قالاي قىمباتقا تۇسپەي-اق تەرىنى ادەمى ەتۋگە بولادى
ءومىر سالتىڭىزداعى ازداعان وزگەرىس تەرىڭىزدى ساۋ قىلىپ ءارى جايناتىپ جىبەرەدى.
كوبىمىزگە قىرتىستانا باستاعان جانە ءارسىز تەرى پروبلەماسى تانىس. نەمەسە ودان دا جامانى — ەڭ كەرەكسىز كەزدە (سۇحباتتاسۋ، كەزدەسۋ نەمەسە فوتوسەسسيا الدىندا) شىعا كەلەتىن سۇيكىمسىز بەزەۋ. فوتوسەسسيانىڭ جاراسى جەڭىل: كەيىن سۋرەتتەردى فوتورەداكتور جوندەپ بەرەدى. ال بۇنداي جاعىمسىز جاي كەزدەسۋدىڭ شىرقىن بۇزىپ جىبەرۋى مۇمكىن.
ەڭ سوراقىسى سول، 13 جاستاعى كەزىڭىزدە ءسىز بۇنىڭ ءبارى ۇلكەيە كەلە كەتەدى دەپ ويلايسىز. ءبىراق بۇل پروبلەما ادامداردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ارتىنان ولار قارتايعانشا قالمايدى، ءتىپتى ارتا تۇسەدى.
تاعى ءبىر جامان جەرى — بەتتىڭ بوزارىپ كەتۋى. مۇندايدا ايەلدەرگە وڭاي، ولار ءبارىن تونالدىق قۇرالدار ارقىلى كەتىرە سالادى. ءبىراق مۇنداي مۇمكىندىك بولماعان كەزدە نە ىستەۋ كەرەك؟ مىسالى: جاعاجايدا (ول جەرگە دە كەيبىر سىلقىم قىزدار مۇقيات جاسالعان ماكياج جاساپ العان سوڭ عانا بارادى). قورعانىس قاباتىنىڭ بۇتىندىگىنە الاڭداتاتىنى از بولعانداي، ول بەتتە ءۇلدىر تۇرعانداي جامان اسەر بەرەدى...
جامان تەرىگە بولا ۋايىمداماي، راحاتقا بولەنىپ ءومىر سۇرگىمىز كەلەدى ەمەس پە.
بۇلاي بولۋى ءۇشىن زەينەتكە شىعۋدى كۇتۋ مىندەتتى ەمەس. شىرايلى، تەگىس جانە جارقىن ءجۇزدى تەرىنىڭ يەسى بولۋ ءۇشىن وڭاي جولدارى بار.
1. قانت جەۋدەن اۋلاق بولىڭىز
نەمەسە ونى پايدالانۋدى مەيلىشە ازايتىڭىز. ءبىز ءتاتتى نارسەنى جەگەن كەزدە قانىمىزعا گليۋكوزا كوبىرەك بارا باستايدى. وتە كوپ. سول گليۋكوزانى قانعا تاسىمالداۋ ءۇشىن ورگانيزمىمىز جاۋاپ رەتىندە ءينسۋليندى بولە باستايدى. ءتاتتىنى كوپ جەگەن سايىن ينسۋلين كوبەيە بەرەدى.
ءينسۋليننىڭ جوعارى دەڭگەيى تەستوستەرون دەڭگەيىن ارتتىرادى دا، بۇل ءوز كەزەگىندە، تەرىدەگى ۇساق تەسىكتەردى بىتەپ تاستايتىن جانە باكتەريالاردى وزىنە تارتاتىن زاتتەكتەردىڭ بولىنۋىنە سەبەپ بولادى. بۇنىڭ ءبارى اكنە (بەزەۋدىڭ قاپتاۋى) پايدا بولۋىنا اپارىپ سوعادى.
