قاراتپا سوزدەرگە بايلانىستى قويىلاتىن ءۇتىر
قازاق ءتىلى 10 كلاسس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قاراتپا سوزدەرگە بايلانىستى قويىلاتىن ءۇتىر»
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: قاراتپا ءسوزدىڭ ماعىناسىن جانە قولدانىلۋ سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ، قاراتپا ءسوزدىڭ باستى بەلگىسىن تانىتۋ، سويلەمدەگى ورنالاسۋ رەتىنە قاراي ۇتىرمەن قالاي اجىراتىلاتىنىن مەڭگەرتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ساۋاتتى جازۋعا داعدىلاندىرا وتىرىپ ۇقىپتىلىققا، بىلىمدىلىككە، ۇلىلار سوزىنەن ۇلاعات ۇيرەنۋگە تاربيەلەۋ؛ دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن، دەڭگەيلىك داعدىسىن جەتىلدىرۋ، ءتىلىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق جۇمىسقا باۋلۋ، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرۋ.
ساباق ءادىسى: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلىك وقىتۋ، تالداۋ، ىزدەندىرۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ەلەكتروندىق وقۋلىق، كەستەلەر، سلايد، ينتەراكتيۆتىك تاقتا، كومپيۋتەر، بەينەپروەكت.
ساباق بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. وتكەندى تەكسەرۋ.
1. ءبىرىڭعاي مۇشەلەر دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر.
2. ءبىرىڭعاي مۇشەلەردىڭ اراسىنا ءۇتىر قانداي جاعدايدا قويىلادى؟
3. قانداي جاعدايدا ءۇتىر قويىلمايدى؟
4. 163 - جاتتىعۋدىڭ ورىندالىسىن تەكسەرۋ.
وتكەن تاقىرىپتى بەكىتۋ ءۇشىن ەلەكتروندىق وقۋلىقتان تاپسىرمالار ورىنداۋ.
ك10ا (قوعامدىق - گۋمانيتارلىق باعىت) «قازاقستان ماقتانىشتارى» اتتى گراماتيكالىق ءبولىمىن اشۋ.
تۇسىنىكتەمە. 1. سويلەمنىڭ ءبىرىڭعاي مۇشەلەرىنىڭ ەرەجەسىن، مىسالدارىن تىڭداۋ.
تاپسىرما. 1. ءبىرىڭعاي مۇشەلەرى بار سويلەمدەردى تابۋ.
2. سويلەمنىڭ ءبىرىڭعاي مۇشەسىنىڭ قانداي ەكەنىن انىقتاڭىز.
كەستەمەن قورىتىندىلاۋ (تىنىس بەلگىلەرى بويىنشا).
- اپا، ەكەۋىنە دە جاقسى قىپ تۇرىپ سىي بەرىپ اتتاندىرشى! – دەدى. (مۇحتار اۋەزوۆ)
- ايتىڭىزشى، اتا، جاسىلكولدەن اققۋلار ەندى ەشقايدا كەتپەيدى عوي؟
تاريحىمدى جازۋدامىن بۇگىن مەن،
بابالارىم، سەنىڭ انا تىلىڭمەن!
تاۋلار، تاۋلار، تاۋلارىم، تاۋلارىم - اي،
ساعىنىسىپ قاپپىز عوي، تارلانىم - اي! (مۇقاعالي ماقاتايەۆ)
قاراتپا سوزدەر نازار اۋدارۋ ءۇشىن ايتىلىپ تۇر.
بۇل مىسالداردا ارناۋ ءمانى بار، نازار اۋدارتۋ، قاراتۋ جوق.
ءىىى. جاڭا ساباق. قاراتپا سوزدەرگە بايلانىستى قويىلاتىن ءۇتىر.
قاراتپا ءسوز كىسى اتتارىنان، ادامعا قاتىستى سوزدەردەن، ياعني تۋىستىق اتاۋلاردان بولادى. جازۋدا ۇتىرمەن اجىراتىلادى.
ەكى وقۋشىعا قىسقاشا ديالوگ ۇيىمداستىرۋ:
- جۇلدىز، ماتەماتيكادان تاپسىرمانى ورىندادىڭ با؟
- ءيا، مۇراگەر، ورىندادىم...
ينتەراكتيۆتى تاقتاعا تۇسىرىلگەن كەستە بويىنشا قاراتپا ءسوزدىڭ ءۇش ءتۇرلى جاعدايدا ورنالاسۋىنا سايكەس قويىلاتىن تىنىس بەلگىسىن (ءۇتىر) ۇعىندىرۋ.
پوەزيادا، كوركەم شىعارمادا ناقتى جەكە تىڭداۋشىعا عانا ەمەس، كوپشىلىككە، جانسىز زاتتارعا دا قاراتىلىپ ايتىلاتىنىن تۇسىندىرەمىن. مۇندا ارناۋ ءمانى عانا بولادى. جازۋشى مەن سويلەۋشى كەيدە ءوز ويىن بىرەۋگە، بىردەڭەگە ارناي ايتادى. ينتوناسيا قاي سوزگە تۇسسە، سول قاراتپا ءسوز بولادى.
