قالقانشا بەزدەن بولىنەتىن گورمونداردىڭ قىزمەتى
بيولوگيا. 8 - سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: قالقانشا بەزدەن بولىنەتىن گورمونداردىڭ قىزمەتى. قالقانشا بەزدىڭ قىزمەتى بۇزىلۋىنىڭ اۋرۋلارى: كرەتينيزم، شىرىشتىق ىسىك، بازەد اۋرۋى ت. ب. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا قالقانشا بەز اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋ شارالارى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: قالقانشا بەزى گورموندارىنىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: سونىمەن قاتار وقۋشىلاردىڭ ادام اناتومياسى تۋرالى ءبىلىمىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىگى: ادامگەرشىلىككە، دەنساۋلىقتى ساقتاۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، سۋرەتتەر، كارتوچكا،
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
1. سالەمدەسۋ
2. تۇگەلدەۋ
3. پسيحولوگيالىق احۋال
4. ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
ءىV. بەكىتۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
Vءى. باعالاۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. گورموندار
2. بۇيرەك ءۇستى بەزى
3. ىشكى سەكرەسيا بەزدەرى
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
مويىندا كومەكەيدىڭ الدىڭعى جاعىندا ءپىشىنى تاعا ءتارىزدى، ءوزارا بايلانىسقان ەكى بولىكتەن تۇراتىن قالقانشا بەز ورنالاسقان. ونىڭ ماسساسى — 15 — 30 گ. ول ءبىرقاتار گورموندار ءبولىپ شىعارادى. ولاردىڭ ىشىندە نەگىزگىسى تيروكسين زات الماسۋدى رەتتەيدى، ورگانيكالىق زاتتاردىڭ توتىعۋ پروسەستەرىنە، دامۋ، ءوسۋ پروسەستەرىن رەتتەۋگە قاتىسادى. ۇلپالاردىڭ بولىنۋىنە، جۇيكە جانە جۇرەك ءىس - ارەكەتىنىڭ قوزۋىن كۇشەيتۋگە قاتىسادى. تيروكسين قۇرامىنا يود كىرەدى. يودتىڭ جەتىسپەۋشىلىگى قالقانشا بەزدىڭ قىزمەتىن بۇزادى. قالقانشا بەزدىڭ قىزمەتى بۇزىلعان كەزدە ادامدا ءار ءتۇرلى اۋرۋلار پايدا بولادى. ەرەسەك ادامدا قالقانشا بەزدىڭ گورموندارى جەتكىلىكسىز بولىنسە، ميكسەدەما اۋرۋى داميدى. بۇل كەزدە زات الماسۋ، اسىرەسە ءنارۋىز الماسۋ باياۋلايدى. دەنە تەمپەراتۋراسى، جۇرەك ءىس - ارەكەتى تومەندەيدى. تەرى استىندا سۋ جينالادى. تەرى ىسىنەدى جانە قۇرعايدى. شاش تۇسەدى ءارى سيرەيدى. ادام ەنجار بولىپ، ويلاۋى مەن سويلەۋى باياۋلايدى. بۇل اۋرۋدى ءومىر بويى تيروكسين گورمونىن ەنگىزۋ جولىمەن ەمدەيدى. ول گورموننىڭ سينتەزى ورگانيزمدەگى يود مولشەرىنە بايلانىستى. ەگەر تاماقتا يود جەتىسپەسە، ادامدا ەندەميالىق زوب اۋرۋى پايدا بولادى بۇل اۋرۋ سۋى مەن توپىراق كۇرامىندا يود جەتىسپەيتىن ايماقتا كەزدەسەدى. سوندىقتان يودتى اۋرۋ ادام يودتى كاليي جانە ناتريي ارقىلى الادى. ادام تاۋلىگىنە تاماقپەن بىرگە 0، 15 — 0، 20 مگ يود الۋى كەرەك. ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا يودتىڭ تاۋلىكتىك مولشەرىن تولتىرۋ ءۇشىن يودتالعان تۇز، يودتالعان سۋ، يودتالعان نان ساتىلادى. ەندەميالىق زوب اۋرۋىنىڭ بەلگىلەرى: قالقانشا بەزدىڭ 1 كگ - عا دەيىن ۇلعايىپ ءوسۋى، جۇيكەنىڭ جوعارى قوزعىشتىعى بايقالادى، ادام ەنتىگىپ قالادى. بۇل اۋرۋمەن اۋىراتىن ادام بالىق تاعامدارىن، تەڭىز قىرىققاباتىن (لاميناريا) پايدالانىپ، تاعامعا يودتالعان تۇز قوسۋى كەرەك. وقۋشىلار مەن بالاباقشا بالالارى يودومارين ءىشۋى كەرەك.
اقمولا وبلىسى، ەڭبەكشىلدەر اۋدانى،
اڭعال باتىر اۋىلى، امانكەلدى ورتا مەكتەبىنىڭ
بيولوگيا جانە حيميا ءپانى ءمۇعالىمى: كەمالوۆ ابزال امانكەلدى ۇلى
ساباق تاقىرىبى: قالقانشا بەزدەن بولىنەتىن گورمونداردىڭ قىزمەتى. قالقانشا بەزدىڭ قىزمەتى بۇزىلۋىنىڭ اۋرۋلارى: كرەتينيزم، شىرىشتىق ىسىك، بازەد اۋرۋى ت. ب. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا قالقانشا بەز اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋ شارالارى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: قالقانشا بەزى گورموندارىنىڭ قىزمەتىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: سونىمەن قاتار وقۋشىلاردىڭ ادام اناتومياسى تۋرالى ءبىلىمىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ.