زەيىن سالىڭىز: تاتتىلەرگە اسپارتام تاقىلەتتەس قانت ورنىنا قولدانىلاتىن زاتتار دا جاتادى. ويتكەنى ونىڭ قۇرامىندا قانت جانە كالوريالار بولماعانىمەن، ولاردىڭ ءتاتتى دامىنە ورگانيزمنىڭ رەاكسياسى كادىمگى قانت جەگەندەگىدەي بولىپ، ينسۋلين شىعارا باستايدى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
قاتەرلى ىسىكتى ارتتىراتىن ازىقتار
شەكەر تۋرالى ۋلى اقيقات
2. تازا سۋدى كوبىرەك ءىشىڭىز
ءيا، تاعى دا ءيا. وپ-وڭاي. قانشاعا شاماڭىز كەلسە، سونشا مولشەردە سۋ ءىشىڭىز. ەڭ دۇرىسى، كۇنىنە كەمىندە 2 ليتر ءىشىپ تۇرىڭىز. كەي كىسىلەر سونشالىقتى مولشەردە ىشە المايدى، ءبىراق بۇرىن كۇنى بويى كوفەگە قانىپ جۇرەتىن ادام 1 ليتر ءىشىپ تۇرسا — بۇل دا جاقسى. ءسىز بىرتىندەپ كوپ سۋ ءىشىپ جۇرۋگە داعدىلانىپ كەتەسىز. باستىسى — قالاۋ.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
دەنساۋلىعىڭىز مىقتى بولۋ ءۇشىن قانشا سۋ ءىشۋ كەرەك؟
سۋدى نەگە كوپ ءىشۋ كەرەك؟ بىرىنشىدەن، ەگەر ورگانيزمگە ىلعال جەتكىلىكسىز بولسا، ول بار سۋدى قۇرعاق تەرىنىڭ مۇقتاجىن وتەۋگە جۇمسامايدى، ول الدىمەن تەرىدەن گورى ماڭىزدىراق فۋنكسيالاردى قامسىزداندىرادى (مىسالى، قالدىقتاردى ورگانيزمنەن شىعارۋ، زات الماسۋ ۇدەرىستەرى، دەنەنى سالقىنداتۋ، تاعى سول سياقتىلار). ءسىز تەرىڭىزدى ىلعالداندىرۋ ءۇشىن سۋپەرقىمبات جاقپامايدى پايدالانۋىڭىزعا بولادى، ءبىراق، ەگەر سۋ ءىشىپ جۇرمەسەڭىز، ونىڭ پايداسى جوق.
جاقپامايلاردىڭ كوپشىلىگى تەرى جاسۋشالارىنداعى ىلعالدى ۇستاپ تۇرۋعا ارنالعان. ال ۇستاپ تۇراتىن ەشتەڭە بولماسا… ءوزىڭىز دە تۇسىنگەن شىعارسىز.
ەكىنشىدەن، بارلىق زات الماسۋ ۇدەرىستەرى سۋ بار ورتادا جۇرەدى. ونىڭ ىشىندە تەرىنىڭ ادەمى بولۋى ءۇشىن قاجەتتى س دارۋمەنى دە ءوزى ەرۋى ءۇشىن سۋدى پايدالانادى. بۇعان قوسا سۋ قالدىقتاردى ورگانيزمنەن شىعارىپ، تاماق قورىتىلۋىن جاقسارتادى.
ەگەر بەتىڭىزگە بەزەۋ شىقسا، بۇل ءسىزدىڭ بۇيرەك، باۋىر جانە تەرى سەكىلدى شىعارۋ جۇيەڭىز ورگانيزمىڭىزدەگى ءوزىڭىز مول قورىن جاساعان ساپاسىز تاعامداردىڭ مولشەرىن ەڭسەرە الماي جاتقانىنىڭ نىشانى. ونىڭ ىشىندە دۇرىس تاماقتانباعاندىق تا بار.
3. ءىشىپ جۇرگەن اسىڭىزعا جارتىلاي دايار تاعامداردى قوسپاڭىز
سونىمەن قاتار كونسەرۆانتتارى، بوياعىشتارى، قانت ورنىنا پايدالانىلاتىندار جانە باسقا حيميا ءوندىرىسىنىڭ جەتىستىكتەرى بار ازىق-تۇلىكتەن اۋلاق ءجۇرىڭىز.
