكالىق - پوتەنسيال
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ، كەلەسى توپ مۇشەلەرى ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن ەسەپتەر شىعارادى:
4 - توپ «ويلى ورتالىق»
پوتەنسيال دەگەنىمىز نە؟
2 ەسەپتەر شىعارۋ
16 - جاتتىعۋ 1 - 8
ەلەكتروندى وقۋلىقتاعى ەسەپتەردى شىعارۋ، تەست شەشۋ وزدەرىن - ءوزى باعالاۋ
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:$ 33
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: پوتەنسيال ۇعىمىن قالىپتاستىرۋ، ءورىستىڭ ەنەرگەتيكالىق سيپاتىن، پوتەنسيال ايىرىمى مەن كەرنەۋلىك اراسىنداعى بايلانىستى ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: جاڭا ۇعىم قالىپتاستىرۋ وقۋشىلار بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، ەسەپتەر شىعارۋ.
تاربيەلىك: ءوز ويىن ورتاعا سالاتىن باتىلدىققا، ۇجىمشىلدىققا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق بويىنشا ترەك بىلىمدەرىن بەكىتۋ.(ءداستۇرلى ەمەس)
ساباقتىڭ ءادىسى: تەوريالاردى، ۇعىمداردى، ەرەجەلەردى قورىتۋ، ءوزىن – ءوزى باعالاۋ، جيناقتاۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ەلەكتروندى وقۋلىق، گرافوپروەكتر، كەستە ەلەكتر ءورىسى، ەلەكتروسكوپ، ەبونيت تاياقشا.
ساباق بارىسى: 1: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
ءا) توپقا ءبولۋ
ب) ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتى تۋرالى ايتۋ.
وتكەن ساباقتا ەلەكتر ءورىسى، ونىڭ بارلىعى، ەلەكتر ءورىسىنىڭ كەرنەۋلىگى، ەلەكتر زاريادى تۋرالى قاراستىردىق
وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ: 1 - توپ تاريحشىلار ءسوز الادى.
(ءورىس، زارياد شىعۋ تاريحىنا توقتالۋ)
1 تاريحشى: ءبىزدىڭ زامانىمىزدىڭ 2500 جىل بۇرىنىراق يانتاردى جۇنگە ۇيكەگەندە، يانتاردىڭ باسقا زاتتاردى وزىنە تارتاتىندىعىن بايقاعان.
2. تاريحشى: ءورىس تۋرالى
3. تاريحشى: م. فارادەي
2 – توپ: 1. ەكسپەريمەنتاتور ەلەكتروندى وقۋلىقتان تاجىريبە:
2 وقۋشى ەلەكتروسكوپپەن تاجىريبە
3 - توپ انىقتاماشىلار سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
1. نۇكتەلىك زارياد دەگەنىمىز نە؟
2. ەلەكتر ءورىسى دەگەنىمىز نە؟
3. ەلەكتر ءورىسىنىڭ كەرنەۋلىگى نەنى سيپاتتايدى.
4. ەلەكتروسكوپپەن نەنى ولشەيدى.
5. ەلەكتروستاتيكالىق ءوزارا اسەر دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز.
6. كۋلون زاڭى تۇجىرىمداماسى.
جانا ساباق. ماعىنانى تانۋ كەزەڭى
ورىسكە ەنگىزىلگەن دەنەگە ءورىس تاراپىنان كۇش ارەكەت ەتەدى. وسى كۇش اسەرىنەن دەنە قوزعالا الادى، ورىن اۋىستىرادى، جۇمىس ىستەيدى.
قوزعالمايتىن ەلەكتر زاريادتارىنىڭ ەلەكتر ءورىسى ەلەكتروستاتيكالىق ءورىس دەپ اتالادى. جەرمەن اسەرلەسكەن دەنەنىڭ پوتەنسيالدىق ەنەرگياسى بولاتىن سياقتى، g1، g 2 زاريادتاردا پوتەنسيالدىق ەنەرگياعا يە بولادى.
زاريادتى ءبىر نۇكتەدەن ەكىنشىگە ورىن اۋىستىرعاندا كۇشتىڭ جۇمىسى پوتەنسيالدىق ەنەرگيا وزگەرۋ ولشەمى: ا =ەپ – ەك
ءورىستىڭ ءار نۇكتەسىندە زاريادقا F= g E كۇش ارەكەت ەتەدى.
ءورىس كۇشتەرى اتقارعان جۇمىسقا تۋرا پروپورسيونال بولادى. A g = Eg – Eg
ءورىستىڭ 1جانە 2 نۇكتەدەگى پوتەنسيالدىق ەنەرگياسى
ەg ءورىستىڭ ەنەرگەتيكالىق سيپاتى
كۇشتىك - كەرنەۋلىك
ءورىس
ەنەرگەتيكالىق - پوتەنسيال
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ، كەلەسى توپ مۇشەلەرى ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن ەسەپتەر شىعارادى:
4 - توپ «ويلى ورتالىق»
پوتەنسيال دەگەنىمىز نە؟
2 ەسەپتەر شىعارۋ
16 - جاتتىعۋ 1 - 8
ەلەكتروندى وقۋلىقتاعى ەسەپتەردى شىعارۋ، تەست شەشۋ وزدەرىن - ءوزى باعالاۋ
ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ:$ 33
You Might Also Like
