InfoHub Logo

شقو، تارباعاتاي اۋدانى، ۇشتوبە اۋىلى،
«وكپەتى» ورتا مەكتەبىنىڭ تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى
باشاحوۆ بولات ورىنعازى ۇلى

تەحنولوگيا 5 سىنىپ (بەسىنشى)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاعازدى بۇكتەۋ ونەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قاعازدى بۇكتەۋ ونەرىنەن ماعلۇماتتار بەرۋ.
ءا) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ەڭبەكقورلىققا، شەبەرلىككە باۋلۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ،.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، تىرەك سىزبالار، تەست.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، بەينەلەۋ ونەرى، تاريح.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىعىن تەكسەرۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ. (سۇراق - جاۋاپ ارقىلى سۇرالادى)
تەست.
1. بالتاشى قانداي كاسىپپەن اينالىسادى؟
ا) اۋ توقۋمەن؛
ءا) قايىق، اربا، شانا جاساۋمەن؛
ب) ەتىك تىگۋمەن.
2. كيىز ءۇيدىڭ سۇيەكتەرىن جاسايتىن ادامدى كىم دەپ اتايدى؟
ا) ءۇيشى؛
ءا) ويماشى؛
ب) توقۋشى.
3. ويماشىنىڭ قولىنان شىققان بۇيىمدى اتا.
ا) قازان، قامشى، سىرماق؛
ءا) كىلەم، قىلىش، كەستە؛
ب) كەبەجە، ساندىق، جۇكاياق.
4. كەبەجەنى نە ءۇشىن قولدانامىز؟
ا) كيىم سالۋ ءۇشىن؛
ءا) ازىق - تۇلىك ساقتاۋ ءۇشىن؛
ب) ىدىس - اياق سالۋ ءۇشىن.
5. ۇستالار اينالىساتىن كاسىبىنىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراي نەشەگە بولىنەدى؟
ا) 4؛
ءا) 2؛
ب) 3.
وقۋشىلار اعاش وڭدەۋ ماماندىقتارى جازىلعان ءتورت ۇياشىقتى تاڭدايدى. ءار ۇياشىقتا سول ماماندىققا قاتىستى سۇراقتار بەرىلگەن.
1 - ۇياشىق (ءۇيشى)
1. جۇكاياق قانداي بۇيىم؟ (جيعان جۇكتىڭ استىنا قويۋعا ارنالعان اعاش تۇعىر)
2. كيىز ءۇيدىڭ سۇيەكتەرىن اتا. (شاڭىراق، كەرەگە، ۋىق)
3. ءۇيشى قانداي قىزمەت اتقارادى؟ (كيىز ءۇيدىڭ سۇيەكتەرىن جاسايدى)

2 - ۇياشىق (ويماشى)
1. ويماشى قانداي بۇيىمدار جاسايدى؟ (توسەك اعاش، جاستىق اعاش، جۇكاياق، كەبەجە جانە ىدىس - اياق)
2. ويۋ - ورنەكتەردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟ (قوشقار ءمۇيىز، سىنىق ءمۇيىز، تۇيەتابان، الاقۇرت، قازتابان، قۇسمويىن)
3. كەلى - كەلساپتى نە ءۇشىن قولدانامىز؟ (ۇلتتىق تاعامداردى تۇيەتىن ەرتەدەن كەلە جاتقان ءۇي مۇلكى)

3 - ۇياشىق (بالتاشى)
1. بالتاشى قانداي كاسىپپەن اينالىسادى؟ (اعاش قۇراۋمەن، قايىق، اربا، شانا جاساۋمەن كاسىپ ەتەدى)
2. قايىقتىڭ ورىسشاسى (لوتكا)
3. بىلاي تارتساڭ........ سىنادى، بىلاي تارتساڭ وگىز ولەدى. (اربا)

4 - ۇياشىق (توقۋشى)
1. توقۋشى دەگەنىمىز كىم؟ (اۋ، سەبەت، شىرتا، شارباق ءورۋشى)
2. سەبەت قانداي بۇيىم؟ (جاس شىبىقتان ءورىپ توقىلعان زات سالاتىن بۇيىم.)
3. شىرتا دەگەنىمىز نە؟ (قار توقتاتاتىن قالقان شارباق).

ءىىى. جاڭا ساباق.
ساباق بارىسى: 1. وريگامي تاريحىنان.
وريگامي – قاعازدى بۇكتەۋ ارقىلى ءارتۇرلى مودەلدەر اڭداردى، قۇستاردى، گۇلدەردى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جاپون ونەرى.
ەڭ نەگىزگى جۇمىس قۇرالى – قاعاز بولىپ تابىلادى. ەڭ نەگىزگى جۇمىستى اتقاراتىن – ول قول.
بۇل قولمەن قاعازدى بۇكتەۋ ارقىلى ادەمى ويىنشىقتار مەن گەومەتريالىق فيگۋرالار جاساۋعا ارنالعان ساباق ءتۇرى. جاساعان دايىن فيگۋرالاردى سىيعا تارتۋعا جانە قاعازدان جاسالعان ەرتەگى كەيىپكەرلەرمەن كورىنىس كورسەتۋگە بولادى.