جوعارىدا ايتىلىپ وتكەن «ازىقتى» جاقسى كورەتىندەردى تەرىسىنىڭ بوپ-بوز بولۋى مەن ۇستىنە شىققان بورتپەسىنەن تانۋعا بولادى. بۇل ورگانيزمنىڭ لاستانۋعا دەگەن رەاكسياسى، ول تۋرالى الدىڭعى تارماقتا ايتىلدى. ءيا، بۇنىڭ ءبارىن گورموندارعا جابا سالۋعا بولادى. ءبىراق گورموندار ءجاسوسپىرىم ۋاقىتتا عانا تەرىگە اسەر ەتەدى. ال 20-25 جاستان اسقان سوڭ بۇل ەندى گورموندار ەمەس (ەگەر ءسىز روزاسەيا سىقىلدى تەرى اۋرۋىنا شالدىقپاساڭىز جانە شىنىمەن گورموندىق فونىڭىز دۇرىس ىستەمەيتىن بولماسا).
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
سالاۋاتتى بولىپ كورىنەتىن 9 ءونىم
تاماقتانۋداعى ماڭىزدى 10 كەڭەس
ءسوز رەتى كەلگەندە ايتا كەتەيىك، گورموندىق فون دۇرىس بولماسا، ونى دا راسيونىڭىزدى وزگەرتىپ جانە دارۋمەن-مينەرالدىق كەشەندەردى پايدالانىپ ەمدەپ جازۋعا بولادى.
ەرەسەكتەردە بولاتىن اكنە — بۇل ىشكەن تاماق پەن قورشاعان ورتا اسەرىنىڭ ناتيجەسى. سوڭعىسىن وزگەرتۋ قيىنداۋ، ءبىراق ىشەتىن استىڭ قانداي بولماعى اركىمنىڭ وزىنە بايلانىستى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
ۇيلەسىمدى جانە ءتيىمدى تاماقتانۋ
اس مازىرىندە بولۋعا ءتيىس 8 ءتۇرلى كەرەمەت ازىق
كۇنىنە ءۇش جۇمىرتقا جەسەڭىز، دەنەڭىزدە قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
اسقازان-ىشەك اۋرۋلارى كەزىندەگى ەمدام
تاعامداردى قالاي دۇرىس ساقتاۋ كەرەك
4. كۇندەلىكتى س دارۋمەنىن ءىشىپ ءجۇرىڭىز
نە دەسەك تە، س دارۋمەنى — وتە پارمەندى قۇرال. بۇل جاسۋشالاردى قورعايتىن كۇشتى انتيوكسيدانت. ونىڭ ۇستىنە ول تەرىنىڭ ادەمىلىگىنە ىقپالى بار كوللاگەن مەن ەلاستەننىڭ سينتەزدەلۋىنە قاتىسادى جانە ءاجىمنىڭ پايدا بولۋىنىڭ الدىن الادى.
ەرەسەك ادامعا (18 جاستان باستاپ) تۇتىنۋعا كەڭەس بەرىلەتىن تاۋلىكتىك مولشەر — 1–2 گرامم. بۇل مولشەردى 2-3 ءبولىپ، اسقازاننىڭ مازاسىن الا بەرمەۋ ءۇشىن، تاماقتان سوڭ ءىشىپ تۇرعان ابزال.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
سينگا: س دارۋمەنىنىڭ تاپشىلىعى
5. تەمەكى تارتقاندى قويىڭىز
بۇل تۇنەرگەن تەرىدەن گورى ءوزىڭىزدىڭ اجارلى تەرىڭىزبەن ءجۇرۋدىڭ ەڭ دۇرىس جولدارىنىڭ ءبىرى. ادام تەمەكى تارتقان كەزدە ونىڭ جاسۋشالارى اشتىققا ۇشىرايدى، ولارعا وتتەگى جەتپەي قالادى. ونىڭ ۇستىنە بۇل جالپى دەنساۋلىققا، ونىڭ ىشىندە جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارىنا شالدىقتىراتىن كوپتەگەن پروبلەمالارعا اپارىپ سوعادى.