تاربيەلىگى: ادامگەرشىلىككە، دەنساۋلىقتى ساقتاۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، سۋرەتتەر، كارتوچكا،
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
1. سالەمدەسۋ
2. تۇگەلدەۋ
3. پسيحولوگيالىق احۋال
4. ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
ءىV. بەكىتۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
Vءى. باعالاۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. گورموندار
2. بۇيرەك ءۇستى بەزى
3. ىشكى سەكرەسيا بەزدەرى
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
مويىندا كومەكەيدىڭ الدىڭعى جاعىندا ءپىشىنى تاعا ءتارىزدى، ءوزارا بايلانىسقان ەكى بولىكتەن تۇراتىن قالقانشا بەز ورنالاسقان. ونىڭ ماسساسى — 15 — 30 گ. ول ءبىرقاتار گورموندار ءبولىپ شىعارادى. ولاردىڭ ىشىندە نەگىزگىسى تيروكسين زات الماسۋدى رەتتەيدى، ورگانيكالىق زاتتاردىڭ توتىعۋ پروسەستەرىنە، دامۋ، ءوسۋ پروسەستەرىن رەتتەۋگە قاتىسادى. ۇلپالاردىڭ بولىنۋىنە، جۇيكە جانە جۇرەك ءىس - ارەكەتىنىڭ قوزۋىن كۇشەيتۋگە قاتىسادى. تيروكسين قۇرامىنا يود كىرەدى. يودتىڭ جەتىسپەۋشىلىگى قالقانشا بەزدىڭ قىزمەتىن بۇزادى. قالقانشا بەزدىڭ قىزمەتى بۇزىلعان كەزدە ادامدا ءار ءتۇرلى اۋرۋلار پايدا بولادى. ەرەسەك ادامدا قالقانشا بەزدىڭ گورموندارى جەتكىلىكسىز بولىنسە، ميكسەدەما اۋرۋى داميدى. بۇل كەزدە زات الماسۋ، اسىرەسە ءنارۋىز الماسۋ باياۋلايدى. دەنە تەمپەراتۋراسى، جۇرەك ءىس - ارەكەتى تومەندەيدى. تەرى استىندا سۋ جينالادى. تەرى ىسىنەدى جانە قۇرعايدى. شاش تۇسەدى ءارى سيرەيدى. ادام ەنجار بولىپ، ويلاۋى مەن سويلەۋى باياۋلايدى. بۇل اۋرۋدى ءومىر بويى تيروكسين گورمونىن ەنگىزۋ جولىمەن ەمدەيدى. ول گورموننىڭ سينتەزى ورگانيزمدەگى يود مولشەرىنە بايلانىستى. ەگەر تاماقتا يود جەتىسپەسە، ادامدا ەندەميالىق زوب اۋرۋى پايدا بولادى بۇل اۋرۋ سۋى مەن توپىراق كۇرامىندا يود جەتىسپەيتىن ايماقتا كەزدەسەدى. سوندىقتان يودتى اۋرۋ ادام يودتى كاليي جانە ناتريي ارقىلى الادى. ادام تاۋلىگىنە تاماقپەن بىرگە 0، 15 — 0، 20 مگ يود الۋى كەرەك. ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا يودتىڭ تاۋلىكتىك مولشەرىن تولتىرۋ ءۇشىن يودتالعان تۇز، يودتالعان سۋ، يودتالعان نان ساتىلادى. ەندەميالىق زوب اۋرۋىنىڭ بەلگىلەرى: قالقانشا بەزدىڭ 1 كگ - عا دەيىن ۇلعايىپ ءوسۋى، جۇيكەنىڭ جوعارى قوزعىشتىعى بايقالادى، ادام ەنتىگىپ قالادى. بۇل اۋرۋمەن اۋىراتىن ادام بالىق تاعامدارىن، تەڭىز قىرىققاباتىن (لاميناريا) پايدالانىپ، تاعامعا يودتالعان تۇز قوسۋى كەرەك. وقۋشىلار مەن بالاباقشا بالالارى يودومارين ءىشۋى كەرەك.
اقمولا وبلىسى، ەڭبەكشىلدەر اۋدانى،
اڭعال باتىر اۋىلى، امانكەلدى ورتا مەكتەبىنىڭ
بيولوگيا جانە حيميا ءپانى ءمۇعالىمى: كەمالوۆ ابزال امانكەلدى ۇلى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قازاق حالقىنىڭ ومىرىندە ەرەكشە ورىن الاتىن، ەرتەدەن مەرەكەلەنىپ كەلە جاتقان مەيرامنىڭ ءبىرى - ناۋرىز. بۇل جىل سايىن ناۋرىز ايىنىڭ 22 - جۇلدىزىندا مەرەكەلەنەدى، ياعني كۇن مەن ءتۇن تەڭەلىپ، قار ەرىپ، كو...
-
باقىلاۋ ۇزىگى (1 توقساندا وتىلگەن تاقىرىپتاردى قورىتىندىلاۋعا ارنالعان)