ايدار، نۇرلان بۇگىن قالادان كەلدى.
ايدار، نۇرلان بۇگىن قالادان كەلدى.
سازىنا كەلتىرىپ وقۋ كەرەك. نە الدىنداعى سويلەمنىڭ مازمۇنىنا قاراۋ كەرەك. وي ەكپىنى ءتۇسىپ كوتەرىڭكى ايتىلسا، وندا قاراتپا ءسوز بولادى.
ءىV. داعدىلاندىرۋ. 1. كىتاپپەن جۇمىس. 165 - جاتتىعۋ (اۋىزشا).
رولگە ءبولىپ وقىتۋ، ۇزىندىگە ات قويۋ، قارامەن جازىلعان ءسوز ماعىناسىن اشۋ. ابىلاي بەينەسىن، كوڭىل - كۇيىن بەينەلەگەن سوزدەردى تابۋ.
2. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار (سلايدتار بويىنشا):
ءى تاپسىرما «ۇلىلاردان ۇلاعات»؛ ءىى تاپسىرما «ادال دوس»؛ ءىىى تاپسىرما شىعارماشىلىق جۇمىس.
(«قابۋسناما»، ءجۇسىپ بالاساعۇن سوزدەرىنە تۇسىنىك بەرۋ).
3. تاقتامەن، داپتەرمەن جۇمىس. 168 - جاتتىعۋ. قاراتپا ءسوز بولاتىن سوزدەردىڭ ورنىن تاۋىپ، تىنىس بەلگىلەرىن قويۋ.
«ۇلىلاردان ۇلاعات»
سويلەمدەردەن قاراتپا ءسوزدى تاۋىپ، ءتيىستى تىنىس بەلگىسىن قويىڭدار.
1. ەي، پەرزەنتىم شىنايى ىلىمگە ىنتىق بول
(«قابۋسناما» كىتابىنان).
2) ەي اقىلدى الىس ۇستا اشۋدى،
ەي ءبىلىمدى بىلمە قاھار شاشۋدى.
(ءجۇسىپ بالاساعۇن)
قاراتپا سوزدەرگە بايلانىستى قويىلاتىن ءۇتىر. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قاراتپا سوزدەرگە بايلانىستى قويىلاتىن ءۇتىر»
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: قاراتپا ءسوزدىڭ ماعىناسىن جانە قولدانىلۋ سەبەبىن ءتۇسىندىرۋ، قاراتپا ءسوزدىڭ باستى بەلگىسىن تانىتۋ، سويلەمدەگى ورنالاسۋ رەتىنە قاراي ۇتىرمەن قالاي اجىراتىلاتىنىن مەڭگەرتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ساۋاتتى جازۋعا داعدىلاندىرا وتىرىپ ۇقىپتىلىققا، بىلىمدىلىككە، ۇلىلار سوزىنەن ۇلاعات ۇيرەنۋگە تاربيەلەۋ؛ دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋ داعدىسىن، دەڭگەيلىك داعدىسىن جەتىلدىرۋ، ءتىلىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق جۇمىسقا باۋلۋ، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرۋ.
ساباق ءادىسى: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، دەڭگەيلىك وقىتۋ، تالداۋ، ىزدەندىرۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ەلەكتروندىق وقۋلىق، كەستەلەر، سلايد، ينتەراكتيۆتىك تاقتا، كومپيۋتەر، بەينەپروەكت.
ساباق بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. وتكەندى تەكسەرۋ.
1. ءبىرىڭعاي مۇشەلەر دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر.
2. ءبىرىڭعاي مۇشەلەردىڭ اراسىنا ءۇتىر قانداي جاعدايدا قويىلادى؟
3. قانداي جاعدايدا ءۇتىر قويىلمايدى؟
4. 163 - جاتتىعۋدىڭ ورىندالىسىن تەكسەرۋ.
وتكەن تاقىرىپتى بەكىتۋ ءۇشىن ەلەكتروندىق وقۋلىقتان تاپسىرمالار ورىنداۋ.
ك10ا (قوعامدىق - گۋمانيتارلىق باعىت) «قازاقستان ماقتانىشتارى» اتتى گراماتيكالىق ءبولىمىن اشۋ.
تۇسىنىكتەمە. 1. سويلەمنىڭ ءبىرىڭعاي مۇشەلەرىنىڭ ەرەجەسىن، مىسالدارىن تىڭداۋ.
تاپسىرما. 1. ءبىرىڭعاي مۇشەلەرى بار سويلەمدەردى تابۋ.
2. سويلەمنىڭ ءبىرىڭعاي مۇشەسىنىڭ قانداي ەكەنىن انىقتاڭىز.