تەمەكىنى قويىپ كەتۋ ءۇشىن بۇدان ارتىق قانداي سەبەپ كەرەك؟ ءدال ءقازىر قويىپ كەتىڭىز! ءسىز تەمەكى الۋعا كەتەتىن اقشاڭىزدى ۇنەمدەپ قانا قويمايسىز، سونداي-اق كوسمەتولوگقا باراتىن شىعىندارىڭىزدى دا ازايتاسىز.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
تەمەكىنىڭ ميعا بەرەتىن زياندارى
6. ساپاسى جاقسى مايلاردى كوبىرەك تۇتىنىڭىز
تولىپ كەتپەيمىن بە دەپ، كوڭىلىڭىزگە الاڭ ۇيالايتىن شىعار. جوق. ەگەر ءسىز تۇتىنىپ جۇرگەن كومىرتەكتەردى ازايتساڭىز (قانتتىڭ ءوزىن-اق) جانە راسيونىڭىزعا مايلاردى قوسساڭىز، سالماعىڭىز ارتىپ كەتپەيدى. كەرىسىنشە، سالماعىڭىز ازايۋى مۇمكىن. الايدا، بۇل باسقا اڭگىمە. مايلاردان قورقۋدى قويىڭىز. ولار ءبىزدىڭ دەنساۋلىعىمىز بەن سۇلۋلىعىمىزدىڭ ساقشىلارى.
مايلار — ءبىزدىڭ جاسۋشالارىمىز ءۇشىن قاجەتتى قۇرىلىس ماتەريالى، سونىمەن بىرگە ولار ومەگا-3 ماي قىشقىلدارىنىڭ تاپتىرمايتىن قاينار كوزى. سۋىقتاي سىعىپ الىنعان وسىمدىك مايلارىن، جاڭعاقتى جانە پىستەنى وپىرا جەي بەرىڭىز.
ەگەر ورگانيزمگە مايلار جەتىسپەي جاتسا، تەرىڭىز وتە قۇرعاق بولىپ كەتەدى. مايلار جاسۋشا قابىن قورعاپ تۇرادى. ولار ونىڭ قۇرامىنا كىرەدى. ەگەر مايلار جەتكىلىكسىز بولسا، جاسۋشا ءوز دەڭگەيىندە جاڭارىپ وتىرا الماي قالادى. بۇل، ءوز كەزەگىندە، بەتتىڭ رەڭسىزدىگىنە، سونىمەن قاتار جارا مەن تىرتىقتاردىڭ ۇزاق جازىلماي قويۋىنا اپارىپ سوعادى.
ەگەر ءسىز وسىنشاما ۋاقىت مايلاردان قورقىپ، «نەعۇرلىم از بولسا، سوعۇرلىم جاقسى» دەگەن قاعيداتپەن جۇرسەڭىز، وندا ءدال ءقازىر جاعدايدى تۇزەۋدى باستاڭىز.
وسىمدىك مايلارىن سالاتتارعا قوسىڭىز. جانە دە جاپ-جاقسى كوكونىس پورسياسىنا ءبىر شاي قاسىق ەمەس، ەكى اس قاسىقتان قوسىڭىز. سوسىن جاڭعاق پەن پىستەنى دە ۇمىتىپ كەتپەڭىز.
بۇعان قوسا بالىق مايىن الىپ، ونى ۇزبەي تۇتىنىڭىز.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
زىعىر مايىنىڭ پايداسىن بىلەسىز بە؟
7. قىزىلدى-جاسىلدى جيدەكتەردى، كوكونىس پەن جەمىستى كوبىرەك جەڭىز
ولاردىڭ قۇرامىندا انتيوكسيدانتتار كوپ.
بۇل رەتتە داستارحانىڭىزداعى پاليترا نەعۇرلىم ءار-الۋان بولسا، سوعۇرلىم جاقسى. ءار ءتۇس — بۇل انتيوكسيدانتتاردىڭ ءار ءتيپى جانە ءارتۇرلى زاتتەك. انتيوكسيدانتتار ەركىن راديكالداردىڭ ەرتە ءاجىم تۇسىرەتىن (كەش تۇسىرەتىن دە) تەرىنى زاقىمداۋىنان قورعايدى.