وريگامي تاريحى.
قىتايدا قاعازدىڭ شىعۋى ب. ە. دەيىنگى 105 جىل دەپ ەسەپتەيدى. ال 610 جىلى جاپوندىقتار ءوز قاعازدارىن شىعاردى، ولاردىڭ قاعازدارىنىڭ ساپاسى جۇڭگو قاعازدارىنان الدا بولدى. العاشقى قاعاز فابريكاسى 1870 جىلى توكيودا جاسالىندى.
ەرتەدە، قىتايدا قاعازداردى ءدىني مەرەكەلەردە قولدانعان. سول سەبەپتى العاشقى وريگاميلار حرامداردا كەزدەسكەنى بەكەر ەمەس. وريگامي ءسوزى "وري" - بۇكتەلگەن، ال "كامي" – قاعاز جانە قۇداي دەگەندى بىلدىرەدى.

جاپونيادا بۇل ونەر ۇرپاقتان - ۇرپاققا بەرىلەتىن، داستۇرگە اينالعان.
العاشقى جاپون باسپاسىنان شىققان كىتاپ “سەنبادزۋرۋ وريكاتا” (1797 جىل) بولىپ تابىلادى. كىتاپتىڭ اتىنىڭ اۋدارماسى “مىڭداعان تىرنالاردى قالاي بۇكتەيمىز» دەگەندى بىلدىرەدى.
ءحىح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا وريگامي جاپون شەكاراسىنىن شىقتى. انگليا جانە امەريكادا وريگامي ءبىر - بىرىمەن كەزدەسۋگە مۇمكىندىك جاسادى. رەسەيدە ەڭ عاجاپ وريگامي ورتالىعى ماسكەۋ مەن سانك - پەتەربۋرگتە ورنالاسقان.

وريگاميدىڭ جاڭادان دۇنيەگە كەلۋىنە 1945 جىل 6 تامىزدا بولعان حيروسيما قالاسىنداعى يادرولىق بومبانىڭ جارىلىسىمەن بايلانىستى.
سول كەزدە زارداپ شەككەن بالالار اراسىندا، ەگەر قاعازدان 1000 تىرنا جاساساق، اۋرۋدان جازىلىپ ءتىرى قالامىز دەگەن اڭىز بار. سول بالالاردىڭ اراسىندا ساداكوساساكي اتتى قىز بالا بار بولاتىن. تىرنالاردى جاساۋ، ول جازىلىپ كەتۋدىڭ سوڭعى ءۇمىت بولاتىن. ءبىراق ساداكو تەك 644 تىرنا... عانا جاساپ ۇلگەردى.
حەروسيمادا بومبادان زارداپ شەككەندەردى ەسكە الاتىن بەيبىتشىلىك پاركى مەن قازا بولعان بالالارعا مونۋمەنت اشىلدى.
2. وريگامي تەحنيكاسى بويىنشا جاسالعان العاشقى كورمە 1931 جىلى توكيودا بولعان. وعان جاپون شەبەرى ميچيو ۋچيامانىڭ قاعازدان جاسالعان بۇيىمدارى قويىلعان. كەيىندەر وسىنداي كورمە مەكسيكادا بولدى.
3. بالالاردىڭ وي - ءورىسىنىڭ دامۋى مەن تاربيەسىنە - وريگامي ۇلكەن رول اتقارادى. وريگامي - ميدىڭ وڭ جاق سول جاق جارتىشارلارىنىڭ بەلسەندى قىزمەت جاساۋىنا ىقپال جاسايدى، سەبەبى جۇمىس بىردەن ەكى قولمەن اتقارىلاتىن بولعاندىقتان، قولدىڭ قيمىلى باقىلانادى.

IV. ساراماندىق جۇمىس: بۇگىنگى سەندەرگە، وريگاميدى قولدانىپ، مىناداي مودەلدەر جاساۋدى ۇيرەتەمىز.
قىز بالالار، «لوتوس» گۇلىن، ال ۇلدار قۇس جاسايدى. بارلىقتارىڭ قاعازدارىڭدى الىڭدار.

V. قورىتىندى ءبولىم
بالالار ءبىز بۇگىن قاراپايىم قاعازدان سان ءتۇرلى جانۋارلاردىڭ، قۇستاردىڭ، گۇلدەردىڭ تاماشا مۇسىندەرىن بۇكتەۋ ارقىلى جاساۋعا بولاتىنىن ۇيرەندىك. ءبىز بۇل ساباق ارقىلى ادامداردىڭ قيالىنان كەز - كەلگەن ماتەريالدان كوركەم دە اسەم كوز تارتاتىن كوپتەگەن قولونەر تۋىندىلارىن جاساۋعا بولاتىنىنا كوز جەتكىزدىك.