كەستەمەن قورىتىندىلاۋ (تىنىس بەلگىلەرى بويىنشا).
- اپا، ەكەۋىنە دە جاقسى قىپ تۇرىپ سىي بەرىپ اتتاندىرشى! – دەدى. (مۇحتار اۋەزوۆ)
- ايتىڭىزشى، اتا، جاسىلكولدەن اققۋلار ەندى ەشقايدا كەتپەيدى عوي؟
تاريحىمدى جازۋدامىن بۇگىن مەن،
بابالارىم، سەنىڭ انا تىلىڭمەن!
تاۋلار، تاۋلار، تاۋلارىم، تاۋلارىم - اي،
ساعىنىسىپ قاپپىز عوي، تارلانىم - اي! (مۇقاعالي ماقاتايەۆ)
قاراتپا سوزدەر نازار اۋدارۋ ءۇشىن ايتىلىپ تۇر.
بۇل مىسالداردا ارناۋ ءمانى بار، نازار اۋدارتۋ، قاراتۋ جوق.
ءىىى. جاڭا ساباق. قاراتپا سوزدەرگە بايلانىستى قويىلاتىن ءۇتىر.
قاراتپا ءسوز كىسى اتتارىنان، ادامعا قاتىستى سوزدەردەن، ياعني تۋىستىق اتاۋلاردان بولادى. جازۋدا ۇتىرمەن اجىراتىلادى.
ەكى وقۋشىعا قىسقاشا ديالوگ ۇيىمداستىرۋ:
- جۇلدىز، ماتەماتيكادان تاپسىرمانى ورىندادىڭ با؟
- ءيا، مۇراگەر، ورىندادىم...
ينتەراكتيۆتى تاقتاعا تۇسىرىلگەن كەستە بويىنشا قاراتپا ءسوزدىڭ ءۇش ءتۇرلى جاعدايدا ورنالاسۋىنا سايكەس قويىلاتىن تىنىس بەلگىسىن (ءۇتىر) ۇعىندىرۋ.
پوەزيادا، كوركەم شىعارمادا ناقتى جەكە تىڭداۋشىعا عانا ەمەس، كوپشىلىككە، جانسىز زاتتارعا دا قاراتىلىپ ايتىلاتىنىن تۇسىندىرەمىن. مۇندا ارناۋ ءمانى عانا بولادى. جازۋشى مەن سويلەۋشى كەيدە ءوز ويىن بىرەۋگە، بىردەڭەگە ارناي ايتادى. ينتوناسيا قاي سوزگە تۇسسە، سول قاراتپا ءسوز بولادى.
ايدار، نۇرلان بۇگىن قالادان كەلدى.
ايدار، نۇرلان بۇگىن قالادان كەلدى.
سازىنا كەلتىرىپ وقۋ كەرەك. نە الدىنداعى سويلەمنىڭ مازمۇنىنا قاراۋ كەرەك. وي ەكپىنى ءتۇسىپ كوتەرىڭكى ايتىلسا، وندا قاراتپا ءسوز بولادى.
ءىV. داعدىلاندىرۋ. 1. كىتاپپەن جۇمىس. 165 - جاتتىعۋ (اۋىزشا).
رولگە ءبولىپ وقىتۋ، ۇزىندىگە ات قويۋ، قارامەن جازىلعان ءسوز ماعىناسىن اشۋ. ابىلاي بەينەسىن، كوڭىل - كۇيىن بەينەلەگەن سوزدەردى تابۋ.
2. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار (سلايدتار بويىنشا):
ءى تاپسىرما «ۇلىلاردان ۇلاعات»؛ ءىى تاپسىرما «ادال دوس»؛ ءىىى تاپسىرما شىعارماشىلىق جۇمىس.
(«قابۋسناما»، ءجۇسىپ بالاساعۇن سوزدەرىنە تۇسىنىك بەرۋ).
3. تاقتامەن، داپتەرمەن جۇمىس. 168 - جاتتىعۋ. قاراتپا ءسوز بولاتىن سوزدەردىڭ ورنىن تاۋىپ، تىنىس بەلگىلەرىن قويۋ.
«ۇلىلاردان ۇلاعات»
سويلەمدەردەن قاراتپا ءسوزدى تاۋىپ، ءتيىستى تىنىس بەلگىسىن قويىڭدار.
1. ەي، پەرزەنتىم شىنايى ىلىمگە ىنتىق بول
(«قابۋسناما» كىتابىنان).
2) ەي اقىلدى الىس ۇستا اشۋدى،
ەي ءبىلىمدى بىلمە قاھار شاشۋدى.
(ءجۇسىپ بالاساعۇن)
قاراتپا سوزدەرگە بايلانىستى قويىلاتىن ءۇتىر. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
باستاۋىش سىنىپتارداعى ماتەماتيكالىق وليمپيادا