جىلدىڭ سۋىق مەزگىلىندە مۇزداتىلعان جيدەكتەر مەن جەمىستەردى ويداعىداي پايدالانۋعا بولادى. ولاردى پايدالانۋدىڭ ەڭ دۇرىس ءتاسىلى — ولاردان بارلىق تۇستەگى جانە بارلىق تۇردەگى سمۋزي (بلەندەردە ءار ءتۇرلى جەمىس-جيدەك-كوكونىستى ارالاستىرىپ جاسايتىن قويۋ، وتە پايدالى سۋسىن) جاساۋ.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
8. گرافيگىڭىزگە كارديوجاتتىعۋلاردى ەنگىزىڭىز
بەت تەرىسىن ۇنەمى جاسالاتىن كارديوجاتتىعۋلاردان ارتىق جاقسارتاتىن ەشتەڭە جوق. بىرىنشىدەن، ءبىز تەرلەيمىز دە، بۇل دەنەمىزدەگى توكسيندەردى شىعارىپ وتىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. بەتىمىزدى رەڭسىز ەتەتىن سول توكسيندەر عوي. ەكىنشىدەن، كارديوجاتتىعۋلار جۇرەكتى شىنىقتىرىپ، بۇل ۇزاق جاساۋىمىزعا عانا سەپ بولىپ قويماي، سونىمەن قاتار قان اينالىمىن جاقسارتادى. قان اينالىمى جاقسى بولىپ تۇرماسا، بەتتىڭ شىرايى كىرۋى قيىن.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
ۇيىقتار الدىندا سپورتپەن اينالىسۋعا بولادى ما؟
سىزدەردىڭ ۋاقىتتارىڭىز جوق شىعار. دەگەنمەن، نيەت قىلساڭىز، جاتتىعۋ جاساۋعا كۇن سايىن 20-30 مينۋت تابۋ وپ-وڭاي ەكەنىنە تاڭ-تاماشا بولاسىز. باستىسى — العاشقى ناتيجەلەردى كورۋ.
جاتتىعۋعا 20 مينۋتتى قايدان تابۋعا بولادى؟ مىسالى، الەۋمەتتىك جەلىلەردە جازعان پوستتارىڭىزعا باسىلعان لايكتاردى تەكسەرۋدى ءسال سيرەتىڭىز.
ال ەلەكتروندى تۇردەگى قانداي دا ءبىر قۇجاتتى نەمەسە كىتاپتى وقىعان كەزدە «مازالاماۋ» رەجيمىن قويىپ قويىڭىز. وسىلاي قىلساڭىز، كوڭىلىڭىز الاڭداماي وقيسىز، ياعني قاجەتتى ماتەريالمەن تەزىرەك تانىسىپ شىعاسىز. ال نەشە ءتۇرلى حابارلامالارعا جاۋاپتى بەرۋ ەشقايدا قاشپايدى، ارتىنان ۇلگەرەسىز.
قولدانىپ كورىڭىز. وڭدى ناتيجەسىن ۇزاق كۇتپەيسىز.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
تەرىنىڭ قارتايۋىن باياۋلاتاتىن كوللاگەن قوسىلعان 10 ءونىم
شىنتاقتاعى تەرى نەگە قۇرعاقتانادى جانە بۇلاي بولماۋى ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك
زاتتار الماسۋى
دەرماتيت
ەكزەما
You Might Also Like
-
شىمكەنت قالاسى №2 «اۆيسەننا» كوپسالالى مەديسينالىق كوللەدجىنىڭ فارم – 22 -18ر توپ ستۋدەنتى زاكيروۆا لۋيزا رۋستامبەكوۆنا عىلىمي جەتەكشىسى: ايتەنوۆا نۇرگۋل ىدىرىس قىزى
-
وسكەمەندەگى س.امانجولوۆ اتىنداعى شقمۋ-دا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ پروفەسسورلارى «مەدياساۋاتتىلىق جانە Fact-cheking ماسەلەلەرى» اتتى سەمينا...
